Catalog

3 KASIM 2022 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.6230 18.4200 21.5660 14.96 4.072 6690.31 1000.24 0.1 kuruş 2.8 kuruş 0.3 kuruş 0.06 puan 17.20 puan 56.68 lira 3.83 lira AKP’nin ucuz emek ve değersiz TL’ye dayalı modeli her alanda dökülmeye devam ediyor Dış ticaret açığı uçtu Brezilya’da ne oluyor? Ekimde geçen yılın aynı ayına kıyasla ihracat yüzde 3 rezilya’da İşçi Partisi’nin (PT) ada- artışla 21 milyar dolar, ithalat yüzde 32 artışla 29 milyar yı Lula, iktidardaki faşist Bolsonaro Bkarşısında başkanlık seçimlerini ka- dolar ve açık yüzde 430 artışla 8 milyar dolar oldu. zandı. Dünyanın her yerinde sol sevindi. icaret Bakanlığı ile Türki- Bakanı Mehmet Muş, küresel eko- Ancak gerçek çok daha karmaşık. “Lula seçimi kazandı ama yönetebile- ye İhracatçılar Meclisi’nin nomideki durgunluğa dikkat çek- cek mi” sorusu ortada duruyor. Bolso- T(TİM), dün İstanbul’da açık- ti. Muş ayrıca şu vurguyu yaptı: naro 44 saat sonra sessizliğini bozdu, iki ladığı Ekim 2022 dış ticaret veri- dakikalık ama, anlam yüklü konuşmasın- ‘Parite etkisi var’ leri, bir kez daha AKP iktidarının da “yetki transferine yeşil ışık yaktı”; yetki “Paritenin dış ticaret rakamla- özellikle akıldışı finans politikala- transferini, başkanın değil de bir bakanın rının ekonomiyi içine düşürdüğü rımız üzerindeki olumsuz etkile- açıklaması Brezilya’nın bir siyasi kriz içine düşmek üzere olduğunu düşündürdü. ri de devam ediyor. Bu yılın ilk krizin sürdüğünü gösteren sonuç- lardan biri oldu. on ayında parite kaynaklı dış ti- İki Brezilya var caret açığımız 2.8 milyar dolar Buna göre Ekim 2022’de ge- Yılbaşında kamuoyu yoklamala- çen yılın aynı ayına kıyasla ih- daha fazla oldu. Hizmetler sektö- rı Lula’nın ve Bolsonaro’nun toplumsal rü, mal ihracatının küresel geliş- racat yüzde 2.8 artışla 21 mil- desteğini sırasıyla yüzde 55 ve yüzde 32 yar 298 milyon dolar, ithalat yüz- melerden olumsuz etkilendiği dö- olarak gösteriyordu. Süreç boyunca ara- nemlerde ekonomiyi dengeleyen de 31.9 artışla 29 milyar 303 mil- daki fark giderek daraldı. 1. tur oylama- sında Bolsonaro, beklenenden çok da- yon dolar ve açık yüzde 430.4 ar- önemli bir güç.” ha fazla oy alarak yüzde 43.23 ile II. tu- TİM Başkanı Mustafa Gültepe tışla 8 milyar 6 milyon dolar oldu. ra kaldı. Lula’nın oyu yüzde 48.4’e gerile- İhracatın ithalatı karşılama oranı de şöyle konuştu: “2022’ye 250 mişti. II. turda Lula yüzde 50.9 ile kıl pa- milyar dolar ihracat hedefi ile da yüzde 93.2’den yüzde 72.7’ye yı kazandı. Bolsonaro’nun oyu da yüzde düştü. Yılın ilk 10 ayında ise ge- başlamıştık. Her şeye rağmen he- 49.1’e yükselmişti. Dahası, Brezilya nü- defi yakalayıp inşallah ihracatta fusunun yüzde 40’ının yaşadığı en büyük çen yılın aynı ayına kıyasla ihra- dört kentte Bolsonaro öndeydi. Valilikleri cat yüzde 15.4 artışla 209.5 mil- yüzde 10’luk bir büyüme gerçek- de örneğin Sao Paulo’da Bolsonaro’nun leştireceğiz. Önümüzdeki birkaç yar dolar, ithalat yüzde 39.5 artış- sadık destekçisi faşist tipler kazanmıştı. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, bankacıların “Makroih- la 300.6 milyar dolar ve açık yüz- ay bazı sektörlerimizin ihracatın- Lula zafer konuşmasında her ne kadar Kavcıoğlu tiyati tedbirler krediye ulaşımı zorlaştırıyor” ikazlarına cevap ver- da daralma olabilir. Demir-çelik, de 168.5 artışla 91.1 milyar dola- birleştirici olmaya çalıştıysa da karşımız- di. Kavcıoğlu, “Yatırım, ihracat ve KOBİ’lerin kullandığı tüm kredi- ra yükseldi. İhracatın ithalatı kar- çimento, seramik, cam, gübre gibi da birbirinin “dünyasında” yaşamak is- kendini ler almış olduğumuz makroihtiyati tedbirlerin dışındadır. Banka- enerji yoğun sektörlerde ise talep temeyen, nefretle bölünmüş iki Brezil- şılama oranı da yüzde 84.3’ten larca bu kapsamda kullandırılıp iktisadi faaliyetle buluşacak tüm ya var. Lula bu bölünmüşlüğü, ekonomi yüzde 69.7’ye geriledi. artışı öngörüyoruz.” savundu! krediler Merkez Bankası tarafından desteklenmektedir” dedi. hızla bozulurken hem de mecliste yal- l Ekonomi Servisi Sonuçları yorumlayan Ticaret nızca iskemlelerin yüzde 24’üne sahip bir koalisyonla, azledilme riski altında, yönetmeye çalışacak. Siyasi kriz riskinin Bursa’da sendika üyesi oldukları için işten atılan emekçiler direniyor bir bileşeni bu. Üç olasılık bir soru Seçim süreci boyunca, Bolsonaro, ta- raftarlarına iki mesaj verdi. (1) Biz kazan- ‘Çalışana değer verilmiyor’ mazsak hile yapılmış demektir. (2) Üç ola- sılık var: Ya beni tutuklarlar ya öldürür- EYLÜLDE ARTIŞ YÜZDE 128 ler ya da zafer. Siz 1. olasılığı unutun. CENGİZ KARAGÖZ Diğer bir deyişle “Ya zafer ya ölüm!” DÜŞÜK ÜCRET VE Yurttaş kartlarla Hakkında, özellikle 680 bin kişinin ya- endikalı işçi oranının yüzde 14 şamına mal olan Covid-19 pandemi, yö- Solduğu Türkiye’de, işverenle- TACİZ ÖNE ÇIKTI netimi (Pandemiyle ilgili yalan haber) ve ayakta duruyor rin örgütlü işçi alerjisi bütün hı- ailesinin iş ilişkileri ile ilgili birçok soruş- rtan enflasyon ve düşen alım gücü zıyla devam ediyor. Bunun son ör- turma varken, 100 yıllığına kilit altına ko- adınlarla Dayanışma Vakfı (KA- Akarşısında yurttaş çözümü kredi kar- yarak saklamaya çalıştığı belgeleri, Lula neği Bursa’dan geldi. Bursa De- KDAV), “Kadınların Sendikalaş- tı kullanımında buldu. Bankalararası Kart açıklamaya söz vermişken, kısacası tu- mirtaş OSB’de bulunan Barutçu ma Deneyimleri, Sendikaların Ka- Merkezi verilerine göre, Eylül 2022’de tuklanması gerçek bir olasılık iken Bol- dın Politikaları” başlıklı güncel ra- Tekstil’de, Öz İplik İş Sendikası’na kartlarla yapılan ödeme tutarı bir önce- sonaro neden başkanlığı bıraksın? Si- porunu dün yayımladı. üye olan dört kadın işçi sendikal ki yılın aynı ayına göre yüzde 128 arta- yasi kriz riskinin bir diğer bileşeni de bu Geçen haziran ve ağustos ayla- rak 363.4 milyar TL oldu. Bu ödemelerin faaliyet nedeniyle işten çıkarıldı. soruyla ilgili. rında sekiz farklı işkolunda örgüt- 288.2 milyar TL’si kredi kartları ile yapı- Bu işçiler 17 gündür fabrika önün- mez diyerek sendikaya üye oldum. lü 14 işçi sendikasından 22 ka- lırken 68.8 milyar TL’sinde banka kartları, Bolsonaro ne dedi? de direniyor. Belki bir şeyler daha güzel olur de- dın emekçiyle yapılan mülakatla- 6.4 milyar TL’sinde ise ön ödemeli kartlar Seçim sonuçları belli olunca Bol- Yaşadıkları süreci Cumhuriyet’e dim ancak sendika lafını duydukla- rın sonucunda hazırlanan rapor- kullanıldı. Kredi kartı ile ödemeleri önceki sonaro ortadan kayboldu. Taraftarla- anlatan isimlerden altı yıllık Barut- rı gibi bizi kapıya koydular. Sendi- da, kadınların cinsiyete göre bö- rı Brezilya’nın en önemli yollarını kamyon- yıla göre yüzde 122 artarken, banka kartı çu Tekstil emekçisi Emine Varol, kalı olmak kötü bir şey mi?” lünmüş bir emek piyasası içinde larla kapatmaya başladılar; otobüs, uçak ile ödemeler yüzde 158 arttı. Eylülde kart- çalışanlara değer verilmediğini be- Ayrıca kadın olarak çalışmanın düşük ücretlerle, güvencesiz, ta- seferleri iptal edildi. Polis, asker bu bari- lı ödemeler yıllık yüzde 205 artışla en çok lirtti. Daha iyi koşullarda çalışabil- zorluklarına dikkat çeken Varol, sa- ciz, cinsiyetçilik ve baskının yay- katları kaldırma konusunda isteksiz dav- akaryakıt sektöründe yapıldı. Eylül ayı so- ranıyor, başsavcı, isteksiz yerel polis şef- mek için sendikaya üye olduğunu bah kalkıp ev işlerini yaptığını, da- gın olduğu koşullarda çalıştıkları nunda Türkiye’de kredi kartı adedi yüzde lerini 20 bin dolara ulaşan para cezala- vurgulandı. Yine rapora göre çalı- ancak bu nedenle işten çıkarıldığı- ha sonra işte çalıştığını, erkekler- 16 artışla 95.3 milyon adet olurken banka rıyla tehdit etmeye başlıyordu. Bolsonaro şan kadınlar belli bir yaştan sonra nı belirten Varol, “Bu zamana bir le aynı işi yaptığı, akşam ise yeni ev kartı sayısı yüzde 13’lük artışla 164.6 mil- konuşurken 267 noktada barikat eylemle- iş bulamama sorunu yaşıyor, taci- yon adet oldu. Ön ödemeli kartlar yüzde geçimsizlik yaşamadım. Ne bir tu- işleriyle uğraştığını sözlerine ekledi. ri devam ediyordu. ze uğradıklarında ses çıkarmama- 24 artışla 66 milyona yükseldi. l AA tanağım oldu ne de başka bir sorun Bolsonaro konuşmasında Lula’yı teb- ları için işsizlikle tehdit ediliyor, ‘Baskı son bulmalı’ yaşadım. Sendikalı olduğum için rik etmedi, seçim sonuçlarını kabul ettiğini belli bir yaştan sonra işini kaybet- Direnen işçilerin yanında olacak- açıklamadı, aksine, bu protesto eylemleri- işten atıldım” dedi. Ekonomik kriz- YÜZDE 60’INI SATIN ALDI memek için tüm kötü çalışma ko- nin “seçimlerde yapılan adaletsizliklere den de olumsuz etkilendiğini belir- larını kaydeden Öz İplik İş Sendi- şullarına razı gelmek zorunda kalı- karşı yükselen öfkenin sonucu” oldu- kası Bursa İl Başkanı Ekrem Sara- ten Varol, şöyle devam etti: “Üç ta- Fiba Emeklilik’in yor. Ayrıca kadınların çalışma ya- ğunu vurguladı. Bolsonaro, “solcular gibi ne çocuğum var. Biri üniversiteye çoğlu ise şu çağrıyı yaptı: “İşçiler şamında yaşadıkları sorunlar ara- mülkiyet hedef alan değil, barışçı olan ey- sendikaya üye oldukları için baskı- gidiyor. Onların da ihtiyaçları olu- sında çocuk kreşi, niteliksiz işçi yeni sahibi HDI lemlere” olumlu bakıyordu. “Cumhurbaş- yor. 100 liranın 10 lira kadar değe- ya maruz kalıyor. Bundan vazgeçil- olarak görülüp aşağılanma da dik- kanı olduğum sürece anayasaya bağlı ka- lman sigorta şirketi Talanx’a ait HDI kat çekiyor. l Haber Merkezi lacağım” derken sonrasını açık bırakıyor- meli, atılan işçiler geri alınmalı ve ASigorta, Fiba Emeklilik ve Hayat’ın ri var artık. Faturalar geliyor, ge- du. Dahası, bu, 142. maddesiyle, “top- yüzde 60’ını satın aldı. Açıklamalarda iş- çinmek zor. Böyle gelmiş böyle git- sendika tanınmalı.” l İSTANBUL lumsal güvenliği güvence alma sorum- leminin değeriyle ilgili bilgi yer almaz- luluğunu” askere veren, 1964 darbesi- ken ortaklık resmi onayların ardından ta- ni meşrulaştırmış bir anayasaydı. Bolso- mamlanacak. HDI Sigorta ayrıca Fibaban- naro seçim sürecinde 142. maddeye bir- Türkiye eşitsizlikte 65. sırada ka ile hayatdışı alanında faaliyet göstere- çok kez gönderme yapmıştı. Seçim süreci cek bir ortak girişim şirketi kurmak için boyunca ordu üst kademesi Bolsonaro’yu M Kalkınma Programı (UNDP) Türki- Dünyasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği de anlaştı. Talanx daha önce Türkiye’de desteklemişti. Birçok fabrikada patron- Bye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton, Küresel Programı’nın ilgili süreçlerini ta- Ergo Sigorta ve Liberty Türkiye’yi almıştı. lar, işçileri Bolsonaro’ya oy vermeye zor- Türkiye’de kadınların işe katılım oranı- mamlayarak UNDP Eşitlik Mührü Başarı EGM’nin verilerine göre Fiba Emeklilik, 21 lamıştı. Nihayet, yetki transfer sürecinin nın yüzde 34’lerde kaldığına dikkat çeke- Sertifikası’nı aldı. Sertifikanın verdiğildiği Ekim itibarıyla gönüllü BES’te 98 bin 215 başladığını kendisinin değil de bir başka- rek kadınların yıllık 18 bin dolar erkekle- toplantıda konuşan Vinton, “Türkiye top- katılımcı ve 5.2 milyar TL fon tutarı, oto- na açıklatmış olması, iktidarda kalmanın rin ise 36 bin dolar gelir elde ettiğini söyle- lumsal cinsiyet meselesine eğilmeli” de- Louisa Vinton Ebru Özdemir matik BES’te 87 bin 855 çalışan ve 169.2 bir yolunu bulmak için zaman kazandığına di. Vinton, yeni açıkladıkları İnsani Gelişme di. Limak Şirketler Grubu Yönetim Kuru- yönelik yorumlara yol açtı. Bolsonaro’nun milyon TL fon tutarına ulaştı. Ayrıca TSB Raporu’na göre Türkiye’nin toplumsal cinsi- lu Başkanı Ebru Özdemir, “UNDP progra- konuşması hem taraftarlarını protestolara 96.52 PUAN ALDI Üç yıllık çalışma- verilerine göre şirketin yılın ilk dokuz ayı yet eşitliği endeksinde 191 ülke içinde 34. mı sayesinde Limak Yatırım bünyesinde devam etmeye çağırıyor hem de gerçek nın ardından Limak Yatırım, 2022’de UNDP itibarıyla hayat branşı prim üretimi 626.4 sıradan 65. sıraya gerilediğini söyledi. yoğun çaba sarf ettik. Kadın ve erkek ça- niyetini açıklamıyordu. Siyasi kriz riskinin tarafından yeniden denetlendi ve 100 milyon lira, hayatdışı prim üretimi 48 mil- Limak Şirketler Grubu bünyesinde yer lışanların katılımıyla bir Eşitlik Komitesi bir bileşeni de buydu. üzerinden 96.52 puan alarak Altın Katego- yon lira oldu. l Ekonomi Servisi alan Limak Yatırım, UNDP tarafından İş oluşturduk” dedi. l Ekonomi Servisi Lula kazandı ama şimdi işi çok zor! ri Ödülü’ne layık görüldü. FED, faizi 75 baz KISA... KISA... KISA... Oto pazarı yüzde 4.7 küçüldü Kurşun kalemler puan daha artırdı l Türkiye Çelik Üreticileri Derneği’ne göre, tomotiv Distribütörleri Derneği’nin larla kıyaslandığında otomobil satışları ham çelik üretimi eylülde geçen yılın aynı ayı- BD Merkez Bankası (FED), beklenti- zamda boğuldu! O(ODD) dün açıkladığı verilerine göre küçülürken hafif ticari araç arttı. na kıyasla yüzde 19 azalarak 2.7 milyon ton Alere paralel olarak politika faizini dün otomobil ve hafif ticari araç satışları ilk oldu. İhracat ise miktar bazında yüzde 31.2, 75 baz puan daha artırdı. Böylece ban- erakende analitiği şirketi REM Düşük vergili revaçta 10 ayda yüzde 4.7 azalarak 585 bin 752 değer bazında yüzde 42.1 düştü. ka faizini yüzde 4’e yükseltmiş oldu. FED, PPeople, perakendeci indirim bro- adet oldu. Bu kapsamda otomobil satışla- Otomobil ve hafif ticari araç pazarı 10 l Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımla- üst üste dördüncü kez faizi 75 baz puan şürlerini takip ettiği ürünü REM In- rı yüzde 6 azalarak 446 bin 664, hafif ti- yıllık ekim ayı ortalama satışlara göre yüz- nan ilgili tebliğine göre, biyolojik ve biyotek- ve mart-kasım döneminde toplamda 375 sert ile okula dönüş dönemindeki fi- cari araç satışları yüzde 0.4 azalarak 139 de 1.0 artış kaydetse de otomobil paza- nik mücadeleyi özendirme kapsamında örtü baz puanlık faiz artışına imza attı. Kara- yat değişimlerini inceledi. bin 88 adet oldu. Ekim ayında ise geçen rı 10 yıllık ekim ayı ortalama satışlara göre altı ürünlere dekar başına verilecek destekler rın ardından ABD borsalarında ve Avro/ Bu kapsamda dün yapılan açıkla- yılın aynı ayına kıyasla toplam pazar yüz- yüzde 4.6 azalış gösterdi. Hafif ticari araç 60-700 lirasında ilan edildi. dolar paritesi yükselişe geçerken dolar maya göre öğrencilerin son bir yıl- de 14.9 artarak 65 bin 222 adet ol- pazarı ise 10 yıllık ekim ayı ortalama l Avantajix.com Kurucu Ortağı Güçlü Kay- endeksinde ve ABD Hazine tahvil faizle- da kurşun kaleme ödediği ücret 2.5 du. Bu kapsamda otomobil sa- satışlara göre yüzde 19.7 arttı. ral, bu ay “Yılın En Uğurlu Günü”, “Efsane Cu- rinde düşüş görüldü. Federal Açık Piya- katına çıkarken geçen yıl 6 liraya tışları yüzde 17.1 artışla 47 Ocak-ekim döneminde otomo- ma”, “Siber Pazartesi” adlarıyla teşvik edi- sa Komitesi’nin açıklamasında, “Faizler satılan silginin fiyatı bu yıl 12 liraya bin 440, hafif ticari araç bil pazarının yüzde 87.8’ini len alışverişler kapsamında 150 milyar TL’lik ‘yeterli derecede kısıtlayıcı’ olana kadar yükseldi. Eğitimin vazgeçilmezi def- pazarı yüzde 9.5 artışla vergi oranları düşük olan e-ticaret cirosu beklediklerini açıkladı. faiz artışlarının devam etmesine ihtiyaç terin fiyatı ise yüzde 100’den fazla 17 bin 782 adede yük- A, B ve C segmentlerinde- l Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ihale sü- var” denildi. Dünkü karar sonrasında pi- arttı. Tablet bilgisayarlar da yüzde seldi. Ayrıca aylık veri- ki araçlar oluşturdu. reci tamamlanan Aynes Gıda’yı, 926 milyon 89 yasada 14 Aralık’taki toplantıda 75 yeri- 80 zam gördü. l Ekonomi Servisi ler 10 yıllık ortalama- l Ekonomi Servisi bin TL bedelle Tarım Kredi Kooperatifi’ne devretti. ne 50 baz puanlık artış olasılığı arttı.