Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 19 MART 2022 CUMARTESİ 2 olaylar ve görüşler İttifak Protokolü’ndeki sorunlar tidarların en çok şikâyetçi olduğu dö- yargı, 1961 Anayasası döneminde vesa- Prof. Dr. rıDvan aKın Demokrasi- nem bu dönemdir. yetin öteki ayağı olarak hedef alınmış- Galatasaray Üniversitesi İttifak partileri, demokrasimizin te- mizin temel tır. Anayasa Mahkemesi, anayasaya uy- mel sorunu olarak vesayet anlayışı- gunluk denetimi yapan yüksek mahke- sorunu ve- ttifak Protokolü’nde sorunlu yak- nı görüyorlar. Bunun kaynağı da 1961 medir. İddia edildiği gibi, bu dönemde laşımlar var. Bunların başında, sayet odak- Anayasası olarak teşhis edilmiş. Çok birçok siyasi partiyi kapatarak demok- İ“Türkiye’de gerçek anlamda çoğul- ları değil, yüzeysel bir değerlendirme bu. Demok- ratik gelişimi engellemiş değildir. Anı- cu demokrasiye hiçbir zaman geçiş ol- rasimizin temel sorunu vesayet odakla- lan dönemde kapatılan parti sayısı iki- siyasi ikti- madı” ifadesi geliyor. Siyasi tarihimiz- rı değil, siyasi iktidarların hukuku dik- dir: MNP ve TİP. de özgürlüklerin üstüne şal örtüldü- darların hu- kate almayan keyfi idareyi, milli irade ğü kapalı rejim dönemleri olmuştur. kuku dikka- Tarihiyle çelişiyor sanmalarıdır. Protokolde, vesayet odağı Ama demokrasi hiç olmadı demek, Bi- te almayan Hatırlatalım: CHP, 1961 olarak tanımlanan MGK, 1961’den beri rinci Meclis’ten bu yana ülkemizde var anayasal bir kurumdur. Günümüzde de Anayasası’nın oluşum sürecine katkı- olan birikimi görmezden gelmektir. keyfi idare- yasasını “vesayet kaynağı” olarak gös- da bulunan iki partiden biridir. Diğe- vardır. Mesele MGK’nin varlığı değil- Türkiye’de 70 yıldır çok partili demok- teren metne katılması, kendi tarihiyle yi, milli ri Osman Bölükbaşı’nın CKMP’sidir. dir. Siyaset kurumu, kendi hukukunu rasi var. Bunu kuran da devleti kuran çelişmektedir. irade san- CHP’nin bugünkü yönetiminin, kuvvet- partidir. Hatta Batı demokrasileri ölçüt- koruyamadığından, MGK aşkın bir oto- Yurtdışında yaşayan seçmenlerin malarıdır. rite olarak algılanmıştır. ler ayrılığı, insan hakları ve hukukun lerinde demokrasinin yaşandığı bir dö- temsiliyle ilgili hata yapılmıştır. Yurt- nem Türkiye’de yaşanmıştır. Tutucu ik- Protokolde, anayasa yargısı ve idari üstünlüğünü güvenceye alan 1961 ana- dışında yaşayan yurttaşların oy ver- me hakları tartışılamaz. Ancak yurt- dışı seçim bölgesi diye bir bölge ta- nımlamak, anayasaya ve temsil teori- sine aykırıdır. Yurttaşlarımız vilayet- ler temelinde temsil edilirler. Türkiye Cumhuriyeti’nde olmayan bir yer, se- çim bölgesi olamaz. Yumuşak kuvvetler ayrılığı Güçlendirilmiş parlamenter sistem, yumuşak kuvvetler ayrılığına dayanan parlamenter sistemdir. Farkı, yapıcı gü- vensizlik oylamasıdır. Önerilen model- de Cumhurbaşkanlığı makamı, 1961 Anayasası’nın gerisine çekilmiştir. Ger- çekçi değildir. Makamın önemi açısın- dan da yanlıştır. Yürütmenin siyaseten sorumlu kanadını güçlendirmenin yo- lu, Cumhurbaşkanlığı makamının içini boşaltmaktan geçmez. Türkiye’de bir süredir unutturulan şudur: Cumhurbaşkanlığı tarihi olarak Çankaya’dır, Atatürk’ün makamıdır. Önemli olan, o makama çıkacak kişinin devlet adamlığı çapıdır. Cumhurbaşka- nı, sadece yürütmenin değil, devletin de başıdır. Bu nedenle tamamen devre dışı bırakılması, makamın varoluş ne- denine aykırıdır. Düşündürücü yaklaşım Protokolde, seçilecek cumhurbaşka- nının, ülkeyi önerilen sistem gelene ka- dar, nasıl yöneteceği, anayasa değişik- Cumhuriyet tarihi üzerine 2 belgesel oyun… öSRH½RIQHI zellikle siyasal iktidar tara J³RHER4WQERP³ liğini sağlayacak çoğunluk bulunamaz- Devleti dönemine v "YIVMPIR½RIQEFEVX³PQEOXE eni ‘Cumhuriyet Yolu’, Erzurum’dan itibaren Mustafa Kemal’in kurmay heyetinde sa ne olacağı belirsizdir. Cumhurbaşka- "4WQERP³G³P³O söylemiyle Atatürk devrimleri ve Cumhuriyet bulunan Mazharu’nun an K av ’n nının görev süresinin bir defalığına ve dönemi küçümsenmekte ve geri plana itilmeye çevr r. Tarihsel sür ce çok yönlü yedi yıl olması doğrudur. Ancak görev ­EP³i³PQEOXEH³r 'YFEO³iE­³W³4WQERP³XEVMLMRIMPMiOMR yr rçeklik duygusuna yaslanan bir örgü süresi biten cumhurbaşkanına siyaset verilerin y vEHW³RQEW³ I­EVT³X³PQEW³ERPEQ³REKIPQIOtedir. aya ç r. O tüyler ürpertici, muht yapan n da yasağı getirmek, anayasaya ve insan özden k … haklarına aykırıdır. Cumhurbaşkanı- Diplomasi tarihçisi ve akademisyen Doç. Dr. Hüner Tuncer, na güvensizlik öylesine bellidir ki han- 4WQERP³R³R½OÃiÃMWMQPMOMXEF³]PEXÃQFY "resmi yalanlara" uYMkast’ ise 16 Haziran 1926 günü Gazi P a’Ei ef]³LIH alan suikEWXKMVMiMQM - etkili bir yER³X veriyor, Avrupa R³R "Hasta A "HEQ³ 4WQERP³ gi sırayla başbakanlık görevlendirmesi vRMRLE^³VP³OEiEQEPEV³R³ e sonr rEW³R³IPIEP³ rü^QM kYM rEWX³SPE EOER³PER DevlelXMRMRKÃRHIRKÃRIREW³ veOíÃPHÃêÃRà yapacağı bile protokole konulmuştur. olay, özünde genç Cumhuriyet’e birWEPH³V³H³r. Orkestra, solo, koro ve para­EPERH³ê³R³ERP X³yor. Barajın yüzde 3’e düşürülmesi, kü- oyuncular için müzikli sahne yrak kurET³X³SPE KYPERQ³iFYFIPKIWIl oyun, çük ortaklar içindir. Baraj, temsil- HIêIVPMFIWteci Cem ü diz taraJ³RHERQÃ^Mkal r.HÃ^PIQIXEi³RQ³iX³ 19. l]Ã^]³ siyasi tarihini anlamak ve tarihten ders almak için de adalet ilkesine aykırıdır. Tam nispi temel bir bai vuru ka]REê³ temsil ilkesi benimsenmelidir. Demok- Cumhuriyetin 100. r]³P³RHEKIR­OYiEOPE EEVQEêERSPWYR raside çoğunluğu rahat ettirmek için 13,5x21 - 384 sayfa - İnceleme 13,5x21 - 216 sayfa - Belgesel Oyun azınlığın temsilinden feragat edilemez. Yurttaşlar eşittir. Oylar eşittir. İttifak partilerine yakın seçmenin otomatik olarak ittifakın adayına oy ve- -- receğini düşünmek aldatıcıdır. Aday, dan, ölümsüz Adan, ölümsüz Atatürkçü Ptatürkçü Prrofof. Dr. Dr. Ahmet . Ahmet TTTTaner aner seçimi alacak güçlü bir meydan siya- setçisi olmalıdır. Mevcut anayasal sı- nırları bile zorlayan rakibi karşısında “düşük profilli aday” seçmeni olumsuz etkiler. Seçmenin, yakıcı sorunlar kar- şısında, yetkisiz ve sorumsuz olacağını ilan edecek bir adaya oy vereceği kuş- -- kuludur. - Nispeten kapsayıcı olduğu ifa- de edilen 1921 Anayasası, Anadolu İhtilali’nin anayasasıdır. Bunu anlamak için ilk dokuz maddeye bakmak yeter- -- lidir. 1921’den sonraki anayasalarla, Cumhuriyetin dar kalıplar içine girdi- ği ifadesi yanlıştır. Bununla, Cumhuri- yetimizi “yanlış cumhuriyet” sayan gö- 13,13,5x215xx21 rüşle, aynı çizgiye düşülmüştür. 1924 288288 sa ssayfayfa 13,13,5x215x2 DenemeDeneeme 104 sa104 sayfa Anayasası, dar kalıpların değil, Atatürk Devrimlerinin anayasasıdır. Kurucusu, Atatürk olan partinin bunu onaylaması düşündürücüdür. HOIMAR Zemin kayıp gidiyor V. DITFURTH Protokolde, laikliğe gerçek anlamda yer verilmemiştir. İttifak, din ve vicdan özgürlüğünü laiklik sanmaktadır. Bu- BAŞLANGIÇTA na göre, laikliğin yok olduğunu CHP de kabul etmiştir. Daha vahimi, “herkesin HİDROJEN kendi kimliğiyle toplumsal, siyasal, ka- musal yaşama katılacağı bir sistem in- VARDI şa edileceği” ifadesidir. Çok özgürlük- çü görünen bu ifadeden tarikat kisveli amiralden sonra yargıçlar, savcılar, öğ- retmenler olabileceği sonucu çıkarıla- bilir. Demokratik hukuk devletinde din yaşamın öyküsü... ve vicdan özgürlüğü vardır ama bu la- iklik değildir. Laikliği din hürriyeti ola- rak anlayanlar zaten iktidardadır. CHP, kapsayıcı olmak iddiasıyla çık- tığı yolda, kendi oturduğu zemini kay- betmektedir. Üzücüdür. Türkiye’nin mevcut sorunlarının temelinde, 1961’in kurumları değil, 12 Eylül düze- ninden yararlanan sağ partilerin iktida- rı yatmaktadır. E­³VQEHER MRWERSPHYOPEV³R³K PEV³ IiIQXEVMLM EP³i³PQ³iX³ SPYiXYVQ ERQ³iKI ERW³XQER³RSPEREOPEV³E IGMSPEFMPHMêMR IPIVMRIXER³OP³OIHI IiMXPM R³ Ei³ YVXYPYi ³PEV³IOWIRMRHI 2ÃjX0ERW