Catalog

7 TEMMUZ 2023 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 26.0410 28.3060 33.2840 13.27 6.141 10883.02 1598.25 5.8 kuruş 13.6 kuruş 4.5 kuruş 0.01 puan 34.38 puan 7.97 lira 16.01 lira Hazine Bakanı Şimşek mali disiplin, yapısal reform ve tek haneli enflasyona dikkat çekti ‘Acı reçete’de ilk adım Enflasyonun Yeni dönemi yorumlayan ekonomistler, “2024 seçimleri sonrası 61.4 MILYAR DOLAR 29.7 MILYAR DOLAR Ilk 6 aylık Ilk 4 aylık daha sert adımlar gelecek” vurgusu yaparken KKM yükünün bir kazananı var. dış ticaret açığı cari açık Merkez’e devrinin reform söylemlerine ters olduğunu söyledi. Kim peki? azine ve Maliye Bakanı hale getirecek yapısal reformlar” nflasyonun hızına yetişmek Mehmet Şimşek, ekonomi sözleriyle açıkladı. Türkiye mümkün değil. Fiyatlarla Hpolitikalarının üç temel Ekonomi Modeli ile bozulan Eilgili tüm şirazemiz kaymış durumda. Önceki gün semt ayağını mali disiplin, enflasyonun ekonomiyi ortodoks politikalarla pazarına gittim. Bamyanın fiyatını tek haneye düşürülmesi rayına sokmak hedefiyle göreve sordum. 80 TL, dedi. “Yarım kilosu ve yapısal reformlar gelen Bakan Mehmet Şimşek’in mu?” dedim. (Bamya genelde yarım olarak açıklayarak kemer henüz detaylı açıklama yapmasa da kg satılır ya) “Yok abla 1 kilosu” 263.6 MILYAR TL sıkma politikalarının yapısal reformdan kastı ekonomiyi dedi. Sevindim, aldım. Bundan Ilk 5 aylık ilk adımlarını attı. soğutmak anlamına geliyor. bir gün önce bir tanıdık manavda ALI CAN bütçe açığı Ekonomistlere göre asıl Sıkı para politikası, cari açığın POLAT bamyanın kilosunu 180 TL’den satıldığını söylemişti... sert adımlar yerel seçim azaltılması, vergilerin artırılması bir adımı olabilir. hedefine gelince ben iktidarın Sadece gıda değil, aklınıza gelen sonrası gelecek. Kur korumalı gibi adımlar gündemde. Bu arada KKM maliyetinin enflasyonla mücadele ettiğine her üründe böyle. Olması gereken mevduatın (KKM) Hazine’den Prof. Dr. Korkut Boratav, Merkez Bankası’na devredilmesini zaten inanmıyorum, 2013’ten beri ne? Olan ne? Normal mi? Değil Merkez Bankası’na geçirilmesi ise Şimşek’in asıl sert önlemlere yerel de değerlendiren Boratav, sürekli çift hanelerde geziyor. mi? Fiyatları kim belirliyor? Kimler “Mali disiplin nerede?” sözleriyle seçimlerden sonra başlayacağını “Amerika’dan gelen bir Merkez Yapısal reformlar söylemi ise bütçe nasıl alıyor? Vahşi kapitalizmin tam eleştirildi. belirterek şunları söyledi: Bankası başkanı bu kararı nasıl yükü olan KKM Merkez Bankası’na ortasında kaderimize terk edilmiş 4 Söyledikleri sürpriz değil. kabul etti? Burada büyük bir soru yıkılıyorken 28 Mayıs’tan bu yana durumdayız. Ekonomi daralacak Bu dizginlenemeyen enflasyonun Enflasyona karşı iki araç işareti var. Bütçenin yükü Merkeze hâlâ ortada detaylı bir program Bakan Şimşek programın kaybedeni belli: Sade vatandaş. açıklanmazken eylemlerle kullanacak. Ekonomide daralma aktarılamaz” dedi. Kazananı kim? Aslında o da belli. üç temel ayağını dün sosyal uyuşmayan bir söylem olarak ve mali disiplin. Göreve gelirken Bir bakalım şöyle şirketlere: medya hesabından yaptığı, “Mali ‘Yabancıya göz kırpıyor’ kalıyor.” kendisine yerel seçime kadar sert Türkiye’nin en büyük 500 disiplinin yeniden tesis edilmesi; Şimşek’in “Maastricht Şimşek’in yapısal reform ve adımlar atılmaması uyarısında şirketinin sıralandığı Fortune yani deprem etkisi hariç, bütçe kriterleri”ni dillendirmesini mali disiplin söylemlerini sosyal bulunulduğunu tahmin ediyorum. 500 Türkiye-2022 Araştırması açığının Maastricht kriterleri ile medya hesabından değerlendiren değerlendiren Prof. Dr. Evren Bu, beklentinin altında kalan faiz yayımlandı. Buna göre şirketlerin uyumlu bir seviyeye çekilmesi. ekonomist Mahfi Eğilmez de KKM Bolgün ise bunun yabancı 2022 yılı net satışları bir önceki yıla artışlarından da belli. Enflasyonun orta vadede tek kararını hatırlatarak “KKM’nin göre yüzde 149’luk rekor artışla yatırımcılara göz kırpmak olduğunu 4 Seçim sonrası daha sert yaklaşık 8 trilyon liraya çıkmış. Net haneye düşürülmesi için kademeli Hazine yerine TCMB tarafından belirterek şöyle konuştu: adımlar gelecektir. Uluslararası kârlar ise yine rekor yüzde 245.5 parasal sıkılaştırma ve enflasyon para basılıp ödenmesi ve o yolla “Ancak bunun artık Avrupa’da Para Fonu (IMF) programlarında artışla 545 milyar lirayı aşmış. Nasıl hedefi ile uyumlu gelirler bütçe açığının düşük gösterilmesi da bir karşılığı yok 2008 ve 2010 hep maaş zamlarının enflasyona oluyor bu peki? politikası. Makro finansal istikrarı yapısal reform değil kendini krizlerinden sonra bu kriterler endekslenmemesi talebi olur. Bunun da açıklaması var. Bu ve diğer tüm kazanımları kalıcı kandırmaktır” paylaşımını yaptı. çoktan rafa kalktı. Enflasyon Şimşek’in de seçim sonrası böyle da bir başka rapordan: Avrupa Merkez Bankası (ECB), geçen hafta yayımlanan raporunda enflasyon artışındaki başat faktörün artan 7.7 DOLAR 200 TL basımında ücretler değil, şirketlerin maliyetlerin Yükseltilen vergiler 200 TL’lik banknotun yükselmesini beklemeden dünkü dolar karşılığı gerçekleştirdikleri fiyat artışları haziran ayı rekoru kaygı kaynağı oldu olduğunu söylemişti. İşte size rekor kârların açıklaması... “Nasıl olsa ÖZELLIKLE depremin ekonomik ENFLASYONIST ortam ve hayat maliyetler artacak, önceden yapayım etkilerini azaltmak için önceki pahalılığının kâğıt para (banknot) Berke İçten Fevzi Apaydın ben” zihniyeti. gün TBMM’ye sunulan torba yasa basımındaki etkisi hızlanıyor. Artan Peki ya o kâr rekorları kıran “Kayıtdışı üretim yapan bu işletmeler teklifiyle artıralan vergiler, iş fiyatlar nedeniyle TL’deki erime şirketlerin istihdamda yarattığı piyasanın yüzde 50 altında fiyat dünyasında farklı kaygılara neden hızlanırken özellikle tedavüle verilen zamanki ortalama dolar karşılğı 129 artış hızı? Ha o mu? Hiç önemli veriyor. Öyle ki kendi ellerimizle oldu. Bu düzenlemeyle kurumlar en büyük banknot olan 200 TL dolardı. Bu yıl ise 10 dolar. değil. Sadece yüzde 2.5. Kimse, içimizde bir Çin yarattık” dedi. Ek vergisinin yüzde 20’den yüzde basımında patlama yaşanıyor. Bunun yanında “100 TL” sayısı yani devlet bir şey sormaz. Çünkü motorlu taşıtlar vergisini (MTV) 25’e çıkarılmasının hedeflendiğini Merkez Bankası’nın Haziran 2023 aylık yüzde 31, yıllık yüzde 35 artışla 1 tek derdi toplayacağı vergi. Zaten yorumlayan Türkiye Şoförler ve anımsatan Türkiye Ayakkabı sonu itibarıyla yayımladığı verilere milyar 588 milyon 528 bin 606 adede uzun süredir işsizlik bu ülkenin Otomobilciler Federasyonu Başkanı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı göre tedavüldeki “200 TL” sayısı çıktı. Ayrıca yıllık olarak 50 TL sayısı temel sorunlarından biri olmaktan Fevzi Apaydın ise şoför esnafının Berke İçten, bunun kayıtdışı Haziran 2022’ye (yıllık) kıyasla yüzde yüzde 20, 10 TL sayısı yüzde 42, 5 TL çıkmış olacak ki konuşulmuyor akaryakıt fiyatları, vergi ve taşıma ekonomiyi daha da büyütme 135, Mayıs 2023’e (aylık) kıyasla sayısı yüzde 22 artarken 20 TL sayısı bile. Peki ne yapıyorlar işsizler? maliyetlerinin artması gibi birçok riski taşıdığını vurguladı. Ayrıca yüzde 36 artışla 1 milyar 598 milyon yüzde 9 azaldı. Tedavüldeki toplam Görünmeyenler sınıfına mı katıldılar? sorunu olduğunu belirterek ticari araç maliyetlere dayanamayıp kapanan 802 bin 579 adede ulaştı. İlk kez banknot sayısı ise yıllık yüzde 50, Arkadaşım Melek’le sohbet sahiplerinin MTV zammından muaf işletmelerin yerini Suriyeli üreticilerin 2009’da piyasaya çıkan 200 TL’nin aylık yüzde 24 artışla 4 milyar 847 ediyoruz. Ankara’da yaşıyor. olmasını talep etti. l Ekonomi Servisi doldurduğuna dikkat çeken İçten, Merkez Bankası kuruna göre o milyon adedi aştı. l SERHAT ALIGIL Anlatıyor: “Köşedeki pastaneden simit aldım iki simide 14 lira ödedim. Bir gün sonra bu sefer başka yoldan dönerken Merkez Bankası, haziran ayıyla ilgili enflasyon sonuçlarını yorumladı yakındaki bir başka pastaneden iki simit almak istedim. 18 lira, dedi. Sakince nedenini sordum. Kem küm etti. Bunun üzerine öfkelendim. ‘Bak kardeşim bu 4 Gıda ve kira korkutuyor lira fazla ödeyeceğim para beni etkilemez. Ama ödemeyeceğim. erkez Bankası, Haziran kur geçişkenliği yüksek ve hızlı Çünkü sen fırsatçısın. Çünkü sen M2023’te aylık bazda olan dayanıklı tüketim malları Ev fiyatlarına bu enflasyonun bu kadar artmasına tüketicide (TÜFE) yüzde 3.92, belirleyici oldu. Hizmet grubu katkıda bulunduğun için vatan üreticide (Yİ-ÜFE) yüzde 6.5 fiyatlarındaki aylık artış önceki çare aranıyor hainisin’ dedim. Poşeti bıraktım ve artan enflasyon oranlarıyla ilgili aya kıyasla zayıflamakla beraber çıktım.” Dolar 26 liranın ENDEKSA Genel Müdürü Görkem Sahi, merak ediyorum bu değerlendirme yaparak özellikle özellikle kirada güçlü seyrini Öğüt, gayrimenkulün bir yatırım ülkede kaç vatan haini var? Haklı döviz kurlarının etkilerine dikkat korudu. Gıda fiyatları, taze meyve üstüne yerleşiyor aracı haline döndüğünü ve bunun olarak “Artık yeni düzen böyle” çekti. ve sebze grubu öncülüğünde, fiyatları artırdığını vurguladı. Bunu diyeceksiniz. Asgari ücretliye, AÇIKLANAN her yeni ekonomi Aylık bazda incelendiğinde, tarihsel haziran ayı ortalamasının önlemenin yolları arasında kredi emekliye zam yap, üç kuruş daha politikasıyla birlikte mali enerji başta olmak üzere alt üzerinde yükseldi. Üretici sınırlaması ile ilk konuttan sonra fazla ellerine geçti diye sevindir piyasalardaki hareketlilik devam gruplar genelinde yüksek artışlar fiyatları döviz kuru gelişmelerinin alınan konutlara daha yüksek tapu birkaç gün sonra “gelsin zamlar”. ediyor. kaydedildiğini belirten banka, etkisiyle son sekiz ayın en yüksek vergileri koyulması olabileceğini Bir ÖTV’ye, bir de benzine yap 26 seviyesinin üstünde yeni belirten Öğüt, dünya genelinde yeter zaten, gerisi çorap söküğü özetle şu değerlendirmeyi yaptı: aylık artışını gösterdi.” Merkezin zirve arayışlarında olan dolar/TL bu tür uygulamaların olduğunu gibi gelir. Nasıl olsa seçim “Enerji grubu fiyatlarındaki hesabına göre kirada artış aylık dün güne 26.10’da başladı. Gün anımsattı. Öğüt ayrıca kiralık bitti, hesap soran yok; sorması artışı döviz kuru gelişmelerinin yüzde 5.8, yıllık yüzde 75.91. Taze içinde 25.98-26.30’da hareket konut bulmanın zorlaştığını, beklenenler de “hâlâ yenik ve etkisiyle yükselen akaryakıt meyve ve sebzede ise artışlar aylık eden dolar TL günü ise 26.15’te bunun kira değerlerini artırdığını bezgin”. Tam da fırsat işte... kalemi sürükledi. Temel mal yüzde 7.68, yıllık yüzde 57.49 tamamladı. Ayrıca dün açıklanan ifade etti. “Nasıl olsa maliyetlerim artacak grubu enflasyonundaki yükselişte, oldu. l Ekonomi Servisi Merkez Bankası verilerine göre ben önceden zam yapayım” diyen reel efektif döviz kuru endeksi satıcı. Ve “Nasıl olsa fiyatlar daha haziran ayında 51.52’ye geriledi. da artacak, şimdiden alayım bari” diyen alıcı. Haziranda TL’nin reel değeri, Depremde yalıtımın önemi bilinmiyor İşte bu korkunç enflasyonla aylık yüzde 11.3 azalarak Aralık ekonomi nasıl canlı tutulur? 2021’deki 47.69’dan sonraki tarihi ODE Yalıtım, şubat ayında yaşanan karşı dayanıklılığında su yalıtımının sorusunun açıklaması... düşük seviyeyi gördü. depremlerin ardından depreme karşı önemli olduğunu düşünüyor” dedi. Öte yandan... Yine aklımın dayanaklılık algısını ölçmek üzere almadığı sorunlardan biri, şu özel L. Pelesen N. Görür E. Özdemir ‘Su, zemine değmemeli’ KISA... KISA... KISA... gerçekleştirdiği anket çalışmasının okul fiyatları. Yıllık ücreti 500 bine sonuçlarını bir basın toplantısı ile Prof. Dr. Naci Görür de depremde kadar çıkan fiyatlar açıklandı ve Yüzde 30 taşınmak istiyor l KIDEM tazminatı tavanı, kontenjanlar doldu bile. Tamam duyurdu. “Su Yalıtımı ve Binaların en fazla yıkıma neden olan şeyin su memur maaşlarına yılın ikinci ARAŞTIRMANIN deprem özel anlıyorum, bu okullar hem rezalet Deprem Güvenliği Algı Araştırması”na olduğunu belirterek yalıtıma vurgu altı ayı için yapılan yüzde 17.55’lik bir eğitim sisteminden kaçış hem bölümünde öne çıkan sonuçlar göre her 100 kişiden 45’i oturduğu yaptı. Görür, “Topraktaki suyun zemine zam oranında artırıldı. Buna göre de yurtdışına kapağı atış için şöyle: binada su yalıtımı olup olmadığını ulaşmaması gerekiyor. Tek bir deprem önemli kapı... Ama insanlar kaç lira işçilerin kıdem tazminatı tavanı l Katılımcıların yüzde 30.6’sı bilmiyor. düşünmeyin her gün 2, 3 şiddetinde gelir elde ediyorlar ki bu ücretleri 19 bin 982 liradan 23 bin 489 oturduğu evden taşınmak istiyor. Su yalıtımının olmadığı veya küçük depremler oluyor bu küçük ödeyebiliyorlar? Eskiden bir memur liraya çıktı. Bunların yüzde 26.4’ü şehir standartlara uygun yapılmadığı depremlerde topraktaki su zemine ve babanın ya da orta halli çalışan bir l OXFAM ve ActionAid değiştirmek istediğini belirtiyor. binaların taşıma kapasitesinin 10 binaya sızarak korozyona sebep oluyor” anne babanın maaşı ile özel okulda tarafından Forbes’ın “Küresel l Kiracıların yüzde 47.9’u yılda yüzde 66 azaldığını söyleyen diye konuştu. 2017 yılında çıkan Su bir çocuk rahatlıkla okuyabiliyorken 2000” listesine dayandırılarak binaları depreme dayanıklılığını ODE Yalıtım Yönetim Kurulu üyesi Yalıtım Yönetmeliği’ni değerlendiren şimdi bu imkânsız. Peki bunun yapılan analize göre 722 şirketin kontrol etmediğini söylüyor. Erhan Özdemir, “Buna karşın Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları yerini kimler aldı? arızi kârları 2021 yılında 1 trilyon l Ev seçiminde uygun fiyat yüzde araştırmaya katılanların yüzde 28.4’ü Derneği Başkan Vekili Levent Pelesen Sorular çok da yanıtlar yok. Bilen 90 milyar dolarken geçen yıl 1.1 61 ile ilk seçenek oldu. İkinci seçenek oturduğu binada su sızıntısı, küf gibi ise yönetmeliğin uygulanmasında ve varsa söylesin... trilyon dolara yükseldi. 57 ile deprem güvenliği oldu. problemlerin olduğunu belirtiyor ancak denetiminde büyük eksiklikler olduğunu sadece yüzde 2.2’si binanın depreme belirtti. l Ekonomi Servisi