Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 8 MAYIS 2022 PAZAR EKONOMİ 9 Bir yandan kur korumalı mevduat, diğer yandan Merkez’in düşük faizi bankaları ihya etti Bankaların faiz coşkusu İstihdam, işsizlik, Merkez Bankası’ndan yüzde 14, halktan yüzde 17 faizle gelir ve göç sorunu para toplayan bankalar, 2021’in ilk çeyreğinde 16.4 milyar konomik araştırmalarda yapısı ne olursa olsun, göç ile işgücü piya- TL olan net kârını yüzde 285 artırdı. Geçen yılın toplam Esası arasında etkileşim oldukça sık kârının yüzde 68’i, bu yılın ilk üç ayında gerçekleşti. ele alınan bir konudur. Bu araştırma- lar, göçü ekonomiye ve ekonomi-poli- ankacılık sektörü ilk üç aylık Ekonomist Erol Taşdelen’e gö- tik faktörlere etkisi kapsamında olduk- ça geniş bir bakış açısı ile inceler. Ba- sonuçlara göre yüzde 285 artış- re bankalar ikinci gelir artışını zı durumlarda var olan işsizliği daha da Bla net kâr rekoru kırdı. Banka- menkul değerlerden elde etti. Ban- artırıp artırmadığı, diğer durumlarda da ların rekor kârı AKP’nin kurları sa- kaların yüzde 14 faizle Merkez ulusal çapta fakirleşmeye neden olup bit tutmak için başlattığı kur koru- Bankası’ndan para alıp yüzde 23 olmadığı irdelenir. malı mevduat (KKM) modeli ile dü- faizle Hazine’ye satması kâr patla- Nicelik ve niteliğe bağlı detaylı veri- şük faizle toplanan pa- masının önemli nedenleri arasın- lerle modellemeler yapılır ve çoğu za- raların yüzde 23’le da yer aldı. man da ücretler genel seviyesine etki- Hazine’ye satılmasından leri ile karşılaştırmalı analiz yapılır... Hizmet geliri fırladı Göç olgusu öncelikle geniş anlamıyla kaynaklandı. iki ana gruba ayrılır bu araştırmalarda... Taşdelen’e göre, bankalar, TÜFE Toplam varlıklarını 9.2 ŞEHRİBAN İlki, olağan yani suların durgun oldu- endeksli tahvillerden ciddi kâr sağlı- trilyon TL’den 10.1 tril- KIRAÇ ğu zamanlardaki daha çok ekonomi- yor. Fakat negatif reel faiz orta uzun yon TL’ye çıkaran ban- yi derinden etkilemeyen ve belki de ona vadede banka kârlılığını tehdit edi- kalar net kârlılıkta ise patlama yap- yardımcı türden olanı. İkincisi ise gü- yor. Taşdelen şu tespitlerde bulundu: tı. 2021’in ilk çeyreğinde 16.4 mil- nümüzde Türkiye’de yaşanan ve köke- n 800 milyar TL seviyesine ge- yar TL net kâr açıklayan sektör, ninde çevremizdeki kargaşanın yarattı- len kur korumalı hesaplar (KKH) 2022’nin ilk çeyreğinde yüzde 285 ğı çerçevede, geniş yığınların ülkemiz- toplam vadeli hesapların yüzde de toplanması sonucu oluşanı... büyüme ile 63.2 milyar TL kâr elde Göç olgusu ekonomik koşulların fark- 20’sine ulaştı. Bu da bankaların etti. Bankaların 2021’de yıllık baz- lılığına göre çoğu zaman normal kar- faiz giderlerini iyice düşürdü. Bu da 92.9 milyar TL kâr açıkladığı dü- şılanabilir. Ücretlerin daha yüksek, ya- mevduatlar yüzde 17’de sabitlen- şünüldüğünde bir yılda ettiği kârın şam koşullarının daha rahat ve eği- memiş olsa bankalar en az yüzde yüzde 68’ini üç ayda yapması dik- tim ile benzeri olanakların daha iyi ol- 5 daha fazla faiz ödeyeceklerdi. Bu kat çekti. BATıK Büyü K TEhli KE duğu ekonomilere yani ülkelere doğru durum aylık ortalama 2.5 milyar TL Banka kârlarının artmasında net bir eğilim her zaman vardır ve olacaktır n Orta uzun vadede yüksek enf- tı. Geldiğimiz noktada bunun tekrar- faiz gideri avantajı sağlıyor. faiz geliri etkili oldu. 2021’in ilk çey- da. Böyle olunca liyakatin var olan ko- lasyon dönemlerinde bankalar da lanması şart. n Mevduat faiz maliyeti kur ko- şullarla buluşması yoluyla da işgücü pi- reğinde 126.7 milyar TL toplam faiz kaybedenler kulübüne dahil olur. n Takipteki kredi rasyosu 2022 yasasında daha etkin bir dağılım ortaya rumalı mevduat sayesinde düşürü- geliri elde ederken bu yılın ilk çey- n Enflasyonun yüksek olduğu dö- ilk çeyreğinde sektörde yüzde 2.86 çıkar. Yani iyi yetişmiş insan sermayesi lürken kredi faiz oranları üzerin- reğinde bunu yüzde 82.3 artışla 231 nemlerde banka bilançolarının da- olmasına rağmen sorunlu kredile- ile ona uygun iş en uygun mekânda (ül- de bir yaptırım olmadığı için faiz milyar TL’ye çıkardılar. Net faiz ge- ha gerçekçi olması için enflasyon rin oranının yüzde 15’leri geçtiği bi- kede, bölgede, vb.) buluşur. makası açıldı ve bu durum da ban- liri ise 2021 ilk çeyreğinde 44.2 mil- muhasebesiyle düzeltilmesi gere- liniyor ve sektör için önümüzdeki Bu verimlilik, bu büyümedir esasında. ka kârlılıklarının artmasına önemli yar TL iken 2022 ilk çeyreğinde yüz- kir. Türkiye’de 2001 krizinden son- süreçte en önemli tehditlerden bi- Özü itibarıyla olması gerekendir belki. katkı sağladı. de 162.4 artışla 116 milyar TL oldu. ra en son 2004 yılında bu yapılmış- ri olacak. Böyle durumda hem insanca bir yaşam hem de ülke kalkınması birlikte yol alır. İşgücü piyasasında uygun işin en uy- gun insanla buluşmasının ekonomide Enflasyonla aşırı artan fiyatlar Anneler Günü’nü de vurdu. Esnaf satış yapamıyor yarattığı ek getiriyi yabana atmayın lüt- fen. Harvard Üniversitesi öğretim üye- lerinden ve bu konunun duayenlerinden biri olan George J. Borsaj, bir araştır- masında bu getirinin ABD ekonomisi için 5-10 milyar dolar olduğunu simü- ‘Çiçek bile alamadım’ lasyonlarla ortaya koymuştur. Sıkı durun... Bu sadece ABD içinde eyaletler arası yani iç göçün sağladı- KADER ÇUKAY İKİ İLDE DAHA ARTTI ğı fayda. Bir de uluslararası boyutu var konunun muhakkak. aşanan ekonomik kriz insanla- Ekmekte zam Yrın alım gücünü düşürdü. Geçim Eğer göç yığın şeklinde derdine düşen yurttaş sadece temel furyası sürüyor olursa... ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyor. İşte o zaman tüm olumsuzluklar ya- Hal böyle olunca özel günler de bu uğday ve un fiyatlarındaki artış şanmaya başlar ve çoğu zaman da kar- karanlık tabloda kayboluyor. Anne- Bekmek fiyatlarına da yansımaya gaşaya neden olur. Ekonomik denge- devam ediyor. İki ilde daha ekmek ler Günü de onlardan bir tanesi. Ma- lerle beraber birçok etken karşımıza bi- fiyatlarına zam geldi. Ankara Fırın- yıs ayının ikinci haftasında kutla- rer olumsuzluk olarak çıkar. Misafir ola- cılar Odası Başkanı Gürsel Alnıaçık nan Anneler Günü, bu yıl ekonomik rak düşünülen bir süreç bir anda tüm ekmeğe 25 kuruş zam geldiğini be- krizin gölgesinde kaldı. Ne esnaf sa- dengeleri sarsacak niteliğe bürünür. lirterek fiyatların 3 TL’ye çıktığını tış yapabiliyor ne de yurttaşlar an- Var olan reel ücretler aniden düşme- ifade etti. Bu zamla birlikte ekmek, ye başlar... nesine hediye alabiliyor. Ankara’da son iki ay içinde iki ke- Rengin Arancak İstihdam yaratma kapasitesi olağan Annelere küçük de olsa bir he- re zamlanmış oldu. Malatya’da da sınırların altına iner... diye ile almanın gelenek hale gel- Fırıncılar Odası ramazan sonrasına Genç işsizlik, hem de eğitimli olanla- diği bugünde konuştuğumuz es- ken şu an bin lira. Özel günlerde he- ni ancak fiyatların bütçesini aştığı- ertelediği 50 kuruşluk zammı uy- rınki inanılmaz artar... naf da yurttaş da dertli. Beyaz eş- diye almanın artık bir önemi kalma- nı belirten üniversite öğrencisi Nu- gulamaya başladı. Malatya’da so- Mekân/bölge/şehir seçimi olağan ya dükkânında esnaflık yapan Ren- dı. Çünkü artık halkın hediye alma- ray Seven, “Geçen sene en kötü bir mun ekmek 2 TL’den 2.50 TL’ye, hallerin dışına çıkar... çeşit ekmek de 2.25 TL’den 2.75 gin Arancak, “Bugün sadece 800 li- ya maddi gücü yetmiyor. 3-4 aydır çiçek alabiliyordum. Şu an çiçek bi- Demografik denge, haliyle siyasi ya- pı bozulur... TL’ye yükseltildi. ra satış yaptık. Anneler Günü olma- dükkânı çevirmeye çalışıyoruz.” le alamıyorum. Her şey aşırı pahalı. Sermaye sahibi ücretlerden tasarruf sına rağmen gün boyunca dükkânda Artan fiyatlardan müşterilerden Geçen sene anneme eşarp almıştım. ediyor yanılgısına düşer... oturduk. Sıfır satışla kasayı kapat- kadar kendisinin de şikâyetçi oldu- 30-40 lira civarındaydı. Şimdi 80-90 RUSLAR AÇIKLADI Aynı zamanda iş arayan iş, çalışan arayan tım” diyor. ğunu söyleyen ve ismini vermek is- lira olmuş” diyor. çalışan bulamaz görünümü ortaya çıkar... temeyen başka bir esnaf da halkın Esra Yalın Tamer de Anneler Üretkenlik ve etkinlik azalır ve ulusal Türkiye’ye gelen ‘Her ay zam yapıyoruz’ ancak temel ihtiyaçlarını karşılaya- Günü’nde annesine hediye almak- bazda fakirlik aşırı bir sorun olarak kar- Arancak, fiyatlardaki artışın gel- şımıza çıkar. bilecek durumda olduğunu söylü- ta çok zorlandığını söylüyor. Geçen Rus sayısı düştü Çıktı da! diği boyuta işaret ederek şöyle ko- yor ve şöyle konuşuyor: “Sattığımız sene, biriktirdiği paralarla annesine usya Federal Güvenlik Servisi Hem de gözümüzün önünde, yurdu- nuşuyor: ürünler kolay tüketilen ürünler de- set üstü ocak aldığını ancak bu se- R(FSB), yılın ilk çeyreğinde 3 mil- muzda. “Eskiden 5-6 ayda yaptığımız zam- ğil. Çelik tencere gibi ürünler uzun ne benzeri ürünlerin bütçesini çok yon 880 bin Rus vatandaşının ülke- Hem de karar vericilerin yardımıyla, ları şimdi aylık yapıyoruz. Ürünle- süre kullanılan ürünler. Halk, temel aştığını belirten Tamer, “Mecburen, bilerek ve isteyerek. den ayrıldığını açıkladı. Türkiye’ye ri toptancıdan yüksek fiyata alınca ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra di- elektronik ve pahalı olmayan bir he- Bir avuç dolar için, belirli bir grubun giden Rus vatandaşlarının sayısı doğal olarak biz de zam yapıyoruz. ğer ihtiyaçlarına yöneliyor.” diye tercih ettim” diye konuşuyor. siyasi emelleri için. yüzde 28 düşüşle ise 363 bin 800 Halk da kendini geri çekmek zorun- Halka karşı, halkın geleceğini satarak. Tamer, “Aldığım maaş, yol ve yeme- oldu. Geçen yıl bu sayı pandemiye Apaçık, gözümüze gözümüze sokarak. ‘Bütçemizi aştı’ da kalıyor. Bizim piyasa, gıda sektö- rağmen 468 bin 300 olarak kayıt- ğimi ancak karşılıyor. Geçen sene al- Karar vericilerin illegaliteyi ve vergisiz lara geçmişti. Rusya’nın turizmi ise rüne göre ikinci planda kalıyor. Şu Esnaf cephesinde durum böyley- madığım her şey için çok pişmanım. çalıştırmayı “Fabrikanda Suriyeliyi çalış- ambargo olmayan komşu ülkelere an ev eşyalarını ihtiyaç olarak bile ken annelerine hediye almak iste- Bu sene hiçbir şeye gücümüz yetmi- tır, sömür, sigortasını yaptırma. Sonra kaydı. Geçen yıla kıyasla en büyük görmüyorlar. En uygun fiyatlı kahve yen yurttaşlarda da durum farklı de- yor. Temel ihtiyaçları bile alamaz du- ayak ayak üstüne at, ‘Ne olacak bu Su- artış Gürcistan’da oldu. Rusya’dan makinesi bile geçen sene 450 liray- ğil. Annesine hediye almak istediği- ruma geldik” dedi. l İSTANBUL riyelilerin hali’ de” sözleriyle savunma- Gürcistan’a gidenlerin sayısı 5 larıyla... kat artarak 38 bin 281’e yükseldi. At izi it izine tam karıştı bu sefer. Ermenistan’a gidenlerin sayısı da 3 katın üstüne artış gösterdi ve 134 Türkiye Kamu-Sen de 3600 ek göstergeye çare istedi bin 129 oldu. TÜRK GENÇLİĞİNE HİZMET VAKFI GENEL KURUL DUYURUSU YETKİSİzE YASAK ‘Çalışma barışı zedelenir’ Türk Gençliğine Hizmet Vakfı, 2022 Olağan Genel Kurulu toplantısı 20 Mayıs 2022 Cuma Eski cebi yenileme günü saat 16.00’da Abide-i Hürriyet Caddesi emur ve memur emeklilerinin Ekonomik kriz nedeniyle maaş zam- Tek Han No:220/3 Şişli adresindeki vakıf mer- Vahit Kirişci merkezi 18’e çıktı M3600 ek gösterge ile ilgili bek- larının yetersiz kaldığını da söyleyen kezinde, çoğunluk olmadığı takdirde 26 Mayıs lentileri sürerken bir talep de Tür- Kahveci, “Mutlak suretle refah payı uy- 2022 perşembe günü saat 16.00’da aynı yerde icaret Bakanlığı’nın, kullanılmış aşağıdaki gündemle toplanacaktır. kiye Kamu Çalışanları Sendikaları gulamasına geçilmeli, enflasyon far- Tiftik keçisine Tcep telefonu ve tabletlerin ye- Konfederasyonu’ndan (Türkiye Kamu- kı aylık olarak maaşlara yansıtılmalıdır. Prof. Dr. GÜNGÖR ŞATIROĞLU nilenmesi ve garantili şekilde sa- T.G.H.V. BAŞKANI Sen) geldi. Türkiye Kamu-Sen’in 7. Ola- Çalışanların alım gücünü ancak bu şe- tışa sunulması için yetki belge- destek arttı ğan Genel Kurulu’nda konuşan Ge- kilde artırabiliriz. Ek ödeme, ai- GÜNDEM: si verdiği merkez sayısı, bir yılda 1. Açılış ve saygı duruşu nel Başkan Önder Kahveci, le ve doğum yardımı ile nöbet 3’ten 18’e ulaştı. Tüketicinin Ko- arım ve Orman Bakanı Vahit Ki- 2. Başkanlık divanı seçimi “3600 ek gösterge dört mes- ücreti gibi maaş dışı ödeme- runması Hakkında Kanun’da de- 3. Yönetim Kurulu başkanının konuşması Trişci, Ankara’nın Güdül ilçesin- lek grubuyla sınırlı kalırsa çok lere ayrıca artış yapılmalı- 4. 2020-2021 yılları faaliyet raporu ile ğişiklik yapan düzenleme, geçen de 2. Geleneksel Ankara Tiftik Ke- ciddi sorunlar yaşarız, çalışma dır. Enflasyon temelli maaş Bilanço, Gelir-Gider raporlarının okunup yıl 1 Nisan’da yayımlandı. Böyle- çisi Festivali’ne katıldı. Burada barışını zedeler” dedi. zammı ‘sıfır zam’ anlamı- görüşülmesi ve oylanması. ce yenilenmiş ürünler ilk defa ka- sektör temsilcisi ve üreticilerle bu- Bütün memurların uzun yıl- na geldiği için alım gücünü 5. 2020-2021 yılları denetim kurulu faaliyet nunla düzenleme altına alınmış ol- luşan Kirişci, oğlak tiftik destek- raporunun okunup görüşülmesi ve oylan- lardan gelen beklentisi oldu- düşürür, bu nedenle hedef- du. Kanuna göre yetki belgesi ol- lerinin artırıldığını söyledi. Kirişci ması. ğunu ve bunun için belli meslek lenen enflasyona göre belirle- Önder Kahveci madan yenileme faaliyetinde bu- 6. 2022 yılı çalışma programı ve bütçe tasla- şöyle konuştu: “35 lira olan oğlak gruplarından öteye toptan ele alı- nen maaş zammı uygulamasına ğının görüşülmesi lunulması halinde 500 bin lira, ye- tiftik desteğimizi bugün itibarıyla narak kapsamlı bir çalışma yapılması son verilmesi gerek” dedi. 7. Üyelik başvurusu yapan Onur nilenmiş ürün satışında tespit edi- 70 lira olarak ilan ediyorum. Yine gerektiğini belirten Kahveci, “Tüm ça- Esnek istihdama da karşı oldukları- TEMURLENK’in genel kurul onayına su- len aykırılıkla ilgili olarak her bir aynı şekilde anaç tiftikle ilgili 30 li- lışanlarımızı kapsayacak şekilde ada- nı ifade eden Kahveci, “Sözleşmeli is- nulması işlem için 500 lira idari para ceza- ra olan desteğimizi de 60 lira ola- 8. Yönetim Kurulu, denetim kurulu asıl ve letli, hakkaniyetli bir 3600 ek gösterge tihdamına son verilmeli, güvencesiz is- sı uygulanacak. rak ilan ediyoruz.” yedek üyelerinin seçimi düzenlemesi bir an önce hayata geçiril- tihdam gündemden çıkarılmalıdır” diye 9. Dilek ve temenniler, kapanış. meli” diye konuştu. konuştu. l Ekonomi Servisi