Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 26 HAZİRAN 2025 PERŞEMBE 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ana tehlike ile karşı karşıyadır: 1) Yukarıda İsrail’in İran stratejisi belirttiğim, kadını yok sayan veya küçümseyen “Erkek NEJAT ESLEN lerinden yoksun İran, çatı- de, askeri güç gösterisi ile kü- egemen” “Feodal” sı olmayan ve havadan gele- resel konumunu koruyabilece- “Eril” dilin kullanımı. EMEKLİ TUĞGENERAL ği yanılgısı içindedir. cek tehlikelere açık bir eve (Ben kesinlikle CHP açısından kaçınıyorum.) benziyordu. Buna rağmen em İran hem de İsrail Güç-amaç dengesi 2) Türkiye’yi siyasal dil ve İran, İsrail’i etki altına al- din devletidir ve bu dev- Ortaçağ’a Bu savaşta İsrail’in başarı- mak amacı ile vekil güçle- Hletler çoğu zaman strate- geri götürmek lı olup olmadığını anlamak için siyasal ahlak ri ile Lübnan’a, Suriye’ye, jilerini rasyonel değerlendirme- isteyenlerin, ise istenilen siyasi hasılanın Irak’a, Yemen’e yerleşmiş, ler yerine inanca dayalı ideolo- ullanılan dil, hem “Gericilerin” gerçekleşip gerçekleşmediğine bilinçaltımızı hem Tahran’dan Akdeniz’e ula- savundukları, Arapça, jik önyargıların etkisinde geliş- eden konumu, Çin ile geliştirdi- bakmamız gerekir. Bu harekât Kde onu içeren Farsça ve (uyduruk bir dil şan direnç eksenini gerçekleş- tirirler. İsrail’in İran’a saldırı- ği ilişkileri ve mevcut rejimi ne- İran’da ülkenin güvenlik zafi- kimliğimizi belirleyen çok de olsa, Sarayda kullanılan) tirmeye çalışmıştı. sı ise özünde iki din devletinin, deni ile nükleer programı olma- etkili bir araçtır. yetlerini kolayca istismar ede- Osmanlıca dillerinin, ABD Başkanı Trump, ken- inanca dayalı çatışan ideolojik sa bile hedef ülke olduğunu an- Bir başka deyişle dil, küçük farklılıklar (nüanslar) bilmiş ve özellikle de nükleer di seçtiği istihbarat başkanının önyargılarının şiddete dönüş- bilinçaltımızı ve önemli latmıştım. Ayrıca, ABD’nin 11 taşıdıkları ya da alışkanlık tesislerde ciddi hasara neden ölçüde bilincimizi de İran’ın yakın gelecekte nükleer müş halidir. oldukları için kullanılan Eylül olayından sonra başlattı- olmuş, nükleer programı gecik- biçimlendiren ancak silah üretme kapasitesine ulaş- sözcük ve deyişleri. (Arada Sovyetler Birliği’nin dağılma- ğı “Genişletilmiş Ortadoğu Pro- tirmiştir. Ancak nükleer prog- bilinçüstümüzle, yani vicdan ben de zorunlu olarak bazen ması olanaklı değildir tespitine sından sonra başlayan tek ku- jesi”, zaten İsrail’in inanca da- ramın kilit unsurları yok edi- ve ahlak anlayışımızla yapıyorum.) rağmen, İran’ın nükleer tesis- tuplu dünya düzeninden gü- yalı jeostratejisine uygun ola- kişisel egemenliğimizi lememiş, program sona erdiri- 3) İleri teknoloji sahibi lerini gelişmiş mühimmat ile nümüze kadar uzanan süreç- ve tercihlerimizi rak bölgenin şekillendirilmesi- lememiş, rejim değişikliği ise olan ülkelerin ürettikleri belirtebileceğimiz bir araçtır. darbe vurarak savaşı güç gös- te, ABD’nin veya ABD destekli ni esas alıyordu. kavram ve terimlere karşılık gerçekleştirilememiştir. Kendi dilimizden, terisine dönüştürdü. ABD ben- İsrail’in veya hem ABD’nin hem bulunamamasından veya Kısa süren bu savaşta Türkçeden örnekler vermek Küresel güç mücadelesi bulunan karşılıkların de İsrail’in birlikte İran’a darbe zer, ancak daha şiddetli güç İsrail’in, ABD’nin katkısına gerekirse, bütün insanlığı tutmamasından gösterisini, İkinci Dünya Sava- vurması sürekli gündemde idi İranlı kilit kişilerin öldürül- simgeleyen “İnsanoğlu” rağmen siyasi amaçları sağ- kaynaklanan İngilizcenin şı sonunda Japonya’da nükleer ve İran’ın nükleer programı bu mesi ile başlayan, İsrail’in ha- kelimesi, insanın yetişkin layabilecek araçlardan ve ola- ve az da olsa Fransızcanın ve yetkin bir aşamaya süreçte bu darbe için gerekçe va gücü, İran’ın ise füzeler- bombalar kullanarak yapmış- naklardan yoksun olduğunu, kullanılması. (Arada ben erişmesini niteleyen “Adam olarak öne sürülüyordu. le etkili olmaya çalıştığı bu tı. ABD, İran’ın nükleer tesis- savaş teorisinin en önemli ku- de zorunlu olarak bazen olmak” deyimi, güvenilir söz lerini vurarak gelişmekte olan 2006 yılında yayımlanan kita- harekât, havadan yapılan dar- yapıyorum.) ralı güç-amaç dengesini ih- vermek anlamında kullanılan 4) Anayasada “Türkiye bımda: “Eğer nükleer program belerle sınırlı bir savaş ola- Çin-Rusya-İran-Kuzey Kore blo- lal ettiğini ve bu nedenle de “Erkek sözü” ve “Erkekçe” vatandaşlığı” biçiminde geliştirmeseydi İran yine de he- rak gelişti. Molla rejiminin ege- kuna gözdağı vermeyi amaçla- ifadeleri, cinsiyetçi bir İsrail’in uyguladığı stratejinin hukuki olarak tanımlanan anlayışın, “Erkek egemen” def olur muydu’’ sorusunu sor- mıştı. Trump’ın gümrük vergisi men olduğu İran’ın İsrail stra- dengesiz ve hatalı olduğunu “Türk” kavramını, “Feodal” bir “Eril” kültürün, muştum. Yanıtta ise asıl mese- tejisi rasyonel olmaktan uzak- projesinde istediği sonucu sağ- ifade etmemiz gerekir. Etnikçilerin, kültürel kimliğe kadını yok sayan veya lenin nükleer program olmadı- tı. Ülke coğrafyasındaki hedef- layamayan; üretimde, ticarette Özetle, İsrail’in attığı taş vur- indirgeyerek reddetmeleri küçümseyen bir Ahlak ğını, İran’ın sahip olduğu ener- lere yapılacak havadan saldırı- ve hatta teknoloji geliştirmekte duğu kuşa değmemiş; İsrail bu ve onun yerine “Türkiyeli” anlayışının belirtileridir. terimini kullanmaları gibi ji kaynakları, Basra Körfezi’ni lara karşı koyacak hava gücün- Çin’in giderek gerisinde kalan savaştan beklediği siyasi hası- Ben, “İnsanoğlu” yerine dilin mantığını zorlayıcı “İnsanlık” sözcüğünü, ve Hürmüz Boğazı’nı kontrol den ve hava savunma sistem- ABD, küresel güç mücadelesin- layı gerçekleştirememiştir. dayatmalar. “Adam olmak” yerine 5) İktidarın, Devlet, “İnsan olmak” deyimini kullanıyorum. Hükümet, Cumhurbaşkanı, Parti, Millet ve Lider HHH Dil elbette kimliğimizi de kavramlarını eşleştirerek, belirliyor: hepsini “Devlet” ve “Millet” Adalet ve adavet üzerine... Cumhuriyet Devrimi, kavramları ve terimleri Atatürk Devrimleri ile kutsal bir anlamda GANİ AŞIK bendim, öteki günahsız arkada- lam, Atatürk’le asla! Hem kur- gür Özel’in hiçbir resmi sıfa- (Reformları) aracılığıyla kullanmaya, yüceltmeye, şı idam ettiniz” dediğinde ba- duğu devletin sefasını sürerler, tı bulunmayan oğlu mu? Bir Türk kimliğini ve korumaya ve sadece E. MİLLETVEKİLİ, MÜFTÜ kültürünü, Batı ve Doğu yılmışım.” hem de ölümcül karın ağrısı çe- ulusun geleceği olan çağdaş kendilerine mal etmeye Emperyalizmlerinden Bu sarsıcı olaydan anladığı- kerler. Başlıktaki “adavet”in kı- ve laik eğitimi, tarikat ve ce- çalışmaları. mekli bir ağır ceza kurtarmak için Dil ve Tarih HHH mız, adaletin niçin “Mülkün Te- sa açılımı olan; “düşmanlık, iç- maatlerin cirit attığı, utanıla- Ehâkiminin anılarında oku- Derneklerini kurmuş, önemli CHP’nin en büyük meli” olduğu, savcıların neden te saklanan kin ve öç alma duy- sı Ortaçağ medreselerine Öz- muştum: “... ilinde ağır ceza bilimsel verilerle toplumsal hatası, İktidarın “Cumhuriyet” ve hâkimlerin gusu” iktidarın tanımı gibi. gür Özel mi dönüştürdü? Bir hâkimi olduğum yıllarda cina- ve kültürel sonuçlar elde Demokratik Rejime hiç de “Türk Milleti Adına” karar ver- Siyasal İslam iktidarı, cum- emeklinin, “Aç geziyorum etmiştir. yet şüphelisi olarak iki kişi- uygun olmayan Siyasal Çünkü Türkçe, diğidir. Valilere “Cumhuriyet huriyetle birlikte Atatürk’ün ama kimseye söylemiyorum, yi yargıladık. Karar duruşması Ahlakını yansıtan bu Cumhuriyet öncesinde (ve Valisi” denmediği halde, savcı- tüm izlerini yok etmek ve söyleyemem ki utanırım” di- dilini benimsemesi ve için oturum açıldığında mahke- önemli ölçüde sonrasında lara “Cumhuriyet Savcısı” sıfa- Atatürk’ün “En büyük iki ese- yerek herkesi ağlatmasından kullanmasıdır: me başkanı (X) kişinin, üye ar- da) Batı Emperyalizminin “Helallik istiyorum” gibi tı verilmesi ve hâkimlik mesle- rimden biri” dediği Cumhuriyet Özgür Özel mi ar duymadı? kadaşım (Y) kişinin katil oldu- Fransızca ve İngilizce söylemler, “Yumuşama, ğinin kutsallığı, “Yukarılar ne Halk Partisi (CHP)’yi siyasi lig- Özgür Özel mi, yıllarca katil ğu kanaatindeydiler. Ben hangi dillerinden, Doğu Normalleşme” gibi terimler, der” değil, “Hukuk ve vicdanım den düşürmek istiyor. “Özgür dediği Sisi’ye, pabucun paha- Emperyalizminin de Arapça görüşe katılırsam karar o doğ- “Cuma Namazı sonrası ve Farşça dillerinden çok ne der” anlayışından şaşılma- Özel ve arkadaşları etkin piş- lı olduğunu anlayınca “karde- rultuda çıkacaktı. Mahkeme Cami önünde yapılan siyasal etkilenmiş, “Osmanlıca” ması ile mümkündür. manlıktan yararlanmalıdır” sö- şim” diye boynuna sarılıp öp- başkanının kıdem ve tecrübe- yorumlar” (ki tutum ve denilen yapay dille, hem zü Erdoğan’ın siyasi MR’ıdır! tü? Türkiye’nin potansiyel li- sini dikkate alarak onun görü- davranışlar, “lisan” olarak halktan kopmuş hem de Siyasal İslam’ı “Yolsuzluğu, yoksulluğu deri Ekrem İmamoğlu’ndan kullanılan dilden daha da şüne katıldım; (X) kişinin ida- adeta kimliğini yitirme tanıyalım etkin mesajlar verir) Laik ve ve yasakları ortadan kaldıra- korktuğu için onu uyduruk mına karar verildi ve karar in- sınırlarına gelmiştir. Demokratik Cumhuriyet’in Çeyrek asra yakındır ülke- cağım” diyerek halkı aldatıp gerekçelerle Özgür Özel mi Nitekim, 1950’de faz edildi. Kurucusu ve Kurtarıcısı “Demokrasi” adına iktidara yi yöneten siyasal İslam’ı kısa- üçünü de kurumsallaştıran hapse attı? Özgür Özel mi Ku- Yıllar yılları kovaladı, emek- olarak kendisine bağlanan gelen, Endüstri Devrimi ca şöyle tanımlayabiliriz: On- Özgür Özel midir? Yoksul hal- zey Kore lideri Kim Jong-Un li olup köyüme döndüm ve bir umutları zedelemektedir. öncesi Din Tarım Toplumu lar için Atatürk düşmanlığı far- kın yer altı ve yer üstü varlık- gibi halkın kendisini sevme- gün çardakta oturmaktayken, Hele bir de tamamen egemenleri olan Toprak zı ayn, yani namaz zorunluluğu larını uluslararası sermaye ve sini zorunlu kıldı? Özgür Özel biri sallanarak yanıma çıktı, se- bir Hukuk zorlaması Ağalarıyla Tarikatları ve gibidir. Peki, Atatürk’e düşman Saray müteahhitleri ile ortak- mi ne söylediyse tersini yaptı, olan CHP’ye “Kayyım” lam verdi ve ‘beni hatırlayabil- Emperyalistleri temsil eden atanması tartışmasını parti olan, Türk’e dost olabilir mi? İş- laşa yağmalama çarkını Özgür ne yaptıysa tersini söyledi? Demokrat Parti iktidarının diniz mi’ diye sorarak “Hâkim liderliğinin benimsemiş yaptığı ilk iş, Ezan dilini te temel sorun da budur. Özel mi kurdu? Cumhuriyet’i, Hasılıkelam, vatanseverlerin Bey, falan ilde cinayet şüphelisi olması, sadece CHP’li Arapçaya, Anayasa dilini Fırınlarda yakılan yahudi- parlamentoyu, yargıyı ve bü- direncinden doğacak şafak ay- iki kişiyi yargılamış ve (X) ki- de Osmanlıcaya çevirmek seçmenler arasında değil, ler Hitler’le, soykırıma uğrayan rokrasiyi Özgür Özel mi felç dınlığının Silivri ve Türkiye’nin şiyi idama çarptırmış, beni be- bütün toplumda, kaygı, olmuştur. Gazzeliler Netenyahu ile belki etti? Devlet otoritesinin önün- geri kalanına güneş ışığı olarak raat ettirmiştiniz. Oysaki katil HHH umutsuzluk ve hatta el sıkışabilirler ama siyasal İs- de boyun eğdiği delikanlı, Öz- yayılacağı günler yakındır. Türkçe, günümüzde beş kızgınlıkla izlenmektedir! Kendi heykelini yontan adam: İlhan Selçuk MUSTAFA AYDINLI rumluyor ve okuruna arı bir dil- bir perspektif sunmasıydı. Her ma- yimleri doğru analiz eden bir ay- yen, empati yapan, sesini yükselt- reçler yaşadıysa da, Atatürkçü çiz- le sunuyordu. Gazetecilik ona göre kalesinin felsefi bir derinliği vardı. dındı. Özünde eşitlikçi, adil, emek meyen, en gergin anlarda bile in- giden sapmayan, yazarları, okurla- YAZAR yalnızca haber vermekten öte bir Her yazısında okuru düşünce yol- ve katılımcılıktan yana bir Türkiye celiğini koruyan, kimseyi kolay ko- rı ve dostları sayesinde hâlâ ayak- anlam taşıyordu. Halkı bilinçlen- culuğuna çıkarır, çarpıcı bir farkın- hayal ediyordu. O Atatürkçülük ve lay kırmayan, kötü söz etmeyen tadır. Cumhuriyet’i yaşatmak onu BUNDAN 15 yıl önce, 21 Hazi- dirmek, topluma ayna tutmak ve dalık oluştururdu. sosyalizmin ortak noktasını yurt- bir insan. İnsanlara güvenen, de- destekleyen herkesin omuzlarında ran 2010’da yitirdiğimiz İlhan ışıklı bir yol göstermek idealini de Kaleminin gücü kadar, derinli- severlik ve devrimcilik bağlamında ğer veren bir dost… bir sorumluluktur. Selçuk’tan geriye, düşünsel mirası, taşıyordu. Onun içindir ki Selçuk’a ği olan diğer bir yönü ise düşünür buluşturuyordu. Son yıllarda özellikle Ergenekon Onun yaşam felsefesini bir tüm- insani duruşu, ilke ve idealleri kal- “Bir Aydınlanma bilgesiydi” diyo- kimliğiydi. O, olayları yorumlarken O, şiddete değil; düşünceye dayalı kumpası kapsamında maruz kaldı- ce ile özetlemek gerekseydi, sa- dı. Onu her geçen gün daha çok öz- ruz. Yıllarca Cumhuriyet gazetesi- tarihsel bağlamlarını da ele alırdı. ve ondan beslenen bir devrimcilikten ğı adaletsizlikler, yalnızca bir aydı- nırım şu sözü çok yerinde olurdu: lüyoruz, yokluğunu hissediyoruz. O nin başyazarı olarak, büyük bir so- Atatürk Devrimlerinin evrensel- yanaydı. Kalemiyle, düşünceleriyle, nı değil, aynı zamanda insan onu- “İnsan yaşamı ve kararlarıyla, ken- yalnızca bir gazeteci, yazar ve dü- rumlulukla, bu görevini sürdürdü. liğini, çağdaşlaşma zorunluluğu- tartışmalarıyla, baskıya, sömürüye, runu da nasıl örselediğini gösteren di heykelini yontar.” şünür değildi. Bu kimliklerini de ku- O bir yazar olarak Türkçe’yi usta- nu, bilim ve aklın ışığında Aydın- cehalete, gericiliğe karşı verdiği mü- acı örneklerdir. İlhan Selçuk, kendi yaşam hey- şatan bir Aydınlanma bilgesiydi. lıkla kullanırdı. Dili yalın ve akıcıy- lanmayı savunurdu. O, katıksız bir cadele ile bir ömür tüketti. Onun yaşamı boyunca savun- kelini, emekle, dürüstlükle, bilinç- Kitleler onu genelde gazeteci ya- dı. Düşüncelerinin bir derinliği var- Atatürkçüydü. Dogmatik değildi; Tüm bu niteliklerinin de ötesin- duğu değerler; hukuk devleti, de- le insan sevgisiyle yonttu. Ondan nı ile tanıdı. İyi haber alıyor, dün- dı. Yer yer yazılarında mizah yapar- çağdaş, sorgulayan, evrensel bir de iyi ve örnek bir insandı. Ölçülü, mokrasi ve Aydınlanma idi. On- çok şeyler öğrendik. Öğrenmeye yayı ve Türkiye’yi dikkatle izliyor, dı. Bektaşi fıkralarına tutkundu. Atatürkçülükten söz ederdi. nazik ve hoşgörülü. Belki de “bir suz geçen 15 yıl, yokluğunu derin- de devam ediyoruz. Bu dünyadan çelişkileri şah damarından yakalı- Yazılarında sorgulama vardı. Yazı- Aynı zamanda sosyalistti. Mark- İstanbul çelebisi” olarak anılma- den hissettiriyor. Cumhuriyet ga- böyle güzel bir insan, İlhan Selçuk yor, olayları keskin bir bakışla yo- larının en önemli boyutu tarihsel sizmi özümsemiş, sosyalist dene- sı bundandır. Karşısındakini dinle- zetesi onun ardından çalkantılı sü- geçti. Işıklar içinde yatsın. yeni baskı 13,5x21 / 221 Sayfa / İDeneme yeni kitap 13,5x21 / 486 Sayfa / İnceleme yeni baskı 12,5x19,5 / 560 Sayfa / Şr yeni kitap 13,5x21 / 256 Sayfa / İnceleme