Catalog

4 AĞUSTOS 2021 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterl İn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 8.4300 9.9750 11.7320 18.59 1409 3317.39 492.11 8 kuruş 7.5 kuruş 9.5 kuruş Sabit puan 9.16 puan 37.96 lira 5.46 lira Tüketici enflasyonu, temmuz ayında aylık bazda yüzde 1.8, yıllık bazda yüzde 18.95 arttı Zirve koşusu sürüyor Esas sorun Temmuz ayında gerçekleşen yıllık TÜFE oranı, Merkez finansman değil Bankası’nın enflasyon hedefinden 13.95 puan, yeni açıkla- aynak, çoğu kez para ve/veya pet- dığı yılsonu tahmininden de 4.85 puan yüksek durumda. rol, altın rezervi başta olmak üzere Kdoğal kaynak olarak algılandığın- ÜİK’in “Tüketici Fiyat Endek- 51.6 idi. Bunu yüzde 19.63 ile salata- dan; en önemli sorun da kaynak yeter- si, Temmuz 2021” raporuna gö- lık, yüzde 18.33 ile kuru soğan izledi. sizliği, kaynak bulma olarak görülmek- Tre, TÜFE’de temmuz ayında ön- En çok fiyat düşüş ise yüzde 9.25 ile te, çözüm olarak da, dış kaynak, ya- ceki aya (aylık) kıyasla yüzde 1.8, patlıcanda. Bu ürünü yüzde 8.32 ile bancı sermaye sağlama önerilmektedir. Aralık 2020’ye kıyasla yüzde 10.41, kiraz, yüzde 7.5 ile kabak izledi. Bu algıyla bir ülkenin esas kaynağının Temmuz 2020’ye (yıllık) kıyasla yüz- n ENAG’da yüzde 4.86: Alternatif nitelikli insan gücü olduğu gerçeği gör- de 18.95 ve 12 aylık ortalamalara gö- tüketici enflasyonu çalışması yapan mezden gelinmektedir. re yüzde 15.15 artış gerçekleşti. Tem- Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG- Dünyada, yabancı sermaye yatırımı, dış muzda son 27 ayın en yükseğine çı- rup) ise Temmuz 2021 (30.06.2021- borçlanma, başlangıçta liberal ekonomi kan yıllık oran, geçen haziranda ise 31.07.2021) günlük fiyat değişimle- politikası izleyerek kalkınmış tek bir ülke yüzde 17.53’tü. Bunun yanında aylık rinden elde edilen ENAG Tüketici Fi- olmamasına, ülkemiz örneği de ana soru- nun finansman olmadığını kanıtlamasına yat Endeksi’nin aylık bazda yüzde TÜFE, son 20 yılın en yüksek temmuz karşın, ekonomik yanılgı sürmektedir. 4.89 arttığını duyurdu. İlk 7 aylık ar- ayı verisi olarak kayıtlara geçti. Ayrı- Türkiye, ekonomi tarihinde iki dönem; tış ise yüzde 25.14 olarak hesaplandı. ca temmuzda gerçekleşen yıllık TÜFE, düzenli, hızlı ekonomik büyüme sürecine n Üretici hız kesmedi: Yine dün Merkez Bankası’nın yüzde 5’lik enf- girmiştir. İlki, 1933-8 Birinci Sanayi Pla- açıklanan “Yurtiçi Üretici Fiyat En- lasyon hedefinden 13.95, yeni açıkla- nı; ikincisi de 1963-70 Birinci Beş Yıllık deksi, Temmuz 2021” raporuna gö- dığı yüzde 14.1’lik yılsonu tahminin- Kalkınma Planı ile II’nci BYKP’nin ilk yıl- re, Yİ-ÜFE temmuzda önceki aya göre den 4.85 puan yüksek duruma geldi. ları uygulamasıdır. Türkiye Birinci Sanayi n ‘Konut’ta patlama: İçinde su, yüzde 2.46, Aralık 2020’ye göre yüz- Planı’nı, enflasyonsuz, sınırlı tutarda ma- elektrik, doğalgaz gibi giderlerin ol- de 25.05, Temmuz 2020’ye göre yüz- kine-donanım şeklinde ayni dış serma- duğu konut harcama grubu aylık yüz- de 44.92 ve 12 aylık ortalamalara göre ye kullanarak, dış açık vermeden hatta de 5.07’lik artışla ana harcama grup- yüzde 28.47 artış gösterdi. Yıllık oran bir miktar Osmanlı borcu ödeyerek, ken- ları içinde temmuz ayı lideri oldu. En geçen haziranda yüzde 42.89’du. di olanaklarıyla gerçekleştirerek, kalkınma önemli harcama grubu gıda ise yüzde sürecine, girmişse de izleyen yıllarda ile- ri aşamalara geçememiştir. Türkiye, ikinci 2.77’lik artışla ikinci sırada. Ayrıca gı- Faiz baskısı olacak kez, 1963-70 planlı kalkınma döneminde, dada yıllık artış yüzde 24.92 yükseldi. Öte yandan temmuzda yüzde düşük enflasyon hızı, sınırlı dış borç kul- n 284 üründe arttı: Temmuz 18.95’e ulaşan yıllık TÜFE, Merkez lanımıyla yıllık ortalama yüzde 7’ye yakın 2021’de, TÜFE endeksinde kapsanan Bankası’nın yüzde 19’luk politika fa- büyüme hızına ulaşmıştır. Bu dönemde 415 maddenin 81’inin ortalama fiyatı izine çok yaklaştı. Bunun banka üze- büyümeyi sağlayan KİT yatırımları, Devlet düşerken, 50 maddenin fiyatı değiş- rinde faiz artışı baskısı yaratacağı Yatırım Bankası tarafından fonlanmıştır. medi ve 284 maddenin fiyatı arttı. tahmin ediliyor. Bu açıdan ekonomist 24 Ocak 1980 Kararları, ekonomimi- n ‘Tatil’e zam sürdü: Mal veya hiz- Uğur Gürses’in şu vurgusu önemli: zin günümüzdeki derekesine düşüşü, so- met bazında aylık en yüksek fiyat ar- “Direkten döndük; yoksa yıllık enf- runların ağırlaşması sürecinin başlangıcı tışı yüzde 29.42 ile yurtiçi bir hafta ve lasyon Merkez Bankası’nın faizini olmuştur. Planlama yerine serbest piya- daha fazla süreli turlarda görüldü. Bu geçip onları ‘sıkılaştırmak’ zorunda sa ekonomisi, vergileme yerine iç ve dış turlarda aylık artış haziranda yüzde bırakacaktı...” l Ekonomi Servisi borçlanma, kamu üretken yatırımı yeri- ne özel ve yabancı sermaye teşviki, özel- leştirme; iç ve dış borcu sürekli artan, GSYH’si ve kişi başına geliri dünya sıra- lamasında giderek gerileyen, işsizliğin ve Sebze ve meyvede yangın tedirginliği ‘Memur yüksek enflasyonun eşanlı yaşandığı, ca- ri işlemler ve bütçe açıklarının büyüdüğü Zaten maliyetler sürekli artıyordu. Bir Ali CAn PolAt ekonomi sonucunu doğurmuştur. Üst kü- taş mı de bu yangınlar vurunca gıda enflas- meye yükseldik yükseliyoruz söylemiy- ge ve Akdeniz’deki bazı illerde yonu akıl almaz bir boyuta geldi. Ar- le Türkiye her alanda alt kümelere düşme Egünlerdir süren yangın ekonomi- tık ciddi önlem alma zamanı.” sürecine girmiştir. yesin?’ Vergi gelirleri bir yana, 1980 sonra- yi de olumsuz etkileyecek. Yangın Türkiye Halciler Federasyonu Baş- sı dış borcu 15 milyar USD’den 450 mil- bölgesi meyve-sebze üretiminin yo- kanı Yüksel Tavşan ise yangınların şu yar USD’ye yükselmiş, Hazine garantile- ğun olarak gerçekleştiği bölgeler. an için hallere yansıyan bir etkisi ol- rakamları doğrultusunda aldıkları zammın ERMAn ŞEntÜRK ri nedeniyle şarta bağlı dış yükümlülüğü- Seralara da çok yakın. Türkiye Zira- madığını belirtti. Ancak bir an önce kendileri için sıfıra eşit olduğunu hatırla- nün kesin tutarı bilinmeyen, iç borç stoku atçılar Derneği Başkanı Hüseyin De- emur ve memur emeklileriyle ilgili al- kontrol altına alınmazsa meyve-seb- tan Doğruyol şöyle devam etti: 2 trilyon TL’yi aşmış, 80 milyar USD dola- mirtaş, yangının etkilediği seralar Mtıncı dönem toplusözleşme görüşme- ze üretiminde de çok kötü etkilerinin “Yetkili konfederasyonlar reel enflas- yında özelleştirme hasılatı elde etmiş ül- ve meyve-sebze alanları nedeniyle leri önceki gün Ankara’da başlarken, sağ- olacağını ekleyen Tavşan, “Endişeyle yonun yüzde 35-40 olduğu şu dönemde ke, hâlâ dış borç aramakta, ana sorun fi- kışlık meyve sebze üretiminde ak- lık sektörü çalışanları dün İzmir’de dikkat 2022 için yüzde 21, 2023 için yüzde 17 izliyoruz” dedi. nansman olarak kamu yanıltılmaktadır. saklıklar yaşanabileceğini belirterek Yangınların sera alanlarına sıçra- çekici bir zam eylemine imza attı. zam taleplerini hangi hesaplamayla, na- Finansman sorunu, köktenci olmayan sa- şunları söyledi: maması için dua ettiklerini söyle- Sendika üyelerinin ekmek-kuru soğan sıl buldular? Yüzde 3+ yüzde 3 refah pa- dece yanlışların düzeltilmesiyle, tam olarak yiyerek gerçekleştirdiği ve “memur taş mı “Antalya bölgesindeki seralarda yen Pazarcılar Federasyonu Başkanı yı ne demektir? Maaşlarımızın alım gü- çözülmese bile sorunlar listesinin alt sırala- büyük sıkıntılar var. Bu demektir ki yesin” sorusunun dile getirildiği protes- Ali Karaca ise “Üretimin olduğu yer- cünün, altınla dövizle kıyaslandığında, rında yer alacak ikincil bir sorundur. önümüzdeki kış aylarında sebzeyi pa- to eyleminde konuşan Birlik Sağlık-Sen ler Ege ve Çukurova bölgesi ki bura- en az yüzde 50 eridiğini hiç mi görmez- Maliye politikasında kamu harcamala- halıya alacağız. Şu anda meyve açı- Genel Başkanı Ahmet Doğruyol, yetki- lar hem yangınla hem kuraklıkla mü- siniz?” Doğruyol, kamu çalışanları olarak rında; (i) gösteriş, itibar harcamalarından sından sorun yok. Çoğu hasat edildi. li iki konfederasyon temsilcilerini istedik- cadele ediyor. Seralar etkilenirse du- tasarruf, (ii) yandaşlara kaynak aktarılma- “sözde” değil, “gerçek” enflasyona göre Ancak kış ayları için durum tehlikeli. sının sonlandırılması, (iii) yap işlet devret leri düşük zam oranları nedeniyle eleştir- rum vahim” diye konuştu. zam istediklerini de vurguladı. gibi pahalı finansman yöntemlerinden ka- di. Yaklaşık on yıldır açıklanan enflasyon l İZMİR çınılması, (iv) gereksiz kamu cari harca- malarının kısıtlanması, (v) topluma katkı- sı olmayan bazı kurumların kaldırılması, Otomotiv ve hafif ticari araç pazarı, temmuzda yüzde 45.3 küçüldü kalkınmaya katkıda bulunacak yatırımla- rın ve harcamaların finansmanına önem- li kaynak sağlar. Vergi alanında da; (i) ser- maye lehine genişletilmiş vergi istisnala- rı ve indirimlerin kaldırılmasıyla, (ii) vergi p EPDK KARAR YAYIMLADI Oto azarı frene bastı güvenlik ve denetim aracı olan servet be- yanının yeniden uygulamaya konulmasıy- la, (iii) yandaş, büyük sermaye lehine ver- Kaçak akaryakıta tomotiv satışları temmuz ayında aylık dönemde yüzde 27 artarak 346 ‘İkİncİ elde FAİZ gi aflarının sonlandırılmasıyla, (iv) menkul Oyıllık bazda yüzde 45.3 azalarak 47 bin 636 adet olurken, hafif ticari araç değerler piyasasındaki işlemlerin bir tür karşı yeni sistem bin 849 adede geriledi. Gerilemede ar- pazarı da yüzde 40.1 artarak 95 bin düşürülsün’ t Alebİ muamele vergisine tabi tutulmasıyla, (v) tan fiyatlar ve uzun süren bayram tati- 914 adede ulaştı. karyakıt bayilerinin denetimin- döviz satışlarında binde 1 gibi sembolik otorlu a raç Satıcıları Federasyo- linin etkili olduğu belirtiliyor. Otomotiv satışları 10 yıllık temmuz Aden sorumlu olacak yetkilendiril- olan BSMV oranını yüzde 2’ye yükseltil- Mnu (ma SFed) g enel başkanı a y- Otomotiv Distribütörleri Derneği ayı ortalamalarına göre de yüzde 25.2 miş otomasyon şirketleriyle ilgili ha- mesi, kamu gelirlerinde azımsanmayacak dın erkoç, ikinci el otomobil pazarının (ODD), otomotiv satışlarında temmuz azaldı. Otomobil pazarı yüzde 25.8, ha- zırlıklar tamamlandı. Bu kapsam- artışa yol açar. Dengeye ulaşıncaya değin yılın ilk altı ayının 5’ini düşüşle geçir- ayı ile ilk yedi aylık verileri açıkladı. fif ticari araç pazarı ise yüzde 23.2 da Enerji Piyasası Düzenleme Kuru- politik ve kişisel kaygılarla, vergilemeden diğini bildirdi. erkoç, “v atandaşlarımı- Buna göre temmuzda otomobil satışları düştü. l Ekonomi Servisi mu (EPDK), akaryakıt bayi denetim ödün verilmemesi de gerekir. zın alım gücü düştü. a raç maliyetle- sisteminin kurulması ve uygulanma- bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde Para politikası da Merkez Bankası’nın ri de yükselmeye devam ediyor. Kre- sı için tüzelkişilerin yetkilendirilme- 47.7 azalarak 36 bin 311 adet olurken işlevleri doğrultusunda kalkınma amacı- di faiz oranları düşerse piyasanın ha- si hakkındaki kararını dünkü Resmi hafif ticari araç pazarı ise yüzde 35.8 na yönlendirilebilir. Fiyat istikrarı yanı sı- reketleneceğini düşünüyorum’’ dedi. Gazete’de yayımladı. ra kamuya güven verme, banka kredi- azalarak 11 bin 538 adede indi. v adelere de değinen erkoç, taşıt sa- Akaryakıt kaçakçılığıyla mücade- lerini yönlendirme, gerektiğinde devle- Türkiye otomobil ve hafif ticari araç tışlarında 24 ile 60 ay taksit yapıldığı- lede bayi denetim sisteminin etkinli- ti finanse etmek de merkez bankaları- nı hatırlatarak “Faiz oranları yükselir- toplam pazarı, 7 aylık rakamlara göre ğinin artırılması amacıyla dağıtıcı li- nın görevleri arasındadır. Bu bağlamda; ken vadelerin düşürülmesi ticareti ak- ise bir önceki yılın aynı dönemine gö- (i) TCMB’nin bütçe ödeneklerinin yüzde sansı sahiplerinin otomasyon siste- satıyor” diye konuştu. re yüzde 29.6 artarak 442 bin 550 adet 5’ini aşmamak üzere Hazine’ye kısa va- mi EPDK tarafından yetkilendirilmiş olarak gerçekleşti. Otomobil satışları 7 deli avans vermesi, (ii) üretken yatırım- tüzelkişiler aracılığıyla kurulacak. lara yönelik orta vadeli reeskont kredisi Kararın uygulamaya dönük madde- uygulamasına yeniden başlanması, (iii) leri 1 Ocak 2022’de yürürlüğe gire- Gecikme zammı özendirici ve caydırıcı önlemlerle banka Türkiye’nin hakkı 6.5 milyar dolar olacak cek. l Ekonomi Servisi kredilerinin yatırım ve ihracat finansma- ve faizi silinecek nına yönlendirilmesi, (iv) TCMB’nin he- KISA... KISA... defleri gerçekleştirmesi, şeffaflık, kamu- IMF’nin salgın desteği yolda osyal Güvenlik Kurumu Başkanı yu doğru bilgilendirmekle itibar kazan- l Sirke Üreticileri Derneği Baş- Sİsmail Yılmaz, yeni yapılandırma luslararası Para Fonu (IMF) Gu- Üye ülkelerin IMF’deki “kotaları” ması, para politikasının etkinliğini artırır. kanı Gürhan Güven, “Bazı merdiven kanunu ile kurum alacaklarının ta- Uvernörler Kurulu, salgınla mü- ile doğrudan orantılı tahsis edilen özel Konuları bilen, kamu yararı gözeten, altı firmalar standart dışı üretim yapı- mamının gecikme zammı ve gecik- cadelede küresel likiditeyi artırmak çekme hakları için 190 üye ülkenin özverili, baskılara karşı dirençli kamu yö- yor. Önlemek için marketlerle görüş- me faizlerinin silineceğini bildirdi. neticileri, kuşkusuz yukarıda yazılı sı- amacıyla 650 milyar dolarlık özel onayı uzun zamandır bekleniyordu. tük. Kontrollerini uluslararası standart- Yılmaz, “Bunun yerine yurtiçi üre- radan önlemleri geliştirerek daha etki- çekme hakkı (SDR) olarak adlandı- IMF’den yapılan açıklamada Guver- lara göre yapmalarını istedik” dedi. tici fiyat endeksleriyle güncellenen li halde uygulayarak sorunu çözebilirler. rılan rezerv para biriminin tahsisi- nörler Kurulu’nun teklifi onayladığı l Seyidoğlu Gıda’nın Bursa’da tutarlar ödenecek. Bu kapsamda pe- Önemli olan, yetenekli, bilgili, liyakatli ki- ni onayladı. IMF tarihinin en büyük açıklandı. IMF Başkanı Kristalina Ge- tahin üretim tesisini aldığı açıklan- şin ödeme halinde Yİ-ÜFE’nin yüzde şileri göreve getirmektir. para rezervi tahsisinin 23 Ağustos’ta orgieva, “SDR tahsisi kriz döneminde- dı. Bu tesise 5 milyon lira yatırım 90’ı silinecek. İdari para cezalarının Politika belirlerken, uygularken dış çevre- gerçekleşeceği belirtildi. Türkiye’nin ki küresel ekonomi için bir aşı. Özel- yapacaklarını belirten Seyidoğlu Gı- da borç aslının yüzde 50’si silinecek lerin telkinlerine, emperyal güçlerin ve on- IMF’de yaklaşık yüzde 1 payı bulu- likle koronavirüs krizinin etkileriyle da Genel Müdürü Mehmet Göksu, ve kalan Yİ-ÜFE ile güncellenecek. ların sözcülüğünü yapan çıkar çevrelerinin nuyor. Bu kapsamda Merkez Bankası baş etmeye çalışan en kırılgan ülkele- “Yeni satın almalarla büyüyeceğiz” Son başvuru tarihi 31 Ağustos” de- ayartılarına da kapılmamak gerekir. Sorun- rezervlerine yaklaşık 6.5 milyar do- re katkı sağlayacak” dedi. dedi. l Ekonomi Servisi di. l Ekonomi Servisi ların nedeni bilinmeden sorun çözülemez. lar katkı bekleniyor. l Ekonomi Servisi