Catalog

11 AĞUSTOS 2021 ÇARŞAMBA 10 ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ Düzensiz göçten başımıza ne geleceğini bilmiyoruz. Sadece erkeklerin gelmesi endişelendiriyor Aykut Özüner Sonuç vahim olacak Göç uzmanı Prof. Dr. Murat Erdoğan: Suriyelilerin üç aşağı beş yukarı nerede yaşadıklarını, yaş gruplarını, ne iş yaptıklarını bili- ÜRETİM YÜZDE 105 ARTTI yoruz. Ama Afganlarla ilgili hiçbir bilgimiz yok. “Devlet, düzensiz göçle ilgili kontrolü kaybetti” algısı, bir panik ortamı oluşuyor. TürkTraktör, salgına milyon Suriyeliden bahsediyoruz. rağmen büyüdü Suriyeliler dışında Türkiye’de sı- ğınmacı, mülteci dediğimiz grup 320 ürkTraktör, 2021 yılının ilk yarısın- bin civarında. Bunun içinde 100 bin Tda üretimini yüzde 105, ihracatını civarında Afgan var. ise yüzde 31 artırdığını duyurdu. Pande- Bugünlerde en çok konuştuğumuz mi sürecine bağlı belirsizliklerin etkisin- de geçen 2021 yılının ilk yarısında tarı- konu ise düzensiz göçmen dediği- mın artan stratejik önemine paralel bü- miz grup. yüyen TürkTraktör, toplam satış adedini yüzde 94 artırarak cirosunu da 5 milyar 1.5 milyon kişi yakalandı 576 milyon TL’ye yükseltti. Yılın ilk yarı- n Hangi yolla geliyor düzensiz sında 25 bin 335 adet traktör üreten şir- ürk-Alman Üniversitesi Öğre- göçmenler? ket Türkiye’deki toplam traktör üretimi- tim Üyesi ve Göç Uzmanı Prof. Birinci kategori; ülkenin sınırı- nin de yaklaşık üçte ikisini gerçekleştir- TDr. Murat Erdoğan, dünyanın nı izinsiz geçiyorsa bunlar yakalan- miş oldu. TürkTraktör Genel Müdürü Ay- hiçbir yerinde bu kadar düzensiz dığında düzensiz göçmen diyoruz. kut Özüner, “Ar-Ge ve fabrika yenileme Prof. Dr. Murat Erdoğan göçmenin bu kadar kısa zamanda bir İkinci kategori; mesela bir Gürcü yatırımlarımız için her yıl ortalama 250- ülkeye girmediğine dikkat çekti. Türkiye’ye geliyor, üç ay vizesi var. 300 milyon TL fon ayırıyoruz” dedi. Erdoğan, “Afganlar ve düzensiz Vizesi bittikten sonra gitmiyor onu SINIR GÜVENLIĞI SAĞLANMALI göçmenlerle ilgili şu anda hiçbir bil- tespit ettiğimizde, o da düzensiz göç- 47 MİLYAR TL KREDİ VERDİ gimiz yok. Sadece erkeklerin gelme- men kategorisine giriyor. Türkiye’de si endişelendiriyor. Düzensiz göç so- n Daha önceki konuşmamızda Su- düzensiz göçmenlerle ilgili bizim şu an- 2015’ten bu yana yakalanan düzen- ING’nin öz kaynağı runu Suriyelilerden daha vahim bir riyelilerden değil ama Afganların ge- da hiçbir bilgimiz yok. Biz şu anda Su- siz göçmen sayısı 1.5 milyon civarın- konu. Daha zor yönetilecek bir olay” lişinden korkalım demiştiniz. Ne tür riyelilerin üç aşağı beş yukarı nere- da. Bunların ne kadarının geri gön- 9.8 milyar TL oldu diye konuştu. Mülteci işinin sade- riskler görüyorsunuz? de yaşadıklarını, hangi yaş grupların- derildiği bilinmiyor. Ayrıca henüz ce maddi değil, güvenlik ve ekono- Suriyelilerin birkaç avantajı var; sa- da olduklarını, ne iş yaptıklarını biliyo- NG Türkiye, 2021 yılı ilk yarı konsolide yakalanmamış olanların sayısı konu- mik riskler bakımından da maliyetli vaştan kaçtılar ve bunun toplumda bir ruz. Ama Afganlarla ilgili hiçbir bilgi- Ifinansal sonuçlarını açıkladı. Konsolide sunda da bir bilgi yok. bir konu olduğunu anlatan Prof. Dr. karşılığı var. Suriyeliler, Türkiye’ye ai- miz yok. “Devlet, düzensiz göçle ilgi- aktif toplamı 68.8 milyar TL olan banka- Türkiye’ye gelen düzensiz göçmen- Murat Erdoğan ile son dönemlerde leleriyle geldiler, kadınları da çocukla- li kontrolü kaybetti” algısı da çok etki- nın bu dönemdeki sermaye yeterlilik ora- Türkiye’nin gündemine oturan göç- lerin yüzde 80’i sınırı geçerek geli- rı da görüyoruz. Suriyeliler, Türkiye’de liyor insanı. O zaman bir panik ortamı nı da yüzde 19.65 seviyesinde gerçekleş- men ve mülteci sorununu konuştuk. yor. Bunların büyük kısmının yakla- 10 yılda çok ciddi kriminal olaylara yol oluşuyor. O yüzden düzensiz göç so- ti. Yılın ilk altı ayında toplam öz kaynakla- n Şu anda Türkiye’deki mülteci şık 500 bini Afganlardan oluşuyor. açmadılar, çalışıyorlar ve kendi ayakları runu Suriyelilerden daha vahim bir ko- rı 9.8 milyar TL, mevduatları ise 44.8 mil- ve göçmen sayıları nedir? Türkiye’de 2019’da yakalanan Afgan üzerinde duruyorlar. nu. Daha zor yönetilecek bir olay. Sı- yar TL olan banka, 40.8 milyar TL’si nak- Şu anda Türkiye’de geçici koru- sayısı 201 bini aşmıştı. Pandemiden Afganlarda çok yoğun bir erkek gö- nır güvenliğimizi mutlaka ve mutlaka di olmak üzere toplam 47.3 milyar ma statüsü altında 3.7 milyon Suri- dolayı bu sayı 2020’de 50 bin civarı- çü var. Pakistanlılar ve Iraklılar da öyle. korumamız gerekiyor. Bunu yaparken TL kredi desteği sağladığını du- yeli var. 100 bin Suriyeli ikamet sta- na düştü. 2021’de Afganların tekrar Yoğun bir erkek göçü olduğunda top- İran’la ve diğer komşularımızla işbirli- yurdu. Mevduatta yılsonuna lum daha tedirgin oluyor. Afganlar ve ği yapmaktan başka çaremiz yok. Türkiye’ye girişi hızlandı ve o gördü- tüsünde. 150-160 bin Suriyeli de va- göre yüzde 12 büyüme göster- ğümüz panik ortamı başladı. tandaşlığa alındı. Yani Türkiye’de 4 diklerini söyleyen ING Türkiye Genel Müdürü Alper Gökgöz, “Toplam 300 milyon Avro tu- tarındaki sendikasyon n Düzensiz göçmen kredisine, 11 ülkeden Gönüllü geri dönüş imkânsız göçünün önüne nasıl ge- 22 bankanın katılı- çilecek? mıyla imza attık. Ül- Küresel, bölgesel ve n Siyasilerin mülteci göçüne bakışını 650 bin bebek doğdu burada. ke ekonomisine kat- kendi ülkemiz açısından nasıl görüyorsunuz? 770 bin çocuk okula gidiyor. kıda bulunmaya de- bakmamız lazım. Küresel Dünyanın hiçbir yerinde bu kadar dü- 1 milyonun üzerinde Suriyeli vam edeceğiz” diye olarak ciddi bir sıkıntı ya- zensiz göçmen, bu kadar kısa zamanda Türkiye’de çalışıyor. Bu insan- Alper Gökgöz konuştu. şanıyor. Dünyanın her ta- bir ülkeye girmiyor. Türk toplumu bugüne ların kalkıp hadi biz gidiyoruz rafı istikrarsız diktatöryel kadar iyi bir dayanıklılık gösterdi. Siya- demeleri mümkün değil. Gö- KÂR REKORU KIRDI sistem ve bunun ürettiği setçiler de bu konuyu çok fazla suiistimal çün fıtratında kalıcılık var. Bu mülteciler her geçen gün etmediler. Ama son dönemlerde bu so- saatten sonra gönüllü geri dö- artıyor. Bizim sınır ülke- Çimsa, 38 milyon TL’yi runun siyasi estrümana dönüştüğü izler nüş imkânsıza yakın. Siyasi- lerle problem olduğu için görmeye başladık. Burada bir siyasi ma- ler 4 milyon insanı da topla- 580 milyona yükseltti karşı taraf göçe göz yu- na olduğu belli. Herkes bu manadan pay yıp zorla göndereceğim diyor- muyor. Sınırı iki taraftan kapmaya çalışıyor. Bu gittikçe daha kö- sa bunun gerçekçi olmadığını ünyanın önemli beyaz çimento oyun- kontrol etmek gerekiyor. tü daha sert bir söylem haline dönüşüyor. düşünüyorum. Dcularından biri olan Çimsa, ilk altı ay- Biz İran ile bir geri kabul Geçen yıla, önceki yıla kadar İktidarın da muhalefetin lık finansal sonuçlarını açıkladı. Saban- anlaşması imzalamaya Türkiye’de mülteciler, Suriyeliler siya- de gerçekle yüzleşmesi lazım. Türki- Akın akın gelişleri kaygı cı Holding iştiraki Çimsa, yılın ilk yarısın- çalışıyoruz, ama İran ya- setin konusu olmadı. Şu anda roman- ye’deki Suriyelilerin kalıcılığı ne yazık yaratıyor da geçen yılın aynı dönemine göre, cirosu- naşmıyor. tik bir durum var. Hükümet diyor ki Esad ki bir gerçek. Bundan kaçamazsınız. Ar- nu yüzde 92 artırarak 854 milyon TL’den 1 n Son dönemlerde göçmenlere dö- Düzensiz göçü kısa va- giderse bu sorunu çözeceğim. Muhale- tık kalacaklarına dair politikalar üret- nük ciddi bir kutuplaştırıcı dil de var. milyar 641 milyon TL’ye çıkardı. Net kârını dede engellemek kolay fet de diyor ki Esad’la barışırsak bu so- mek gerekiyor. Ama ne yazık ki bunun ise 38 milyon TL’den 580 milyon TL’ye Niye bu noktaya gelindi? gözükmüyor. Sınır duvar- runu çözeceğiz. Ben de diyorum ki ara- çok uzağındayız. Bu politikaları geliştir- yükseltti. Çimsa Genel Müdürü Umut Ze- Dünyanın bütün ülkeleri bu kadar dü- ları yapmaya çalışıyoruz, o dan 10 yıl geçti, Türkiye’de Suriyelilerle mediğimiz takdirde Türkiye’de ırkçılığı, nar, şirketin ilk altı aylık finansal sonuç- zensiz göç, mülteci gördüğünde ürker ve bile yetmiyor. İki taraftan ilgili bir sosyoloji oluştu. Bu saatten son- problemleri daha yukarıya taşıyacağız. larını şöyle değerlendirdi: “2021 sadece isyanlar ortaya çıkar. Şu anda insanların akını engellemedikçe ko- ra Suriye’de ne olup bittiği Türkiye’deki Kendi huzurumuz, geleceğimiz için Su- kârlılık anlamında değil, bilanço yönetimi paniklemesi gayet anlaşılabilir bir durum. lay değil. Hadi diyelim ki Suriyelileri neredeyse ilgilendirmiyor. Ar- riyeliler konusunu daha soğukkanlı bi- anlamında da başarılı adımların atıldığı bir Türkiye’ye gelen Suriyelilerin bir gerek- herkes duvar ördü. Peki, tık onlar burada yaşamlarını oluşturdular. çimde ele almamız gerekiyor. yıl oldu. Güçlü operasyonel kârlılığımız ne- çesi vardı. Ülkede savaş var, savaştan o zaman gerçekten zulüm ticesinde, geçen yılın aynı döneminde 1.3 kaçıp geliyorlar. Ama işin içine Afgan- görenler ne olacak? İşin AFGAN GÖÇÜ, SURIYELILERIN BAŞINA PATLADI milyar TL olan konsolide net finansal bor- lar ve diğerleri girdiğinde toplumda bir bu tarafını unutmamak cumuz 665 MTL seviyesine gerilemiştir.” şu yargı oluştu: Biz sınırlarımızı kont- lazım. Sınırı kapattık, her n Türkiye’deki mültecilerin ne 25 bin mülteci aldı. Mülteci- rol edemiyoruz, burası yol geçen ha- şey bitti demek de ayrı bir tür şikâyetleri, rahatsızlıkları var? den herkes kaçıyor. Bunu iyi düşün- 2023’TE HEDEF 600 nı oldu, akın akın insanlar bura- vicdansızlık olabilir. Suriyeliler bu son gelişmelerden çok te- mek, iyi anlamak gerekiyor, çünkü öngö- ya hücum ediyor. İnsanları te- Düzensiz göç- dirgin. Afganlarla ilgili gelişmeler, Suriyelile- remiyorsunuz, kim olduğunu bilmiyorsunuz, dirgin eden bu oldu. Ne ya- menlerle ger- Koçtaş’ın mağaza rin kafasına patlamış durumda. Afganlar düzen- planlama yapamıyorsunuz. AB, şimdi Türkiye’ye çek mültecile- zık ki son 10 yılda Suri- siz göçmen ve toplumda burası yol geçen hanına 3 milyar Avro daha para verecekmiş. Diyelim ki Tür- yelilerle ilgili toplumun ri ayırt ede- sayısı 200’e ulaştı döndü algısı, Suriyelileri zor durumda bıraktı. kiye onlara 50 milyar Avro önersin, karşılığında da cek meka- ortaya koyduğu daya- n Mültecilerin Türkiye’ye maliyeti ne kadar? Türkiye’den 1 milyon daha mülteci alın dese hiçbir AB ül- oçtaş, 30 Temmuz tarihinde açtığı beş nizmaları nışma ve pozitif ba- Bunu hesaplayabilmek çok zor. Mülteci işi sadece maddi kesi bunu kabul etmez. İş sadece para değil. Paranız olsa Kyeni Koçtaş Fix mağazasıyla Türkiye ge- kurmak kış açısı, Afganların değil, güvenlik ve ekonomik riskler bakımından da maliyet- dahi düzensiz göçmenden uzak duruyorsunuz. Düzensiz nelindeki toplam mağaza sayısını 200’e çı- gereki- düzensiz göçü ne- li bir şey. Dünyanın tüm ülkeleri göçmen alalım diyor ama göçten başımıza ne geleceğini bilmiyoruz. İnsanların tedir- kardı. Koçtaş’tan yapılan açıklamaya göre yor. deniyle tahrip oldu. mülteci almayalım diyor. Geçen yıl AB, 2 milyon göçmen, ginliği de bundan kaynaklanıyor. 25. yılını kutlayan şirket, 2021’de mahalle- li formatı Koçtaş Fix ile Türkiye’de yaygın- laşmaya devam ederek İstanbul, Tekirdağ, Muğla, Bilecik ve Balıkesir’de yeni mağa- Ümit Önal, Türk Telekom’da yatırım hedefini 8.5 milyar TL’ye çıkardıklarını söyledi zalar açtı. 2023 yılında mağaza sayısını üç kat artırarak toplam 600 mağazaya ve bu- na paralel olarak çalışan sayısını da yakla- şık 5 bine çıkarmayı hedefleyen Koçtaş’ın ‘Herkes fiber ağa kavuşacak’ genel müdürü Devrim Kılıçoğlu, “Dijital ka- nallarımız aracılığıyla da ürünlerimizi tüm ürk Telekom CEO’su Ümit Önal, ğa kadar fiberle gittik. 8.1 milyon dai- Türkiye’ye ulaştırıyoruz. Yılsonuna kadar İlk altı aylık sonuçlarını Tyılın ilk altı ayında 15.8 milyar TL reye kadar fiber gitti. 250 metre olan 54 yeni mağaza daha açarak 115 yeni ma- açıklayan Türk Telekom gelir elde ettiklerini, net kârlarının bina ile kabin arasındaki mesafe için ğazayı hizmete sunacağız” dedi. da 2.6 milyar TL’ye ulaştığını açık- mi ortak altyapı konuşuyoruz? Bizim CEO’su Önal, önceliğin fiber ladı. 2021 için hedefleri yukarı revi- de muhataplarımıza sorduğumuz bir HASILATINI ARTIRDI Zeytinyağında ihracat yatırımları olduğunu belirterek ze ettiklerini belirten Önal, “Yatırım- soru bu” dedi. ları yaklaşık 8.5 milyar TL’ye yüksel- “Hanelerin yüzde 84’üne yasağı kaldırıldı Teknosa, zararını 2.8 5G’de öncü olacağız tiyoruz. En önemli önceliğimiz ülke- sokağa kadar fiberle gittik. 4 Türk Telekom’un son 12 ayda- lusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi mizdeki herkesin fiber ağa erişimini milyon TL’ye düşürdü 5G’de öncü olacağız” dedi. ki net abone kazanımı 2 milyon. Sa- U(UZZK) Başkanı Dr. Mustafa Tan, dök- sağlamak” dedi. Türk Telekom, yılın ilk yarısına iliş- bit genişbant abone sayısı 13.8 milyo- me ve varilli zeytinyağının ihracatına 31 eknoloji perakende şirketi Teknosa, rın onayıyla yatırım hedeflerini yuka- na yükseldi. Fiber abone sayı- Ekim tarihine kadar getirilen kısıtlama- kin finansal ve operasyonel sonuç- Tgeçen yılın ilk yarısında 2 milyar 3 rı yönlü değiştirdiklerini dile getiren larını bir basın toplantısı ile açıkla- sı yılın ilk altı ayında, yıllık nın, Ticaret Bakanlığı’nın talimatıyla açık- milyon 518 bin TL olan hasılatını bu yı- Önal, Türk Telekom’un imtiyaz söz- yüzde 68 artış ile 8.1 mil- lanan tarihten önce kaldırıldığını duyurdu. dı. Toplam abone sayısının 50.7 mil- lın aynı döneminde 2 milyar 983 milyon leşmesinin bitmesine kısa bir süre yona ulaştığını ve gelirlerin yüzde 19 yona ulaştı. Mobil abo- Yasak kararının sektörden büyük tepki al- 252 bin TL’ye yükselttiğini duyurdu. Şir- arttığını açıklayan Ümit Önal, “Türk kalmasının yatırımların devam etme- ne sayısı ise 23.4 mil- dığını hatırlatan Mustafa Tan, “Pandemi ket, ayrıca geçen yılın ilk yarısında 46.7 sine engel olmadığını söyledi. Önal, Telekom’un faiz, amortisman ve vergi yon oldu. belirsizliği ve artan yağ talebi gerekçesiy- milyon TL olan zararını bu yılın aynı dö- öncesi kârı (FAVÖK) 7.8 milyar TL’ye “Sözleşmeden doğan tüm sorumlu- 4 Toplam fiber abone le, Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdür- neminde 2.8 milyon TL’ye düşürdüğü- luklarımızı yerine getiriyoruz. Yatırı- ulaştı. İlk yarı yılda FAVÖK marjı ise sayımız 8.1 milyona eri- lüğü tarafından, 20 yıl aradan sonra zey- nü de belirtti. Şirket, ayrıca 103 milyon yüzde 49.6 oldu. Yatırım harcamaları mın geri dönüşünü düşünmüyoruz. şirken, fiber abo- tinyağının dökme olarak ihraç edilmesi- 297 bin TL olan ticari alacaklarını da bu da ilk altı ayda geçen yılın aynı döne- Vatana hizmeti bir vazife olarak gö- nelerimizin payı ne yasak getirilmişti. 29 Temmuz tarihin- yıl 129 milyon 897 bin TL’ye yükselt- mine göre yüzde 25 artarak 2.7 mil- rüyoruz” diye konuştu. da yüzde 58’i de gerçekleşen UZZK Genel Kurulu’nda ti. Geçen yılın ilk yarısında 1 milyar 960 yar TL’ye yükseldi” diye konuştu. Önal, ortak altyapı konusunda diğer aştı. Fiber ya- bu yasağın kaldırıldığı haberi, özellikle da- milyon 650 bin TL olan toplam varlıkla- Beklentilerin üzerinde gerçekleşen operatörlerle devam eden tartışmala- tırımlarımızla ha iyi bir ürün rekoltesi beklentisi öncesi rını da bu yılın ilk yarısında 2 milyar 19 gelir artışı nedeniyle öngörülerini de- ra yönelik bir soruyu da cevaplandı- 5G’ye geçişin tüm taraflarca olumlu karşılandı” dedi. milyon 717 bin TL’ye çıkardı. Ümit Önal ğiştirdiklerini ve hissedar bankala- rarak “Hanelerin yüzde 84’üne soka- öncüsüyüz. KISA VADEDE ÇÖZÜM ZOR