Catalog

20 MART 2023 PAZARTESİ EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Kahramanmaraş’ta ayakta kalan az sayıdaki esnaf da ölüm kalım mücadelesi veriyor Kepenkler buruk açıldı SVb krizi neyin Nüfusu 750 binden 100 bine düşen Kahramanmaraş’ta semptomu? yaşam mücadelesine geri dönen esnaf destek bekliyor. VB (Silikon Vadisi Bankası) Bölgedeki yardım kuruluşlarının ihtiyaçlarını kentin krizine bakınca kapitalizmin Syapısal krizinin ana unsurlarını esnafından karşılanması öneriliyor. görebiliyoruz. Bir taraftan, 300 trilyon dolar borç, ahramanmaraş’taki 29 çöktü, mallarımızı kurtarmaya 600+ triyon dolar türev piyasası bin esnaf depremden çalışıyoruz. Depremden önce üstüne hızla artmaya başlayan Kağır hasar alırken, turist geliyordu. Şimdi deprem faizlerin basıncının finans sektörünü geride kalanlar ayakta olmuş kim gelir buralara. bir yerinden delmesi kaçınılmazdı. kalmak için, göç edenlerin Buradan göç edenlerin ŞEHRİBAN Diğer taraftan, hiçbir bankada, bir KIRAÇ dönmesine umut bağladı. tekrardan gelmesini istiyoruz” krizde, tüm mevduatları karşılayacak 750 bin olan kent merkezi diyor. nakit/kaynak bulunmaz. Bu nedenle nüfusu depremlerden sonra 100 Lömen Semerci’nin sahibi mevduat sahiplerinin zarar görmesini önlemek için devlet kimi garantiler bine kadar düştü. Esnaf, yemek Ali Özen de yaşama tutunmak sunar. ABD’de 65.000 dolara yapan yardım kuruluşları da dahil için işyerini açmak durumunda şehirde 50 konaklama tesisi var. kadar olan mevduat sigortası, herkesin Kahramanmaraş’taki kaldıklarını vurgulayarak şu anda resmi olarak konaklama yok. 2018’de 250.000 dolara çıkarıldı. tesislerin çoğu ağır hasarlı. esnaftan alışveriş yapmasını istedi. “Toparlanmak çok zor. Gidenler O sırada, teknoloji sektöründe, İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri artık gelmez. Burası şehrin en “yeni başlayanlarla” (startups) İhracatçıları Birliği’nin hareketli yeriydi. Eski günlere önde gelen yatırımcılarla çalışan organizasyonuyla gittiğimiz kentte dönmek çok zor. Semercilik mesleği SVB, kredilendirdiği yatırımcıları, Deprem kalifiye işgücünü de vurdu mevduatlarını bankada tutmaya inşaattan yeme-içmeye, metal zaten zor günler yaşıyordu, artık zorluyor, 250.000 dolar sınırının mutfak eşyalarından kuyumculuğa bitti” ifadelerini kullanıyor. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve esas sorunun insan kaynağında çok üzerinde mevduat hesapları kadar normal hayata dönebilmek Dövbak Bakırcılık’ın sahibi Bütçe Başkanlığı’nca hazırlanan yaşanması bekleniyor. oluşuyordu. SVP topladığı için hazırlıklar yapmaya çalışan Orhan Kavasoğlu, “Bir bakırcı “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Firmaların, bu konuda sorunlar mevduatların önemli bir kısmını esnafın sorunlarını dinledik. ustasının yetişmesi 20-30 yılı Depremleri Raporu” bölgede büyük yaşayacağı ve bu durumun da hazine kâğıtlarına yatırıyordu. bir istihdam problemi yaşandığını üretim süreçlerini etkileyeceği alıyor. Ölenlerin yerini doldurmak İki gelişme bu dengeyi bozdu: Toparlanmak zor gözler önüne serdi. Sanayi ve değerlendiriliyor. Bu sebeple çok zor. İçeride aletlerimiz, COVID krizinin teknoloji sektörüne Teknoloji Bakanlığı 11 ilde 8 bin 599 işgücü kaybına ve ihtiyacına Dulkadiroğlu ilçesinde yer alan ürünlerimiz hasar aldı. Bu işe getirdiği ek talebi karşılamak için firmayla görüştü. Bu görüşmelere yönelik kapsamlı çalışma yapılması tarihi Maraş Çarşısı’nda 495 hızla genişleyen personel, kapasite, devam etmek istiyoruz” diyor. göre, sanayi tesislerinde bina gerekiyor. Raporda bu durumun COVID biterken yük olmaya başladı. dükkân yavaş yavaş kepenk açmaya ve makine-teçhizat bağlamında aşılması için bölgeye ek destekler İkincisi, merkez bankası faizleri Markete ruhsat verilmesin başlamış. Tarihi Maraş Çarşıları ciddi bir problem bulunmazken talep edildi. l Ekonomi Servisi artırmaya başlayınca, kredi maliyeti bünyesinde yer alan Semerciler Akdeniz Baharat’ın sahibi İbrahim artmaya, hazine kâğıtlarının fiyatları Çarşısı’nda depremin üzerinden 43 Taşdemir, “İş yok. AFAD görevlileri, düşmeye başladı. Kahramanmaraş’tan alınmalı, Türkiye üretiminin yüzde 70’ini gün geçmesine rağmen işyerini açan polisler ve yardım gönüllüleri Teknoloji sektörü 2022 yılında 241 istihdam buradan sağlanmalı. yapıyordu. 200’ün üzerinde esnaf sayısı iki elin parmaklarını giderken destek olmak amacıyla bin 176 kişiyi işten çıkardı. İşten 4 Toptancılar sitesindeki 160-170 üreticiden şu an sadece 7 tane firma geçmiyor. Çoğu esnafın ya hayatını alışveriş yapıyorlar. Yerli halk yok” çıkarmalar 2023 yılında hızlanarak dükkânın hepsi çöktü. Yıkılanların çalışabilir halde. ilk 8 haftada 176 bini geçti. Şirketler, kaybettiği ya da şehri terk ettiği diye konuştu. kapasite fazlasını eritmeye, yeni 98’inin sigortası yok. Toptancı 4 10 bin istihdamı olan kentte dükkânını açanlar da hasar Sanayi ve ticaret alanlarının da yapay zekâ araçlarına dayanarak esnafına yer tahsis edilmeli. kuyumculuk sektörü de zorda. gören ürünlerini tamir etme, rafları yüzde 95’inin büyük hasar aldığı otomasyonu hızlandırmaya Bölgede açılması planlanan üç harfli 700 kuyumcu atölyesi, üretimini tekrar düzeltme telaşında. kentte sektörlerinin sorunları ise çalışıyorlardı. Yeni mevduat girişi mağazalara ruhsat verilmesin. durdurdu. Toplamda 50 kilogramlık Semerciler Çarşısı’nın 30 şöyle sıralanıyor: yavaşlar, SVB’nin mevduatlara 4 20 bine yakın çalışanı olan altının kayıp olduğu tahmin yıllık ustalarından deri ve çarık 4 Maraş’ın üçte biri yıkıldı. Yeni karşılık tuttuğu kâğıtların değeri metal mutfak eşyaları sektörü ediliyor. l KAHRAMANMARAŞ imalatçısı Hakan Kopar, “Atölyemiz konutlar için inşaat malzemesi düşerken, sektörün uzmanlarından, Byrne Hobart şubat bülteninde, SVB’nin varlıklarının piyasa değerinin, mevduatların 1/185’ine gerilediğini yazınca, büyük mevduat sahipleri Depremzedenin emeğine çöktüler paniğe kapılıp kaçmaya başladılar. O zaman anlaşıldı ki, 250.000 dolar belirten Çıkmaz, “Depremden sonra istemiyorum. Yaza da domates yok” GÖKHAN KAM / RIFAT KIRCI sınırının çok ötesinde, milyonlarca fiyatlar anlamadığımız şekilde düştü. dedi. Çıkmaz, çözüm beklediklerini dolarlık mevduatlar söz konusuydu. epremin en çok etkilediği Buradan İstanbul’a giden domates 40 söyleyerek “Burada tamamen serbest SVB’den geçen hafta bir günde 42 Dillerden Hatay’da depremzedeler liraya satılıyor. Ancak aracılar bizden piyasa var. Denetim yok. Devlet milyar dolar çekildi. (Wall Street yaralarını sarmaya çalışırken bir bizden alsa depremzedeye dağıtsa 5 liraya alıyor. Bu bize zulümdür” diye Journal) yandan da fırsatçılarla uğraşıyor. güzel olurdu” dedi. konuştu. Bu SVB krizinin banal yanı. Tüm evlerin boşaltıldığı Samandağ Samandağ’da çiftçiyi bir de İlginç yanıysa, aslında teknoloji Domatesi devlet alsın ilçesinde, çadır yetersizliği nedeniyle susuzluk vurdu. Devlet Su İşleri’nin Üreticiler yeni sezon sektöründeki “olgunlaşmanın” bir Fiyatların düşük olması nedeniyle çiftçiler domates ve biber seralarını Samandağ’da çiftçiye su ulaştıran ürünleri için borca semptomu olması. Geopolitical domatesini toplamamaya karar veren tesisi enkaz altında kaldı. Çiftçi, barınma alanına çevirmiş durumda. giremeyeceklerini Futures editörü, George Çıkmaz, “Ben domatesin bir kısmını Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Seraların dağıtılmasını fırsat bilen belirterek “bu yaz Freeman’ın, SVB krizi başlamadan komşulara, depremzedelere dağıttım. susuz tarıma davet edilirken aracılar ise fiyatları 5 liraya kadar domates yok” dedi. az önce yazdığı gibi sektör uzun Kalanları ise toplamayacağım. Hepsi Samandağlılar ise duruma tepki düşürdü. Çiftçi ise düşük fiyatlar süredir “yeni radikal” inovasyonlar salkımlarda kaldı. Alttan gelen gösterdi. Çıkmaz, “Bu fidanlar insan nedeniyle seraların içerisinde kalan gerçekleştiremiyor; var olan gibidir, susuz yapamaz. Kökleri aynı fidan yazın domatesi. Ben önceki domateslerini toplamama kararı aldı. inovasyonları metalaştırmak damar gibidir. Bu seralarda susuz kökleri toplamadığım için şimdi Çiftçi Birol Çıkmaz, depremde üzerinde yoğunlaşıyor. Freeman’ın tarım ürünü yetişmez. Burada biz onlar da büyüyemiyor. Bunun ilacı, kendi evinin ağır hasar aldığını işaret ettiği aşamada “aşırı birikim” ancak domates ya da biber ekebiliriz” gübresi, seranın naylonu, fidanın ipi belirterek eşini ve dört çocuğunu sorunu kaçınılmaz oluyor. Yaygın değerlendirmesinde bulundu. hepsi masraf. Borcumuz da var. Yeni güvenli alana taşıdığını söyledi. işten çıkarmalar, milyonlarca dolara l HATAY üretim yeni borç demek. Ben bunu Akrabalarından da kayıplar olduğunu ulaşan mevduat (atıl para), “startups” yatırımlarının gerilemesi bu duruma işaret ediyor. Rivayet şöyle: Kapitalizm rekabete, Denizbank GYO’nun alacağı nedeniyle el koyduğu AVM’nin adı İstiklal oldu risk almaya dayanır; hata yapan, Maliyet düştü kârlılığı koruyamayan yok olur. Bu kendi fazlasını kendi temizleyen Demirören AVM Dubaililerin dinamik bir sistemdir. Gerçekteyse, indirim yok sermaye “kâr makinesiyse” insan da CHP Genel Başkan Yardımcısı “arzulayan makine”, bu ikincisi devleti stiklal Caddesi’nde Demirören AVM’yi de Ahmet Akın, geçtiğimiz yıl enerji aVm’nin açılışı ünlü ele geçiriyor, hata yapan verimsiz İyapılışı sırasında büyük ağırlıklı olarak finansmanını faturalarında yaşanan artışın Portekizli futbolcu sermayeyi yok eden dinamiği tartışmalar yaşanan sağlayan Denizbank’a enflasyondaki artışı bile geride Cristiano Ronaldo durduruyor. Demirören Grubu’na devretmek zorunda kaldı. bıraktığına işaret ederek “Soru ile yapılmıştı. SVB krizinde de öyle oldu, ait Demirören Alışveriş İstiklal Caddesi’nin tarihi önergemize yanıt veren Hazine ve Financial Times’ın aktardığı gibi, Merkezi (AVM), borçları binaları arasında bulunan ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, hazine bakanı yardımcısı 1000+ SVB enerji maliyetlerinin düşmesi karşılığında Dubaili NBD 1933’ten sonra Tarihi Saray müşterisiyle bir “Zoom” toplantısı durumunda faturaların da Bank’ın sahibi Denizbank’a Sineması olarak bilinen yapmaya zorlanmış. Bu plütokrasi, düşeceğine işaret etti. Avrupa’da hazine bakanlığını, bu sektörün geçti. AVM’nin adı İstiklal AVM için inşaat süresince doğalgaz fiyatları son 7 ayda ABD’nin askeri, jeopolitik geleceği oldu. Hürriyet Grubu’nu büyük protestolar yaşanmıştı. yüzde 90 düşerken Türkiye’de tek için ne kadar önemli olduğuna, SVB satın almak için kullandığı Dönemin Kültür Bakanı batarsa inovasyonun öleceğine ikna bir kuruş bile inmedi” dedi. yaklaşık 850 milyon dolar Ertuğrul Günay, usulsüzlük etmişler. Toplantının ardından hazine krediyi ödeyemediği için yapılıp yapılmadığının tespiti bakanlığı, ayrım yapmadan tüm mal varlıklarının büyük için müfettiş görevlendirmişti. mevduatları koruma altına aldı. bölümü Ziraat Bankası’na Bu incelemeler sonunda Bir yorumcu “Hurra, herkesi geçen Demirören Grubu, AVM’nin iki katının fazla kapsayan bir ulusal sağlık sistemine kavuştuk (bankalar 2006’da inşaatına başlayıp olduğu tespit edilmiş ancak için)” diyordu. 2011 yılında açılışını yaptığı sadece bir kat tıraşlanabilmişti. EYT’liler seçimde ‘görüşecek’ EmEklilikt E Yaşa Takılanlar kadar devam eder. Mayısta hava Platformu (EYT), iktidarın yaptığı değişir. Bahar gelir. Bizden söylemesi.” düzenleme ile yeni mağduriyetler EYT’liler, kademeli prim mahduriyeti, çıktığını belirterek dün bir basın kısmi emeklilik, aylık bağlama açıklaması yaptı. İktidarın çözüm oranları, staj ve çıraklık sorunları, değil oy için hamleler yaptığını intibak beklentisi, prim gün sayısı söyleyen Platform Başkanı Gönül adaletsizliği, Bağ-Kur prim tescili gibi Boran şunları söyledi: “Çıkarılan sorunlara çözüm bekliyor. EYT yasasında, mağduriyetlerin olan asgari ücretin yarısına gelen giderilmesi hedeflenmemiştir. Emekliden zam talebi bayram ikramiyesi, bugün 8 bin Çözümlenmek istenmemiştir. Öte yandan Türkiye Emekliler 506 lira olan asgari ücretin yüzde Hedefe alınan bir tek şey olmuştur. Derneği Genel Başkanı Kazım Ergün, 12.93’üne denk geliyor. O gün 3 O da EYT’li vatandaşın oyu. ‘EYT’li 1100 liralık bayram ikramiyelerinin, çeyrek altın alınırken bugün bir tane vatandaşlarımızın tüm sorunlarını en düşük emekli aylığı olan 5 bin bile alınmıyor” diye konuştu. çözdük’ algısı ile ancak kendinizi 500 liraya yükseltilmesini istedi. l Ekonomi Servisi kandırırsınız. Bu hava ancak mayısa Ergün, “2018 yılında 2 bin 20 lira