Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 17 ARALIK 2022 CUMARTESİ EKONOMI 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.6490 19.8240 22.9020 9.11 5214 7204.06 1084.96 0,1 kuruş 16.2 kuruş 15.7 kuruş 0.07 puan 24.47 puan 9.96 lira 88 kuruş AKP iktidarının 20 yılında Türkiye bir asgari ücretliler toplumu haline getirildi Asgari ücret tuzağı Saray buyruklarıyla; yargı, tarikatlar, Prof. Dr. Aziz Çelik, 10 yılda asgari ücretin yüzde 79, ortalama Diyanet elbirliğiyle ücretin yüzde 30 arttığını belirterek “Bu artış varlıklı kesim ge- lirlerinden değil diğer emek gelirlerinden kısılarak yapıldı” dedi. örülen örümcek ağı ürkiye’de 15 milyondan faz- sektörlerde yüzde 43, sanayide yüz- fsaneleştirilmiş dinler odaklı inanç- la ücretli çalışanın gözü, 20 de 50’dir. DİSK-AR’a göre de bu oran larda örümcek ağlarının kutsanma- TAralık’ta açıklanması bekle- yüzde 49. AB ülkelerinde ise yüzde Esına aldanmayın. Kutsayanların bi- nen asgari ücrette. Çünkü asgari 4’ün altında. Türkiye asgari ücret- le özel yaşamlarında, en fanatik dindarlar da içlerinde, yaşanan evlerin temizliğin- ücret ve buna yüzde 10 le çalışanların en yüksek olduğu ül- de, evlerin içinde oluşmuş örümcek ağla- yakın ücret alan çalışan- ke, ama asgari ücret geliri açısından rının temizliğinde, kutsanan ağları örmüş ların oranı, toplam ça- sonlarda yer alıyor. Avrupa İstatis- örümceklerin hoyratça öldürülmeleri ka- lışanların yüzde 50’si- tik Ofisi Eurostat’a göre Türkiye, Av- çınılmazdır. Yaşamın dayattığı gerçeklik- ni oluşturuyor. Oysa Av- rupa ülkeleri içinde en düşük üçün- ler içinde, kalın, dirençli örülmüş balık ağ- JALE rupa Birliği (AB) ülkele- cü asgari ücrete sahip ülke. Diğer ül- larının bile kopması önlenemezken örüm- ÖZGENTÜRK cek ağlarının inanç uğruna ev içlerinde rinde asgari ücret ve ci- keler aylık 268 Avro ile Arnavutluk KESK Eşbaşkanı Mehmet Bozgeyik (sağdaki korunmaları söz konusu olamadığı gibi, varında ücretle çalışanların oranı ve aylık 363 Avro ile Bulgaristan. parçalanmaları da çok kolay olur. Kişisel küçük fotoğraf) hak ihlallerine dikkat çekti. yüzde 4’ün altında. Asgari ücret artık genel ücret ha- yaşamımdan deneyimlerimle, bitkiler de Kocaeli Üniversitesi Siyaset Fa- line gelmiş durumda. Ortalama üc- içinde tüm canlıların yaşamlarına özen- kültesi Çalışma Ekonomisi Bölümü retle makas nedir? li olmama karşın, kimi zaman ayırımında Sosyal Güvenlik Bakanlığı verile- bile olmadan çok sevdiğim karıncalar da Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik, TÜİK İşgücü Maliyeti İstatistikle- KESK protestosuna rine göre Türkiye’de toplu iş söz- içinde, minnacık en güzelinden çok zarif Türkiye’nin bir asgari ücretle çalışan- ri asgari ücret ile ortalama ücret ma- leşmesi kapsamı yüzde 10’un, özel Meclis’te polis engeli minicik kır çiçeklerini, papatyaları, güze- lar ülkesi haline geldiğini belirterek kasının iyice kapandığını ortaya ko- sektörde ise yüzde 6’nın altındadır. lim doğanın sayısız çeşitli çiçekli bitkileri- bu durumu “asgari ücret tuzağı” ola- yuyor. Asgari ücret 2012’de brüt or- OECD ülkelerinde bu oran yüzde ne, kardelenlere bile istemeden verdiğim amu Emekçileri Sendikaları rak tanımlıyor. 20 yılda Türkiye’de talama ücretin yüzde 44’ü düzeyinde 32, AB ülkelerinde ise yüzde 60’tır. zararları sonrasında gözleyebildiğim, içi- KKonfederasyonu’nun (KESK) Mec- “Emeğin Halleri” başlıklı bir kitap ya- iken 2020’de yüzde 73’üne ulaştı. Bu min sızladığı anlar çok olmuştur. lis önündeki “Seçim Bütçesi Değil, Demem o ki Saray yönetimi, iktidar- zan Çelik’le asgari ücret ve emeğin süreçte asgari ücret yüzde 79’a yakın Gelir bölüşümü bozuldu Geçim Bütçesi İstiyoruz” başlıklı açık- da uzun soluklu kalabilme uğruna kurul- durumunu konuştuk. artarken ortalama ücret sadece yüz- Emeğin Halleri’nde 20 yılda yaşa- lamasına polis izin vermedi. masına göz yumduğu çok kirli, çok hak- de 30 oranında arttı. Özetle asgari nanlar yer alıyor. Ücret açısından KESK’in, 17 Aralık’ta Tandoğan sız, çok hukuksuz insanlar başta her tür Ortalama ücret yüzde 30 arttı ücret dışı emek gelirleri, daha az ar- 20 yılda neler yaşandı? Meydanı’nda gerçekleştireceği mitin- canlıyı kasıp kavuran acımasız hak ihlal- Öncelikle asgari ücretin gerçek tıyor. Bu asgari ücret tuzağı demek. AKP’nin 20 yılında sendikalaşma- gin yeri Ankara Valiliği tarafından ön- lerine, işlenen ağır suçlara göz yummuş- tanımı nedir? ceki gün değiştirilmişti. KESK Ankara tur. Ötesinde, haksız hukuksuz çıkar ağ- Asgari ücret tuzağı ile ne demek dan grevlere, gelir bölüşümden sos- larının kurulmasında yapıcı rol almasıy- Türkiye’de işçilere normal bir ça- Şubeler Platformu, hem bu kararı pro- istiyorsunuz? yal güvenliğe kadar pek çok alanda la da yaptığı katkılarla, ülkemizde yaşa- testo etmek hem de Meclis’te görüş- lışma günü karşılığı ödenen ve gı- Yani asgari ücret, genel ücret dü- emeğin durumu kötüleşti. Türkiye yan en yüksek oranlı çoğunluğun yaşam- meleri tamamlanan bütçe maddelerine da, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve zeyini yükselten bir kaldıraç değil bir asgari ücretliler toplumu haline larını, hoyratça karabasana çevirme nok- ilişkin açıklama yapmak için dün Mec- kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını gü- ücretleri asgari ücrete doğru sıkış- getirildi. Asgari ücret ve diğer emek tasına varmıştır lis önünde toplandı. Polis kalkanlarla nün fiyatları üzerinden asgari dü- tıran bir mengeneye dönüşmüş du- gelirleri son 20 yılda oldukça asimet- Perşembe akşam saatlerinde, ulaşım müdahale ederken KESK üyeleri topla- yollarının kapatılması, gelmek isteyen- zeyde karşılamaya yetecek ücret rumda. Sınıfsal bölüşüm ilişkileri bo- rik biçimde artırıldı. 2002-2022 ara- dıkları imzaları Meclis’e teslim etmek ler için karabasana çevrilmesine karşın, şeklinde tanımlanmakta. Uluslara- zuluyor. Büyümeden emek yeterince sında en çok artan emek geliri asgari istedi ancak izin verilmedi. KESK Eş- soğuk, yağmur altında saatlerce sokak- rası normlara göre ise işçinin sade- pay alamıyor. Asgari ücretteki ar- ücret oldu. 20 yılda 30 kat arttı. başkanı Mehmet Bozgeyik, “Ankara’da larda yürüyerek beklemek, direnmek ce kendisi değil, ailesinin de ihti- tışta varlıklı sınıflardan halk sı- Ancak aynı dönemde ortalama uzun süredir OHAL süreciyle karşı kar- gereğini duyan kalabalıklar, çaresizli- yaçlarının katıldığı bir ücret. Yani nıflarına kaynak aktarılmıyor şıyayız. Sendikal haklarımıza, düşünce memur maaşı 16 kat, ortala- ğin, öfke patlaması ile güçlenen top- Türkiye’de tespit yöntemi uluslara- özgürlüğümüze çok yoğun hak ihlalle- tersine emekçilerin bir bölü- lumsal direngenlik, başkaldırı, uyanışla- ma kamu işçisi ücreti 13 kat, ri var. Bu demokrasi dışı anlayış Sayın rının kanıtlarıdır.. Saray’ın iktidarda kal- rası standartlarla uyumsuz. mün geliri kısılarak en alttaki- ortalama emekli aylığı 16 kat, ma stratejilerinin bir anlamda geçerlili- İmamoğlu’na verilen cezayla adaletin Türkiye’de asgari ücret ve bu üc- lere kaynak aktarılıyor. ortalama memur emeklisi ğinin kalmadığı, iflas etme noktalarında ve hukukun yerin dibine battığını görü- rete yakın çalışan oranı nedir? Bu bozulma nasıl dü- aylığı 13 kat arttı. Oy- gerileme işaretleridir. yoruz. Kayyumcu anlayış yoğun baskı- Merkez Bankası’nın araştırmasına zelir? sa 2002-2022 arasın- HHH larla emekçiler üzerinde bir baskı poli- göre yüzde 10 asgari ücret komşulu- Toplusözleşme dü- Sendikal söylemde çok kullanılmış “İş- da tahmini kişi başı- tikası oluşturuyor” dedi. l ANKARA ğunda çalışanların oranı tarım dışı çi sınıfının gazaba gelmesi” halleri, kitle- zeniyle. Çalışma ve na gelir 29 kat arttı. Aziz Çelik lerin yaşamlarındaki ortaya çıkmış derin yoksunluk, yoksulluk başrollerde, umut- suzluktan öfke patlamasına doğru dö- nüşmesinin ötesinde, bilinçli hak arama Fitch’e göre Türkiye’deki müdahaleci politikalar nedeniyle yük büyüyor yolları arayışlarına doğru dönüşmesinin işaretlerini vermektedir. Tek adam rejimi- ne oturtulmuş Cumhur cephesinin iktidar erki adına icratları ile seçmen çoğunluğu için söz konusu yaşam gerçeklerinin acı- Bankalara yeni risk uyarısı masızlığı bir yanda, kirli ballı haksızlıklar, huhuksuzluklar, suçlarda varılan boyutla- rın açığa çıktığı olaylar, uyanış fişeklerini redi derecelendirme kuruluşu doğaçlama harekete geçirmiştir. KFitch Ratings, seçimler öncesin- ‘KISA VADELI’DE Elbette aralarında uyuşmazlık yarat- de politika belirsizliklerinin sürdü- ma taktiklerinde ustalıklara karşın, Millet BÜYÜME YÜZDE 17 ğünü belirterek son dönemde devre- cephesi siyasetinin, elbette pek çok yan- MERKEZ BANKASI ANKETİ lış adımlarına karşılık, bata çıka çıkış yol- ye sokulan makro ihtiyati önlemle- ları bulma zorunluluğunda yürümek zo- erkez Bankası’nın dün yayımladı- rin bankalara yönelik riskleri artır- runda kaldığı zorlu yollardan çıkardı- Beklentide ‘yeni Mğı “Kısa Vadeli Dış Borç İstatistik- dığını açıkladı. ğı dersleri de hafife almamak gerek. Her leri Gelişmeleri-Ekim 2022” raporuna Fitch Ratings, artan küresel faizler, adımda pek çok yanlışla birlikte, birlikte göre, Ekim 2022 itibarıyla, kısa vadeli yıl’ havası esiyor son derece yüksek enflasyona dikkat kalmak zorunluluğundan üretilmekte olu- dış borç stoku, 2021 sonuna kıyasla çektiği raporunda alınan önlemlerin nan doğaçlama düzeltmelerde de gide- erkez Bankası’nın Aralık 2022 ile 17.1 artışla 142.3 milyar dolar oldu. rek ustalaşıyorlar. Zaten siyasetin içinde Türk bankalarına yönelik sektörel gö- Milgili dün yayımladığı “Piyasa Katı- Bu rakam Ekim 2021’de 123.4 milyar doğaçlama var olan bir güdü bu. rünümü kötüleştirdiğini ve hüküme- ri Türkiye’nin kredi notunu iki kere lımcıları Anketi”nin sonuçları, reel ve fi- dolardı. Ekim 2022 döneminde, ban- Diyeceksiniz ki “Saray yönetimi için düşürmüş iki seferinde de olumsuz tin bankacılık sistemine müdahale nansal sektör temsilcileri ile profesyo- kalar kaynaklı stok yüzde 13.4 artışla çok daha kolay yollar söz konusu, yılların yapma ihtimalini artırdığını belirtti. görünüm açıklamıştı. nellerden oluşan anket katılımcılarının 58.3 milyar dolar, diğer sektörler sto- deneyimi cabası” Doğrusunuz ama ya- Türkiye’nin kredi notunu düşür- yeni yıla daha umutlu girmek istediğini, ku yüzde 17.4 artarak 51.8 milyar do- pılan yanlışlar bile diyemiyorum, işlenen Notu iki kere düşürdü yaklaşan genel seçim havasının da veri- mesinin sebebi olarak da Türkiye’nin lara ulaştı. Ayrıca vadesine 1 yıldan suçların hanesinde artık kitlelerin görmek istemeseler bile gözlerinin içine sokul- lere yansıdığını ortaya koydu. daha az kalmış kısa vadeli dış borç Fitch, bankaların kredi portföyleri- dış maliyesinin zayıf olmasını, gitgi- muş o kadar çok acı gerçek söz konu- Buna göre bu yılsonu için yıllık TÜFE stoku ise 186.3 milyar dolara yükse- nin, hükümetin politika gündemini de daha da sıra dışı ve müdahaleci su ki.. Toplumsal içgüdüsel yaşam arayı- beklentisi yüzde 66.8’e indi. Bu oran ön- lerek yeni bir rekor seviyeyi gördü. destekleyecek makro ihtiyati düzenle- hale gelen politikaların yarattığı bü- şı öylesine çok zorlandı ki.. Sokaktaki en ceki ay yüzde 68.06 idi. Ancak bu oran- Bu rakam bir önceki ay 185.3 milyar melere karşı duyarlı olduğunu ekledi. yüyen ekonomik çarpıklıkları ve poli- az sorgulayan insanlar için bile geçerliliği la ilgili beklenti Ocak 2022’de yüzde dolar, Ekim 2021’de 170.3 milyar do- Fitch, 2021 yılının sonundan be- tik ve jeopolitik riskleri göstermişti. söz konusu, yaşamak için yanlış yapma- 29.75’ti. Ayrıca 12 ay sonrası için yıllık lardı. l Ekonomi Servisi ma, yaşam içgüdüsü belirleyici. Gelişme- TÜFE beklentisi ise yüzde 34.92 oldu. lerin en akla gelemez satır araları üzerin- Bu oran da geçen ay yüzde 37.47 idi. den bile herkes herkeslere bir şeyler so- rar, sorgular oldu. Karanlık uzun tünelin 46.7 milyar dolar ‘Açık düşüyorsa borç limiti neden yükseliyor?’ ucundan ışık aranıyor.. Yine anket verilerine göre bu ay sonu konomist Dr. Mahfi Eğilmez, kişisel in- ma tutarının “70.5 milyar liralık yasadışı için dolar kuru beklentisi ise 18.7797 Eternet sitesinde dün kaleme aldığı borçlanmayla” 350 milyar liraya ulaştığını lira oldu. Bu rakam önceki ay 18.7815 “Bütçe Açığındaki Büyük Düşüş Gerçek vurguladı. Yeni yasal yetkiyle limitin 493 liraydı. Dolarla ilgili bu beklenti Şu- mi İllüzyon mu?” başlıklı yazısında, torba milyar liraya çıkacağına atıf yapan Eğil- bat 2022’de ise 16.0431 liraydı. 12 ay kanunla bu yıl da artırılan “net borçlanma mez, bunun TBMM’nin “bütçe hakkı” açı- sonrası için dolar kuru beklentisi ise l Ticaret Bakanlığı’nın ilgili düzenleme- limiti”yle ilgili dikkat çekici sorular sordu. sından sorunlu olduğunu söyledi. Ayrıca 22.7681 lira oldu. Bu yıl sonu için cari sine göre 2023’teki başvurularda değeri 66 Bu borçlanma limitinde esas alınan büt- Eğilmez şu soruyu sordu: “Eğer bütçe açı- açık beklentisi de 46 milyar 662 milyon bin TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklarda, çe açığı tahmininin bu yıl için 279.5 mil- ğı gerçekten düşüyorsa borçlanma limiti- dolar olarak ankete yansıdı. 12 ay son- il veya ilçe tüketici hakem heyetleri görev- yar lira olduğunu hatırlatan Eğilmez, bu- nin 213.5 milyar lira yükseltilmesinin an- rası için bu rakam 30 milyar 617 mil- li olacak. Ayrıca para cezaları yüzde 123’lük Son yasal düzenlemeyle borç limiti bu na karşın ilk 11 ayda yapılan net borçlan- lamı nedir?” l Ekonomi Servisi yon dolar oldu. l Ekonomi Servisi yıl için 213.5 milyar lira artırılmış olacak. yeniden değerleme oranında artırılacak. l Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, dün- kü Resmi Gazete’de ilan yayımlayarak “Akın Çorap Ticari ve İktisadi Bütünlüğü”nün iha- le tarihini 23 Aralık, 14.00’e erteledi. İhale ‘Doğanın geleceği için çalışıyoruz’ Konut fiyatları yüzde 122-237 arttı 16 Aralık’ta yapılacak. ürdürülebilirlik alanındaki stratejisi- mansları ile Pladis ve GODIVA’nın iyi uy- erkez Bankası’nın dün yayımladı- yan “TR61”, en düşük artış yüzde 121.9 Sni “Bu Dünya Bizim” çerçevesinde gulamaları ele alınıyor. Yıldız Holding Yö- Mğı “Konut Fiyat Endeksi (KFE), Ekim ile Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli’yi Mücadeleyi sürdürüyoruz! güncelleyen Yıldız Holding, çevresel, netim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Üst 2022” raporuna göre KFE, bir önce- kapsayan “TRB1” bölgelerinde görül- sosyal ve yönetişim performansını Yöneticisi (CEO) Mehmet Tütüncü, ra- ki aya (aylık) kıyasla yüzde 5.4, bir dü. Bu artışlar İstanbul’da yüzde ve şirketlerinin iyi uygulamalarını porla ilgili değerlendirmesinde sürdü- önceki yılın aynı ayına (yıllık) kı- 204.6, Ankara’da yüzde 194.1 içeren sürdürülebilirlik raporunun rülebilirlik strateji ve hedeflerini gün- yasla nominal olarak yüzde ve İzmir’de yüzde 186.4 oldu. 5’incisini yayımladı. celleyerek doğanın gelece- 188.2, reel olarak yüzde 56.3 Metrekare başına ortalama fi- Raporda Adapazarı Şe- ği için çalışmaya devam eder- arttı. Nominal yıllık artış Eylül yatlar ise ülke genelinde 16 bin ker, Bizim Toptan, Kerevi- ken, toplumun gelişimine ve 2022’de yüzde 189.1’di. 563 TL, İstanbul’da 26 bin 637 taş, ŞOK Marketler ve Ülker geleceğin inşasına daha faz- Ekim 2022 itibarıyla KFE’de TL, Ankara’da 12 bin 6 TL ve Desteğinizi bekliyoruz. Bisküvi’nin 2021 yılında- la katkıda bulunmayı hedef- yıllık en yüksek artış yüzde 237 İzmir’de 19 bin 633 TL olarak he- Mehmet Tütüncü Bilgi hattı: 0312 231 1923 ki sürdürülebilirlik perfor- lediklerini söyledi. ile Antalya, Burdur, Isparta’yı kapsa- saplandı. l Ekonomi Servisi