Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 18 HAZİRAN 2025 ÇARŞAMBA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER İran’ı Mekânın içine özgürleştirmek! DOĞAN ERGENÇ SOSYOLOG sıkışmış zaman! srail’in İran’a saldırısının ardından İBinyamin Netanyahu, İran halkına şöyle seslendi: “İsrail, ‘Yükselen As- ğimiz bu eşsiz dönem belki de daha istediğiniz an, istediğiniz şeylere eri- DOÇ. DR. BUĞRA GÖKCE lan’ operasyonu kapsamında rejimin önce 200-300 yılda olabilecek yeni- şim şansı da yok! İSTANBUL PLANLAMA AJANSI bize karşı kullandığı nükleer ve balis- liklerin, buluş ve icatların 30-40 yıl- Niyetim “yok”ları saymak değil. BAŞKANI, ŞEHİR PLANCISI tik tehditleri ortadan kaldırmayı he- da büyük bir hızla yaşanması anla- Cezaevi koşullarındaki zamana uyu- amanın göreliliği üzerinde çok defliyor. Biz görevimizi yerine getirir- mına da geliyor. Bu hızlı gelişmelerin mu ele almak. Aslında 1970’li ve durulur. Kimi bunu teorik biçi- ken aynı zamanda sizin özgürlüğünü- hemen tamamının kentsel mekânda 80’li yılların olanakları içinde yürü- Zmiyle “izafiyet” üzerinden anla- ze giden yolu da açıyoruz.” yaşandığını ve mekânın biçimini, ör- yen bir yaşam var burada... tır, kimi ise “sevdiklerimin yanında Hiç yabancı gelmedi değil mi? gütlenmesini ve dolayısıyla kentsel İçinde bulunduğumuz teknolojik uçup giden zaman” veya “istemedi- Afganistan, Irak, Libya, Suriye yapı ve sistemleri derinlemesine et- olanaksızlıklar bize araştırma için ğim ortamlarda geçmek bilmiyor za- gibi ülkeler için de benzer sözleri kilediği bu olağanüstü dönemde bir- dahi interneti kullanma şansı vermi- man” diye duygusal haliyle anlatır. duymuştuk. ABD bu ülkelere, çok gelişmenin zamanda sıkışması yor. Yani yazabilmek için, araştırma Bizim için ise sivil yaşamda koşuşma demokrasi ve özgürlük getireceğini gibi mekânın da sıkıştığı, mimarlığın şansınız da yok. Kitap da bir-iki haf- içinde yetiştiremediğimiz program- iddia ediyordu. Anlaşılan o ki şimdi da, kentsel yaşamın da değiştiği, sos- ta içinde size gelebildiğinde kullana- sıra İran’da! larımız, yetiştiremediğimiz zaman... yal yaşamın evriminin hızlandığı alı- bileceğiniz bir lüks. Yani yazabilmek ABD ve İsrail’den demokrasi Uzun süredir yönetici olarak yoğun şılmadık dönemler yaşadık. Harvey, için kalem-kâğıt ve aklınızla başba- bekleyenler olmayacak duaya amin tempolu bir yaşam programı içinde zaman-mekân sıkışması ile bunun şasınız. demektedir. ABD Irak’ı işgal etti yaşarken neredeyse “zamanı tüket- üretim biçimlerinden, teknolojik ge- ama bu ülkeye demokrasi gelmedi. meye, günü bitirmeye çalışıyoruz” Yılmadan üretiyoruz ceğim, ulaştırmadan, altyapı yatırım- lişme ve argümanlara kadar etkisini Bugün Irak istikrarsız, parçalanmış ve dediğimiz hale geldik cezaevinde! Bu şartlarda bizler burada oturup larına kadar eklentiler yapabileceğim tartışırken, sanattan, mimarlığa, alış- başarısız bir devlet. Bu ülkede çoğulcu Zamanla mücadelemiz üzerine dü- yoğun biçimde çalışma derdindeyiz. konularda üretmeye, yazmaya, sis- verişten, imaj oluşumuna, pazarla- bir demokrasi söz konusu değil. Ya şünürken biraz da bunun üzerinde Yazıyoruz, çiziyoruz. Ülkemizin gele- tem kurmaya dair yazıyoruz, üretiyo- madan, yaşam biçimlerine kadar ya- Suriye? Evet, Esad baskıcı bir rejimin durma fırsatım oldu. Cezaevinin tek ceğine dair programlar üretmeye ça- ruz... İnançla, kararlılıkla. Düşüncele- rattığı değişimi çarpıcı biçimde bilim lideriydi. Suriye’de insan hakları ve güzel yanı istemediğiniz kadar oku- balıyoruz. 20-30 yıl sonrası kentleri- rimize de pranga vuracak değiller ya! alanının önüne koyuyor. Yalnızca özgürlükler konusunda sorunlar vardı. ma fırsatınızın olması... miz nasıl olmalı, hangi şehircilik po- sosyal bilimleri değil, mekân bilimle- Zamanı aşmak... Ama şimdi ne oldu? Emperyalistlerin Öğrenciliğimden bu yana David litikalarını uygulamalıyız, afetlerle rini de derinden etkiliyordu. desteğiyle rejim değişti ama bu ülkeye Harvey çok ilgimi çeker. Okumala- Tüm bu üretimlerle 30 sene sonra- nasıl etkin mücadele edebiliriz. Ye- demokrasi gelmedi. Haberlerden, rımın içinde de önemli bir yer tutar. Kalem, kâğıt ve akıl sının müreffeh Türkiye’sini, zengin rel yönetim (kamu yönetimi reformu Suriye’deki kadınların plajlarda mayo Fordist üretim tekniklerinin “post insanlarımızı, mutlu gençlerimizi, Bunları benden çok daha iyi anla- unsurları nasıl olur) barınma,, konut ve bikini giymesinin yasaklandığını fordist” üretime dönmesiyle moder- huzurlu emeklilerimizi nasıl oluştu- tan/anlatabilecek üstadlar varken sorunu ve çözümü için sosyal konut öğreniyoruz... nist dönemin postmodern zaman- rabileceğimizi 30-40 sene önceki tek- cezaevi koşullarında ukalalık yapıp krizleri, sosyal konut üretimi nasıl Emperyalistlerin ve Siyonistlerin de- lara terk edilişini lisans eğitimin- nolojik olanaklarla, sıkıştığımız “be- bunları anlatmak istemem. Aksine olur? Devlet Planlama Teşkilatı na- mokrasiyle, insan haklarıyla uzak- den bu yana dikkatle incelemeye ça- ton kafes” içerisinde yapmaya çalışı- bunların üzerinde düşünürken bura- sıl ayağa kaldırılı? İmar ve yapı mev- tan yakından bir ilgisi yok. Onlar için lışırdık. Postmodern mekân oluşu- yoruz. Çok ironik geliyor bana, sizle- da bulunduğum koşulları değerlen- zuatı nasıl yenilenir? TSK asli görevi- önemli olan tek şey var: Bir ülkenin mu, postmodern mimarlık yüksek li- re de geliyor mu bilemiyorum... dirmeye çalıştım. Ne mi demek isti- ne nasıl döner? Emlak Kredi Banka- kendileriyle “uyumlu” olması. Kendi- sans döneminin önemli araştırma ko- Biraz daha ileri giderek şöyle şey- yorum? Çok basitçe anlatayım. Bura- sı bir kredi-finans yönetimi sistemi- leriyle uyumlu olan bir ülke; gerici bir ler de düşünüyorum. “Zamanın nuları arasındaydı. Zamanla değişen da cep telefonu yok. Haftada tanım- nin daha iyisi nasıl kurulur ve evini düzene sahip olabilir, baskıcı olabilir, her şeyden bahsediliyordu. Postmo- lanmış 10 dakika için ankesörlü tele- güçlendirmek isteyenlere ne olanak- mekân sıkışması” üzerinden olağa- kendi halkına kan kusturan uygula- dern sanat, sinema ve müzik, değişi- fon ile bir görüşme yapma şansı var. lar sağlanır? Yoksulluk, kent yoksul- nüstü tarifler yaparken ben Siliv- malara imza atabilir. Bunun bir önemi min özünü anlatan birçok argüman- Burada internet yok! Sosyal med- luğu, derin yoksulluk nasıl minimize ri 9 no’lu cezaevinden “Mekânın içi- yok! Ancak, herhangi bir ülke emper- dan bazılarıydı. ya erişimi ve izleme olanağı yok. Bu- edilir? Hangi sosyal politikalar ile de- ne sıkışmış bir zamandan” bahse- yalistlerin tekerine çomak sokarsa, iş- rada bilgisayar, tablet gibi teknolo- zavantajlı toplum kesimleri için eşit- diyorum. Buraya sıkışmış o imkan- Yaşam biçimleri, mekân te o zaman o ülke demokratik olsa da- jik olanaklar yok. Yazmak için dakti- leyici politikalar uygulanabilir? sızlıklar, o “geçmeyen zaman” o “öl- hi hedef tahtasına konur. bilimleri... lo dahi yok! Yine burada kredi kartı Kamu-özel işbirliği projelerinin yı- dürülmeye çalışılan zaman” içinde Bunların cezaevi ile bir ilgisi yok yok. Hatta para, alışveriş bile dolay- kıcı etkisi nasıl azaltılır veya kamu bizler geleceğe dair aydınlık planlar İsrail’in sicili diyebilirsiniz ancak burada zamanın lı olarak var. Yani hesabınıza yatırıl- kaynaklarını sömüren bu sistemin yapmaya çalışıyoruz. Bu ülkenin ge- Peki, İran’ı “özgürleştireceğini” iddia üzerine düşününce postmodern dö- mış sınırlı harcama limiti olan (hafta- yıkıcı etkilerine nasıl son verilir? leceğine, aydınlığına ve eşsizliğine eden İsrail’in sicilinde ne var? Abluka nemin getirdiği en önemli argüma- da 3500 TL) paradan bir tablo ile si- Eğitim-sağlık politikalarındaki özel- inanan yurtseverler olarak mazeret var; insanların gıda ürünlerine ve nı hatırlama, doktora günlerine dön- ze verilen liste içinden yapabileceği- leştirme politikaları ve yarattığı ağır üretmeden geleceğe dair düşünme- temel gereksinimlerine ulaşmalarını me ve okuma fırsatı bulmuş oldum: niz seçimler ile haftanın bir günü si- tahribat hangi kamucu politikalar ile ye, üretmeye dair çabamızla “zama- engelliyorlar. Irkçılık var; Filistin’de “Zaman-mekân sıkışması.” İnsanlık fırsat eşitliği yaratacak bir hale geti- nı aşıyor”, mekânın içine sıkışmış ze gelebilen kantin alışverişi dışında bir tür “apartheid”(ayrımcılık) rejimi tarihi boyunca gelişme indeksleri ve zamanı da özgürleştirmeye çalışıyo- alışveriş de yok. Tüketim toplumu- rilir Parası olanın erişebildiği eğitim, kurmuş durumdalar. Dincilik var; yenilikçi-buluşlar bazlı ilerleme eği- rum. Tertemiz, mis gibi bir Türkiye nun şikâyet ettiğimiz aşırı doz/ge- sağlık hizmetleri herkesin eşit ve so- “vaat edilmiş topraklar” anlatısına limleri dikkate alındığında, son 30- sabahına uyanabilmek için zaman- rekli-gereksiz alışverişleri de yok. Gi- runsuzca erişebileceği bir hak olarak sık sık vurgu yapıyorlar. İnsanların mekân tanımıyoruz! 40 yılda belki önceki yüzyıllar bo- yeceklerimizin bile limiti var. 3 göm- sosyal devletin temel sorumluluğu en temel hakkı olan yaşam hakkını yunca katedilemeyen mesafenin ge- lek, 3 pantolon vb.; fazlası yanınızda haline nasıl gelir? İnançla, sabırla, kararlılıkla ve bit- ihlal etmek var; açık açık, bilerek çildiği bir dönem yaşadı insanoğlu... bulunamaz... Aileniz eskisini alıp ye- Emeklilik sistemi, çalışma yaşamı- meyen bir Türkiye sevgisiyle.. ve isteyerek sivilleri öldürüyorlar. Bizlerin yaşamımızda tanıklık etti- nisini getirebilir görüş zamanı! Öyle na kadar birçok açıdan genişletebile- SİLİVRİ İşgalcilik var; başka ülkelerin topraklarına saldırıyorlar. Böyle bir sicili olan ülkenin herhangi bir ülkeye demokrasi ve özgürlük getirmesi mümkün mü? ‘Tek kişilik koğuş’ mu, tecrit mi? İsrail kendisini uygarlığın temsilcisi olarak gösteriyor. Bu doğru değil. Bir AV. BÜLENT YÜCETÜRK Unutmayalım ki yargılaması “işkenceye benzer bir muamele” nedeniyle yaşama geçiriliyor. Bu ülkenin rejimi ne kadar demokratik süren herkes masum kabul edilir. olarak niteler. da, hukuki değil siyasi bir tecrit ve özgürlükçü olursa olsun -ki eçtiğimiz günlerde, Silivri Bu nedenle hüküm verilmemiş Avrupa İnsan Hakları stratejisidir. İsrail için böyle bir durum söz GCezaevi’nde tutuklu bulunan bir kişiyi tek kişilik bir odaya Mahkemesi de benzer biçimde bu konusu değil- eğer o ülke bir başka Siyaset değil hukuk Aykut Erdoğdu ve Ceyhan Belediye kapatmak, insan onurunu tür uygulamaları, “insanlık dışı ülkenin egemenliğine göz dikerse Başkanı Kadir Aydar’ı ziyaret konuşulmalı zedeleyen ağır bir uygulamadır. ve aşağılayıcı muamele” olarak buradan uygarlık ya da çağdaşlık ettim. Ziyaret sırasında her iki Eğer bir kişi tek kişilik bir odada değerlendirmektedir. Türkiye’nin Bugün benzer koşullarda tutulan çıkmaz. Çağımızda uygar bir ülke ismin de tek kişilik koğuşlarda kalıyor ancak; taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları tek isim Aykut Erdoğdu veya Kadir işgalcilik yapmaz; başka ülkelerin tutulduğunu öğrendiğimde, bu - Diğer mahpuslarla hiçbir Sözleşmesi’ne göre böyle bir Aydar değil. İstanbul Büyükşehir Be- egemenliğine, toprak bütünlüğüne durumu kamuoyuyla paylaşmanın temasta bulunamıyor, muamele, hiçbir koşulda kabul lediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve zarar verecek davranışlardan kaçınır. bir sorumluluk olduğuna inandım. - Ortak alanlara çıkarılmıyor, edilemez. arkadaşlarına da benzer bir tecrit uy- Özetle, demokrasi ve insan hakları Çünkü mesele yalnızca iki - Günde 23 saat kapalı bir alanda gulaması reva görülüyor. Bu yöntem- emperyalistlerin, Siyonistlerin işgalle- Yasal dayanak ne? kişinin cezaevi koşulları değil; tutuluyorsa, le topluma açıkça şu mesaj veriliyor: riyle gelmez. Bir ülkeye eğer demokra- daha büyük bir adalet sorunu ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin bu uygulamanın adı artık “tek “Konuşursan, yalnız kalırsın.” Ancak si ve özgürlükler gelecekse, bu, o ülke- karşı karşıyayız. İnfazı Hakkında Tüzük’e göre, kişilik koğuş” değil, tecrittir. unutmamak gerekir ki hukuk, siya- nin halkının mücadelesiyle olacaktır. ancak; Ve tecrit, yalnızca bir izolasyon setin aracı değildir. Avrupa İnsan Başka türlüsü olanaklı değildir. Tutukluluk ceza değil - Güvenlik riski oluşturanlar, değil, insanı psikolojik olarak Hakları Sözleşmesi’nin 18. maddesi, tedbirdir - Kaçma tehlikesi bulunanlar, çökerten sistematik bir baskı özgürlüklerin siyasi amaçlarla kısıt- Ceza yargılamasında kesinleşmiş - Tanık koruma kapsamında aracıdır. lanamayacağını açıkça belirtir. bir hüküm olmadan, bir kişinin olanlar, Bu durum bir kişi ya da bir parti Uluslararası hukuk ne yalnızca dört duvar arasında tek kişilik koğuşa alınabilir. meselesi değildir. Bu mesele, hepimi- tutulması, onun özgürlüğünü değil, Peki bir belediye başkanının diyor? zin ortak değeri olan hukuk devleti aynı zamanda ruhsal bütünlüğünü ya da siyasetçinin böyle bir Birleşmiş Milletler’in Mandela ve insan olma meselesidir. Siyasi gö- de hedef almak anlamına gelir. risk oluşturduğu söylenebilir Kuralları, 15 günü aşan rüşümüz ne olursa olsun, insan hak- Oysa hukuk sistemimizde mi? Elbette hayır. Ne yazık izolasyonları “uzun süreli tecrit” larına ve adalete sahip çıkmak herke- tutukluluk bir cezalandırma ki bu uygulamalar, güvenlik olarak tanımlar ve bunun insan sin görevidir. Unutmayalım: Hukuk, yöntemi değil, sadece bir önlemdir. gerekçesiyle değil; siyasi kimlik psikolojisi üzerindeki etkilerini bir gün hepimize lazım olacak. Horasan ve Rum erenler de Anadolu’da- Vedat Günyol’un yaşamöyküsü Bu eser, yaşadığı dönemde k köklü br geleneğn parçasıdır; Hacı Cumhuryet aydınının tarh br Atatürk’e sınırlarımız dışından Bektaş Vel de… Şah İsmal de o özetdr. Bu eser, Hasanoğlan bakmaya ve flozofların dünyasına geleneğn parlak yıldızıdır; “tell sazdır Yüksek Köy Ensttüsü öğrencle- yolculuk yapmaya br davettr. bunun adı/ ne ayet dnler ne kadı” dyen ryle öğretmen olmanın hazzına İsmet Toto özelnde hazırlanan bu Âşık Dertl de… O suya gözelk eden varan, Babeuf’ün Devrm Yazıları eserde, Osmanlı Devlet’nn hüküm kaynağa, bütün Anadolu’da, Yakındo- ktabını tercüme etmekten sürdüğü esk coğrafyasından brne ğu’da ve Balkanlar’da rastlamak olasıdır. yargılanmaya, 12 Mart sonrasın- Kemalzmn; ulusal bağımsızlık, Şah İsmal ve onun edeb kmlğ Hatay da örgüt kurmaktan hapsedl- modern devlet ve toplum lşks şte böyle br klmn smges konumun- meye gden olayları bzzat bakımından, örneklem oluşturduğu dadır. Bu ktabı okurken geçmşe tutulan yaşayan Vedat Günyol’un görülmektedr. Bu durum, ışık bugünü de anlamanızı sağlayacaktır. ağzından yazıya dökülmüş Kemalzmn etksnn, Türkye anlatısıdır. | Nesm Ovadya İzral sınırlarının ötesne ulaştığının 13,5x21 / Araştırma / 288 sayfa öneml br kanıtıdır. 13,5x21 / Yaşamöyküsü / 352 sayfa 13,5x21 / Araştırma / 328 sayfa