Catalog

13 OCAK 2022 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 13.8050 15.7100 18.9190 23.87 2.064 5447.82 809.57 3 kuruş 7 kuruş 9 kuruş 0.4 puan 18.2 puan 31.01 lira 5.18 lira EPDK, ‘Ocak ayı zammı aralık ayına da yansıtıldı’ şikâyetlerini incelemeye aldı Faturalar gözaltında! Liberal demokrasiden Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu üyesi Olgun AB’DE YÜZDE 26 Sakarya ise “Yurttaşın ne dağıtım şirketleri ne kamuya sonra... güveni kaldı. Özelleştirmelerin getirdiği nokta bu” dedi. BİZDE YÜZDE 127 nsanlığın önündeki sorunlar karşısında, nerji Piyasası Düzen- gün sayısına göre hesaplama devlet ekonomiye giderek daha sık mü- HP Genel Başkan Yardımcısı Ah- leme Kurumu (EPDK), yapmak zorunda olduğunu be- İdahale ediyor. Vatandaşlar, “bireysel çı- Cmet Akın, AKP’nin “Avrupa’da kara”, “serbest piyasaya” öncelik veren E1 Ocak’tan itibaren ge- lirterek, “Örneğin, ilgili fatura- enerji fiyatlarının 4-5 kat arttığı” “serbest piyasanın” aslında bir düzenleyici çerli elektrik zamlarının da aralık ayından ne kadar gün iddiasını ülkemizdeki fahiş enerji değil, istikrarsızlık kaynağı olduğunu gide- aralık ayına da yansıtıldığı varsa tüketimi ona göre oranla- zamlarına gerekçe olarak gösterdi- MUSTAFA rek daha iyi görüyorlar. Uygarlık karşısın- şikâyetleri üzerine faturaları ÇAKIR yarak eski fiyat, ocak ayından ğini anımsatarak şu bilgiyi verdi: da, şimdi yalnızca üç seçenek var: 1) Totaliter/yeni-faşist rejimler. incelemeye aldı. ne kadar gün varsa yine tüke- “Ancak kısa süre önce Avrupa İs- 2) Emekçi sınıfların, tüm ezilenlerin çı- tatistik Ofisi, 19 AB ülkesinin oluş- ya olan güveni kalmıştır. Özelleş- Bu konuda dün açıklama yapan timi ona göre oranlayarak yeni tari- karlarını temsil etmeye kararlı, “kapitalizmi turduğu Euro bölgesinde 2021 yı- tirmelerin toplumu getirdiği nokta EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, pe- fe üzerinden hesaplama yapmak zo- aşan” bir yönde evrilmeye açık bir klasik/ lı ortalama enerji enflasyonunu bu. Bir an önce dağıtım bölgeleri- rakende satış şirketlerinin ilk oku- runda. Farklı ayın tarifesini uygula- gerçek “sosyal demokrasi”. yüzde 26 olarak açıkladı. Maliyet- nin kamusal hizmet alanına çekil- ma ile son okuma tarihi arasındaki yan şirket ağır bedel ödemek duru- 3) Bu iki seçenekten birine tutunamayan ler artsa da Avrupa bunu yüzde 26 uygarlığın, “karanlık çağlara” benzer biçim- mesi gerekiyor.” munda kalır” dedi. Tarife geçiş za- olarak yansıtmış. Türkiye’de ise ler sergilemeye başlaması. manlarında faturada görülen tüketi- yüzde 127’ye varan zamlar yapıl- İSVEÇ’TE HALKA Kendi ayağına sıkar me esas birim bedellerin EPDK tara- dı. İktidar sözcüleri ise 4-5 kat ar- Sürekli OHAL 1 Ocak’ta yürürlüğe giren zammın fından yayımlanan tarifelerle uyum- BÜYÜK DESTEK tış sanki Avrupa’daki faturalara da Bugün insanlığın, farklı parçalarını, fark- aralık ayına da yansıtıldığını düşün- lu görülmediği durumlar oluşabile- yansıyormuş gibi anlatıyor. Oysa lı düzeyde de olsa, tümünü etkileyen bü- üzgârdan elde edilen elektrik- mek dahi istemediğini belirten Sa- ceğini, ancak bunun nihai hesapla- fahiş zamlar Türkiye’de.” yük sorunlar var. Bu sorunların başında Rte azalma, Avrupa’da artış gös- küresel ısınma/iklim krizi geliyordu; ya- karya şöyle devam etti: “Hatalı fatu- Ayrıca Covid-19 pandemisinin ilk maya etki etmeyeceğini kaydeden nına pandemi (virüslerin tehditleri) eklen- teren gaz ve elektrik maliyeti gi- aylarında doğalgazın bin metreküp ralar olabilir ancak genelleştirildi- Yılmaz, yurttaşın müsterih olması- di. Bunlara “enerji krizi”, yapay zekânın de- bi etkenlerin elektrik faturaları- fiyatının 100 doların altına indiği- ğini düşünmüyorum. Bu kendi aya- nı, tüketim periyodunun artması ve- netimi gibi başka sorunları da ekleyebiliriz. na yansıdığı İsveç’te hükümetten ni ancak bunun halka yansıtılmadı- ğına sıkmak demek. Böyle bir du- ya eksilmesinin adaletsizlik oluştur- Bu sorunların çözümlerine ilişkin gündeme yardım açıklaması geldi. Maliye Ba- ğına dikkat çeken Akın, daha sonra rum işletme hakkı devri hükümleri- gelen önerileri de toplumlarda uzlaşmala- mayacağını belirtti. kanı Mikael Damberg, elektrik fa- ise salgından kısmen çıkışla birlik- ra izin veren ortak değerler sisteminde- ne, sözleşmeye aykırı olur. Tüketici- Süreci yorumlayan Elektrik Mü- turasına yansıtılan zamlardan en te artan talep üzerine enerji fiyat- ki (simgesel evrenindeki) parçalanma eğili- nin kandırılması, soyulması sonuç- çok etkilenen 1.8 milyon haneye hendisleri Odası (EMO) Yönetim miyle birlikte düşünmek gerekiyor. larındaki yükselişi bahane eden ik- mali yardım için 663.9 milyon do- larını doğurur. Lisansın iptaline ka- Kurulu üyesi Olgun Sakarya şu Bu sorunlar, ortak değerler sistemindeki tidarın zam yapmayı tercih ettiğini lar bütçe ayrıldığını bildirdi. dar gider. Ağır para cezası ile karşı- parçalanma eğilimi, “normali” geride bırak- vurguyu yaptı: “İşin özü yurtta- dile getirdi. l ANKARA mış bir “olağanüstü durumun” şekillendiği- laşırlar.” l ANKARA şın ne dağıtım şirketleri ne kamu- ni gösteriyor. Çözüme ilişkin gerçekçi öneri- ler, “serbest piyasanın” “görünmeyen elinin” kapasitesinin dışında kalıyor, devletin gö- SABAHA rünen elinin müdahalesini, adeta belirsiz bir KESK’TEN ARAŞTIRMA süre için rasyonel, bilimsel (seküler) ve her KARŞI türlü ayrımcılığı reddeden, küresel çapta bir İMZA “OHAL durumunu” gerektiriyorlar. Bu so- Ücretler artarken runlardan ikisine biraz daha yakından bak- Toplu iş sözleşme- mak, bu “skandal” saptamaya ışık tutabilir. alım gücü düştü! si görüşmelerin- de imza, dün sabaha Uzlaşmak mı? ESK’in güncel araştırması, son karşı 02.30’da atıl- Küresel ısınmaya karşı alınması gereken Küç yılda memur maaşlarındaki dı. Bu törene (sol- önlemleri artık herkes biliyor: Hızla (en geç erimeyi ortaya koydu. dan sağa) Birleşik 15-20 yıl içinde) fosil yakıt sonrasına geç- Buna göre, Ocak 2020’de 4 bin mek gerekiyor. Yoksa küresel ısınma en- Metal-İş Genel Baş- 450 lira olan ortalama memur düstri devrimi öncesi düzeyin 2-3 derece kanı Adnan Serda- maaşı 752 dolar ve dokuz çeyrek üzerine çıkacak, insanların yaşamasına ola- roğlu, MESS Başkanı nak vermeyecek bir noktaya doğru artmaya altın ediyordu. Bu maaşla 5 litre- Özgür Burak Akkol, devam edecek. lik ayçiçeği yağından 89 tane, 30 Türk Metal Genel Liberal demokrasi, sınıflar ve tabaka- adetlik yumurta kolilerinden 278 Başkanı Pevrul Kav- lar arasındaki çelişkilerin, sermaye düzeni- tane, 371 kilogram tavuk eti ala- lak, Özçelik-İş Genel ni tehdit etmesini önlemeyi amaçlayan uz- nabiliyordu. Ocak 2021’de ortala- Başkanı Yunus De- laşmalara dayanır. Bugün, büyük sermaye ma maaş 5 bin 156 liraya yüksel- ğirmenci katıldı. kâr kaygısıyla, işçi sınıfı işini kaybetme kor- di ama karşılığı 697 dolar ve 6.8 kusuyla, orta sınıflar süreç olarak faşizmin komplo teorilerinin etkisi altında, iklim krizi- çeyrek altına düştü. Yine bu ma- ni önlemek için gereken önlemlere direniyor- aşla alınabilecek 5 litrelik ayçiçe- lar. Birçok ülkenin, örneğin Almanya, ABD, ği yağı 69 tane, 30’luk yumurta İngiltere’nin yöneticileri, geçen kasımda ya- kolisi 246 tane, tavuk eti de 344 ‘Metal’de kazanım yüksek pılan COP26 toplantısından çıkan oldukça kilograma geriledi. Ocak 2022’ye sulandırılmış kararları bile uygulamaya ko- gelindiğinde ise ortalama maaş 7 yamıyorlar. Hükümetler toplumsal çelişkileri etal işkolunda grev aşamasına Başkanı Özgür Burak Akkol şöyle ko- da ise ücretler yüzde 30 artırılacak. bin 151 liraya çıktı. Ancak dolar uzlaştırmaya çalışırken süreç ilerlemeye de- vam ediyor. Gerçek şu ki küresel ısınma, Mgelen ve “1 Eylül 2021-31 Ağus- nuştu: “Ekonomi ve ihracat açısından Eğer altı aylık enflasyon yüzde 30 ge- karşılığı 518 dolar, altın karşılığı uzlaşma ile çözülebilecek bir sorun değil. 5.5 çeyrek oldu. Alınabilecek ise tos 2023” dönemini kapsayan grup büyük önem taşıyan sektörümüzde çerse fark ödenecek. Üç ve dördün- Pandemi daha kısa döneme ilişkin bir 5 litrelik ayçiçeği yağında 45 ta- toplu iş sözleşmesi, dün ilgili sendi- varılan bu anlaşma ile istihdam, ça- cü 6 aylar için enflasyon oranı uygu- sorun gibi ama halen 3. yılının içinde- ne, 30’luk yumurta kolisinde 179 kalar tarafından anlaşmayla sonuç- lışma barışı ve rekabet gücü korun- lanacak. Buna göre ücret artışı ilk al- yiz. Hem tünelin ucunda henüz bir ışık yok tane, tavuk eti miktarında 247 ki- landırıldı. du.” Ayrıca sosyal medyadan açıkla- tı ay için MESS ortalamasında yüzde hem de ormanlar kesilmeye, doğal habitat- lograma düştü. Yine araştırmaya lar yok olmaya, kentsel nüfus ve yoksulluk Türkiye Metal Sanayicileri Sendi- ma yapan Türk Metal Genel Başkanı 27.44, yıllıkta yüzde 65.67’ye ulaştı. artmaya devam ettikçe yeni pandemilere göre dört kişilik ailenin açlık sı- kası (MESS) ile görüşmeleri yürüten Pevrul Kavlak, ”Tarih yazdık” dedi. Ayrıca sosyal ödeme ve ödenekler ilk hazırlanmak gerekiyor. nırı 4 bin TL, yoksulluk sınırı 13 Türk Metal Sendikası, Birleşik Metal- yıl için yüzde 35 artırıldı. ikinci yıl- Pandeminin yayılmasını önleme çabala- bin TL ve bekâr bir çalışanın ya- Yüzde 10+3.7 lira İş Sendikası ve Özçelik-İş Sendika- da artış enflasyon kadar olacak. Ayrı- rı, devletin mali gücünü, disiplin - cezalan- şam maliyeti ise 5 bin TL’yi aştı. dırma - izleme/gözleme kapasitelerini yo- sı ortak açıklama yaparak “Sözleşme Anlaşmayla birinci altı ay için sa- ca Kurban Bayramı ödeneği yüzde 75 KESK, “insanca yaşamaya yete- ğun biçimde kullanılmasını gerektirdi. Hü- at ücretlerinde yüzde 10’luk artı- üyelerimizin talepleri doğrultusun- yükseltildi. Yine bu ay ve 2023 Ocak cek bir ücret için” yarın “bordro kümetler hem sermayenin hem işçi sınıfının da yeni kazanımlar ve önemli haklar şın ardından seyyanen 3.70 TL ücret ayında net 400 TL alışveriş çeki veri- yakma eylemi” de yapacak. hem de sağ popülizmin (ağırlıklı olarak orta zammı daha sağlandı. İkinci altı ay- sağlanarak bağıtlandı” derken, MESS lecek. l Ekonomi Servisi ve küçük burjuvazinin) direnişi karşısında, l MUSTAFA ÇAKIR/ ANKARA sık sık uzlaşarak ilerlemeye çalıştılar. İnsan sağlığı üzerinde uzlaşma çabaları, İngiltere ve ABD’de büyük can kaybına, ekonomik yıkıma yol açtı. Gereken önlemleri en ke- Abu Dabi Kalkınma Holding Başkanı Suwaidi: Zayıf TL, büyük yatırım fırsatı sin ve en uzlaşmaz biçimde alabilen bir ül- ke olarak Çin, pandemiden, herkesten ön- İnşaatçı ’erken ce en az zararla çıkıyor, ekonomisi de bü- yümeye devam ediyor. Diğer taraftan kapitalist toplumların or- teslim’ peşinde ‘Kelepir Türkiye’ zamanı! tak değerler sistemi (simgesel evrenleri), farklı kimliklerin dayattığı özgün taleplerin AP Holding Başkanı Ziya Yıl- basıncı ile oluşan kültür savaşları altında ürkiye’nin uzun süre dış politi- ile ilgilendiklerini açıklayan Suwa- sı demek. Ya- Dmaz, inşaat sektöründeki ge- parçalanıyor. Seçimlerin toplumun bütünü lişmeleri yorumladığı basın top- Tkada gerilim yaşadığı, iktidarın idi, Türkiye Varlık Fonu’yla (TVF), ni BAE altı ay tarafından meşru kabul edilen, yönetimler lantısında maliyet artışlarının et- “15 Temmuz darbe girişimi”nin ar- bu fonun kendi portföyünde bulu- önce bir şirke- üretme kapasitesi hızla yok oluyor. Dolayı- kilerine de dikkat çekti. Bunlar- kasında olmakla suçladığı, ancak nan bazı şirketler dahil “birkaç fır- tin hissesini 1 sıyla, genel seçimler, parlamento, toplum- dan etkilenmemek için ortalama sal uzlaşma çabaları, liberal demokrasinin geçen kasım ayında TL’nin rekor sat” üzerindeki görüşmelerin çok- dolara alacak- 18 ay olan inşaat yapım süresini güvencesi olmaktan çıkıyor; aksine “libe- seviyede değer kaybetmesiyle eş- tan başladığını açıkladı. Suwaidi, ken bu şimdi ral demokrasi” iç savaş olasılıklarını besle- 12 aya indireceklerini belirten Yıl- zamanlı olarak ilişkilerin yumuşa- “Sizi dahil edebilecekleri veya sizin 40 sent ediyor. yen, süreç olarak faşizmin devlete ulaş- maz, “2020’de 3 bin 200 TL olan dığı Birleşik Arap Emirlikleri’nden onlar üzerinden bir platform geliş- Şirketlerimiz yok pahasına gide- masını kolaylaştıran istikrarsızlıkların kay- demir 14 bin 400 TL’ye kadar çık- nağına dönüşüyor. Geriye “karanlık çağlar- (BAE) “Zayıf TL, büyük yatırım fır- tirebileceğiniz, bazı kenarda kalmış cek” dedi. Gelişmiş ülkelerde bu tür tı. Biz 3 bin 600 TL’ye göre ko- la”, klasik/gerçek sosyal demokrasi ara- satı” açıklaması geldi. varlıkları var” dedi. yatırımların iç denge ve rekabeti numlanmıştık. Burada öngörüle- sında bir seçim yapmak kalıyor. Bu gelişmeyi Cumhuriyet’e yo- bozacağı için engellendiğini kayde- mez bir maliyet artışı var. İnşaat- Yok pahasına gider rumlayan Prof. Dr. Duran Bülbül den Bülbül şuna dikkat çekti: “Maa- ları hızlıca bitirerek bu gibi artış- lardan minimum seviyede etkilen- Financial Times’a konuşan Abu ise bu tür ülkelerin AB’de böylesine lesef bizde bunları engelleyecek de- meyi planlıyoruz” dedi. Dabi Kalkınma Holding (ADQ) Baş- büyük yatırımlar yapamadığı için mokratik ve güçlü kurumlar ve güç- KISA... KISA... Dünyada konut fiyatı en kanı Muhammed Hasan el Suwa- Türkiye’ye yöneldiğini, TL’deki de- lü ekonomi yok. Bu gibi yatırımlara çok artan ülkenin yüz- l Yenilenebilir enerjide, desteklemede TL’ye idi, uzun vadeli düşünüldüğün- ğer kaybının da iştahlarını artırdı- ihtiyaç duyuluyor. Bu nedenle ilk de 35.5 ile Türkiye oldu- dönülmesi nedeniyle finansman yükünün de, TL’nin zayıf olması nedeniyle ğını vurguladı. TL’nin son dört ay- defa, kaynağı belirsiz gelen emanet ğunu, bu nedenle konut artmasının ardından kamunun YEKA rüzgâr “Türkiye’de alım yapmak için ha- da yüzde 60 değer kaybı yaşadığını paraların haczedilmeyeceğine dair yatırımının enflasyona ihalelerinde taban fiyat uygulamasını de- rika bir zaman” olduğunu söyledi. hatırlatan Bülbül, “Bu değer kaybı karar çıkardılar. karşı güvenli liman ola- ğerlendirdiği öğrenildi. Türkiye’de finans, lojistik ve gıda TVF’deki şirketlerin de ucuzlama- rak görüldüğünü ifade l WatchGuard Tehdit Laboratuvarı’ndan el- 14 liraya yerleşiyor eden Yılmaz, ken- de edilen verilere göre, geçen yıl Türkiye’de Öte yandan dolar/TL, TL’nin sü- ÜİK’in “Dış Ticaret En- de 9.7 artışla 103.7 puan, ih- dilerinin de beş 627 bin 31 adet kötü amaçlı yazılım saldırı- İTHALAT rekli artan negatif getirisi ve enflas- Tdeksleri, Kasım 2021” ra- racat miktar endeksi yüzde yılda 35 milyar sı gerçekleşti. Bu saatte 72 saldırı demek. poru, TL’deki erimenin özel- 21.8 artışla 164.8 puana çıktı. yonda daha da yükseliş yaşanabile- TL’lik yatırım Bunların birçoğu “Gen Variant” türünde. BİRİM likle ithalat fiyatlarındaki et- Yine, ithalat birim değer en- ceği beklentisiyle geçen hafta yak- hedefi olduğu- l Sosyal ağ içerik üreticileri ve mobil uygu- kisini ortaya koydu. Buna deksi yüzde 29.3 artışla 127.1 laştığı 14 seviyelerinde dün de iş- nu açıkladı. lama geliştiricilerine yönelik vergilendirme- FİYATI göre, geçen kasım ayında puana yükselirken ithalat lem görmeyi sürdürdü. Gün için- l Ekonomi nin esasları belirlendi. Buna göre gelirlerin Kasım 2020’ye kıyasla ihra- miktar endeksi ise yüzde 1.5 de 14.02’ye çıkan dolar/ TL günü Servisi 880 bin liraya kadarı için beyanname dü- UÇUYOR cat birim değer endeksi yüz- azalışla 119 puana indi. Ziya Yılmaz 13.80’de kapattı. l Ekonomi Servisi zenlemesine gerek kalmayacak.