Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
gorus@cumhuriyet.com.tr
29 OCAK 2022 CUMARTESİ
2 olaylar ve görüşler
MOBESE’lerin hukuki durumu
ve MOBESE’lerin benimsenmesinde etkili olduğu
Hamdi Yaver aktan Görüntüler üzerinden “yorum” yapanlar hakkında da en azından tazminat hukukunun
belirtilmelidir.
YargıtaY onursal daire başkanı
kurallarının kullanılabileceği belirtilmelidir. Cumhuriyet savcıları ise görüntüleri
Caydırıcılık ile birlikte suçluların yakalanma-
kaydedenler, servis edenler hakkında soruşturma açmakla yükümlüdür.
larında imkân sağlaması karşısında kamuya
stanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
açık alanlardaki gündelik yaşamlarında kişile-
Ekrem İmamoğlu, özel yaşamının gö-
işlenmesini önlemekle, işlendikten sonra mıyla suçlulukla mücadelenin etkinleşti- mek olanaksızdır. Ayrık (istisnai) hüküm- rin MOBESE’den endişe duymadıkları ve daha-
İrüntülenip servis edilmesiyle ilgili ola-
suçluların ortaya çıkarılmasını, yakalan- ği görülen bir olgudur. Ceza Muhakemesi ler, kıyasen veya genişletici yorumla öz- sı güvenlik içinde olduklarını düşünmeleri do-
rak açıklama yaptı:
malarını ve yargı mercilerine teslim et- Kanunu’nda (CMK) bu yönde özel koruma gürlük aleyhine genişletilemez. Bu tes- ğaldır. Suç ve suçlulukla ilgileri olmayan kişile-
“...devletin imkânları kullanılarak MO-
mekle yükümlüdür. önlemleri düzenlenmiştir. (m. 135 vd.) pitle birlikte, MOBESE kullanımının suç- rin, sözgelimi yürümelerinin, oturup dinlenme-
BESE görüntülerinin servis edilmesinin
Demokrasilerde ve özellikle hukuk dev- Ayrıca polis, jandarma ve il idaresi kanun- lulukla mücadeledeki etkinliğinden de lerinin, yeme-içmelerinin, alışverişlerinin vb.
takipçisi olacağım... Kamera kayıtları bir
letinde her suç aydınlatılmalı, aydınlatılır- larında benzer hükümler mevcuttur. (Ek vazgeçilemez. sosyal davranışlarının ise sergilenmesini is-
kazanın veya suçun tespiti için kullanı-
ken de özgürlük-güvenlik dengesi gözetil- m.7, Ek m.5, m.11) temeyecekleri de bir gerçektir. Kamuya açık
lır. MOBESE gibi hususların ne için kul-
melidir. Klasik yöntemlerle suçun önlen- Ülkemizde bir süredir Mobil Elektro- Özel hayata saygı ilkesi alanda bile olsa bu sosyal davranışlar, özel ya-
lanılacağı yazıyor. Bu önemli bir mese-
mesi ve işlendikten sonra kanıtlara ulaşıl- nik Sistem Entegrasyonu (MOBESE) kul- şam alanına girmektedir.
MOBESE’lerin herkeste güvenlik duygu-
ledir. Takipçisi olacağımı ve hukuki ola-
ması ve elde edilmesi giderek güçleşince lanılmaktadır. Belirttiğimiz kanunlarda Nitekim, kişilerin sayılan ve sayılmayan ka-
rak mücadele edeceğimi burada belirti- sunu artırdığı, suç işlenmesinde caydırıcı-
özgürlük-güvenlik dengesini bozmadan, ve anayasada MOBESE kullanımına da- musal alandaki faaliyetleri özel yaşamdan sa-
lığı sağladığı, kanıttan şüpheliye gidişi ko-
yorum...”(1)
hukuk devleti ilkesi çerçevesinde suç- yanak olabilecek bir hüküm bulunma- yılmış ve ihlalin cezai yaptırım altında olduğu
Kentleşmeyle birlikte nüfus artışı, eko- laylaştırdığı ve bu bağlamda hızlı yakala-
lulukla mücadelede yeni yöntemler ge- maktadır. Kişi özgürlüğü ile ilgili hüküm- kararlarda vurgulanmıştır. Yargıtay (2) bir ka-
mayı gerçekleştirdiği bir gerçektir. Tüm bu
nomik güçlükler, yoğun sosyal eşitsizlik
liştirmek zorunlu olmuştur. Teknolojinin lerin kıyasen ya da genişletici yorumla rarında “...özel hayat kavramının; kişinin sade-
vb. olgular suç işlenmesini beraberinde olayların kişilerde, yasal dayanağı olma-
getirdiği olanakların desteği ve kullanı- MOBESE’lere hukuksal dayanak bulabil- ce gözlerden uzakta, başkalarıyla paylaşma-
masına karşın, “örtülü rıza” oluşturduğu
getirmektedir. Devlet, öncelikle suçun
dığı kapalı kapılar ardında, dört duvar arasın-
daki yaşantısı ve mahremiyetinden ibaret de-
ğil, herkesin bilmediği veya bilmemesi gere-
ken, istenildiğinde başka kişilere açıklanabi-
len, tamamen kişiye özel hayat olayları ve bil-
gilerin tamamını içermesi karşısında kamu-
ya açık alanda bulunulduğunda dahi, ‘kalabalı-
ğın içinde dikkat çekmezlik, tanınmazlık, bilin-
mezlik, prensibinin geçerli olduğu ve kamuya
açık alana çıkan her kişinin bu alandaki her gö-
rüntü veya sesinin kaydedilip, sürekli ve izin-
siz olarak elde bulundurulmasına rıza gösterdi-
ğinin kabulünün mümkün bulunmadığı”na ka-
rar vermiştir.
Çocuklar tatilde kitap okusunÆ
Başta anayasanın “Herkes, özel hayatına...
saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir...”
şeklindeki 20. maddesiyle birlikte, saldırıya uğ-
raması durumunda Türk Medeni Kanunu’nun
ORHAN VELİ’DEN ATAOL BEHRAMOĞLU’NA, NECATİ CUMALI’DAN EROL TOY’A EN GÜZEL ÇOCUK KİTAPLARI
24., 25. ve Borçlar Kanunu’nun 49. maddeleri
uyarınca özel yaşamın korunmasının ihlal edil-
diği gerekçesiyle koruma isteyebilir. Öte yan-
dan Kişisel Verileri Koruma Kanunu (m.1) ve
Türk Ceza Kanunu’na (m.134 vd.) göre kişinin
özel yaşamını bozanlar hakkında cezai yaptı-
rımlar düzenlenmiştir.
Özel yaşam, kişilerin diğer kişilerle paylaştı-
ğı alanı da içermektedir. (3) Avrupa İnsan Hak-
ları Mahkemesi (AİHM) içtihadında özel yaşam
kavramı “mahremiyet” sözcüğünü çağrıştırsa
bile onu da aşan ve sır olanı da kapsadığı kabul
edilmektedir. Görülüyor ki AİHM’ye göre özel
hayat, “bireyin kişisel hayatını istediği gibi ya-
şayabileceği bir ‘iç alan’la kısıtlamak ve bu ala-
nın dışında kalan dış dünyayı bu alandan tama-
men hariç tutmak aşırı sınırlayıcı bir yaklaşım-
dır. Özel hayata saygı, başka insanlarla ilişki
kurmak ve söz konusu ilişkileri geliştirmek hak-
kını da bir dereceye kadar içermektedir.” (4)
Tazminat hakkı
AİHM, bireyleri kamusal alanda izleme-
ye yarayan ancak kayıt yapmayan kamerala-
Necati Orhan Ataol Turan Erol
rın özel yaşamın gizliliğini ihlal etmediğini, fa-
kat kayıt altına alarak servis edilmesi halin-
Cumalı Veli Behramoğlu Karakaş Toy
de özel yaşamın ihlal edilmiş olacağına karar
vermiştir. (5)
Uç Minik La Fontaine’in Çocuklar için Keçi ile Altın
Bir diğer kararında sınırları çizmiş ve ölçü-
lülük, belirlilik ile öngörülebilirlik ilkeleri doğ-
Serçem Masalları 1920 Dersleri Ağlayan Kaya Saray
rultusunda kullanılabileceğini kararlaştırmış-
tır. (6)
AİHM Büyük Dairesi ise kişinin kendi gö-
rüntüsünün yayımlanmasını reddetme hakkı-
nın yanında söz konusu görüntünün kullanı-
mını kontrol etme hakkının bulunduğunu da
tespit etmiştir. (7)
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (8) bir kişi-
nin hukuka aykırı olarak görüntüsünün kay-
da alınmasını kişilik haklarına saldırı niteliğin-
de görmüştür.
Ülkemizde MOBESE ile ilgili yasal düzenle-
me olmadığı gözetildiğinde ve özellikle suçla
mücadele dışında kim olursa olsun izlenme-
si ve kayıt altına alınması sonucu görüntüle-
rin servis edilmesinde, MOBESE’nin kuruluşu,
kullanımı ve denetlenmesi devlette olduğun-
dan öncelikle görevlilerin sorumlu olacakları
tartışmasızdır. Emir almalarında da sorumlu-
luğun ortadan kalkmayacağı açıktır. (Anayasa
m. 137, TCK m. 24/3)
Görüntüler üzerinden “yorum” yapanlar
hakkında da en azından tazminat hukukunun
Ceyhun Atuf Işık Mustafa Muhsine Şükran
kurallarının kullanılabileceği belirtilmelidir.
Kansu Kansu Balbay Hekimoğlu Yavuz Soner
Cumhuriyet savcıları ise görüntüleri kayde-
den/ler, servis eden/ler hakkında soruştur-
İyi İnsan Serçe Nasrettin Hoca Olimpos Dağı Göçün
ma açmakla yükümlüdürler. (CMK. m. 160/1)
MOBESE’lerin hukuksal zemininin bulunma-
Mehmet Ali Konağı ile Timur Tanrıları Göbeğinde
ması gözetildiğinde, suça karışmış bulunan ki-
şiler yönünden sorun olduğu olasılığının mev-
cudiyeti nazara alındığında, suçla ilgisi/ilişkisi
olmayan kişiler yönünden görüntülerin servis
,&-0õ-"/,6,-"5ó:"53046
+SY?IR?LISY?Ú?
edilmesinde hukuki ve cezai sorumluluk söz
konusu olacaktır. Yasayla düzenlenmemiş ol-
ması bizatihi bir sorundur. “Kamuya mal olmuş
@?ÚÎKQÎXJÎIBCQR?LÎ
kişi” ölçütü/kavramı da kullanılamaz. Monako
Prensesi Caroline ve eşi Prens Ernst August v.
)YÎI+?LQShLSL
Hannover kararında AİHM, prensesin Alman
mahkemelerinin yaptığı gibi kamuya mutlak
F?XÎPJ?WÎNISPESJ?BÎÚÎ
olarak mal olmuş kişi olarak değerlendirilse
«MASIJ?PÎLÎXJ?
dahi, sadece bu sınıflandırmaya dahil olmanın
özel yaşamına müdahaleyi haklı kılmak için ye-
FCKCÚJCLGN
terli olmadığına hükmetmiştir. (9)
FCKBCR?PGF@GJEGLGXG
1- Cumhuriyet, 27 Ocak 2020
R?XCJCWCACÚGLGX
2- 12. CD. 3.4.2012 tarih ve 2011/7345 esas ve
CÚGRGAGTC@GJEGJCLBGPGAG 2012/8936 karar
3- Zahit İmre: “Şahsiyet Haklarından Şahsın Özel Hayatı-
ISRSMWSLS
nın ve Gizliliklerinin Korunmasına İlişkin Meseleler” İÜHFM.
39(1-4) 1974, s. 149’dan alıntı: R.Cengiz Derdiman- Nihal
i9?Y?QÎL#SKFSPGWCRj
Tataroğlu: “Devlet Gözetimi ile İnsan Haklarının Uyumlaştırıl-
QGXJCPJCÖ ması Sorunu ve Çözüm Önerileri”, İnönü Üniversitesi, Hukuk
,ESBIRLEñTIROYNA Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı:1, 2016, s.259)
4- Niemeitz v. Germany Kararı, 16.12.1992, B.No: 13710 /
8, Derdincan-Tataroğlu, agm s.259
5- Peck v. Birleşik Krallık Kararı, B.No 44647/98, Ersan Şen:
MOBESE ve Güvenlik Kameralarının Özel Hayata Müdahalesi
ve Delil Vasfı, hukukihaber.net, erişim tarihi: 27 Ocak 2022
6- Yukoto-Bojic /İsviçre Kararı, 18.1.2017, B.No: 61838/10,
Şen, agm.
7- Van Hannover/ Almanya Kararı, 7.2.2012, 40666/08, Şen agm
8- HGK 7.3.2007 tarih, 2007/4-98 esas ve 2007/100 ka-
rar, Şen, agm
9- L. Müjde Kurt, Kamuya Mal Olmuş Kişi Kavramı, AÜHF
Deresi, 66(3) 2017,s 589