Catalog

l l l Ekonomi: Jale Özgentürk Haber Merkezi: Can Uğur Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına l Reklam Genel Müdürü l l Eğitim: Figen Atalay Spor: Cumhur Önder Arslan l Yaygın süreli yayın Baskı: İstanbul: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş ALEV COŞKUN l Evsun Sinem Alkan Fotoğraf: Uğur Demir l Yenibosna mh. 29 Ekim Cd. no: 11A/41 Bahçelievler/İstanbul Tel : 0212 454 35 10. Ankara : İleri Basım 15 TEMMUZ 2025 SAYI: 36438 l Genel Yayın Yönetmeni Sorumlu Yazıişleri Müdürü: Betül Berişe mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Saracalar mh. 57. cd. no: 21/A Akyurt/Ankara Reklam Yönetimi: Yenigün l Tel : 0312 353 29 61. İzmir: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Fatih Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Mine Esen Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş l mh. 1199 sok. no:1/7 Sarnıç-Gaziemir/İzmir Tel : 0232 483 96 60. Adana: İleri Basım mat. Amb. Reklam Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2, 34381 Şişli/İST. Genel Yayın Koordinatörü AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Levent mh. 1791 sok. no: 33/A Yüreğir/Adana Tel : 0322 346 36 25. Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 Ege Bölge Temsilcisi: Mehmet Şakir Örs Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul l Hakan Akarsu Trabzon: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Organize sanayi Bölgesi e-posta: posta@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999 - 15079 - 37611 Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Emre Kongar (Bşk. Yrd.), no: 2 Arsin/Trabzon Tel : 0462 711 40 20. Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yazıişleri Müdürleri l Ankara Temsilciliği: Güzeltepe Mahallesi, Abidin Daver Sokak, No: 14 Çankaya/Ankara Faks: (0212) 251 98 68 Şükran Soner, Işık Kansu, Miyase İlknur, Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilciliği: Halit Ziya Bulvarı 1352 Sok. 2/3 Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınma- Özgür Soyer Cafer Kurt reklam@cumhuriyet.com.tr Pasaport - İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Mine Kırıkkanat, Zülâl Kalkandelen dan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. GÜLSIN ONAY’DAN ÇAĞRI MILYONLARCA KIŞININ UZAK KALDIĞI KÜLTÜREL MIRASA ERIŞIM IÇIN YENI BIR UYGULAMA Müzeler ‘herkes icin’ Antalya Müzesi için ünya genelinde 2.5 Bongo Art Project daha önce Anadolu milyar, Türkiye’de ise Medeniyetleri Müzesi’nde görme engelliler D20 milyondan fazla kişi direniş sürüyor için “Eğitim ve Deneyim Alanı” hazırlamıştı. müzelere erişimde çeşitli engellerle KÜLTÜR ve Turizm bir bilimsel ve toplumsal karşılaşıyor. Bu devasa kültürel Bakanlığı tarafından çalıştay sürecinin dışlanma sorununa teknoloji ve yıkılacağı ve yeni bir bina oluşturulması, “ulusal topluluk gücüyle çözüm bulmayı yapılacağı duyurulan proje yarışması”nın hedefleyen “MusePaths” adlı dijital Antalya Arkeoloji Müzesi düzenlenmesi istendi. platform, eylül ayında için yurttaşlar direniyor. herkesin kullanımına Onay: Sahip çıkılsın Plana karşı çıkan açılmaya hazırlanıyor. meslek odaları ve sivil Devlet sanatçısı toplum kuruluşlarının ve piyanist Gülsin Bongo Art Project oluşturduğu Müze Onay da, Antalya öncülüğünde, TED ORHUN Çalışma Grubu, önceki Arkeoloji Müzesi’nin Üniversitesi, Ostim ATMIŞ MusePaths, statik bir veri tabanı gün “çalıştay ve forum” yıkım planlarına karşı Teknik Üniversitesi olmak yerine, sürekli güncellenen düzenledi ve ardından sesini yükseltti. Sosyal ve Wikimedia Türkiye gibi güçlü kolektif bir bilgi ağı olarak tasar- dönüştürmemizi sağladı. Bu sayede sonuç bildirgesi yayımladı. medyadan paylaşım ortaklarla geliştirilen proje, proje, müzelerin kendi dönüşüm lanmış. Aslantaş, verinin üç temel ÇOK PAYDAŞLI Bildirgede mevcut yapan ve müzenin müzeleri “herkes için” erişilebilir süreçlerini başlatabileceği bir yapıya yapının korunması, korunarak güçlendirilmesi kaynaktan beslendiğini belirtiyor: kılmayı vaat ediyor. MUSEPATHS’IN arkasında güçlü ve kavuştu” diyerek desteğin kritik restore edilmesi ve gerektiğini belirten Onay, “İlki, müzeleri ziyaret eden birey- Günümüzde müzeler, yılda yüz çok paydaşlı bir yapı var. Projenin rolünü vurguluyor. güçlendirilmesi, artan kültürel mirasa sahip lerin deneyim ve gözlemleri. İkin- milyonlarca ziyaretçi ağırlasa da hazırlık aşaması, Avrupa Birliği Projenin akademik depolama ve sergileme çıkılmasını istedi. Onay, cisi, müzelerin kendi değerlendir- Sivil Düşün Programı desteğiyle ayağında ise TED bu kitlenin önemli bir bölümü ihtiyaçlarının da Antalya’nın kalbinde me araçlarıyla paylaştığı bilgiler. başlamış. Bu süreçte 14 sivil Üniversitesi ve karşılanacak şekilde, yer alan ve Türkiye’nin sunulan bilgi ve deneyimden eşit Üçüncüsü ise bakanlıklar gibi res- toplum kuruluşunun katkısıyla Wikimedia Türkiye, 400 müze alanının yakın en önemli kültürel şekilde faydalanamıyor. Dünya mi kurumların sağladığı rapor ve kapsamlı bir müze erişilebilirlik müze üzerine kapsamlı çevresindeki kamu miras yapılarından biri Sağlık Örgütü’ne göre dünya istatistikler.” rehberi hazırlanmış. Projenin bir veri araştırması kaynaklarından olan Antalya Arkeoloji nüfusunun yaklaşık yüzde 15’i platforma dönüşmesi ise Borusan yürütürken Bu üç katmanlı veri akışı, faydalanılarak alanın Müzesi’ne yıllar bir tür engellilikle yaşıyor ve bu Sürdürülebilir Fayda Programı’nın platformun büyütülmesi, sürecin önce uluslararası bir uzmanlar ve danışma kurulları bireylerin kültürel yaşama katılımı desteğiyle mümkün olmuş. yazılım altyapısı şeffaf, katılımcı ve bilim matematik konferansı tarafından denetleniyor. Aslantaş’a ciddi oranda kısıtlanıyor. Sorun Çiğdem Aslantaş, “Borusan Ostim Teknik temelli yürütülmesi, vesilesiyle ziyaret ettiğini göre platformun temel ilkelerinden yalnızca fiziksel engellerle de desteği, başlangıçta 100 olan Üniversi- yıkım kararının derhal belirterek müze için biri şeffaflık. Bu ilke gereği sınırlı değil, dilsel, duyusal, bilişsel araştırma kapsamımızı 400 müzeye tesi’nden bir durdurulması, analist alınan kararın yeniden her bilginin ne zaman ve kim çıkarmamızı ve hazırladığımız ekip tarafından ve sosyoekonomik farklılıklar da raporlarının kamuoyuyla değerlendirilmesini tarafından girildiği de açıkça rehberi dijital bir ölçüm aracına geliştirilmiş. paylaşılması ve bağımsız önerdi. l Kültür Servisi milyonlarca insan için görünmez Çiğdem Aslantaş belirtiliyor. Böylece kullanıcılar, duvarlar örüyor. karşılaştıkları verinin kaynağını ve vb.) sınırlandırılması. Aslantaş, İkinci aşama ‘anlaşılabilirlik’. Su- MusePaths uygulaması da bu güncelliğini takip edebiliyor. “Oysa müzeler kamusal bilgi nulan bilginin farklı yaş grupları, yapısal sorunu çözmek için yola The Hu, Aslantaş, MusePaths’in sadece merkezleri, önemli eğitim ve eğitim düzeyleri ve ihtiyaçlara gö- çıkıyor. Amaç müzeleri yalnızca bir mobil uygulama veya internet deneyim alanlarıdır. Asıl sorun, re sadeleştirilerek anlaşılır kılın- eser sergilenen statik mekânlar ilk kez sitesi olmanın ötesinde, “Kültürel fiziksel düzenlemelerden çok ması. Üçüncüsü ise ‘katılımcılık’. olmaktan çıkarıp birlikte öğrenilen, mirasa erişimi temel bir hak bilginin kapsayıcılığının göz ardı Ziyaretçiyi pasif bir alıcı olmaktan geliştirilen ve yaşayan yapılara İstanbul’da olarak gören, müzeleri toplumla edilmesidir” diyor. çıkarıp bilgiyi dönüştürebilen ve dönüştürmek. birlikte nefes alan mekânlara TARZLARINI “hunnu rock” olarak tanımlayan Moğol folk Aslantaş, MusePaths’in bu konu- yeniden üretebilen aktif bir katı- metal grubu The Hu, yarın saat 22.00’de, Istanbul’da ‘Bilginin kapsayıcılığı’ dönüştürmeyi hedefleyen kolektif da sunduğu üç aşamayı şöyle açık- lımcı haline getirmek... ilk kez konser verecek. Müziklerinde morin huur ve Projenin ve Bongo Art Project’in lıyor: “Birinci aşama ‘ulaşılabilir- bir hareket olarak” tanımlıyor. tovşur gibi geleneksel Moğol çalgılarını ve gırtlaktan Güvenilirlik sağlama lik’. Yani fiziksel erişimden diji- Gelişmeleri takip etmek ve bu kurucusu Çiğdem Aslantaş’a söylenen höömey tarzı vokalleri kullanan, isimlerini Platformun en ayırt edici özellik- topluluğun bir parçası olmak için göre alandaki temel sorun, tal içeriklere, işaret dilinden Brail- Moğolistan'da "Hunnu" adıyla bilinen eski Türk-Moğol lerinden biri, güvenilirliğini ve sür- projenin sosyal medya hesapları kapsayıcılığın genellikle sadece le kaynaklara kadar her kanaldan imparatorluğu Büyük Hun Imparatorluğu'ndan alan grup fiziksel erişimle (rampa, asansör bilgiye erişimi mümkün kılmak. dürülebilirliğini sağlama yöntemi. (@musepaths) takip edilebilir. Moğol bozkırlarının sesini Istanbul’da yankılatacak. kuduğunuz başlığı bir başka gidecek ama adresi bilmiyor/ (Nuri ve Neriman aynı anda boğuk oldu. Televizyon bayağılaştıkça yazımda da kullanmıştım. orada/ uskumru suratlı kızın ve yüksek çığlık atarlar. Jazz müziği bayağılaştı.’ (‘Sessiz Güvercinler OÖlümünün üstünden 20 yılı önünde// ağlıyor/ aklında bir ağaç/ artar.) (...) Ülkesinde’ İletişim, 2006, s. 272-273) aşkın bir süre geçmiş olmasına karşın, bir de Zeynep. (s. 11) Neriman: Zavalı... Alışmaya Oysa Müşfik Kenter gibi gerçek sanat Memet Baydur’un bizlere diyecekleri Gelin bu kez de ‘Yangın Yerinde başlamıştım ona... insanlarını güzelleme işinde usta bir sürüyor. İki ay önce gün yüzüne Orkideler’ oyununda, yaşamda hiç Nuri: Ben... Hiçbir şey anlamadım köşe yazarıdır Baydur: ‘Onu (Müşfik çıkmamış birçok şiiri kitaplaştırıldı ve adresi olamamış, Var Olmakla Yok bu işten... (Tiyatro Oyunları, İletişim, Kenter’i) yıllarca hiç dinmeyen bir Olma’nın yol ayrımındaki bir aydın Sözcükler Dergisi yayını olarak Ahmet 2009, s. 268) hayranlıkla seyrettim sahnede. Tarifi Turgay Tüfekçi tarafından okurlara kişinin kuşatıldığı bunalımın dramatik olmayan bir albenisi vardır Müşfik sunuldu. Baydur çeşitli dönemlerde Memet Baydur’un gerilimden yoksun gelişimini Kenter’in. Sahnede eşi benzeri Kötü olandan yergiyi, yazıp bir dosyada biriktirdiği bu izleyelim: olmayan, görmeyene zor anlatılır bir iyi olandan güzellemeyi Adam: Ben de (Sessizlik) ışık. Herhangi bir oyunun ortasında şiirlerde doğaya ve insana alışık diyecekleri var esirgemedi olmadığımız merceklerden bakıyor. Hiçbir şey bilmiyorum. (Yerdeki gider, sahnenin bir ucundaki Baydur’un sıradan olana olumsuz ‘Şiirler’ kitabını okuyunca Baydur’un tabancanın önünde durur) Bundan iskemleye oturur ve iki kelime söyler. bilgisayarda kesecek uskumru deneme tadındaki yazılarını, 26 da kurtuluş yok galiba. Nereye adım bakışı deneme tadı içeren yazılarında Yazarın yazdığı, oyunun metninde suratlı kızın önünde/ ağlamaya atarsam atayım, gelip buluyor beni... görülür: ‘Hemen hiç sevmiyorum olan iki sözcük. Ertesi gün aklınızda oyununu, Cumhuriyet’teki köşesinde başlıyor./ derken/ kız da ağlamaya televizyonu. Boş zamanımın çıkmış metinlerini anımsadım, bir (Tabancayı alır.) (...) yalnızca o iki sözcük ve Müşfik başlıyor onunla beraber/ sıradaki bölümüne de yeniden göz gezdirdim. Adam: Bütün merakımı yitirdim. neredeyse tamamı televizyon Kenter kalır. (...) Nasıl derler, telefon kahverengi ceketli bıyıklı adam/ Neriman: Meraksız insan olur mu? önünde geçiyor ama ‘televizyon’ rehberini okusa, müşkülpesent Baydur’un ürettikleri yeni yetişen onun arkasındaki romeo kolonyalı Adam: (Gülümser) Olmaz. seyretmiyorum. Televizyon tiyatro seyircisi ayakta alkışlar okurları sarıp sarmalayacak nitelikler şişman kadın/ yanındaki liseli çocuk/ seyredince üzülüyorum, canım içeriyor. Olmaması gerekir. Üstelik böylesine Müşfik Kenter’i.’ (‘Sessiz Güvercinler hepsi ağlamaya başlıyor/ gözyaşına bir bıkkınlığı taşıyarak yaşamak da sıkılıyor. Bu denli önemli, değerli bir Ülkesinde’ İletişim 2006, s. 290-291) boğuluyor otobüs terminali/ kapının hayattan başka her şeye benziyor. icadın, ülkemizde böylesine kötü Yazıyı ‘Şiirler’den şu dizeyle Hüznü gülmeceyle damıttı önündeki simitçi/ çapaklı taksi Nuri: Sen kendine zorla sıkıntı kullanıldığını görmek üzüyor beni. bağlayalım: ‘...elli yıl yaşadın, şuna / trajediye gündelik işlev şöförü/ çengelli iğne satan küçük Televizyon, bilinçli, iyi kullanılsa yaratıyorsun abicim... Hiçbir şeyin yarım yüzyıl deme, ciddi bir şey gibi tanıdı çingene/ herkes ağlıyor / bir gözyaşı yok aslında senin... bu toplumu iyiye doğru tepetaklak duruyor...’ (s.12) Memet Baydur’u 50 karnavalı/ kargaları etkiliyor şehir ‘Şiirler’den olağanüstü bir örnekle Adam: Doğru... Hiçbir şeyim yok... etmek mümkün olurdu. İyi yaşındayken yitirmiştik. Baydur ‘ciddi’ Baydur’un hüznü gülmeceyle vapurlarını/ elektrikler kesiliyor (Tabancayı kaldırır ve yüreğinin televizyon iyi tiyatroyu, iyi sinemayı bir yazma eyleminin ürünlerini bıraktı sular yükseliyor./ bir sarsıntı gibi nasıl damıttığını görelim: ‘köyüne üstüne dayayıp ateş eder, düşer ve besler, destekler, mümkün kılar. ardında... Yaşadığı ve ürettiği yıllara gidecek ya/ adresi bilmiyor/ biletini kucaklaşıyor herkes/ adam köyüne ölür.) Bizde hiç böyle olmadı. Tam tersi yetişememiş kuşaklara...