Catalog

3 EKİM 2022 PAZARTESİ EKONOMİ 11 İktidar yurttaşa yılbaşını işaret ederken market enflasyonu yüzde 200’e dayandı Emekçi ezilmeye mahkûm İran’da ‘Gezi’ Uyguladığı modelle enflasyonu patlatan hükümet, çalışanı 2 EKİM 2021 ran’da bir Kürt kadını Mahsa enflasyona ezdirmeyeceğini açıkladı. Ekonomistler ise Amini’nin “ahlak devriyesi” tarafın- İdan, başını doğru örtmediği için darp devam eden enflasyon nedeniyle yapılan zammın kısa edilip öldürülmesinin ardından ka- sürede işlevsiz kalacağını belirtiyor. dınların önderliğinde başlayan, hızla 100’den fazla kent ve kasabada yankı- ktidarın enflasyonla mücadelesi beklediği enflasyon çarşı pazarda lanan protesto eylemleri cumartesi gü- içinden çıkılamaz bir hal aldı. Da- hız kesmeden yoluna devam eder- nü bu yazı yazılırken 3. haftasına giri- İha önce “Enflasyona rağmen bü- ken Cumhuriyet Ekonomi Servisi yordu. Bu noktada bilançoda şimdilik yümeyi seçtik”, “Dar gelirliler hariç olarak aynı marketten fiyat alarak 84 ölü, 2000’e yakın tutuklu, orduyla 2 EKİM 2022 herkes kazandı”, “Enflasyonu önem- takip ettiğimiz 20’ye yakın üründe polise dağıtılan “acımadan ve büyük semiyoruz” diyen ekono- ise fiyat artışları yüzde 200’ü bul- şiddetle bastırın” talimatına ilişkin ba- mi yönetimi, seçim döne- du. İstanbul Ticaret Odası’nın ön- sına sızmış bir belge var. mine girilmesi ile ücretli ceki gün açıkladığı ücretliler geçin- Bu kez farklı ama... çalışanlara yönelik söy- me endeksi ise yüzde 107 arttı. Bu- Molla karşıdevriminin kurduğu din- lemleri değiştirmeye baş- na karşın aynı dönemde asgari ücre- ALİ CAN ci/faşist devlete karşı bugüne ka- POLAT ladı. Cumhurbaşkanı Re- te yapılan zam yüzde 94. İktidar “Çalışanları enflasyona ezdirmeyeceğiz” dese de market fiyatları durmak bilmiyor. dar yaklaşık 20 isyan dalgası yaşandı; cep Tayyip Erdoğan, “Yıl- Molla rejimi hepsini şiddetle bastırdı. İnandırıcı değil başında ücretlilerin enflasyonun al- Ücret artışlarının alım gücünde- duğu için yapılacak zamların yeter- Ancak bu kez isyan öncekilerden farklı Enflasyona yönelik söylemleri se- tında ezilmelerine izin vermeyece- ki kaybı telafi etmeyeceğini söyleyen siz kalacağını da hatırlatan Prof. Dr. özelliklere sahip. çim yatırımı olarak değerlendiren ğiz” derken ekonomistler ise yapılan Prof. Dr. Burhan Şenatalar ise duru- Veysel Ulusoy ise şöyle konuştu: Bu isyan, İran’ın merkezinde değil, ki- Tüketicileri Koruma Dernekleri Fe- zamların süren enflasyon nedeniyle mu şöyle bir örnekle özetledi: “Önce tanıyı doğru koymak lazım. mi zaman “iç sömürge” olarak da ta- derasyonu Başkanı Aziz Koçal, önce- kısa sürede işlevsiz kalacağını belir- Gerçek enflasyon belirlenmeli ve se- nımlanan Kürt bölgesinde patlak verdi, ki açıklamaları ve uygulamaları ha- Fakirleşme durmaz ülkeye yayıldı. İsyana farklı etnik grup- terek, “Zamlar sürdükçe ücretli enf- bepleri doğru anlaşılmalı. Türkiye’de lardan kadınlar birlikte önderlik ettiler, tırlatarak kiralara gelen yüzde 25 sı- lasyonun altında ezilir” diyor. “Yılın ilk ayında maaşınızla 100 enflasyon yüzde 180’dir sebebi de fa- erkekler ve öğrenciler de katıldı. Ba- nırı gibi “enflasyona ezdirmeyece- Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ha- kg peynir alıyordunuz altıncı ayda iz inadı ve üretimdeki yetersizlikler- zı sanatçılar, akademisyenler, sporcu- ğiz” söyleminin de gerçeklikten uzak zine ve Maliye Bakanı Nurettin bu 80 kiloya kadar düştü. Tam bura- dir. Bunlar siyasetin çözebileceği ko- lar ve de işçi liderleri isyanla dayanışma olduğunu söylüyor. Koçal, “Elbetteki Nebati’nin dünyada örnek olduğunu da yeni zam ile tekrar 100 kg alma- nular. Ama ücret zamları ile olmaz. açıklamaları yayımladılar ama henüz bir tüketicilerin ücretleri enflasyon ora- iddia ettikleri ekonomi modelinin ya başlasanız bile aradaki beş aylık Halkın ihtiyaçlarını karşılaması için grev dalgası söz konusu değil. nının üstünde artırılmalı. Ancak ki- başlamasıyla resmi enflasyon bir kaybınız telafi edilmemiş olur. Enf- şarttır ama yetersizdir. Seçim döne- Diğer taraftan, internet üzerinden 40 ra, elektrik, doğalgaz ve akaryakıtta- yılda yüzde 80, bağımsız kuruluşla- lasyon aradaki beş ayda sofranızdan mi yatırımı olan bu fazla gibi görü- binden fazla kişiye ulaşarak yapılan bir ki zamlara çare bulmadan maaşları kamuoyu yoklaması, İran halkında laik- rın enflasyonu yüzde 181’i bulmuş- çaldığı peynirler bakidir çünkü.” nen ücret artışları fakirleşmeyi dur- lik talebinin güçlendiğini gösteriyor. Ka- artırmak yetersiz kalır” dedi. tu. Hükümetin vatandaştan sabır Resmi enflasyon verileri düşük ol- durmaz.” tılanların yüzde 68’i dini “reçetelerin”, yasama ve yürütme süreçlerinden dış- lanmasından yana, yüzde 72’si kadınla- ra hicap, peçe dayatmasına karşı oldu- ‘Alman’ın alım gücü 4 kat fazla’ Çalışanın umudu seçim sandığı ğunu söylemiş. Bu isyanın öncekilerden önemli fark- tiği marketi ziyaret etti. “Cumhurbaş- aralıkta yeniden masaya oturulacak. MUSTAFA ÇAKIR MUSTAFA ÇAKIR ları var: İçinde ruhban sınıfının sözde kanı sık sık Avrupa ülkelerinde market- İktidar, asgari ücret hesabında çoğun- “reformist” üyeleri, muhalefetin, gele- HP Manisa Milletvekili Vehbi Ba- ktidarın yaptığı açıklamalar seçim lerde rafların boş olduğundan bahse- lukla enflasyon rakamlarını dikkate neksel örgüt ve liderleri yok; isyanın Ckırlıoğlu, Türkiye ile Almanya’da- diyor. Gerçekten Almanlar bizi kıskanı- İöncesinde ücretler için kesenin ağzı- alıyor. Orta Vadeli Program’a göre, bu ideolojisi hemen tüm gözlemciler tara- ki asgari ücretin alım gücünü araştır- nın açılacağının sinyalini veriyor. Cum- yorlar mı acaba diye merak ettim, git- yıl sonunda TÜFE’nin yüzde 65 olma- fından seküler, özgürlükçü ve eşit- dı. Türkiye’de 5 bin 500 TL olan asga- tim gördüm” diyen Bakırlıoğlu, şunla- hurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sı öngörülüyor. Eğer iktidar bu oran- likçi olarak tanımlanıyor. Diğer bir de- ri ücret alan bir çalışan şeker, çay, gi- Meclis’in yeni yasama yılı açılışında rı kaydetti: “Almanya’da dar gelirlileri- da artış yaparsa 5 bin 500 TL olan as- yişle bu, doğrudan rejimi ayakta tu- bi temel ihtiyaçlardan oluşan 26 kalem nin alım gücü bizim asgari ücretlimiz- yaptığı konuşmada, asgari ücreti, me- gari ücretin, 9 bin 75 liraya çıkarılması tan, kadın bedenini kontrol etmeye ürünle 4.5 alışveriş arabası doldurabi- mur maaşlarını, emekli maaşlarını enf- den 4 kat daha fazla. Türkiye’de kıyma- gerekiyor. Memur ve memur emekli- odaklı “hakikat rejimine” karşı bir is- lirken Almanya’da 1800 avro alan bir nın kilosu 140 lira. Almanya’da ise 9 lasyonun altında ezdirmeyeceklerini lerine de geçen toplusözleşme hakları yan. Bu isyanın “zamanı” da önceki- çalışan aynı ürünlerden 17 alışve- belirterek, “İnşallah önümüzdeki yılba- avro yani 160 TL. Bir asgari ücret- doğrultusunda yılbaşında yüzde 8 zam lerden farklı: Rejim çok sancılı bir ikti- riş arabası doldurabiliyor. li bizde 40 kilo kıyma alabilirken, şında, tüm ücretlilerin durumlarını, ka- kesin. Buna geçen yılbaşında olduğu dar değişikliği süreci içinde. TBMM Sanayi, Ticaret, Ener- yıplarını telafi edecek şekilde tekrar Almanya’da 200 kilo kıyma ala- gibi ek zam yapıp yapılmayacağı şim- Bu farklılıklar, isyanın Türkiye’de- ji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Tek- biliyor. Bizde asgari ücretli 283 gözden geçireceğiz” dedi. dilik belli değil. Ayrıca ikinci yarının ki “Gezi olayı” ile önemli benzerlikle- noloji Komisyonu üyesi Bakır- Asgari ücret, memur ve emekli ma- kilo şeker alabilirken, Al- enflasyon farkı da ödenecek. Enflas- ri olduğunu gösteriyor: Hareket, ken- lıoğlu, bir fuar nedeniy- manya’daki 1385 kilo aşları her yılın başında yeniden belir- yon farkı 3 Ocak’ta açıklanacak enf- diliğinden, kadınların katılımı ve profili le bulunduğu Almanya’da leniyor. Yılın ikinci yarısında 5 bin 500 şeker alabiliyor.” lasyon rakamları ile belli olacak. çok yüksek, farklı etnik grupları birlikte Türk yurttaşlarının işlet- l ANKARA liraya çıkarılan net asgari ücret için l ANKARA ve isyan ilk andaki tetikleyici olayı hız- Bakırlıoğlu la aşarak evrenselleşti; internet ve sos- yal medyayı yoğun biçimde kullanıyor, Genel Müdür Kömür, 359 lira olan 70’lik rakının 244 lirasının vergi olduğunu ifade etti geleneksel muhalefet gruplarına, lider- lerine ideolojilerine ve siyasi planları- na mesafeli, zamana ve mekâna göre kendi geçici liderliklerini yaratıyor. Bu benzerlikler de bu isyanın, daha geliş- kin, bir örgütlenme, liderlik ve mü- Bu işin adaleti kalmadı cadele düzeyine erişemediği takdir- de rejimi değişime zorlama olasılığının çok düşük olduğunu düşündürüyor. ŞEHRİBAN KIRAÇ giler artsın. Özel Tüketim Vergisi n Mesela son iki yıldır ÖTV enflas- Rejim de bu durumun farkında: İs- (ÖTV) yılda bir kere artırılsın. yon oranı kadar artırılmadı. Bu iyi yanın Kürt ayrımcılarının, emperyaliz- eçen hafta gelen yüzde 7 civa- n Sektör açısından en büyük sıkın- bir gelişme ancak daha önceki yıl- ÖMER FETHİ GÜRER: min işi olduğunu iddia ediyor, yoğun fi- Grındaki zamla birlikte 70’lik ra- tı ithalatın son 5 yıldır artması. En larda çok yüksek zam oranları yapıl- ziki şiddete ek interneti ve sosyal med- kının fiyatı 359 liraya çıktı. Mey fazla vergi rakıdan alıyor. Viski dı- mıştı. ÖTV az zamlanınca kaçak içki Tarımın banka ya alanını da baskı altına alıyor (bu ko- Diageo Genel Müdürü Levent Kö- şarıdan geliyor ve yüzde 12 daha az üretimi de düşüyor. nuda Rusya ve Çin’den yardım aldı- mür, ürünün kendisinden daha vergi ödeniyor. İhracatta da kur ne- n Toplam 18 bin çiftçi ile çalışı- ğı söyleniyor). Güçlerinin dizilişi de şim- borcu 245 milyar yüksek bir vergi oranın olmaması deniyle gücümüzü kaybediyoruz. yoruz. Bu yıl 140 bin ton üzüm ala- dilik isyancılardan yana değil. İsyanın gerektiğine işaret ederek, “Adil ver- HP Niğde Milletvekili Ömer omurgasını oluşturan seküler orta sı- n Son 32 ayda 70’lik yeni rakının cağız. Manisa bölge- gi sistemi olmadan sektör gelişmez. nıfın karşısında, ruhban sınıfına ek, şid- CFethi Gürer icra dairelerinde fiyatı yüzde 135 arttı. Benzinin fiya- sinden aldığımız derdest bulunan dosya sayısının det araçlarını (ordu, polis, yargı) ve eko- Üzüm üreten çiftçi mutsuz, anason tı yüzde 179, diş macunu yüzde 179 üzümleri Tarsus nomik kaynakları kontrol eden yaklaşık son bir yılda 806 bin adet artarak üreticisi mutsuz, tekel bayi mut- zamlandı. Göreceli olarak rakı fiyatı ve Nevşehir’deki 1.5 milyon kişiyi kapsadığı tahmin edi- 30 Eylül itibarıyla 23 milyon 782 suz, tüketici mutsuz, üretici mut- en az artan ürün oldu. Bir yılda şişe fabrikalarımıza len “devrim muhafızları” biçiminde bine çıktığını belirtti. Tarım sektö- suz. Ama ithalatın yapıldığı ülke- fiyatı yüzde 194 arttı. Geçen yıl kilo- da gönderiyor- bir devlet kapitalisti sınıf var. Bu iki sı- rünün bankalara olan kredi bor- lerdeki çiftçi mutlu” dedi. su 20 TL olan anason 80 liraya çıktı. duk. Ama bu yıl nıfsal gücün etrafından, devletin ideolo- cunun da ağustosta 11.6 milyar Mey Diageo’nun Manisa’nın Ala- Tarsus’taki çiftçi- jik aygıtlarına, insan deposuna dönüş- lira daha artarak 245 milyar lira- şehir ilçesinde bulunan üretim te- ‘ÖTV 3-4 yıl artmazsa müş “şehit aileleri”, “imamın takipçileri”, mizi korumak ya yükseldiğine dikkat çeken Gü- sisleri içinde önceki yıl 18 milyon “şehitlik gönüllüleri”, “medreseler” gibi için yaklaşık rer, dün yaptığı yazılı açıklama- fiyatı düşer’ devlet kasasından beslenen yapılanma- TL’lik yatırımla faaliyete geçirdi- da şunları kaydetti: “Çiftçilik, borç 40 milyon n 359 lira olan 70’lik rakı- lar var. “Çarşı” olarak bilinen küçük es- ği inovasyon merkezi Yenilikhane, ile döner durumda. Çiftçi, hasat TL fazla pa- nın 189.78 TL’si ÖTV, 54.76 TL’si nafı da bu bloka eklemek olanaklı. yaptığında ilaç, gübre ve tohum rakı kategorisinde Türkiye’nin ilk ra verip KDV’den oluşuyor. Bayi kârı dahil “Durumun” içindeki güçler denge- borçları ile banka kredi borçlarını kraft ürünlerinin üretilmesini sağ- üzümü ürün fiyatı ise 114.46 TL. Normal si değişmeden rejimin değişmeye- ödemeye çalışıyor. Kredi ile üre- ladı. Yenilikhane’de düzenlenen o bölge- maliyet artışlarını yansıtsak 70’lik ceğini söyleyebiliriz. Ancak bu isyanın timi sürdürebiliyor. Vatandaşlar, toplantıda konuşan Levent Kömür den al- rakının fiyatı 450 lira olur. özellikleri, rejimin egemen sınıflarının gelirlerinin yetmediği zorunlu har- şu bilgileri paylaştı: dık. bir siyasi kriz ve bir meşruiyet krizi n Türkiye’de toplanan vergilerin yüz- cama ve borç ödemelerini yapa- n Adil bir vergi sistemi şart. Ger- içinde olması, verili “dengelerin” istik- l MA- de 2’si alkolden geliyor. Bu oran yüz- bilmek için hızla borçlanmayı sür- rarsız ve belirsizliklerle dolu olduğunu çekleşen enflasyon oranına göre de- Nİ- dürüyor. Markete girip raflara da- de 0.75 olsun mesela. 3-5 yıl ÖTV art- da gösteriyor... ğil hedeflenen enflasyona göre ver- SA hi bakamaz durumdalar.” mazsa o zaman içki fiyatları da düşer. Kömür Manipülasyonla suçlanan sekiz şüpheli gözaltına alındı Odalarda seçim heyecanı 173 MİLYON DOLAR OLDU ürkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı Sofralık zeytin T365 oda ve borsada seçim heyecanı baş- Borsada ‘büyük’ operasyon ladı. Dün Bursa, Kayseri ve Antalya’da mes- lek komiteleri ve meclis üyeleri seçimleri ya- ihracatında rekor orsa İstanbul’da geçen haftalarda verildi. Daha önce manipülasyon da- pıldı. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Byaşanan dalgalanmanın ardından valarında yargılanan borsanın önem- ge İhracatçı Birlikleri (EİB) eylül so- Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, ger- ortaya atılan manipülasyon iddiala- li yatırımcılarından Mehmet Akde- Enu itibarıyla 2021/2022 Türkiye çekleştirilen oda seçimlerine katılımın 12 bi- Rusya ticarette rı yargıya taşınıyor. Borsada sebepsiz re, Ahmet Can Teoman ve Bekir Sani sofralık zeytin ihracatı sezonunun ta- ni aştığını belirterek “Üyelerimiz, isimlerin ve ani başlayan yükselme, Hazine ve Karayal’ın eşi başta olmak üzere se- mamlandığını açıklarken sofralık zey- değil, kente değer katan projelerin etrafında karayolunu yasakladı tin ihracatı yüzde 24’lük artışla 88 bin Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin kiz isim gözaltına alındı. Dört ilde dü- bütünleşti. Bu demokrasi şöleninin kazananı us hükümeti, dost olmayan ülke- tondan 110 bin tona yükseldi. Sofra- Bursa oldu” dedi. Kayseri Ticaret Borsası’nın küçük yatırımcıları borsaya çağırma- zenlenen operasyonda toplamda sekiz lık zeytinden elde edilen döviz tuta- Rlerin karayolu taşımacılığında Rus- (KTB) 45 meslek komite üyesi ile 19 mec- sının hemen ardından hızlı bir düşüş- şüpheli yakalandı. ya topraklarını kullanmalarını yasakla- rı ise yüzde 15’lik artışla 150 milyon lis üyesinin seçimi yapılırken kullanılan 710 le sonuçlanmıştı. Ekonomistlerin ka- dolardan 173 milyon dolar seviyesine dı. Rusya Başbakanı Mihail Mişustin ta- oyun 610’unu alan Recep Bağlamış, yeniden SPK görmezden geldi mu eliyle yapılan manipülasyon ola- rafından imzalanan kararnameye gö- ulaştı. Zeytin ağacının anayurdunun başkanlığa seçildi. Antalya Ticaret Borsa- Gözaltı haberlerine sosyal medya- rak yorumladığı manipülasyon iddia- Anadolu toprakları olduğuna işaret re, dost olmayan ülkelerin karayolu ta- sında da, organ seçimlerinin birinci aşaması dan yorum yapan CHP sözcüsü Fa- larına karşı İstanbul Cumhuriyet Baş- şımacılığında Rusya topraklarını kullan- eden Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracat- olan meslek komite ve meclis üyelerinin se- ik Öztrak, “Tüm uyarılara rağmen bu savcılığı borsa işlemlerinde örgütlü çıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı malarına artık izin verilmeyecek. Çe- çimi yapıldı. Seçimde yedi meslek komitesi manipülasyon sürerken Sermaye Pi- ve organize biçimde usulsüzlük yapıl- şitli gıda, giyim ve teknolojik ürünle- Davut Er, zeytincilik tarımı yapılan 41 için ayrı sandık kuruldu. 45 meslek komite- yasası Kurumu ve Borsa İstanbul yö- dığı ve Sermaye Piyasası Kanunu’na ildeki 190 milyon zeytin ağacının bin- rin yanı sıra tıbbi malzemeler yasaktan si üyesi belirlenirken bunlardan 19’u meclis netimi neden vurgunu görmezden muhalefet edildiği gerekçesiyle soruş- muaf tutuldu. Avrupa Birliği ülkeleri, lerce yıldır insanlığa sağlık ve lezzet üyesi seçildi. Seçimin ikinci turunda yönetim geldi? Nebati Bakan millete ‘gel gel’ turma başlattı. Soruşturma kapsamın- sunduklarını dile getirdi. Er, önümüz- Rusya’nın karayolu taşımacılığında Av- kurulu başkanı, yönetim kurulu üyeleri, disip- yaparak milletin borsada silkelenme- rupa topraklarının kullanılmasına yöne- da haksız kazanç sağladığı belirlenen deki sezon hedeflerinin 500 milyon lin kurulu üyeleri ve Türkiye Odalar ve Borsa- sine neden sebep oldu?” dedi. dolar olduğunu söyledi. l İZMİR lik çeşitli kısıtlama kararları almıştı. 10 şüpheli hakkında yakalama kararı lar Birliği (TOBB) delegeleri belirlenecek.