Catalog

26 OCAK 2023 PERŞEMBE 6 HABER Batum ve Yılmaz 14 Mayıs seçimiyle ilgili akıllara takılan soruları Cumhuriyet’e anlattı: Seçim ‘oy verme’ günü Umutsuzluğa yer yok nsanların bazıları içine girdiğimiz değil bütün bir süreçtir seçim sürecinde umutla umutsuzluk İarasında salınıyor. Topluluklarla konuşmalarda, bazen tek tek veya Anayasa hukukçuları Prof. Dr. Süheyl Batum ve “Seçim, oy verme gününü de kapsayan bir sürecin küçük gruplarla sohbetlerde bunu görüyoruz. Önceki gün Muğla’da Doç. Dr. Didem Yılmaz, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bütünüdür. 6 Nisan 2022’de Seçim Kanunu’nda Menteşe Belediyesi’nin (merkez hukuken 3. kez aday olamayacağını söyledi ve ekledi: yapılan değişiklik ‘1 yıl yasağı’na takılıyor.” belediye, Başkan Bahattin Gümüş) 4 4 düzenlediği Uğur Mumcu etkinliğinde de Muğla Büyükşehir Belediye BAHAR KURŞUN İngiltere örneği verdi: Başkanı Osman Gürün açılış konuşmasında salondan gelen bir ürkiye, 2023’te Cumhuriyet kötümserliğe karşı görüşü eleştirmek tarihinin en kritik seçimine zorunda kaldı. Fesih yetkisi Tsahne olacak. Cumhurbaşkanı Umutsuzluk ve kötümserlik siyasetin Recep Tayyip Erdoğan, milletvekili en büyük belasıdır ve ön kaybıdır. ve cumhurbaşkanlığı seçiminin Bakın, RTE, normal koşullarda kralda yapılacağı tarihi 14 Mayıs olarak tamamen ve büyük çoğunlukla ve n Seçimlerin yenilenmesi olasılıkla kaybetmeye mahkûm olması açıkladı. Ancak seçim sürecine ne demektir? Fesihten farklı gereken seçime nasıl asılıyor ve ilişkin yanıt bekleyen birçok kazanacağız imajı ve umudu yayıyor. mıdır? soru var. Erdoğan, bu seçimde Şüphesiz, tüm güçler elinde, en Meclis’in görev süresi yeniden aday olabilecek mi? 6 büyük güç de ülkenin geleceğine dolmadan dağılması, fesih Nisan 2022’de Seçim Kanunu’nda ilişkin maddi varlıkları. Türkiye en kararıyla olur. Parlamenter yapılan değişiklikler uygulanacak azından 5 yıllık, 10 yıllık maddi- hükümet sistemi Birleşik mı? Erdoğan’ın TBMM’yi feshetme finansal geleceğini dağıtarak seçim Krallık siyasal tarihinde kazanmaya çalışıyor; Türkiye dış yetkisi var mı? Seçimle ilgili tüm geliştiğinden fesih kararını borçların ve dış güçlerin maddi tartışmaları anayasa profesörü veren de kral ya da kraliçe vesayeti altına sokulmuştur. Süheyl Batum’a ve Doç. Dr. Didem olmuştur, yani devlet başkanı. Fesih kararının ilk etkisi, Yılmaz’a sorduk. Güven vermelisiniz! Meclis’in dağıtılmasıdır, Umutsuzluğa yer yok. İktidarın bu ‘Seçim güvenliğine gölge’ yani görev süresi bitmeden Turhan Selçuk’un 24 Şubat 2008 tarihinde yayımlanan karikatürü. paralara rağmen, kazanma şansının görevine son verilmesidir. n Yaklaşan seçime ilişkin olmadığını düşünerek mücadeleyi tartışmaların ardı arkası bırakırsanız gerçekten kaybedersiniz. Seçimler yenilenebilir kesilmiyor. Siz bu tartışmalar Çünkü diri dinamik ve güven verici n Meclis’in feshedilmesine bir iktidar seçeneği oluşturmaktan için ne diyorsunuz? daha önce tanık olduk mu? uzaklaşırsınız. Türkiye’de yakın tarihe Türkiye’nin kurtuluş Bu açıdan bakıldığında umutsuzluk kadar seçimlerin yapılmasına mücadelesi millet egemenliği yaymakta altılı masanın baş sorumlu ilişkin kurallar hem siyaseten temelinde onu temsil eden olduğunu söyleyebilirsiniz. Durmadan hem de hukuken belki de TBMM eliyle yürütülmüştür. iktidar mahallesine dedikodu üretmek en az tartışılan konulardan Milletin iradesi üzerinde hiçbir için malzeme veren bir yapı, bizzat oldu. Ne var ki öncelikle 2002 gücün bulunamayacağının kendi kendini yıpratma süreci yarattı. benimsenmesi bir kuruluş Şunu yazmıştım: Parti ve lider yılıyla başlayan kurulların yararını ön plana çıkartmamalısınız, tercihidir. Bunun sonucu kararlarındaki değişmeler burası 20 yıldır harap edilmiş ve olarak da TBMM’nin ve 2008 ile 2010 yıllarında sonunda çöktürülmüş bir ülke ve kendisinden üstün herhangi seçimlere ilişkin kurallarda kurumları var. Yurt sevgisi fedakârlık bir irade tanımaması, onun yapılan değişiklikle seçimlerin, ister. İşte bu fedakârlığı göstermenin hiçbir irade tarafından tüm aşamalarda güvenilirliğini tam zamanı. Tek parti gibi hareket dağıtılamaması kuralını da gölgelemeye başlamıştır. edebilirseniz başarırsınız... beraberinde getirmiştir. Bu Ama durum hiç de öyle değil. Günümüzde, seçimlere ilişkin Didem Yılmaz Süheyl Batum çerçeveden bakıldığında Durmadan partilerin ve liderlerin iktidar tarafından yapılan bizim hukukumuzda fesih bu seçimde uygulanabilir mi? pozisyonları, kazançları, alabilecekleri açıklamalar arttıkça açık ve temel kurumu bulunmadığı sonuç, seçimin, “oy verme günü” tartışılıyor. 1982 Anayasası’nın 67. kuralların kişisel yorumlarla açıktır. 1961 ve 1982 olmadığı, oy verme gününü Umarım bu tartışmaların ve maddesinde “Seçim kanunlarında Anayasası’nda “fesih” yerine bulanıklaştırıldığı bir sürecin önceleyen ve onu etkileyen tüm anlayışların artık sonuna gelinmiştir. yapılan değişiklikler, yürürlüğe “seçimlerin yenilenmesi” içine girmiş bulunuyoruz. bir süreç olduğudur. Bu süreçte dikkatimi çeken bir girdiği tarihten itibaren bir yıl denmesi bu siyasal geçmişe konu, İYİ Parti içinde CHP düşmanlığı. n Bir yıl yasağı seçim sürecini içinde yapılacak seçimlerde dayanmaktadır. Sadece 7 Sandıkla sınırlı değil Özellikle parti içindeki iyice sağ mi kapsıyor? Haziran 2015 seçimlerinden uygulanmaz” ifadesi yer alıyor. kanadın, sola, sosyal demokrasiye ve n Seçim kanunlarında Seçim, oy verme gününü de sonra bu yetki o dönemin Buradaki “seçimlere” kısmının dolayısıyla CHP’ye olan uzaklığından yapılan değişiklikleri nasıl kapsayan bir sürecin bütününün cumhurbaşkanı tarafından kaynaklanan, hem altılı masayı hem “oy verme günü” mü olduğu yorumluyorsunuz? adıdır. Bir yıl kuralının kullanılmıştır. CHP’yi yıpratıcı bir özellik sergilemesi. yoksa “seçim süreci” mi olduğu Hiçbir iktidar seçimle iktidarını uygulanmasında oy verme İYİ parti içinde özellikle iki kanadın tartışılıyor. Yüksek Seçim kaybetmek istemez ve bunu gününün değil, seçim kararının birbiriyle güç mücadelesinin de cumhurbaşkanının beş yıllık Kurulu’nun (YSK) 6 Mayıs alındığı tarihin esas alınması istemediği için seçimin kurallarını bu yıpratıcı süreçte etkili olduğu bir dönem için halk tarafından 2019 günü İstanbul Büyükşehir gerekmektedir. Aksinin kabulü, lehine olacak şekilde değiştirmeye gözlemlenmekte.. seçilmesi, bir kimsenin en Belediye (İBB) Başkanlığı bir yıllık süre yasağının içinin çalışabilir veya değiştirebilir. fazla iki defa cumhurbaşkanı seçimiyle ilgili boşaltılmasıdır. ‘Milletimizin son şansı’ 1954 ve 1957 seçimlerinden Hiç kuşkusuz, seçilebileceği kuralıyla beraber Bir başka karamsarlık konusu da bu verdiği karar bu 60 günlük sonra bazı il ve ilçelerin “yeniden seçimleri, ülkenin tamamen varoluşu anayasaya açıklıkla getirilmiştir. 2017 yılında yapılan konuya açıklık belirlenmesi” seçim çevrelerine süreye tabi veya yok oluşu olarak nitelendirme ve aykırıdır. anayasa değişikliğiyle de dönem getiriyor. YSK, ilişkin kuralların iktidar lehine görme politikası. kuralı aynı şekilde muhafaza kararda 31 Mart olacak şekilde değiştirilmesi buna n İktidarın “erken Bu çok yaygın. Zaten iki kez edilmiştir: 2019 tarihinde seçim” yerine “seçimlerin örnek olabilir. 2001 yılında 1982 Şunu anlarım: Seçmeni seçildi güncellenmesi” ifadesini “Bir kimse en fazla iki defa yapılan Anayasası’nın 67. maddesine son hareketlendirmek, seçimlerin taşıdığı kullanmasını nasıl cumhurbaşkanı seçilebilir.” seçimlerde İBB n Tartışılan önemi anlatarak sandığa gitmesini fıkra olarak eklenen kural, siyasal karşılıyorsunuz? sağlamak için var olduk veya öldük Başkanlığı önemli Türkiye’de güncelde ortaya çıkan iktidarların seçim kanunlarında Anayasa kurallarına göre Meclis’in ikilemi içine sokmayı anlarım. Fakat seçimini konulardan mesele, ilk seçiminin 2014-2018 son anda kendi lehlerinde bir ve cumhurbaşkanının görev süresi bunun taşıdığı diğer ve belki de iptal ederken bir diğeri de arasındaki dönem olarak sayılıp değişiklik yapmalarını engeller. beş yıl ve her ikisinin seçimlerinin aynı daha büyük risk, yarattığı yaratacağı gerekçesini Cumhurbaş- sayılamayacağında düğümleniyor. Amaç, sandığa girecek pusulayı gün yapılması kuralı var. Erken seçim, umutsuzluktur. İktidarın büyük gücünü sandık TBMM’nin ya da cumhurbaşkanının görev kanı Şu anda görevdeki değil, yurttaşların seçme ve kullanarak yaptığı hamleler ve yaydığı süresi dolmadan seçimlerin yapılmasıdır. seçilme haklarını koruyarak kurullarının, Erdoğan’ın cumhurbaşkanı, ilki 2014 yılında dezenformasyon ve yapabileceği Seçim tarihinin güncellenmesi şeklinde yönetimlerin demokratik ilçe seçim yeniden parlamenter sistemi uygulanırken kötülükler karşısında milletin bu bir seçim türü yoktur. iktidarı sandıkta devirebileceği kurallara uygun şekilde kurulu aday olup yapılan cumhurbaşkanı n Seçimlerin yenilenmesine karar değiştirebileceği konusunda bazıları kurulmasını, böylece iktidarın el başkanları olamayacağı. seçiminde, ikincisi ise 2018 verilirse seçimler hangi takvime beyaz bayrağını çekebiliyor. değiştirebilmesini güvence altına tarafından yasa Anayasa bu yılında anayasa değişikliği göre yapılır? İYİ Parti’den Lütfü Türkkan, mesela almaktadır. kurallarına konuda ne sonrasında olmak üzere iki defa İster TBMM ister cumhurbaşkanı “Bu seçimler milletimizin son şansı” uyulmadan seçimlerin yenilenmesi diyor? seçildiğine göre “Bir kimse en paylaşımını yapıyor. Tüm süreci kapsar kararını alsın, seçim oluşturulduğuna 2007 yılında fazla iki defa cumhurbaşkanı Hiç öyle değil. Bu uzun soluklu ve takvimi 60 günlük n 6 Nisan 2022’de Seçim dayandırmıştır. yapılan anayasa seçilir” kuralına tabi olduğu direnç gerektiren bir mücadeledir. süreye tabiidir. Kanunu’nda yapılan değişiklik Bu vatan bizim, bu milletin bir Bu karardan çıkan değişikliğiyle ortadadır. parçasıyız. Gidecek başka hiçbir yerimiz yok. İktidar mensuplarının belki gidecek yerleri vardır, kendilerine inşa ettikleri varlıklarına güveniyor olabilirler. Hepimiz buradayız ve burada olacağız. İktidarın savlarının temeli yok n Erdoğan’ın ilk görev süresinin tamamlanmış, cumhurbaşkanı göstermektedir. Sonuç olarak Anayasası’nın 116. maddesinde cumhurbaşkanının birinci görev 2018’de başladığı savları da var. 9 Temmuz 2018 tarihinde yemin yer alır. Eğer görevdeki döneminde olduğunu ispatlamak Bekir Bozdağ’ın Bunun dayanağı nedir? ederek görevine başlamıştır. cumhurbaşkanı ikinci için başvurulan 18. madde aslında Bu, 6771 sayılı kanunun Şu durumda 2018 yılında seçim dönemindeyse, üçüncü durumun tam aksini ortaya 18/b düzenlemesine yapıldığında ve cumhurbaşkanı dönem için adaylığı TBMM’nin hemşerisi YSK’de koymaktadır. dayandırılmaktadır. Dayanılan seçimi kazanıldığında yeni seçimlerin yenilenmesi kararı düzenlemede anayasanın 75,77, sistem henüz yürürlükte değildir, sonrasında mümkündür. Böyle Yük SEk Seçim Kurulu’nun (YSK) Yargıtay İktidar tam tersini 101 ve 102. maddelerinde yapılan çünkü henüz cumhurbaşkanı bir karar alınmadığı sürece kontenjanından seçilecek üç üyesinin değişikliklerin “birlikte yapılacak göreve başlamamıştır. Bu, iddia ediyor... ikinci döneminde olan bir belirlenmesi için yapılan seçimlerde ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi cumhurbaşkanının ikinci kere cumhurbaşkanının üçüncü Bu iddianın da hukuka dayanan Yargıtay 10. Hukuk Dairesi üyesi Talip Bakır, ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine seçildiğini açık şekilde ortaya dönemine aday olabilmesi bir temeli bulunmadığı ortadadır. YSK üyeliğine seçildi. Adalet Bakanı Bekir ilişkin takvimin başladığı koymakta ve TBMM karar mümkün değildir. Mümkün Yasa önünde eşitlik kuralı gereği Bozdağ gibi Yozgatlı olan Bakır, 2007’de tarihte,.. yürürlüğe gireceğini” almadığı sürece 2023 yılında olduğunun söylenmesi, onu cumhurbaşkanı seçilme hakkı Adalet Bakanlığı Ali Sicil ve İstatistik Genel belirtilmektedir. Hatırlanacağı yapılacak seçimlere aday imtiyazlı bir kişi yapmaya artık kalmamıştır. Müdürlüğü tetkik hâkimliğine getirildi. üzere seçimler 24 Haziran 2018’de olabilme imkânının kalmadığını çalışmaktır. Bunun tek istisnası 1982 Bakır, Bozdağ’ın bakanlığı döneminde bakanlıkta üst düzey görevlerde bulundu. l ANkARA/Cumhuriyet