Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 11 AĞUSTOS 2021 ÇARŞAMBA 2 olaylar ve görüşler Yaşam hakkı ve zorunlu aşı M. ÖNDER TEKİN Yaşam hakkını korumada pozitif yükümlülüğü olan EMEKLİ YARGIÇ devletin, geldiğimiz aşamada yükümlülüğünü yerine getirmesinin en önemli adımı, aşı düzenlemesini içeren ünyayla birlikte ülkemizi de yasa çalışması yapmasıdır. etkileyen Covid-19 salgını, is- Dtenilen toplumsal bağışıklık düzeyine ulaşılamadığından etkisi- Orman yangınları ni sürdürüyor. Tam açılma sonrası günlük vaka ve ölüm sayıları düzenli olarak artıyor. Günlük vaka sayıları otuz bine yaklaştı. Her gün bir uçak kazası boyutunda yurttaşımız yaşa- ve belediyeler mını yitiriyor. Toplum bağışıklığı eşi- ğinin uzağındaki aşılanma oranları, THK’nin sahip olduğu hava araçlarının bakım ve onarımının sonbahar ile birlikte yeni bir tam ka- hızla yapılarak orman yangınlarında kullanılmaları için panma olasılığını kuvvetlendiriyor. Salgın sonrası büyük gelir kaybına gereken adımlar atılmalıdır. uğrayan esnafların üye olduğu odala- belediyeleri başta olmak üzere tüm bele- MAhMuT EsEN rın temsilcileri, yeni bir tam kapan- diyelerimizi eskiye oranla daha fazla ilgi- ma yüzünden işyerlerinin tamamen EMEKLİ MüLKİYE BAşMüfETTİşİ lendirir hale gelmiştir. kapanmasını engellemek amacıyla Zira büyükşehir belediyelerinin sınırla- aldıkları kararları açıklıyorlar. - Havacılık konusu 14.10.1983 gün değil, birçok ülkenin gündeminde. litikasının “çocuk yararını” hedef- rı ilin mülki sınırlarıyla eşitlenmiştir. Bin- Türkiye Kahveciler Kıraathaneci- 1ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Peki aşı herkes için zorunlu hale ge- lediği, amacın her çocuğun aşı yo- lerce orman içi veya orman kenarı köy ar- ler ve Büfeciler Federasyonu, iki doz Kanunu'nda düzenlenmiştir. tirilebilir mi? luyla ciddi hastalıklara karşı korun- tık büyükşehir belediyesinin mahallesi ha- aşısını yaptırmayan müşterilerini iş- Sözü edilen kanun devlet hava araçları- ması olduğu, Avrupa İnsan Hakla- line gelmiştir. Orman yangınlarını yerleşim yerlerine almayacaklarını açıklıyor. nı kapsamı dışında bırakmıştır. Devletin pozitif rı Sözleşmesi’nin 8. maddesinde dü- yeri/dışı şeklinde ayırmak kolay değildir. İstanbul’da altı ilçenin fırıncılar oda- Devlet hava araçları dışındaki tüm araçlar zenlenen “özel hayata ve aile hayatı- yükümlülüğü Belirtilen nedenlerle belediyelerin yan- sı temsilcisi, aşı olmayanları fırın- sivil hava aracı olarak kabul edilmektedir. na saygı hakkı”nın ihlal edilmediği gınla mücadele hizmetlerini orman yan- Zorunlu aşının hakları ilgilendiren lara almayacaklarını, ekmek satma- Orman yangınları ile mücadele hizmet- karar altına alınmıştır. Kararlar, ge- gınlarını da kapsayacak şekilde düzenle- birden çok boyutu var. Bunlardan bi- yacaklarını kamuoyuyla paylaşıyor. lerinde kullanılacak hava araçları devlet rekli ölçütleri sağlayan yasa ile aşıyı meleri zorunluk haline gelmiştir. rincisi, yaşam hakkı. Bir diğeri de Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfe- hava araçları arasına alınmıştır. zorunlu kılmanın hukuka uygun ol- Belediyelerin özellikle hava yangın vücut dokunulmazlığı (tıbbi müda- derasyonu (TESK), üyelerine işyer- Devlet hava araçları konuya ilişkin yönet- duğunu göstermektedir. araçlarına sahip olmaları, bu araçları kul- haleyi ret hakkı). Bilim insanlarının lerinde aşı olmayan işçi çalıştırılma- melikte tanımlanmıştır. Buna göre Tarım ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıh- lanmaları ve bu konularda örgütlenmeleri çalışma sonuçları, yaşam hakkının masını bildiren genelge gönderiyor. Orman Bakanlığı tarafından yangın söndür- ha Kanunu’nda, Covid-19 hastalığı- gerekmektedir. korunması için aşının yaptırılma- Bu kararlar, çalışma hakkı başta ol- me hizmetlerinde kullanılan hava araçları Nitekim CHP’li belediyelerde bu tür ara- na karşı geliştirilen aşıların uygu- sı gerektiğine yoğunlaşırken aşıdan mak üzere kimi hakları ihlal eden da devlet hava aracı olarak kabul edilmiştir. yış olduğu görülmektedir. lanmasına dair bir hüküm yoktur. kaçınanlar, aşının zorunlu hale geti- mahiyette. Yasal dayanak doğrultu- Bunumla birlikte Orman Genel Müdür- Bu bağlamda öncelikle konuya ilişkin Bu aşamada, kanunilik koşulu yok- rilmesinin vücut dokunulmazlığının sunda, yetkili makamlarca alınma- lüğü (OGM) envanterinde dahi kayıtlı hava yönetmelikte değişiklik yapılması, beledi- tur. Yaşam hakkı, en temel haklar- ihlali olacağını iddia ediyorlar. Daha ması nedeniyle karmaşa ve keyfilik yangın söndürme aracı bulunmamaktadır. yeler tarafından orman yangınları ile mü- dandır. Bu hak, Türkiye Cumhuriye- önce, zorunlu “bebeklik dönemi aşı- görüntüsüne hizmet ediyor. Sanat- cadele hizmetlerinde kullanılacak olanla- ti Anayasası’nın, 17., Avrupa İnsan ları”, Anayasa Mahkemesi önünde çılar, aşı kararsızlığını sonlandırma OGM filo oluşturmalıdır rın da devlet hava aracı olarak kabul edil- Hakları Sözleşmesi’nin 2. ve Birleş- bireysel başvuruya konu edilmişti. hedefli kampanyalara katılıyorlar. OGM hava araçlarını hizmet alımı su- mesi gerekmektedir. miş Milletler Medeni ve Siyasi Hak- Anayasa Mahkemesi, 11.11.2015 ta- Sağlık ekipleri, vatandaşları ülke- retiyle karşılamaktadır. Nitekim 2020 yı- Bununla birlikte belediyelerin bağlı- lar Sözleşmesi’nin 6. maddesinde rihli ve B. No: 2013/1789 sayılı Ha- nin zirve noktalarında bulunan yer- lında 27 adet helikopter ve 2 adet amfibik sı şirketleri aracılığıyla ticari faaliyet- güvenceye alınmıştır. Koruyucu hak- lime Sare Aysal kararında, zorun- leşim yerlerinde, tarlalarda aşılıyor. uçak ve 1 adet insansız hava aracını ki- ler bağlamında Ulaştırma ve Altyapı lardandır. Devletin, bu hakkın mut- lu aşı uygulamasının Sağlık Bakan- Türk Tabipleri Birliği ve tabip odala- raladığı anlaşılmıştır. (https://www.ogm. Bakanlığı'ndan yangın söndürme uçakları lak korunmasında pozitif yükümlü- lığı Genelgesi ile uygulandığı, bu ne- rı, yurttaşları aşı olmaya çağırıyor. gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/FaaliyetRa- izin/işletme ruhsatı alabilecekleri, aldık- lüğü vardır. Yaşam hakkını koruma- denle müdahalenin “kanunilik” şar- Tüm bu kampanyalara rağmen, poru/Orman%20Genel%20Müdürlüğü%20 ları hava taşıtlarını tescil ettirdikten son- da pozitif yükümlülüğü olan devle- tını sağlamadığından “maddi ve ma- toplumun önemli kesimi gönüllü aşı 2020%20Yılı%20Faaliyet%20Raporu.pdf) ra kullanmalarının da yasal olarak ola- tin, geldiğimiz aşamada yükümlülü- nevi varlığın korunması ve geliştiril- olmaya direniyor. Toplumsal bağı- Devlet hava araçlarının sadece belli ku- naklı olduğu görülmektedir. ğünü yerine getirmesinin en önemli mesi hakkı”nın ihlal edildiğine ka- şıklık için nüfusun yüzde 80-85’inin rumlarda bulunduğu görülmektedir. Ancak hizmetin esas sahibi/sorumlu- adımı, aşı düzenlemesini içeren yasa rar vermiştir. İhlal kararının daya- aşılanması hedefinin uzağındayız. Örneğin EGM 2020 yılı envanter su, üstelik özel bütçeli kamu kuruluşu çalışması yapmasıdır. nağı, bebeklik dönemi aşılarının ka- Sadece nüfusun üçte birinin aşısı ta- kayıtlarında 24 adet helikopter, 1 adet ko- olan OGM'nin bile hava aracına sahip ol- AİHM ve Anayasa Mahkemesi’nin nunla düzenlenmemesidir. mamlandı. Oysa salgın, yaşam hak- madığı bir ortamda bu hizmetin beledi- muta kontrol uçağı, 1 adet insanlı keşif kararlarıyla çerçevesini çizdiği doğ- Çekya’da çocuklarına zorunlu aşı kı ve sağlık hakkı ihlallerine yol açı- yeler tarafından ayrı ayrı yerine getiril- uçağı, 19 adet (İHA/SİHA) yer almaktadır. yaptırılmasını onaylamayan bazı ai- rultuda erişilebilir, öngörülebilir, ke- yor. Son günlerde yoğun bakım üni- mesi kolay değildir. (https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm. le bireylerinin hak ihlali iddiaları, sinlik ölçütleri içeren yasa hüküm- telerinde görevli hekimler, yoğun gov.tr/IcSite/strateji/Planlama/2020_IDA- AİHM’ye taşınmıştır. Mahkemenin leri doğrultusunda tıbbi müdahale- bakımda yatan hastaların yüzde Belediyeler ortak hareket RE_FAALIYET_RAPORU.pdf) 08.04.2021 tarihli, B.No: 47621/3 yi ret hakkına zorunlu aşı ile yapı- 95’inin aşısız kişiler olduğunu açık- OGM'nin yangınla mücadele için ha- etmelidir kararıyla para cezasının aşırıya kaç- lacak müdahale, herkesin “yaşam lıyorlar. Buna koşut olarak “zorunlu va aracı sahibi olmaması, bu hizmeti iha- Gerektiğinde sınırları dışındaki her yan- madığı, çocukların kreşe kabul edil- hakkı”nı koruyucu niteliğiyle bir- aşı” uygulamasına geçilmesi talep- le ile gördürmesinin kamu hizmeti ge- gına da müdahale etmesi gereken beledi- memelerinin bir ceza değil önlem ol- likte hukuk güvenliği teminatını da leri daha kuvvetli dillendiriliyor. Zo- rekleri yönünden uygun olmadığı değer- yelerin ticari bir kuruluş gibi hareket ede- duğu, Çekya’da izlenen sağlık po- runlu aşı meselesi, sadece ülkemizin sağlayacaktır. lendirilmektedir. Bu bakımdan OGM'nin bilmesi, hava araçlarının tüm giderlerini (EGM'de olduğu gibi) hızla hava araçları bütçelerinden karşılamaları çok zordur. filosu oluşturmasında yarar vardır. Bu nedenle belediyelerin ortaklaşa ha- - Ülkemizde sadece THK'nin havadan reket etmesi gerekmektedir. Bu iş için 2yangın söndürme filosu bulunmakta- Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) her yö- dır. Yakın zamanlara kadar OGM ihalele- nüyle çok uygun bir kuruluştur. Tarım ve Orman Bakanı rini kazanan THK'nin bu konuda 25 yı- Zira TBB, tüm belediyelerin üye olduğu la yakın deneyimi olduğu, bugüne değin ve belediyeler arası yardımlaşma ve işbir- 2 bin üzerinde orman yangınına başarı liğini gerçekleştirmek amacıyla kurulmuş, ile müdahale ettiği bilinmektedir. (http:// üyelik bedellerinin İller Bankası aracılığıy- istifaya zorlanmalıdır thkgokcen.com.tr/hizmetler-yangin-son- la kaynağında tahsil edildiği sağlam gelir durme.html) kaynaklarına sahip kamu tüzel kişisidir. gelen sorulara, “Yerli ve milli imkânlar ne- yıllarca orman yangınlarının en kısa sü- PROf. DR. hAKKI KEsKİN Son yıllarda getirilmiş özel koşulların TBB Tüzüğü'ne göre görevleri arasında den değerlendirilmiyor? THK uçakları ne- rede söndürülmesinde ne denli başarılı da etkisiyle OGM'nin açtığı ihalelere katı- afet ve acil durum merkezi oluşturmak da sİYAsET BİLİMCİ den kullanılmıyor?” sorularına kulak tıka- olduklarını kanıtlamıştır. lamadıkları, bu yüzden yangın filosunun sayılmıştır. (https://www.tbb.gov.tr/birli- mıştır. Oysa orman yangınlarında, kom- Bu uçaklar, suyu yangın anında ağaç- bakım ve onarım işlerinin aksadığı, filo- gimiz/kurulus-ve-gorev/) ürkiye’de söndürülemeyen orman şu ülkelerden de gerektiğinde yardım is- lara en yakın mesafede boşaltma, daha nun havalanabilmesi için 4 milyon ABD Tyangınlarının sorumlusu, Türk Ha- 2020 yılında 162.4 milyon TL gelir elde tenebilmektedir. etkin sonuç alma yeteneğine sahiptir. dolarına ihtiyaç duyulduğu anlaşılmıştır. va Kurumu (THK) uçaklarını kullan- edildiği, 132.1 milyon TL gideri olduğu gö- Muhalefet partileri, en önemli ulu- THK’nin sahip olduğu hava araçlarının dırtmayan ve dört yıldır Tarım ve Or- rülmektedir. Aynı yıl belediyelere 82.7 mil- THK uçakları devre sal değerlerimizden olan ormanların man Bakanı olarak görev yapan Bekir bakım ve onarımının hızla yapılarak or- yon TL tutarlı araç desteği sağlanmıştır. yok olmasına karşı duyarsız kalan so- dışı bırakılmıştır Pakdemirli’dir. man yangınlarında kullanılmaları için ge- (https://www.tbb.gov.tr/online/faaliyet- rumlu bakanın, derhal istifa etmesi- Ormanlar alev alırken, burada yaşayan Çıkar gözetildiği anlaşılan bir ihale şart- reken adımlar atılmalıdır. raporu/2020) ni ısrarla istemelidir. Bunu kamuoyuy- canlılar, insanlar yaşamını yitirirken, evle- namesiyle, THK uçakları devre dışı bıra- Bu bağlamda THK için “şartlı bir bağış TBB'nin orta vadede yangın söndürme la sürekli paylaşmalı, gündemde tut- ri, hayvanları yanarken, THK’nin uçmaya kılmıştır. THK uçakları devre dışı kalınca kampanyası” açılmasında yarar vardır. uçak filosu kurabileceği, kısa vadede THK hazır uçakları, hangarda tutuluyor. Pakde- da Rusya’dan günlüğüne 1.3 milyon lira malıdır. Bu konu, bir anlık eleştiriyle - Son yangın olaylarında da görüldü- hava taşıtı kiralaması yapabileceği, yasal mirli, 3 yıldır bu konuda milletvekillerinin verilerek 3 uçak kiralanmıştır. geçiştirilmemeli, sonuç alıncaya dek 3ğü üzere orman yangınları büyükşehir ve mali olanak sorunu olmadığı açıktır. yönelttiği 14 soru önergesine, basından THK uçakları ve deneyimli pilotları, on üzerinde durulmalıdır. 16x24 - 640 sayfa - İnceleme 13,5x21 - 304 sayfa - Deneme 12,5x19,5 - 256 sayfa - Roman