Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 6 NİSAN 2022 ÇARŞAMBA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Seçim Yasası’yla Putin kandırıldı mı? kurulan tuzak ALI ER Ukrayna ulusal birliğinin, ordusunun, devlet yapısının EMEKLI TUĞGENERAL hafife alınması Rusya’yı acı bir savaş deneyimiyle karşı tedir. Şu anda görevde olan hâkimlerin DR. MEHMET RUŞEN GÜLTEKIN yüzde 90’ı, AKP döneminde mesleğe gir- karşıya bırakabilir. Bundan sonra Rusya savaşı kendi lehine HUKUKÇU krayna topraklarına üç miştir. Ancak 2003’den önce mesleğe çevirse de -ki olasıdır- Putin’in savaş kararı stratejik hesap yerden saldıran Rusya, başlayan ve “kıdemli hâkim” konumun- emokratik ülkelerde, seçim kanun- hatası olarak tarihe geçecektir. da binlerce hâkim de vardır. Bu hakimler Uharekâtın birinci aşamasının Dlarında değişiklik yapılacağı dillen- halen bulundukları il veya ilçelerde “en başarıya ulaştığını açıklasa da, du- dirildiğinde, toplumda serbest seçim kıdemli hâkim” durumundadır. AKP ola- rum Rusya için iç açıcı değil. Birin- hakkının, başka bir deyişle milli irade- sı erken seçimde bu hâkimlerden kurtul- ci ayın sonunda Ukrayna savunma- nin önündeki engellerin kaldırılması mak istemektedir. anlaşılır. Oysa TBMM’de tartışılan Se- sı karşısında hedeflerine ulaşama- çim Kanunu değişikliği, bu amacın ya- dığı anlaşılıyor. Gerçek gerekçe nından bile geçmemektedir. Başta ABD, istihbarat kaynakla- Şimdi anlatacaklarım ise şeytanın bi- Seçim Kanunu teklifini incelerken, geç- rı, Putin’in Rus ordusunun Ukray- le aklına gelmeyecek düzeydedir. Bilindi- mişteki örnekleri gibi, “daha az oy alarak na’daki başarısız performansı hak- ği üzere, iki yılda bir, il ve ilçe seçim ku- daha çok milletvekili çıkarmayı” hedefle- kında danışmanları tarafından yan- rulları yasa gereği yeniden belirlenmek- yen bir teklif bekliyorduk. Yanıldık. Siya- lış bilgilendirildiği görüşünde. tedir. En son Ocak 2022’de “en kıdem- si İslamcılar şeytanın bile aklına gelme- Doğru olsa da bu aşamada anlam- li hâkim” uygulamasıyla, il ve ilçe seçim yecek bir değişikliği de bu düzenlemenin kurulları belirlenmiştir. Yeni düzenlemey- lı değil. ABD’nin, Putin adına “şe- içine koymuşlar. Teklifin 5. maddesiyle, le, en kıdemli hâkim yerine, hemen ku- refli bir çıkış(!) stratejisi” arayışı yürürlükteki Seçim Kanunu’nun 15. mad- rayla belirlenen hâkimler, il ve ilçe se- desindeki “en kıdemli (en yaşlı/tecrübe- olabilir. Çünkü savaş başladıktan çim kurulu başkanı yapılacaktır. Anaya- li) hâkim” uygulaması kaldırılıp yerine, sonra ordunun performansı dev- sanın 67/5 maddesine göre; Seçim Ka- “o yerde bulunan birinci sınıfa ayrılmış let başkanı seviyesindeki kararla- nunu’ndaki değişiklikler bir yıl içerisinde- hâkimler arasından ilk derece adli yargı ra esas değildir. Olsa olsa savun- ki seçimlere uygulanamasa bile, bu ko- adalet komisyonunca yapılan kura çe- ma bakanının işi olabilir. nu seçimlerdeki yöntem değişiklikleri- kimi” ibaresi getirilmiş. Teklifin 6. mad- ne indirgenecek, olası erken seçimde za- desiyle, yürürlükteki Seçim Kanunu’nun Dikkat çeken ayrıntı ten ortadan kaldırılmış olan en kıdemli 18. maddesine “görev için yeterli sayı- Ancak savaş kararı alınırken hâkim ilkesi uygulanmayarak, kura sonu- da başka hâkimin olması halinde, kura- cu belirlenen hâkimlerle erken seçime gi- “başkomutanlık” düzeyinde, or- ya dahil olmak istemeyenler listeden çı- dilecektir. Yani Seçim Kanunu’nda deği- dunun savaşa hazırlık durumuy- karılır” ifadesi eklenmiş. şiklik, seçimlerdeki yöntem değişikliğiy- la, düşman ordunun olanak ve ye- le ilgili değildir. Seçim güvenliğinin orta- Nedeni, Sun Tzu’nun “Ne kendini- yı özgüveniyle Putin’in, istihbarat Yüzde 90’ı AKP dönemi tenekleri tüm yönleriyle analiz edi- dan kaldırılması amacıyla yapılmaktadır. zi ne de düşmanı biliyorsanız, sizin raporlarını dikkate almama olasılı- İl ve ilçede görev yapan en kıdemli lerek karar alınmalıdır. Bu bir sa- Seçimler acil işlerdendir. Örneğin, geç- (tecrübeli/yaşlı) hâkimin il veya ilçe se- için gireceğiniz her savaşta yenil- ğı akla daha yakın geliyor. Putin’in vaş ilkesidir. Bunu, M.Ö 6. yüzyıl- mişte AKP teşkilatlarında çalışmış, bu- çim kurulu başkanı olmasını sağlayan bu gi kaçınılmazdır” ilkesine, Putin’in temel savaş ilkesini dışlayan he- da Çinli strateji ustası Sun Tzu, gün birinci sınıfa ayrılarak görev yapan düzenleme, Seçim Kanunu’nun en adil gereken önemi vermemesi olabilir. sap hatası ve savaş kararı, Rus or- “Savaş Sanatı” adlı eserinde, “Düş- hâkimler, kolayca il veya ilçe seçim ku- maddesi olduğu gibi, bu kıdemdeki ha- Putin’in, savaş kararı alırken topla- dusundan beklentileri boşa çıka- manı ve kendinizi iyi biliyorsanız, rulu başkanı yapılabilecektir. Seçim gü- kimlerin siyasetten etkilenme (sürgün- dığı Milli Güvenlik Kurulu’nda, FSB ran taktik resmin asıl nedeni olabi- yüzlerce savaşa bile girseniz so- nü, seçimlerdeki sayımlarla ilgili yapı- den çekinme) ihtimalini azalttığından, se- Başkanı Sergei Nariskin’i kamuoyu lir. Başat faktör ise Putin’in 22 yıl- nuçtan emin olabilirsiniz. Kendini- çim güvenliğini sağlayan en önemli mad- lan itirazlar, bu il ve ilçe seçim kurulla- önünde azarlaması ilginçtir. lık iktidarındaki güç zehirlenme- zi bilip, düşmanı bilmiyorsanız, ka- deydi. Bu sebeple, bugüne dek, siyasi rı başkanlığına yapıldığında, itirazlar he- si, Rus devletinin kurumsal hafıza- men değerlendirilecek, kesin hükme zanacağınız her zafere karşın ye- partiler arasında bu konuda tartışma ya- ‘Ortak akıl yoksunluğu’ nın dışlanması ve yönetimdeki or- şanmamıştı. O il veya ilçede tesadüfen bağlanacaktır. Eğer hâkimlerin tarafsız- nilgiyle de tanışabilirsiniz. Ne ken- lığına gölge düştüğü veya geçmişte bir Putin’in kandırıldığı ya da yanıl- bulunan en kıdemli hâkimin hakemliğin- tak akıl yoksunluğudur. dinizi ne de düşmanı biliyorsanız, de yapılan seçimler, seçim güvenliğinin partide siyaset yaptıkları iddia edilirse, tıldığı iddialarının aksine, istihba- sizin için gireceğiniz her savaş- bu husus, “Atı alan Üsküdar’ı geçti” de- -yapılan itirazlar açısından- tam sağlan- Hesap hatası rat raporlarından hoşnutsuzluğu- ta yenilgi kaçınılmazdır” ifadesiyle ması sonucunu doğurmuştu. nilerek geçiştirilecektir. TBMM’de yapı- nun dışavurumu olabilir. Olasıdır Sonuçta Ukrayna ulusal birliği- kayıt altına almıştır. Şimdi bu en adil hüküm değiştirilmek- lan değişikliğin esas gerekçesi budur. ki; Ukrayna’nın küçük bir lokma ol- nin, ordusunun, devlet yapısının Putin’in karar aşamasında da ya- madığına, Rusya’nın midesine otu- hafife alınması Rusya’yı acı bir sa- kın çevresince yanıltıldığı öne sü- rabileceğine dair istihbarat Putin’in vaş deneyimiyle karşı karşıya bıra- rülüyor. Ancak Ukrayna’da yay- SONU GELMEYEN önüne konmuştur. Ukrayna ordu- kabilir. Bundan sonra Rusya savaşı gın istihbarat ağına sahip FSB’nin sunun Sovyet dönemindeki ordu ol- kendi lehine çevirse de ki, olasıdır, (KGB’nin devamı Dış İstihbarat Ser- GARANTILER visi), Putin’i yanıltıcı istihbarat ra- madığı, savaşa hazırlık düzeyinin Putin’in savaş kararı stratejik he- yüksek ve modern silah sitemle- sap hatası olarak tarihe geçecektir. porlarını önüne koyması ne olası ne de ikna edici. Yine de yakın tarihin riyle istihbarat desteğine sahip ol- Her istihbaratçının ipini çekecek en büyük istihbaratçısı unvanına duğuna dair raporların Nariskin’in başka bir istihbaratçı bulunur der- elinde olmaması ve Putin’den sakla- ler, ancak Putin bunu dahi kimseye sahip Putin, tarihte en büyük yanlış istihbaratın kurbanı olmak üzere... ması, olanaksızdır. Eski KGB suba- bırakmaya niyetli görünmüyor. Çanakkale Köprüsü Solsuz ittifak olmaz tırımın gereği ve yapımcılara verilen ga- KAYA ÇETIN PROF. DR. KAYA ÖZGEN Gelinen durum önümüze bir ikilem koyuyor. Ya bazı isimler rantiler. EĞITIMCI değişecek olsa da karşıdevrim mevzilerini koruyup güçlendirecek, INŞ. YÜK. MÜHENDISI/E. ITÜ ÖĞRETIM ÜYESI Boğaz geçişinin sınırlı sürede, 2-3 aylık yaz aylarında yoğunlaştığı biliniyor. Buna, ya da çözüm “sol”la birlikte üretilecek. Emeği savunan partiler 002’den başlayarak ülkeyi yöneten ik- illet İttifakının, 28 Şubat’ta mevcut feribot iskelelerine eklenecek ye- ve örgütler, gelişmeleri izlemekten başka şeyler de yapmalı. Boş 2tidarın, hemen tüm yatırımları yap- Maçıkladığı “Güçlendirilmiş Par- ni iskeleler ve bunlarla bağlantılı ek feri- işlet-devret modeliyle gerçekleştirdiği bi- lamenter Sistem” bildirgesi, olduk- bırakırsanız, o meydanı başkaları doldurur. bot seferleriyle alabildiğine basit ve eko- liniyor. Bu kapsamda şehir hastaneleri, ça geniş bir çerçeve içinde ilgiy- nomik yoldan çözüm üretilebilirdi. köprüler, otoyollar, hava limanları yapıl- le karşılandı. Özellikle Cumhuriye- Cumhuriyet ilanından önce, dev- yelleri toplam olarak yüzde 5’ i geç- Günde 45 bin araç geçiş garantisinin dı. Ve bu uygulamaların tümü iktidara ya- tin kurucu değerleriyle ilgili eleş- nasıl belirlendiğini anlamak mümkün de- letin sınırları belli değilken, he- meyen üç partinin eğilimlerinin bil- kın, sayılı firmalar tarafından gerçekleş- ğil. Bu iki saniyede bir araç geçmesi de- tirilerin, bu maddeler açıklık kaza- nüz bir cumhurbaşkanı bile yok- dirgede ağırlıkla yer alması; buna tirildi. Öyle ki büyük projelerde uluslara- mek; bunun gecesi, gündüzü, yazı, kışı nıncaya kadar da süreceği anlaşılı- ken, Büyük Millet Meclisi’nin yet- karşılık Cumhuriyetin kurucu de- rası konsorsiyum oluşturulduğunda bile var; değil bu sayıya ulaşmak, yaklaşmak yor. Belli kesimleri heveslendiren ki ve sorumluluklarını düzenleme bu gruba söz konusu firmalardan biri de ğerleriyle CHP parti programının bile olası değil. Hele sürekli artan akar- mutlaka katılıyor. bildirge, bilim insanları ve aydın ihtiyacının ürünüdür. O dönemin görünmez olduğu savıdır. yakıt fiyatları düşünüldüğünde, azalma- Geçmişte, 1960’lı yıllardan başlaya- çevrelerde ise eleştirilerle karşılan- koşullarında Cumhuriyetin kimli- Öte yandan 21 Anayasası öner- sı kaçınılmaz görünen araç trafiği nede- rak, büyük projelerin Devlet Planlama dı. Temel hak ve özgürlükler; huku- ği olarak, hem içerde hem dışarda mesi, “Güçlü parlamenter, güç- niyle bu farkın daha da artması beklen- Teşkilatı’nın onayından geçmesi gereki- kun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı devlete yasallık ve kurucu kadro- lü yerel demokrasi öneriyoruz. melidir ve gelsin döviz cinsinden hazine yordu. Bu bağlamda alabildiğine yetkin ve YÖK’ün kaldırılacağı gibi olumlu ya da inisiyatif sağlayan bir belge Tam da bu yerel ilkelerin yer al- ödemeleri! elemanlarla desteklenen teşkilat, kılı kırk öğeler not edilirken: olduğu yadsınamaz. dığı 1921 Anayasası ilham kayna- n Köprü geçişinin 6 dakika sürdüğü yararak yatırım kararlarını veriyordu. Ku- l Atatürk ve laiklik konusunun belirtiliyor; bu doğrudur. Ancak iki yaka- ğı olarak değerlendirilebilir” di- rumun başındaki müsteşarlar bir tür ba- 1921Anayasası’nda eksik bırakıldığı, emeğin ve emek- da köprüye ulaşım yollarıyla, 30 dakika- kan düzeyindeydi. Örneğin bu müsteşar- yen HDP Eş Genel Başkanı Mit- çinin sorunları için somut çözüm neler var? lık feribot geçiş süresine yaklaşacağı ka- lardan Turgut Özal’ın teşkilattan devlete hat Sancar’dan, “Cumhuriyeti 1921 önerileri getirilmediği, kadın ve ço- geçtiği biliniyor. İktidar önce teşkilatı iş- bul edilmelidir. l 1921 Anayasasının parlamen- Anayasası ruhuyla taçlandıracağız” n Köprüyü kullandırtmak amacıyla fe- levsizleştirdi, kadrolar dağıtıldı, 2011’de cuk haklarının güvenceye alınmadı- ter demokrasinin olmazsa olmazı diyen AKP’nin önceki Adalet Ba- de kapatıldı. ribot seferlerinin sınırlandırılması düşü- ğı, din eğitiminin, temel hak ve öz- ‘güçler ayrılığı’ ilkesi ortadan kalkı- kanı Abdulhamit Gül’e kadar geniş Firmalarla yapılan anlaşmalar “tica- nülmemelidir. Feribotla doğrudan şehir- gürlükler çerçevesinde yeniden dü- yor. Yasama ve yürütme erkleri Bü- bir çevrede olumlanmıştır. ri sır” denilerek açıklanmıyor, ancak veri- den şehire (Gelibolu, Lapseki) ulaşım ya- zenlenmesiyle ilgili bir önerme bu- yük Millet Meclisi’nde toplanıyor. len Hazine garantileri belirtiliyor. Bu bağ- rarının yanında, araçsız yolcu geçişleri de lunmadığı, seçilenlerin, seçenler ta- Bakanları Meclis görevlendiriyor ve Yanıt bekleyen sorular lamda söz konusu garantilerin tümünün hesaba katılmalıdır. rafından denetlenmesini sağlayacak gerektiğinde değiştiriyor. Cumhur- abartılı olduğu biliniyor; kamu yararına Millet İttifakı erke gelecek olsa; Çanakkale denince Atamızı anmadan düzenlemeler öngörülmediği, laik- başkanı yok, devleti BMM Genel aykırı ödünler göze çarpıyor. Bu durum- geçmek olmaz. Kurucu önderimiz tarih l Kaçak Kuran kursları ile ihti- likle din ve vicdan özgürlüğü birbi- Kurulu’nca seçilen Meclis Başkanı da bu sözleşmeleri hazırlayan bürokrat- sahnesine Çanakkale’de çıktı ve büyük yaç fazlası imam hatipler kapatıla- rine karıştırılarak iktidarın değir- ların yeterliliklerinin sorgulanması gereği temsil ediyor. Meclis Başkanı, Ba- usta Turgut Özakman’ın deyişiyle Kur- bilir mi? ortaya çıkıyor. menine su taşındığı, alt kimliklerin tuluş Savaşı’nın önsözünü orada yazdı. kanlar Kurulu’nun da doğal başka- Toplumun sırtında kambur hali- Yapımcılara verilen garantilerin Hazine öne çıkarıldığı, genel başkan salta- Bu vesile ile Atamızı ve tüm şehitlerimizi nı. Özetle devleti Meclis yönetiyor. ne gelen tarikat ve cemaatler kapa- ödemeleriyle sınırlı kalmadığı da bilini- saygı ve minnetle anmış olalım... natlarıyla kendi içlerinde bile de- l Yaşamımızı düzenleyecek olan tılabilir mi? yor. Anlaşmazlık halinde uluslararası tah- mokratikleşmede gönülsüz davra- kuralların saptanmasında, fıkıh ve kim adres gösteriliyor. Dahası firmaların l Sermayenin hizmetindeki bilim Sonuç nan siyasal partilerin “demokrasi” mecelle hükümleriyle birlikte örf yurtdışından aldıkları krediler için de Ha- ve eğitim ulusallaştırılabilir mi? Bu büyük yatırımların er ya da geç sor- savlarının inandırıcı olamadığı ve ve âdetlerin ve teamüllerin esas zine garantisi veriliyor. Enerji, iletişim, ilaç gibi temel en- gulanacağı kaçınılmaz görünmektedir. sınıf siyasetinin yerine kimlik siya- alınmasını öngörüyor. Hazırlana- Verilen garantiler düşünüldüğünde, Bu bağlamda özellikle döviz bazlı ödeme- düstriler kamulaştırılabilir mi? setini konulduğu ve benzeri konu- cak anayasada bu hükümler temel gerçek kullanıcı sayılarını belirlemek ye- ler için tahkime gidileceği ve sonuç alı- l Cumhuriyet, dinsel özgürlük larda eleştiriler yapıldı. alınırsa, olasıdır ki inanç esnafının rine, ki bunu hesaplamak çok kolay, pro- nabileceği düşünülmektedir. Yatırımların yaftası altında görünmez olan ay- Sonuçta bu bir bildirgedir, bir jenin finansmanı için gerekli “sanal kulla- nicedir çiğnediği bir sakız olarak ülke yararına olduğu yadsınamaz; ancak dınlanma, insanlaşma, çağdaşlaşma nıcı” sayıları üretildiği düşünülmektedir. anayasada bulunması gereken her “Devletinin dini İslamdır”, hükmü ülke koşullarına uygun olması ve kaynak hedefiyle yeniden buluşabilir mi? Şimdilerde işlevsiz konumdaki yatırımları şeyin beklenmemesi gerekir, diye de anayasada yer alacak. sorununun çözülmesi kaydıyla... Mevcut işler duruma getirmek amacıyla “ilginç” Gelinen durum önümüze bir iki- uygulamalarda verilen aşırı garantilerin düşünülebilir. Belki de bu neden- l Yerel yönetimlerde, illerden bu- çözümler üretilmeye çalışılmaktadır: ör- lem koyuyor: (hem de dövize endeksli) ülkenin gelece- le eleştiriler- savaş sonrası koşullar- caklara kadar uzanan her kademe- neğin Zafer Havalimanı’nı değerlendir- ğini ipotek altına aldığı kabul edilmelidir. Ya bazı isimler değişecek olsa da da 3 yıl 3 ay yürürlükte kaldıktan de, şûraların yetkilendirildiği özerk mek için civar hava limanlarının devre dı- Gerçekleştirilen tüm tesislerde öngö- karşıdevrim mevzilerini koruyup sonra, yerini 1924 tarihli anayasaya bir yapı öngörülüyor. Artık etnik şı bırakılmak istendiği gözlenmektedir. rülen kullanım ve geçiş ücretlerinin yük- güçlendirecek ya da çözüm “sol”la bırakan- 1921 anayasası’nın temel özelliklerimize göre mi bölüneceğiz sek olduğu bilinen bir gerçektir. Yurtdışı birlikte üretilecek. alınmış oluşu üzerinde yoğunlaştı. yoksa tarikatlarımıza, cemaatleri- Çanakkale Köprüsü örneklere bakıldığında benzer geçişlerin Emeği savunan partiler ve örgüt- 1921 Anayasası’na, Osmanlı’nın yı- mize göre mi, onu küresel efendile- Köprü tarihine yakışan, son derece ba- alabildiğine düşük tutulduğu gözlenmek- ler, gelişmeleri izlemekten başka kıntıları üzerinde emperyalizme diz rin yönlendirmesiyle, her şeye ka- şarılı bir mühendislik eseri. Bunlar tartı- tedir. Konuya alım gücü açısından bakıl- şılmıyor. Sorgulanan, ülkenin içinde bu- çöktürülerek kurulan Cumhuriyetin rar verecek olan oligarşi bilecek. şeyler de yapmalı. Boş bırakırsa- dığında, farkın daha da abartılı olduğu lunduğu koşullarda böyle büyük bir ya- düşünülmektedir. kimlik belgesi olarak bakmak gerekir. İkinci eleştiri konusu, oy potansi- nız, o meydanı başkaları doldurur.