Catalog

2 HAZİRAN 2025 PAZARTESİ EKONOMİ 9 Tarımda afet krizi derinleşiyor üretici sesini Ankara’ya duyurmaya çalışıyor ‘Acil borç ertele’ çağrısı Yeni bir finansal Don, dolu ve aşırı yağış nedeniyle tarlalar boş kaldı, Fiyat farkı en kriz mi geliyor? mahsuller zarar gördü. üresel finans sistemi, 2008 çok sivribiberde Tespitler hâlâ bitmedi. sonrasının birikimli çelişkilerinin Türki Ye Ziraat Odaları Birliği Kolgunlaşmasıyla yeni bir krizin Yalnız bırakılan çiftçi borç (TZOB) Genel Başkanı Şemsi eşiğine geldi. Bu uyarı yalnızca radikal ertelemesi ve destek bekliyor. Bayraktar, mayıs ayında üretici iktisatçılardan değil, sistemin en ve market arasındaki fiyat merkezi ideolojik aygıtlarından geliyor. arım sektöründe 2025 adeta farkının en fazla yüzde 283 Bu hafta The Economist, “Yeni bir afet yılına dönüştü. ile sivribiberde görüldüğünü Finansal Düzen” (The New Financial TDon, aşırı yağış ve dolu gibi Order) başlıklı özel dosyasında belirterek “Mayıs ayında olumsuz hava koşulları, üreticilerin yaklaşmakta olan bir krizin sinyallerini markette 36 ürünün 17’sinde Barut Aygun Gürer geçim kaynaklarını tehdit tartışıyor. fiyat artışı, 19’unda ise fiyat Dosyadaki yazılar savlarını ABD’nin ederken, açıklanan alım fiyatları azalışı görüldü. Sivribiberdeki henüz somut bir adım atılmazken, politikaların artık ertelenmemesi kamu borcundaki tırmanışa, finans da beklentilerin oldukça altında fiyat farkını yüzde 278 ile kuru sisteminin bir elin parmaklarından TBMM Zirai Don Olayını Araştırma gerektiğine dikkat çekiyor. Üretim kaldı. Türkiye’nin dört bir yanından soğan, yüzde 217 ile kuru fasulye, daha az sayıda banka dışı dev Komisyonu geçtiğimiz günlerde araçları haczedilen çiftçiler, yükselen üretici çığlıklarına kulak yüzde 213 ile nohut, yüzde 203 aktörler tarafından kontrol edilmesine, Malatya ve Adıyaman illerinde saha borçların ertelenmesi, faizsiz kredi ile kuru incir takip etti. Üreticide verilmesi çağrıları giderek artıyor. merkez bankalarının ekonomik ve incelemelerinde bulundu. olanaklarının sağlanması ve tarımsal ise 28 ürünün 8’inde fiyat artışı Son olarak sağanak ve dolunun siyasi manevra alanının daralmasına, olurken 13’ünde fiyat düşüşü desteklerin artırılması yönünde Trump’ın fevri davranışlarının yarattığı etkili olduğu Karaman ilinde birçok Tespitleri yetersiz görüldü” dedi. hükümete çağrıda bulunuyor. belirsizliklere dayandırıyor. tarla zarar gördü. Karaman Tarım Komisyonun CHP’li üyeleri, Bayraktar, 1 Haziran Dünya ve Orman İl Müdürlüğü’nden Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Süt Günü’ne ilişkin ise şunların Dönüşüm, küresel riskler Çay üreticisi de mağdur yapılan açıklamada, Demiryurt, Aygun, Adana Milletvekili Ayhan altını çizdi: “Üretim maliyetleri 2008 sonrası finansal regülasyonlar, CHP İstanbul Milletvekili İslihisar, Kisecik, Ortaoba, Kaşoba, Barut ve Niğde Milletvekili Ömer her geçen gün artarken büyük bankaları disiplin altına aldı. Gamze Akkuş İlgezdi ise Tarım Süleymanhacı, Kazımkarabekir Fethi Gürer ortak açıklamalarında, Ancak bu disiplin, finans sermayesini çiğ süt fiyatlarının düşük ve Orman Bakanlığı’nın yaş çay ilçesi merkez mahalleleri, Karalgazi banka dışı alanlara itti. BlackRock, “Acilen borç ertelemesi gerekiyor. seyretmesi hem üreticilerimizin alım fiyatını kilogram başına 25 Apollo, Citadel, KKR, Blackstone ve Kızılkuyu köylerinde ciddi Sigortalı-sigortasız tüm üreticilerin gelirlerini azaltıyor hem de lira 44 kuruş olarak açıklamasını gibi banka dışı aktörler de ABD finans hasar oluştuğu ve zarar tespit sektörün sürdürülebilirliğini zararı karşılanmalı, aksi halde sisteminin ana taşıyıcıları haline geldi. şöyle eleştirdi: “Çay üreticisi yine tehlikeye atıyor. Üretimde çalışmalarının başladığı duyuruldu. gelecek yıla mahsul yok. Üstelik Bu kurumlar artık sadece borsalarda yalnız, yine mağdur. Bir bardak çay sürdürülebilirliğin sağlanması Özellikle tahıl, bakliyat ve meyve Isparta’nın gülü, Adıyaman’ın değil, kredi piyasalarında da belirleyici. amacıyla özellikle çiğ sütte içebilmek için iki kilo çay satması üretiminde önemli bir merkez olan hurması da don kapsamına Örneğin Apollo, 2024 yılında tek üreticinin kazanç elde etmesi gerekiyor. Bu tablo, emeğin ne kadar Karaman’da yaşanan kayıplar, alınmamış. TARSİM’in tespitleri çok başına 200 milyar dolar kredi verdi; sağlanmalı, girdi fiyatlarını sektörün genel durumuna ilişkin değersizleştirildiğinin göstergesidir. bu rakam, o yıl büyük Amerikan zayıf kalmış” dedi. düşürmeye ve kontrol etmeye bankalarının verdiği toplam kredi Tarım politikası değil, adeta rant endişeleri artırdı. Tarım uzmanları, üreticilerin yönelik tedbirler alınmalıdır.” artışını geride bıraktı. Zararların telafisi yönünde sürdürülebilirliğini sağlayacak düzeni işliyor.” l Ekonomi Servisi Bu yapı dışarıdan bakıldığında “yenilikçi” ve esnek görünüyor. Ancak gerçekte son derece kırılgan bir İTO’ya göre mayısta tüketici fiyatları aylıkta 2.83, yıllıkta yüzde 46.57 arttı mimariye sahip. Bu fonlar karmaşık, düşük likiditeli, kaldıraçlı ve yüksek riskli enstrümanlarla çalışıyorlar. En ufak bir şok, zincirleme satışlara, Gıda ve kirada artış durmuyor güven krizine ve panik havasına yol açabilir. 2023’teki Silicon Valley Bank stanbul Ticaret Odası’nın çöküşü bunun erken bir ön örneğiydi. İİstanbul’daki perakende fiyat Bugün ABD’nin toplam kamu borcu ‘Mücbirde uzatma hareketlerini gösteren yeni raporu, 36 trilyon doları aşmış durumda. Bu, enflasyonu körükleyen iki unsurun ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının esnafa nefes aldırır’ gıda ve kira artışları olduğunu (GSYH) yüzde 120’sine denk geliyor. Türki Ye Esnaf ve Sanatkarları Bu devasa borcun büyük bölümü, ortaya koydu. Konfederasyonu (TESK) Genel Çin, Japonya ve Avrupa ülkeleri Buna göre Mayıs 2025 ile ilgili Başkanı Bendevi Palandöken, gibi yabancı yatırımcılar tarafından mücbir sebep halinin 30 Kasım İTO İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi finanse ediliyor. Ancak son dönemde 2025 tarihine kadar uzatılması (İstanbul TÜFE) önceki aya kıyasla uygulamaya konan keyfi, hatta yabancı kararına destek verdi. Palandöken, yüzde 2.83, geçen yılın aynı yatırımcıları adeta cezalandıran vergi şu açıklamayı yaptı: “Adıyaman, dönemine göre yüzde 46.57 oranında düzenlemeleri bu güveni sarsıyor. Hatay, Kahramanmaraş, artış gösterdi. Yıllık artış nisanda Hazine tahvili satışlarındaki aksamalar, Malatya ile Gaziantep’in doların zayıflaması ve faizlerin 1.7, ulaştırmada yüzde 1.12, kimyevi maddelerde yüzde 0.22, 47.21, martta ise yüzde 46.23’tü. İslahiye ve Nurdağı yükselme eğilimi bu gelişmelerin haberleşmede yüzde 0.88, sağlık gıda maddelerinde yüzde 0.17 arttı. Toptan fiyat hareketlerini yansıtan ilçelerinde, cirosu 2,5 semptomları. harcamalarında yüzde 0.72, giyim İşlenmemiş maddeler grubunda Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise milyon liranın altında Bu durum sadece ABD’yi değil, ve ayakkabıda yüzde 0.15 olarak yüzde 0.16 azalış izlenirken yüzde 0.69 arttı. İstanbul TÜFE’nin olan mükelleflerimiz dünya ekonomisini de doğrudan alt gruplarına bakıldığında ise en yapıldı. Eğitim harcamaları yüzde mensucatta değişim yaşanmadı. için mücbir sebep etkiliyor. Zira dünya genelinde yatırım B.Palandöken halinin uzatılması yüksek aylık artışın yüzde 3.24 ile 0.01 azalırken alkollü içecekler Yıllıkta ise mayısta gruplar itibarıyla fonları ve merkez bankaları büyük deprem felaketinden en ağır “gıda harcamaları” grubunda olduğu ve tütün harcamaları grubunda inşaat malzemelerinde yüzde miktarda Amerikan varlığı tutuyor. şekilde etkilenen illerimizdeki esnaf Bu varlıkların değer kaybetmesi, görüldü. Bu grubu yüzde 3.10 artışla değişim yaşanmadı. 81.37, mensucatta yüzde 66.97, ve sanatkârlarımızın ekonomik özellikle Avrupa ve Asya’da borçlanma “konut harcamaları”, yüzde 2.52 ile kimyevi maddelerde yüzde 40.55, toparlanma sürecine ciddi katkı maliyetlerini yükseltiyor. Avrupa inşaatta artış ilk sırada “eğlence ve kültür” grubu takip etti. gıda maddelerinde yüzde 37.55, sağlayacaktır. Esnafımızın işleri hâlâ Merkez Bankası gibi kurumlar, bu Mayısta toptan fiyatlar, inşaat Alt gruplardaki artışlar çeşitli işlenmemiş maddelerde yüzde tam anlamıyla toparlanmadı. Vergi baskıyı dengelemek için yeniden malzemeleri grubunda yüzde 2.47, mal ve hizmetlerde yüzde 2.06, ev 32.38, yakacak ve enerjide yüzde yükümlülüklerinin ertelenmesi, piyasalara müdahale etmek zorunda yakacak ve enerji maddelerinde eşyasında yüzde 1.79, lokanta ve 29.85, madenlerde yüzde 23.29 artış bu süreçte onların biraz olsun kalabilir. Almanya ve Fransa gibi yüzde 1.85, madenlerde yüzde 0.49, oteller harcama grubunda yüzde hesaplandı. l Ekonomi Servisi rahatlamasına olanak tanıyacak.” ülkelerde kamu borçlanmasının artması, bu alanda yoğunlaşan tartışmalar halihazırda büyüyen siyasi kutuplaşmayı daha da derinleştirebilir. köprü ve otoyollar Çadır ve karavan bayramda ücretsiz kamplara ilgi artıyor Ve merkez bankaları 2008’de Fed ve Avrupa Merkez r eSmi Gazete’de Cumhurbaşkanı Yaklaşan yaz sezonu ve Kurban Bankası olağanüstü adımlarla sistemi Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Bayramı tatili öncesi kamp yerlerinde kurtardı. Bugün aynı esneklikten yayımlanan karara göre 5 Haziran hazırlıklar hızlanırken doğayla iç içe yoksunlar. Bilanço büyüklükleri rekor Perşembe günü saat 00.00’dan ve saatlerde Başkentray, Marmaray, olmak isteyenlerin çadır ve karavana tatillere göre karavan, konaklama seviyelerde. Yeni bir kriz anında, yine başlayarak 10 Haziran 2025 Salı İZBAN, Sirkeci-Kazlıçeşme raylı olan talebinde artış görüldü. Karavan ve yemek masraflarını ciddi oranda şu soruya cevap verilmesi gerekecek: günü saat 00.00’a kadar yap- sistem hattı, Gayrettepe-İstanbul İmalatçıları ve Tedarikçileri Derneği düşürebiliyor. Karavan tatili, özellikle Sistem kimin için kurtarılacak? Büyük işlet-devret projeleri hariç olmak Havalimanı-Arnavutköy metro hattı Başkanı Ahmet Fazlıoğlu, “Karavan aileler için daha uygun maliyetli bir bankalar mı, yoksa gölge sistemde üzere Karayolları Genel Müdürlüğü seferleriyle belediyeler ve bunların sektöründe hareketlilik, tüm seçenek sunuyor. Orta segment, büyüyen özel sermaye fonları mı? sorumluluğundaki otoyol ve 15 kurdukları birlik, müessese ve Türkiye genelinde hız kazanmaya 3-4 kişilik bir çekme karavan günlük Halkın gözünde, özel sermaye Temmuz Şehitler Köprüsü ile Fatih işletmelerce yürütülen toplu taşıma başladı. Hem karavan satışlarında kiralama bedeli, ortalama 1500-2 bin fonları, plütokrasi anlamına geliyor. Sultan Mehmet Köprüsü ücretsiz hizmetleri ücretsiz olarak çalışacak. hem de kiralama hizmetlerinde bir 500 lira arasında değişebiliyor” dedi. Bu fonları kurtarmak sert siyasi olacak. Bunun yanında yine aynı gün l ankara artış yaşanıyor. Diğer uzun süreli l ekonomi Servisi tepkilere yol açabilir. Ancak onları batmaya bırakmak da sistemik bir çöküş riski taşıyor. Bu çelişki, yalnızca ürkiye bir süredir insanı umursamıyor. Bu rakamlar düşmemesine neden oluyor. ekonomik bir tercih meselesi değil; “barınamayanlar ülkesi”ne ateş gibi ama ateş, yuvasından Nedenler ne? Yıllardır yazmaktan aynı zamanda kapitalist devletleri Tdönüştü. Ne kiracı ev bulabiliyor taşınmak zorunda kalan yaşlıları, yorulduk. Sağır sultanın bile bildiği doğrudan etkileyerek hızla ekonomik ne dar gelirli kirasını ödeyebiliyor ne tek odalı evlere sıkışmış çocukları, sorunları bir daha sıralayalım: sarsıntının ötesinde bir meşruiyet de gençler bir ev hayali kurabiliyor. üniversiteyi kazandığı halde Yüksek enflasyon, yetersiz konut krizine dönüşebilir. Toplumsal OECD, geçen günlerde 38 ülkenin kalacak yer bulamayan gençleri, arzı, ağır aksak kentsel dönüşüm, iç öfkenin büyümesi, sistem karşıtı yer aldığı nisan ayı kira enflasyonu kira artışıyla baş edemediği için göç ve artan yabancı nüfus. siyasal hareketleri güçlendirebilir. verilerini açıkladı. Ekonomist İnan ailesinin yanına dönmek zorunda Peki çözüm ne? Mevcut egemen sınıflar, bu öfkeyi ücrette gelecek, Mutlu ise bu verilerden oluşturduğu kalan kadınları yakıyor en çok... Ortada bir arz sorunu var. Yeni yönlendirmek amacıyla demokratik grafikle barınma krizinin ulaştığı Barınma krizinin sessiz ama araçların ötesinde, otoriter seçeneklere konut üretimi durma noktasında. kirada geçmiş boyutları net bir şekilde ortaya serdi. derin etkisi sosyal dışlanma. İnşaat maliyetlerindeki artış yönelebilirler. ABD’de Trump’ın Kiraların yüksekliği, insanları kent yeniden seçilmesiyle birlikte bu Grafik, tam anlamıyla bir çığlık. önlenemiyor. Mevcut stok ise ya lüks Buna göre 2025 Nisan itibarıyla enflasyon haksızlık merkezlerinden itiyor. Ulaşım, ya da erişilemez. yönelimin ilk sinyalleri çoktan gelmeye eğitim, sağlık gibi temel hizmetlere başladı. Avrupa’da da benzer şekilde Türkiye’de yıllık kira enflasyonu yüzde Sosyal konut üretimi bir tercih değil, öncü göstergesi İTO endeksi rakamın 89.19’a ulaştı. Bu oran, ikinci sıradaki erişim zorlaşıyor. Mahalleler faşist partilerin yükselişi de meşruiyet zorunluluk. TOKİ’nin “orta gelirliye lüks yüksek olacağının sinyalini verdi. kimliğini yitiriyor, dayanışma krizleriyle ilgili. Macaristan’ın sekiz katı düzeyinde. daire” politikası terk edilmeli. Gerçekten Geçen ay kira artış oranı yüzde parçalanıyor. Düşük ve orta gelirli Finansal sistemin bugünkü hali, Macaristan’da kira artışı yalnızca dar gelirli için, gençler için, kadınlar için, 48.73 olarak kaydedilmişti. Bu oran üretimden kopmuş, spekülasyona yüzde 11.01 seviyesinde. Listenin son aileler, büyük şehirlerde adeta emekliler için erişilebilir konut modelleri yasal tavan zammına işaret etse de “istenmeyen misafire” dönüşüyor. dayalı bir birikim tarzını temsil ediyor. sırasındaki Güney Kore’de ise kira geliştirilmeli. Aksi halde barınma hakkı, ev sahipleri TÜİK enflasyonunu pek Bu, kâr oranlarının düşme eğilimini artışı yüzde 1’in altında. bu ülkenin çoğunluğu için bir hayal takmıyor. Yapışkan enflasyon geçici olarak bastırıyor olsa da kredi Çarşamba günü mayıs ayı olarak kalacak. sisteminin özel fonların eline geçmesi, enflasyonu açıklanacak. Konut ve Mesele sadece sosyolojik değil. Türkiye artık evsizliği konuşmak 10 yılda yüzde 1000 banka denetiminin etkisizleşmesi işyeri kiralarında uygulanacak azami Aynı zamanda ekonomik. Kiralardaki zorunda. Yalnızca sokakta yatanları ve kamu borcunun sürdürülemez Türkiye kirada sadece bu yıl değil, zam oranı, TÜFE’nin (tüketici fiyat yapışkanlık, enflasyonla mücadeleyi değil, çalıştığı halde ev bulamayanları, hale gelmesi, kapitalizmin kendi endeksi) son 12 aylık ortalamasına son on yılın da şampiyonu. 2015’ten maaşının yarısını kiraya verenleri, de sabote ediyor. Gelirler gelecek iç çelişkilerini büyütüyor. The göre belirleniyor. bu yana kiralar 11 kat arttı. Dile kolay: enflasyona göre örneğin 2025 için dört kişi bir odada yaşayanları da bu Economist’in raporuna bakınca şimdi, Yüzde 1000’in üzerinde bir artış. Kira sözleşmesi bu ay yenilenecek yüzde 20 olarak belirlenirken kira tanıma dahil etmeliyiz. Çünkü barınma “1930’lardan adeta yalnızca bir finansal kiracılar, yüreği ağzında açıklanacak Barınma, artık bir insan hakkı değil, sözleşmeleri geçmiş enflasyonla krizi kapıda değil, çoktan içeri girdi ve kriz uzaktayız” diye düşünmek olanaklı. rakamı bekliyor. TÜİK enflasyonunun bir piyasa enstrümanı. Ve piyasa, yenileniyor. Bu da fiyatların kolay kolay can yakıyor.