Catalog

15 MAYIS 2022 PAZAR 10 yorum/HABE r tik” sözcüğü çoğu zaman bağımsız bir kuram geliştirebil- sanlık ahlaktan dini anlıyor ve din bi- “ahlak” kavramıyla eş an- miş tek filozoftur. çimleyip çiziyordu iyilik ile kötülüğün “Elamda ya da “ahlaki”nin Doğru ya da yanlış, en azın- sınırlarını. karşılığı edat olarak kullanılır. Hat- dan ilginç olan Sade’ın kura- Laik ahlak diyebileceğimiz “hüma- ta bazen “ahlak”, “etik”in Türkçesi- mına göre ahlak, söylemde ne- nizma”, Sade’ı önce hapisten çıka- dir sanılır. Oysa iki kavram arasın- yi gerektiriyorsa eylemde tersi- rıp sonra tekrar tıkan Büyük Fransız da her şeyden önce bir kapsama ni yaptıran bir süreçtir. Devrimi’nin öncü düşüncesiydi, evet. alanı, bir boyut farkı vardır: Marquis de Sade, “Ahlaksız- Ama topluma mal olması, yayılma- Yunanca “etika” kavramıyla fel- lık, ahlakın bir ürünüdür” der. sı çok zaman aldı, devrim sonrası- A, erik 10 lira! Ve Canan Ahlak dinsel midir, sefeye mal olan “etik”, bireysel ya- İster inanırız, ister inanmayız, na bile denk gelmedi, iki yüzyıl bek- Kaftancıoğlu’ndan şama yön vermeyi amaçlayan bir ama tarihte ahlak uğruna işlen- lemek gerekti. Günümüzde bile, he- mantık kuramıdır. Oysa “ahlak”, in- miş cinayetlere, ahlak numu- men tüm dünyada dine dayalı ahlak, yoksa cinsel mi? korkanlar! san davranışının kitlesel ve toplum- neleri olmaları gerekirken her yurttaşlık bilinci gerektiren laik ahlak- rabanın içinde şaşkınlıkla bağırıyorum; sal boyutudur. Zaten bu yüzden- lardanım. dindeki muhafazakâr mümin- tan daha yaygın ve kitlesel anlamda arkadaşlarım hemen arabayı durdurup dir ki Latince gelenek görenek de- Eğer ahlak üzerine düşünmezsek, ler arasından çıkan yalancı, sahtekâr, geçerli olanıdır. Aeriğin 10 lira olduğu seyyardan bir kilo ölçülerini irdelemez, değerlerini yar- mek olan “mores” kökünden türe- hırsız, soyguncu ve hatta fuhuş tut- erik alıp bana uzatıyorlar. Meğer kilosu 40 li- yen “morale” sözcüğünün karşılığı- gılamazsak, yayılan ahlaksızlık karşı- kunu ya da sübyancı din adamlarını Dine dayalı ahlak, raymış; ben “Bizim orada 80 lira” diyorum ve dır ahlak... sında “Ne oldu bize?” diye şaşmak- düşününce, ahlaksızlığın bizzat ahlak günahı kışkırtır mı? erikleri iştahla yemeye başlıyorum. Bilin baka- Özetlemek gerekirse, iyilik ve kötü- tan başka bir iş gelmez elimizden, baskısı tarafından tetiklendiği mantığı Türkiye’de de çoğu insanın ah- lım neredeyim, az sonra doktorlarımın sıkı sıkı lük kavramlarını belirleyen toplumsal üstelik bize ne olduğu sorusunun ya- pek de yanlış değildir. laktan dine dayalı ahlakı anladığı ve tembihlediği diyetimi bozup açgözlülükle ke- nıtını da bulamayız. Ve bir gün, ahlak kabul ölçüsüne ahlak, aynı ölçünün bapları mideye indireceğim. Evet, bildiniz, Ada- bunlar için “iyilik/kötülük” sınırları- birey ya da sınırlı bir topluluk bilinci- üzerinde düşünülmediği için öylesi- Ahlaksızlığı tetikleyen na’dayım! Bir Geç Hitit kenti olan Adana, Hitit- nın din tarafından çizildiği açıktır. ne yansımasına etik denir. ne yayılır ki yoksunluğu, ölçüye vu- lilerden bu yana yemenin, içmenin, şiirin, ede- ahlak bekçiliği Ama toplumda, dinin öngördüğü ah- rup “vah vah” diyebileceğimiz varlığı biyatın, türkülerin, aşkların başkenti. Bu kadar Marquis de Sade, bu kuramı en laki kuralların hemen hepsini delip bile kalmaz! Önce ahlak bozulur, methiyeden sonra neden Adana’dayım efen- belirgin öğeleriyle Justine romanında geçmeye hoşgörüyle bakılmasa bi- dim, burada Seyhan Belediyesi’nin isteği üstü- sonra ekonomi... tarif eder: Zavallı Justine, romanın le tepkisiz kalınıp, ahlakın niçin kadın Söyleme ters eylem ne bir kısa film atölyesi yapıyorum. Atölyeyi iki- Böyle derin konular bir gazete sü- akışında ne kadar erdemli, namuslu cinselliğine kilitlendiğini anlamak ko- ye böldüm; gençler ve her zaman genç olanlar! olarak ahlak! tununda işlenir mi diye düşünebi- ve ahlaklı olmaya çalışırsa; o kadar lay değil! Vay canına tebdili mekânda ferahlık var- lirsiniz. Oysa ben, Türk medyasın- Acı çektirmekten haz almak diye cinsel tacize, tecavüze uğramakta ve İşte tam da bu kapsamda, bel- mış, geçen hafta kendimi bir seçmen ola- da bu konulara kafa yoranların dü- tanımlayabileceğimiz “sadizm”in isim ahlaksızlığa maruz kalmaktadır. ki Sade kuramına dönmek ve kadın- rak çok aşağılanmış hissediyordum, seçilme- şüncelerine daha fazla yer verilsey- babası Marquis de Sade, şaşırtıcı Sade’ın ahlaksızlığı tetikleyen ah- lara yönelik şiddetin, çocuklara yö- si için çalıştığım belediye başkanımız bana di, bugün Türkiye’de herkesin farkın- ama gerçek, düşünürlerin bin yıllardır lak kuramında, tabii ki söz konusu nelik istismarın artışında ahlakın cin- parmak sallayıp akıllı olmamı istiyordu. Ney- kafa yorduğu iyilik/kötülük konsept- da olup ürktüğü “ahlaki çöküş”ün bu olan din ahlakıdır. Sade’ın yaşadığı selleştirilmişliğini, özellikle de yasaklı se Adana bana bu aşağılanmayı unutturdu. boyutlara taşınmayacağına inanan- leri konusunda, ahlaktan tamamen ve yazdığı dönemde, zaten tüm in- kadınlığı aramak gerekiyor. Çünkü hani derler ya, haber insanın ayağına gelirmiş, benim için de öyle oldu. Atölyeden kalan zamanlarımda mülteci kadınlarla (Su- riyeli, Afgan), Adanalı kadınların birlikte ça- lıştıkları, Seyhan ilçesini çepeçevre kuşatan ülkiye elbette proletaryanın zağı aradılar. İnekle karşılaşın- dayanışma merkezlerinde, bilgi evlerinde va- büyülü kutusu değil. ca yine de niyetlerini bozmadı- kit geçirdim. Şimdiden kocası savaşta ölen, M Ortaya çıkabilecek değer- lar. Sarık ve cüppeyle gelenek- üç çocuğuyla ülkemize sığınan gencecik bir lerinden korkulan 163 yıllık “efsane” sel “bayram duası”nı okuyan öğ- Suriyeli kadının yaptığı harika bir tablom var. ve “şahane” okul. renciyi bahane etiler. “Dinimiz ile Dayanışma evlerinde Türkçe öğrenen bir Af- Efsaneliğine “kendinden menkul” alay ediliyor” diye haberler dö- gan kadının yazdığı şiir beni benden aldı, bir diyenler olabilir. şendiler. İranlı kadın da boşanma üstüne 5 dakika- Ama “şahane”liğine itiraz eden Oysa, 1969’daki bayramda da İl- lık bir kısa film yapmış. İranlı kadınların şiir ve cahildir. ber Ortaylı müşekkel endamına pek sinemaya olan tutkusunu bizzat yaşayarak Öküz yok buzağı Yaşayan en medyatik - en sem- yakışan kocaman bir sarık takmış, görmüştüm, şaşırmadım; belli ki bu coğraf- ‘ADALET HÂL GÖÇÜK ALTINDA’ patik Mülkiyeli İlber Ortaylı’ya gö- yerleri süpüren bir cüppe giymiş ve yada özellikle şiir bir kardeşlik türküsü. yok.. İnek altında On yıldır Türkiye’de yaşayan, iş kurmuş, re mektebin temelinde üç padişahın nüktelerle bezeli bir “ferman” oku- burada evlenmiş pek çok mülteci var. Hiç- harcı var: muştu. Kimse de çıkıp dinimizle, biri gitmek istemiyor, çünkü çocukları bura- 301 madenci Abdülmecit “Mekteb-i Mülkiye-i cüppe ve sarıkla dalga geçiliyor di- buzdağı.. da doğup büyümüş, kendilerini artık Türki- Fünun-u Şahane”yi 1859’da kur- ye haber yapmamıştı. yeli olarak hissediyorlar. Öte yandan sayıla- du. Mürüvvetini göremedi. 16.5 ya- Mülkiye biraz da mizah demektir. rı çoğaldıkça işler biraz karışmış, belli mahal- İzmir’de anıldı şında padişah olmuştu. 38 yaşında Önündeki caddeden okula “Dik- lelerde polisler bile tedirgin dolaşıyor. Yani terk-i dünya eyledi. (1861) kat inek çıkabilir” tabelasının altın- her şey gibi durum siyah-beyaz ve grileri var. MEHMET İNMEZ Bu mektebi “şahane” kılanlar Ab- dan geçilerek gelinir. Adana’da benim her zaman dikkatimi çeken dülaziz ve Abdülhamit’tir. Girişte de “ders çalışan inek” bir olgu var: Burada pek çok kültür birbirinin zmir Barosu, İzmir Tabip Odası,  Mülkiye’nin amacı “Malik-el Mülk”, heykeli sizi karşılar. içinde erimiş, Arapça, Kürtçe ve Türkçe ken- İTMMOB, DİSK, KESK, siyasi par- yani mülkün asıl sahibi olan Allah’a İnek, dersten başka şey düşün- tin ortak dili. Bu da mültecilerin bu bölgede tiler ve çevre örgütlerinin içinde  vekâleten mülke yani devlete sahip meyenlere öküz demekten kaçın- kendilerini daha özgür hissetmelerini sağlı- çıkacak yönetici yetiştirmektir. mak içindir. Kimse ineklikten go- yer aldığı İzmir Emek ve Demokra- yor, öte yandan mülteci kadınlarının mahalle Ama rahmetli Turgut Özal, “Be- cunmaz. Dedik ya, ineklik feminist kreşlerinden çıkan çocuklarına öyle bir sarıl- si Güçleri, Soma’da 301 madenci- nim memurum işini bilir-bilmeli” ge- bir bakış açısıdır da. maları var ki, gözleriniz yaşarır, belki de sarıl- nin yaşamını yitirdiği katliamın 8.  rekçesiyle Mülkiyelileri devletten uzak Osmanlıcılık oynamaya bayılanlar dıkları o çocuğu sınırın tellerinden atıp ülke- da bayramlarını kutladılar. yıldönümünde anma töreni gerçek- mize geldiler. tuttu. ise Mülkiye’yi ve geleneklerini anla- Simgesel gösteriler, yürüyüşler yap- leştirdi. Törende açıklamayı oku- Evet, Adana günleri böyle geçiyor, şim- Tayyip Bey ise hem kendi işini hem maya çalışmak şöyle dursun, bu oku- tılar. Slogan atıp pankartlar açtılar. yan KESK İzmir Şubeler Dönem  di gelelim müthiş müjdeye. Tayyip Erdoğan de devletinkini iyi bildiğinden olmalı, lu vehimleriyle boğmaya çalışıyorlar. Bayram ve inek, insanın aklına kur- müjdeyi verdi: Çok düşük bir faizle 2 milyon Sözcüsü Necip Vardal, “O gün ma- Mülkiyelilerin devletteki kökünü kurut- Bu yıl hacca gidilemedi, şeytan taş- ban getiriyor. Ama inek insan olmadığı TL kredi alıp ev alabilirmişiz! Aman efendim dendeki göçüğün altından 301 iş- maya yöneldi. lanamadı. İktidar basını bu eksiği için efendice pineklemekle yetindi. ne büyük bir müjde, belli ki müteahhitlerin El hak, bunu da başardı. Mülkiye’yi şeytanlaştırarak kapatmak çinin cansız bedeni çıktı, onlarca  İnekliğin hakkını vermeyenler, İslami- elinde hesapsızca yaptıkları pek çok ev kaldı. H peşinde. yetin dişi hayvan kurban etmeyi yasak- yaralı beden çıktı, ölenlerin ailele- Hani bütün Arap ülkeleri hatta İranlılar, hatta Önceki gün Mülkiye’nin “İnek Bay- Acaba, büyükçe bir lisenin hallice ol- layan feminist bir din olduğunu bilmiyor- ri, yakınları için kahredici bir yok- İngiliz ve Almanlar ev üstüne ev satın alsalar ramı” idi. mayan bahçesindeki simgesel yürüyüş- lar. Tıpkı İnek Bayramı’nın onlarca yıllık da o hapishane gibi evler bomboş. Durdukça luk, hiç dinmeyen gözyaşı, bir tür- Bu yıl mezun olacaklar ile 50 yıl ön- ten ve açılan pankartlardan mı ürküyorlar: bir gelenek ve şenlik olduğunu bilme- da eskiyor. Büyük ekonomist Erdoğan çare- lü bitmeyen yas süreci çıktı. Gö- cekiler polis nezaretinde ve bir ağaca “Kahrolsun istibdat. Yaşasın hürri- yen iktidar basının önde gelenleri gibi. yi böyle bulmuş ve kendisi saraylarda oturup çüğün altından tek bir şey çıkarı- bağlanmış çilekeş bir ineğin huzurun- yet!” Her zamanki gibi öküz altında bu- her gün 10 milyon harcadığı için ülkesinde- lamadı: Adalet! Soma’da adalet se- ki insanların da ayda 28 bin lira kredi borcu kiz yıldan beri hâlâ o göçüğün al- ödeyebileceğini düşünüyor. Neyse ağanın eli tutulmaz. Bu arada ağanın evinden çalışanla- tında. Sermaye ve onun vahşi sö- rı depolara yığılmış oyuncak arabaları, konu- mürü düzeni sürsün diye hukuku,  Şehit Selman Güler Son şan, yürüyen bebekleri beş yıldır sistemli ola- patronları aklamak ve dışarıda tut- rak çalıp oyuncakçılara satıyorlarmış. Ger- mak için seferber edenler, yargıyı  çekten tam Türkiyelik bir olay. Düşünün ne yolculuğuna uğurlandı 301 maden işçisinin hesabını sor- kadar çok oyuncak var ki, azaldıkları beş yıl- ençe-Kilit Operasyonu böl- Törende, şehit annesi olduğu öğ- dır fark edilmiyor, kimden alındı bu oyuncak- mak, iş cinayetlerini önlemek için  Pgesinde teröristler tarafın- renilen bir kadın, şehit Güler’in ta- lar, kim zengin edildi bilmiyoruz ama çok or- yurttaş hakları için mücadele eden- dan yerleştirilen el yapımı patla- butuna sarılarak “Annenin sana se- ganize olan bu çalma olayı, Saray’daki işlerin lere inen bir sopa olarak kullandı.  yıcının infilak etmesi sonucu şe- lamı var de. Yavruma selam söyle, nasıl yürüdüğünü bize bir güzel gösterdi, kim İşçilerin katilleri, patronlar dışarı- hit olan piyade sözleşmeli er Sel- oğluma selam söyle” dedi. Şehi- bilir çalınan daha neler var? dayken Soma’nın avukatları temel- man Güler’in cenazesi, memleke- din cenazesi, cenaze namazının ar- Neyse ben eriklerimi yemeye, mülteci kadın- ti Gümüşhane’nin Kelkit ilçesin- dından Başpınar köyündeki, babası larla kolonya yapmaya başlayayım. Meğer ko- siz, hukuksuz ve talimatlı bir yargı  de dün toprağa verildi. 24 yaşın- Ahmet Güler’in de bulunduğu aile lonyayı pahalı yapan madde etil alkolmüş. Bu süreciyle ağır cezalara çarptırıldı”  daki Güler’in cenazesi, Merkez Kü- mezarlığına defnedildi. etil alkol rakı yapımında da kullanılıyor, zaten dedi. Vardal, “301 işçinin kanı elle- çük Cami avlusuna getirildi. Tö- Milli Savunma Bakanlığı, Pençe- Adana’da evde yapılan boğma rakının yerini rinde olan patron dışarıda. Bugün  rene, şehidin annesi Ayfer Güler, Kilit Operasyonu kapsamında 3 te- hiçbir şey alamaz, üstelik Hititliler gibi her pa- yerin yedi kat dibinde kalan ada- zar büyük saatin orada ciğerciler tezgâh açar kız kardeşleri Hava Soylu ve Küb- röristin etkisiz hale getirildiğini bil- Yurttaşlar, Gümüşhane Kelkit’teki ra Güler ile diğer yakınları katıldı. dirdi. l Haber Merkezi ve aileler çoluk çocuk sabahın köründe buralara letsizliğin üzerine bir kat daha top- cenaze törenine akın etti. gelir, masalara oturup hep birlikte rakılı kahvaltı rak atıldı” diye konuştu.  l İZMİR yaparlar. Dedim ya, Adana ayrı bir cumhuriyet. Eyvah, Türkiye’de yaşadığımı unutmuşum. 15 MAYIS 2022 KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr AKP yargısı İstanbul’u kaybetmenin faturasını SAYI: 35281 Canan Kaftancıoğlu’na kesmiş. Hapis ceza- sı vermiş, bir de üstelik siyasetten men etmiş. İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Haklılar, kadınlardan korkuyorlar çünkü ger- çeği söylemek gerekirse ülkemizde en gerçek Genel Yayın Yönetmeni muhalefeti kadınlar yapıyor. Evet, kadınlardan Arif Kızılyalın korkun efendiler! Yazıişleri Müdürleri İklim Öngel Özgür Soyer (Sorumlu) 11 ıŞid ŞüpheliSi SerbeSt Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok Adli kontrolle salıverildiler l l l Gece : Aslan Yıldız Ekonomi: Jale Özgentürk Eğitim: Figen Atalay ersin’de, terör örgütü IŞİD’e yönelik operas- l l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan Fotoğraf: Uğur Demir Myonda gözaltına alınan 11 zanlı adli kont- rol şartıyla serbest bırakıldı. İl Emniyet müdürlü- l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güzeltepe Mahallesi, Abidin Daver Sokak, ğü terörle mücadele şubesi ekiplerince, IŞİD üye- No: 14 Çankaya/Ankara Tel: (0312) 442 30 50 si oldukları ve finansman sağladıkları gerekçesiy- l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu le 11 Mayıs’ta gözaltına alınan ve önceki gün ad- Halit Ziya Bulvarı 1352 Sok. 2/3 Pasaport - İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 liyeye sevk edilen şüpheliler, adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Polis, IŞİD mensuplarının eylem Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Emre Kongar, Şükran Soner, Işık Kansu, Miyase İlknur, Mine Kırıkkanat, ve faaliyetlerinin deşifre edilmesine yönelik çalış- Arif Kızılyalın, Mustafa Büyüksipahi malarda, örgüte üye oldukları ve finansman sağ- ladıkları iddiasıyla 12 zanlıyı eşzamanlı operas- l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer yonla gözaltına almıştı. Şüphelilerden biri önceki Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. gün işlemlerinin ardından savcılıkça serbest bıra- No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 e-posta: posta@cumhuriyet.com.tr kılmış, diğerleri adliyeye sevk edilmişti. Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@cumhuriyet.com.tr l Haber Merkezi ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com Yaygın süreli yayın Baskı: l İstanbul: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Yenibosna mh. 29 Ekim Cd. no: 11A/41 Bahçelievler/İstanbul Tel : 0212 454 35 10. l Ankara : İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Saracalar mh. 57. cd. no: 21/A Akyurt/Ankara Tel : 0312 353 29 61. l İzmir: İleri Basım mat. Amb. Mücadeleyi sürdürüyoruz! Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Fatih mh. 1199 sok. no:1/7 Sarnıç-Gaziemir/İzmir Tel : 0232 483 96 60. l Adana: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Levent mh. 1791 sok. no: 33/A Yüreğir/Adana Tel : 0322 346 36 25. l Trabzon: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Organize sanayi Bölgesi no: 2 Arsin/Trabzon Tel : 0462 711 40 20. Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 03:53 05:40 13:05 17:01 20:21 22:00 Desteğinizi bekliyoruz. Ankara 03:44 05:27 12:50 16:43 20:03 21:39 İzmir 04:14 05:53 13:13 17:04 20:22 21:54 Bilgi hattı: 0312 231 1923