Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 28 EYLÜL 2023 PERŞEMBE 2 olaylar ve görüşler ‘Ne zaman teslim ettin yazılarını?’ Türk, Türkiye, Türkiyeli ‘Üç haftayı geçiyor.’ ‘Peki SALİH ÖZBARAN anayasada Türk ve Türkiye’nin ne tür yönetimindeki coğrafyaya “Memalik-i onlardan hiç yan başlıklarla zenginleştirilebileceği İslam” (İslam ülkeleri), “Memleket-i telefon filan emekli tarih profesörü geldi mi?’ konusunda hiç fikrim yok. Rum” (Romalılardan miras kalan Hıfzı Topuz: ‘Hayır, hiç ses ülke), hanedana ise “Al-i Osman” on zamanlarda, daha doğrusu çıkmadı.’ Önce bir tarih gezintisi hatırlatmasını düşündüm (S. Özbaran, kimilerinin gerek duyduklarında, Bir anıt ‘Olmaz öyle şey, Öncelikle, tarihçilerin “tarih” olarak Bir Osmanlı Kimliği, Kitap Yayınevi, Skullanmak istedikleri “Türk” ve hemen kitabını geri belirledikleri geçmişe kısaca göz 2004, s. 52 vd.). “Türkiyelilik” üstünedir bu yazım. al, bunu Remzi’ye adamı daha atayım; “Türk”ün kimler tarafından ve Tarihçi olarak böyle bir keyfiyete verelim, Erol Bey’e Ve ardından kimlik hangi coğrafyalar içinde imgelendiği nazım geçer, kitap üç müdahil olmak için yazdım bu kaybettik! veya tasavvur edildiği hususunda ve tanımlaması ay içinde çıkar.’ satırları. Cumhuriyet’te 4 Mayıs 2023 ‘İyi ama Remzi basar bir gazete yazısının elverdiği ölçüde Nuri Bilgin, ustaca yazdığı kitaplarında tarihli yazımda Bozkurt Güvenç’in azılarımda “Anıt mı Meyyâle’yi? Benim açıklamaya çalışayım; binyıllar “evrenselcilik ve farkçılık arasında belirttiklerini, böyle nazik bir konuda Adam” sıfatını bir zamanlar Remzi öncelerine gitmeden. yaptığımız tercihlerle yakından ilişkili” Yşimdiye kadar dört 1993 yılında yazdıklarını belleğimden Kitabevi ile bir deneyimim 16. yüzyılda Osmanlı olduğunu ve “insanın kendi gözünde ve kişi için kullandım: çıkarmadığımı öncelikle dile getirmek olmuştu da’ dedikten İmparatorluğu’nun okyanuslara Birincisi Prof. Nusret diğerlerinin aynasında nasıl gördüğünü isterim: “İnsanoğlunun kendini, sonra o olumsuz Fişek: açılmaya çalıştığı evrelerde Batı ifade eden” biçiminde tanımlamıştı deneyimini anlatıyor kimliğini araması günümüzün olgusu, Sağlık Bakanlığı Avrupa’dan yayılan Portekiz kimliği. Tayfun Atay ise “kültürleşme” ve benim şu sözlerimle ama bu pek de gelip geçici bir modaya Müsteşarı, Hacettepe İmparatorluğu’nu aldığım doktora tezim devam ediyor: (acculturation) ile açıklamıştı onu. benzemiyor”. Gerçekten, onun 30 Üniversitesi ‘Sen hemen ver o gereği anlamaya çalışırken o dünyada Öte yandan Zafer Toprak, Atatürk’ün yıl önce yazdıkları günümüzde yeni Kurucularından ve kitabını bana. Ben Erol yer etmiş Türk kimliği yanında “Rumi” -Çankaya’daki birikimini temel aldığı sorgulamalarda anlam kazanıyor. Mezuniyet Fakültesi Bey’e iletirim.’ tanımlamasıyla da sıkça karşılaşmıştım. kaynakları da kullanarak Atatürk’ün Dekanı, Türkiye’de nüfus Ama “Türkiyelilik” modası tarihsel bir Ben de verdim. İyi ki Avrupalıların isim babası sayılan planlamasını bir kadın ortaya koyduğu “hukuk devleti” kimliğini zemine oturmuyor, Güvenç’in kimlik vermişim. Yapı Kredi’de hakkı olarak başlatan kişi, “Turc”, “Turco”, “Turquia”, “Turkey” vb. hatırlattı bizlere; devlet ve yurttaş tanımlarında vurguladığı özellikleri belki de hâlâ sıra tıbbın sosyalizasyonunu tanımlamalar yanında “Rumi/Rumes” arasındaki ilişki kuran demeçlerini bekleyecektim. taşımıyor. Günümüzde uygulanan başlatan bürokrat ve sözcüğü hemen dikkatimi çekmişti. Bu konuşmamızın dile getirdi. Yalnızca 1931 yılındakiyle anayasanın değiştirilmesine yönelik akademisyen, Halk hemen ardından ben Öte yandan Türk, Türk-İslam, yetineyim bu yazımda: partili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Sağlığı Ana Bilim Dalı Birinci İstanbul Kültür Arap, Osmanlı ve başka dünyalarda Erdoğan’ın 13 Eylül 2023 tarihinde kurucusu, Prof. Kurthan Kongresi için İzmir’e Hukuk devleti gezinirken Türklüğün ve Rumiliğin gündeme taşıdığı “çeşitlilik” kavramı Fişek ve Prof. Gürhan gittim, Emre de geldi; nasıl algılandığının peşine düştüm. “Vatandaşlar bilmelidir ki vicdani ve Fişek’in babası. ise Osmanlı’yı hatırlatıyor bana. ‘Tamam’ dedi, ‘Senin Ünlü tarihçimiz Halil İnalcık’ın Arap fikri hürriyet vardır. Fakat nihayet bunlar İkincisi Ali Sirmen: kitap çıkıyor. Kimlik ve aidiyet topraklarında, İran’da, Orta Asya ve Tanıyorsunuz, sınırsız değildir. Ferdi hürriyet karşısında Öneriyi Remzi’nin biliyorsunuz. Uzakdoğu’da yayılmış olan ve Osmanlı fertlerin hepsinin kurduğu, dayandığı Her şeyden önce dile getirmek sahibi Erol Bey’e Üçüncüsü Uğur götürdüm, çok İmparatorluğu için kullanılan “Rumi” bir devlet, devletin de idaresi, hâkimiyeti isterim ki ben “Türkiyelilik” tanımı ile Mumcu: sevindi.’ tanımının içinde ne denli “Türk”ün vardır. Fertlerin hürriyetini korumakla ne ifade edilmek istendiğini bir türlü Tanıyorsunuz, ‘Elbette’ dedi, ‘Hemen ifade edilmiş olabileceğini kaynaklarına vazifeli olan insanların diğer taraftan anlamadım, anlayamıyorum. Bu terimi biliyorsunuz. basalım.’ ulaşarak belirlemeye çalıştım. Cemal devletin de felçli bir hale gelmemesine tarihçi dünyamda gezindiğimde bir Dördüncüsü Hıfzı Ertesi gün Kafadar’ın “Rumi Türk olmak aynı çok dikkat etmeleri lâzımdır...” (Toprak, yere oturtamıyorum; neyi ifade ettiğini Topuz: İzmir’de Emre’yle Tamer zamanda İslam uygarlığının bir yandan Atatürk: Kurucu Felsefenin Evrimi, İş Atatürkçü, veya edebileceğini tarih edebiyatı içinde Levent’in yönettiği bir TV Cumhuriyetçi, yeni bir bölgede kendi yaşam Bankası, 2020, s. 29). aradığımda bulamıyorum. Yeni yeni konuşmasına çıkıyoruz. Demokrat, dünya biçimini oluşturan diğer yandan Anayasada çeşitlilik aramaya kalkanlar -ya da yakın geçmişte- dillendirilmiş Konu, Kültür Kongresi çapında gazeteci, ama Emre on dakika rakip bir dinsel-uygarlığa yönelişte yüzyılların birikimi sayılan Türk olduğunu kabullensem bile, söz konusu roman yazarı. benim kitabın tanıtımını siyasal egemenlik kurmak” tanımının tanımlamanın “Türk” sıfatının ırkçılığı kimliğindeki kapsayıcılığı unutmamalılar; 4 Haziran 2011 yapmaz mı? uygun olabileceğini düşündüm. Bu çağrıştırdığı için mi, yoksa Türkiye’nin onun ırkçılığı/dinbazlığı reddettiğini, tarihinde Cumhuriyet’teki Hem de ne sözler: ‘Bu sahibi sayılan vatandaşlarımızın arada Bernard Lewis’in Osmanlıların kültürleşme yolunu açtığını ve çağdaş yazımda Hıfzı Topuz için bir olaydır, yıllardır kimlik/aidiyet (veya “alt kültür” resmi dilinin Türkçe olmasına rağmen değerlere dayandığını bilmeliler. Son de “Anıt Adam” sıfatını iletişimci olarak kullanmış ve şöyle tanımlaması gereği) tercihlerinde kendilerine Türk demediklerini, çeyrek yüzyılda Atatürk’ün özlediği tanıdığınız Hıfzı Topuz bir demiştim: farklılıklar gösterebilecekleri için Türkiye sözcüğünün 12. yüzyıldan “hukuk devleti”nin ne duruma getirilmiş roman yazdı...’ “Artık yazar kişiliği, Kongre açıldı, mi kullanıldığını kestiremedim, itibaren Avrupa’da kullanılageldiğini olduğunu -sorumluluk taşıyarak- fark gazeteci kimliğini gündemdeki maddeler kestiremiyorum. Çeşitlilik tanımıyla not ettiğini hatırladım; imparatorluk etmeliler. aşan, anıt adam Hıfzı görüşülürken Emre yine Topuz bir kitap daha bana övgüler döşenmez yazdı: mi, nereye gizleneceğimi ‘Hava Kurşun Gibi şaşırdım. Ağır’, Nâzım Hikmet’in Meyyâle’yi, Taif’te Romanı.” Ölüm izledi, onu Paris’te Dünya Kuduz Günü HHH Son Osmanlılar. Çok yakın bir Bunların başarısını, DR. GüLAy ERtüRk şehirde bakteriyoloji haneler kuruldu. 75’i ithal ürünlerden oluşmaktadır. dostluğumuz vardı. her şeyden önce Diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi kuduz 2020 yılı itibarıyla de yerli aşıların, Bakın “Eski Dostlar” Emre’nin katkılarına Veteriner hekimler Derneği adındaki kitabının için de seferber olundu. Hayvanlara kuduz yüzde 64’ü ise özel sektör tarafından borçlu olduğumu her Genel Başkanı “Gülümseyen Anılar” aşısı yapılmaya ilk kez 1934’te İstanbul üretilmiştir. Ülkemizde, aşı üretimini fırsatta belirtirim. adıyla yeniden ve ünyada her yıl tahminen 59 bin kişi Son olarak da 1999 Belediyesi tarafından başlandı. sağlayacak bilgi ve deneyime sahip ilavelerle yapılan yeni Dkuduz nedeniyle ölüyor. Görülen sonbaharının son Bugün ise Tarım ve Orman Bakanlığı veteriner hekimler mevcuttur. Yeter ki basımında bu konuda günlerinde yine Şakir’in kuduz vakalarının yüzde 95’inden fazlası verilerine göre 2021 yılı için 750 bin doz ulusal üretimi destekleyen politikalar ile neler yazmış: evinde bir toplantıdaydık. Afrika ve Asya ülkelerinde kuduz bir kedi ve köpek kuduz aşısı ithal edildi. doğru yatırımlar yapılsın. “Emre Kongar: Söz yine nereden nereye köpeğin ısırması sonucu meydana geliyor. Kuduzla mücadele için, 2020’de toplam “Türkiye’nin Pasteur’ü” Dr. Zekai ‘Eskimeyen Bir geldi, anımsamıyorum Vakaların yüzde 80’i yoksul ve kırsal 539 bin 792 kedi ve köpek kuduz aşısı Muammer Tunçman, 1968’de yaptığı bir Dostluk’ başlıklı ama, o sırada bölgelerde görülüyor. bölümde amcam Ekrem oldu. Oysa ülkemizde 5 milyona yakın konuşmada: “...kuduz için gereken önemin ben Sabahattin Ali’yi Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir Kongar ile Kartal’da nasıl tanıdığımı anlattım. sahipli kedi ve köpek var. 6.5 milyon verilmediğini ve Sağlık Bakanlığı ile kalkınma hedefleri arasında kuduz başlayan dostluğunu Emre; civarında da sahipsiz köpek varlığı tahmin veteriner teşkilatının el ele vererek bu işe ve Şakir Eczacıbaşı ile hastalığı da dahil olmak üzere, bugüne ‘Tamam’, dedi, ‘Hemen edilmektedir. Kuduz hastalığına karşı, bir çare bulması gerektiğini” söylerken bu kurduğumuz ‘Kültür bunları yazacaksın. Yahu, kadar ihmal edilmiş olan hastalık sahipli sahipsiz tüm kedi ve köpeklerin sözlerinin üzerinden 55 yıl daha geçtiği Girişimi’nin oluşumunu senin daha yazmadığın salgınlarının 2030’a kadar sona aşılanması gerekir. Ülkemizde yılda halde yine hiçbir şeyin değişmediğini anlattıktan sonra, ‘roman neler var, hani şu erdirilmesi amaçlanıyor. yaklaşık 250 bin kuduz riskli temas görse ne düşünürdü acaba? yazarı’ olması konusunda Paris’teki evinde Melih bildirimi yapılmakta olup yılda ortalama şunları anlatıyor: ve Çetin’in kavgalarını da Hastalık nasıl kontrol edilir? Tek sağlık yaklaşımı Sırası gelmişken şunu 1-2 insan kuduz vakası görülmektedir. yazsana.’ -Tek sağlık sistemine uygun olarak L. Pasteur’ün, ölüm günü olan 28 da belirteyim, Emre İşte Eski Dostlar da bu İthal aşı doğrudan “hastalık kontrol ve izleme Eylül, Dünya Kuduz Günü olarak anılıyor. Kongar benim roman kışkırtmalardan Geçmişte kendi aşısını büyük oranda merkezi” ve buna bağlı “merkezi bir Bu gün, Küresel Kuduz Kontrolü İttifakı, yazarlığımda ‘suç kaynaklandı. kendi üreten ülkemiz bugün, sadece araştırma enstitüsü” kurulmalıdır. ortağım’dır. GARC (Global Alliance for Rabies Control) Beni, Emre roman Bu ortaklık şöyle kuduz aşılarını değil; kanatlı aşıları, pet -Tarım ve Orman Bakanlığı’nda yazarı yaptı.” tarafından koordine edilen uluslararası bir oldu: Ben Meyyâle’yi HHH aşıları, balık aşıları, tek tırnaklı aşılarını merkezden taşraya etkin olarak işleyebilen bilinçlendirme günü. Kuduz kontrolü için yazmıştım, bir Hıfzı Topuz’un bana dışarıdan ithal etmektedir. Ayrıca, bir yapı olarak, “Veteriner İşleri Genel “Küresel İttifak” olan GARC’ın çalışmaları; gün Emre’ye anlattım yönelttiği bu övgüler sizi COVID-19 pandemisi de tüm dünyada Müdürlüğü” ve taşrada veteriner işleri il ve köpeklerin aşılanması (insanların ve kitabı Yapı Kredi’ye yanıltmasın: olduğu gibi ülkemizde de kuduz kontrol ilçe müdürlükleri kurulmalıdır. kuduza maruz kalmasının yüzde 99’a verdiğimi, basılıp Her “Anıt Adam” faaliyetlerini olumsuz etkilemiştir. İlaç -Sağlık Bakanlığı’nda ise “Veteriner varan oranda kaynağı köpeklerdir) ve basılmayacağını gibi kendi nitelik ve sektörü COVID-19 aşısının üretimine Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü” ve buna tüm toplumu “tek sağlık yaklaşımı” ile bilmediğimi, yetenekleriyle değil, odaklandığı için, insan ve köpek aşılarının bağlı olarak taşrada sağlık il ve ilçe yanıt beklediğimi korumak çerçevesinde yoğunlaşmıştır. dostlarıyla övünürdü. söyledim. Emre; tedarikinde kısıtlamalara bağlı zorluklar müdürlüklerinin altında “Veteriner Halk Dünya gazeteciliğine, GARC’ın resmi sitesinde bir ülkenin ‘Sen Yapı Kredi’de kime Türkiye’nin basın yaşanmıştır. Sağlığı Birimleri” oluşturulmalıdır. kuduz durumunu öğrenip diğer ülkelerle verdin romanını’ diye tarihine ve edebiyatına TÜİK 2020 verilerine göre ülkemizde -Belediyeler bünyesinde de büyükşehir karşılaştırma yapmak mümkün. Türkiye sordu. yaptığı katkılar veteriner hekimliği alanında 69 milyon belediyelerinde “Veteriner İşleri Daire ne yazık ki karnesi kötü bir ülke. Oysa ‘Galatasaray’daki unutulmayacaktır... dolarlık aşı ithalatı yapılmıştır. Bugün Başkanlığı”, küçük illerde ve ilçelerde geçmişte, dünya çapında kurulan Pasteur büroya bıraktım.’ Derya gibi bir adamdı Tarım ve Orman Bakanlığı’na kayıtlı “Veteriner İşleri Müdürlükleri” müesseselerinde 50 bin kadar kişi kuduz ‘Enis Batur’un haberi Hıfzı: ve GMP (ilaç ruhsatlandırılmasındaki kurulmalıdır. tedavisi görürken dünyanın 3. kuduz aşı var mı?’ Benim katkım, o iyi üretim uygulaması şartı) almış aşı -Tek sağlık konsepti, bütçesi olan ve merkezi olan İstanbul’da da 1886-1899 ‘Bilmiyorum, Deryada tek bir damla söylemişlerdir herhalde.’ bile değildir! üretim tesislerinin 3’ü özeldir. Veteriner karar alma mekanizmasında etkin bir rol arası 2 bin 359 kişi tedavi edilmişti. sahada kullandığımız aşıların yüzde alan ve uygulayan bir yapıya dönüşmelidir. Cumhuriyetin ilanından sonra birçok İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e miras Köy Enstitüleri ve onun kurucuları Onlar bir toplumun kurtuluşunun kalan eğitim, hem nicel hem de nitel nitelikli ve bilimsel bir eğitimden konusundaki çarpıtmalara karşı bilimsel yönden perişan durumdaydı. Devralı- ve ciddi bir yanıt verme iddiasını geçtiğini özümsemiş, çabalarıyla nan eğitimin her kademesinde yolumuzu aydınlatan öncüleri… Eğitim taşıyan bu kitapta Köy Enstitüleri okullaşma oranı çok düşüktü. Eğitimin uygulaması ve düşüncesine yönelik devriminin ateşini harlayan birer temel unsuru olan öğretmenin sayısı kıvılcım olarak yola çıkan ve zamanla merak edilenlere değinilmiş, yanlış çok azdı, onların da çoğu gerçek bilinenler düzeltilmiştir. Köy Enstitüleri birer meşaleye dönüşmüş olan bu anıt anlamda öğretmen olarak yetişip insanlar, kararlılıkları, yaptıkları ile devrimi, geleceğe ışık tutmaya devam seçilmiş değildi. Okulların ?ziksel edecektir… bugün de halkın karanlığa karşı verdiği Ktap okuduğunuzu blyoruz. olanakları çok çok kötüydü. Eğitime savaşımın büyük aydınlanmacıları olarak ayrılan ödenek çok yetersizdi. Eğitimde yaşamaktadırlar. dinsel-dünyevi ikilemi sürmekteydi. Cumhuriyet yönetiminin eğitimle ilgili ödevi gerçekten zordu. 16x24 - 349 sayfa - İnceleme 13,5x20,5 - 295 sayfa - İnceleme 13,5x20,5 - 217 sayfa - İnceleme