Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 15 TEMMUZ 2021 PERŞEMBE EKONOMİ 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 8.5800 10.1350 11.9340 18.73 1.367 3398.14 503.07 1.5 kuruş 1.5 kuruş 2.1 kuruş 0.25 puan 20.41 puan 13.72 lira 1.76 lira Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, yüzde 19 olan politika faizini değiştirmedi Merkez hâlâ iyimser Büyük oyun, büyük ödül - II Erdoğan’ın istediği faiz indirimini Merkez Bankası’nın, “yaz aylarında oynaklık bekliyoruz” yapamayacağı artık kesinleşti. Bu- diyerek enflasyondaki artış trendini geçici görme na karşılık belli ki enflasyonda ge- BD kuklası Kâbil rejiminin ge- çici aylık düşüşler olsa bile, ilk fır- leceği karanlık. Eğitimli kesim, eğilimini devam ettirdiğini söyleyebiliriz. satta faiz indirimi yapılmaya çalışı- A profesyoneller, bilim insanla- rı ve eğitimciler Afganistan’ı terk etme- lacak. riz. Özellikle kurlarda, açıkla- ye başladılar. Kuzey İttifakı’nın, kalıntı- Halbuki tüm gelişmekte olan ül- manın ardından önemli bir ha- sı kimi Tacik ve Hazara kökenli savaş keler, ABD’den beklenen parasal erkez Bankası piyasaların reket görülmedi. lordlarının yeniden hareketlenmesi de daralmaya hazırlık için, faiz oranları- beklediği gibi; yüzde 19 olan Merkez Bankası’nın iyim- Taliban’ı durduramayacak. nı artırmaya başladılar. Reel faiz uy- Mpolitika faizini değiştirmedi. serliğinin bir kanıtı da yıl so- Diğer taraftan, savaşın içinde şekil- gulamalarını büyütüyorlar. Şu an- Enflasyondaki artış trendi devam et- nuna kadar cari dengenin faz- lenmiş Taliban barış getirecek, dev- daki verilerle Türkiye yüzde 1.5 reel mesine rağmen, Merkez Bankası’nın la vereceği tahminini belirte- let inşa edecek, “ülke” kaynaklarını faiz uyguluyor ama gelişmekte olan faiz kararı açıklamasında hâlâ iyim- rek, bu yolla “Kurlar üzerinde değerlendirecek personelden, kültü- ülkelerdeki reel faiz oranı ortala- ser tutumunu sürdürdüğü görülüyor. artık baskı olmayacağını” ima rel-mali kaynaklardan yoksun. Liderli- ma yüzde 3 seviyesinde. Bu ülkele- Yıllık enflasyonun haziran sonunda etmeye çalışmasıydı. Piya- ği de bunu itiraf ediyor; kaynak ve per- rin ortalama 150 baz puan olan risk yüzde 17.5’e çıkmasının ardından sa analistleri, 30 milyar dolar sonel konusunda “yardımcı” olabile- primini gösteren CDS oranı, Türki- önümüzdeki aylarda da artış trendi- olan cari açığın yıl sonunda 25 cek ülkelere “mavi boncuk dağıtmaya” ye için 400’lerde seyretmeye de- nin süreceği öngörülürken, Merkez milyar dolar civarına inmesini başladı. Diğer bir deyişle Taliban, ABD vam ediyor. gücünü koruduğunu söyledi. Bir ön- Bankası’nın bu gelişmeleri “yaz ay- bekliyor. Ancak aynı zaman- Afganistan’dan çıktıktan sonra oluşan Merkez Bankası açıklamasın- ceki karar metninde “kredilerde ılım- larında oynaklık bekliyoruz” diyerek da kurlardaki tırmanışın yıl sonuna boşluğa girmek için sırada bekleyen da “Enflasyon üzerinde faiz verme- lı seyir” izlendiği belirtilirken, bu kez geçiştirmeye çalıştığı, enflasyondaki kadar süreceğini de tahmin ediyor- büyük güçlere kapıları açıyor. Böyle- ye devam edeceğiz” ibaresi korun- değişiklik yapılarak ılımlı seyrin sa- artış trendini geçici görme eğilimini lar. Çünkü kurlardaki hareket sade- ce Taliban rejimi, eğer oluşabilirse (!) du. Ancak Merkez Bankası’nın yük- dece ticari kredilerde olduğu belirtil- devam ettirdiğini söyleyebiliriz. Aynı ce cari açığın daralmasıyla ilgili de- “Yeni Afganistan’ın” emperyalizme ba- selen enflasyona rağmen hâlâ iyim- di. Son dönemdeki açılma ve erte- çerçevede Merkez Bankası’nın hâlâ ğil, sermaye hareketleri ve politikala- ğımlı “ülke” olarak kalmasını da baştan ser tutumunu sürdürmesi, bu koşul- lenmiş talebe bağlı olarak artış gös- nisan ayındaki enflasyon raporunda- kabulleniyor. ra olan güvensizlikten kaynaklanıyor. larda bile faiz indirimini düşündü- teren bireysel kredi kullanımında ise Taliban’ın projesi başarılı olursa, ki enflasyon tahminlerine bağlı kaldı- Merkez Bankası açıklamasında ğü izlenimini vermesi, piyasalardaki alınan makro ihtiyati tedbirlerin etki- ğı görülüyor. belki, Afgan halkı sürekli savaş için- “sıkı duruş sürdürülecek” vurgusu güven probleminin devam etmesine lerinin izleneceği kaydedildi. Halbuki de, ABD kuklası, hırsız bir rejimle ya- Temmuz sonu yayımlanacak Enf- korundu ama bu vurgu piyasalarda neden oluyor. piyasa analistleri son tedbirlerin bi- şamaktan kurtulacak ama emperya- lasyon Raporu’nda nisandaki öngö- artık bir etki yaratmıyor. Temkinli olması gereken Merkez reysel talepte önemli bir etki yarat- lizme bağımlı, dinci bir rejimle yaşa- rülerini değiştirip değiştirmeyeceği Yurtiçi iktisadi faaliyetin güçlü sey- Bankası’nın iyimser tutumunu sür- masını beklemiyorlar. maya başlayacak. Bu dönüşüm, bel- bilinmiyor. rettiğini belirten Merkez Bankası, dürmesi enflasyonda mücadelede ki, ekmek peynir ve barış içinde yaşa- Piyasalar bekledikleri bir kararın ikinci çeyrekte, salgın kısıtlamaları- kararlı ve samimi olmadığı izlenimi ma olasılığı açısından bir gelişme ama çıkması, açıklama metninde önem- İndirim niyeti var na ve finansal koşullardaki sıkılaş- yaratıyor. Bu algı da güvensizliği pe- haklar ve özgürlükler açısından, özel- li bir değişiklik yapılmamasının etki- maya bağlı olarak iç talebin bir mik- Özet olarak; Merkez Bankası’nın kiştirip enflasyon beklentilerinin yük- likle kadınlar ve çocuklar için çok ka- siyle kararı nötr karşıladılar diyebili- tar ivme kaybettiğini, dış talebin ise yaz aylarında Cumhurbaşkanı selmesine neden oluyor. ranlık bir tablo. Aslında emperyalist sistemde sertleşmeye devam eden paylaşım rekabeti içinde, Taliban’ın bunu bile başarabilme şansı çok zayıf. BDDK DÜZENLEMESİ Karmaşık ve çelişkili ‘Canlı alacak’ ittifaklar yumağı Afganistan, bugün kapitalizmin ta- satılabilecek rihinin özgün bir anında ve özgün bir coğrafyasında yeniden şekillenme- arlık yönetim şirketlerinin ku- yi bekliyor. “An”, yeni bir “sermaye Vruluş ve faaliyetlerine ve var- birikim rejimi” arayışıyla ilgili. Bu ye- lık yönetim şirketlerince devralı- ni rejim de büyük bir olasılıkla, finan- nacak alacaklara ilişkin süreç ve sallaşma yerine yeniden artık-de- işlemlere ilişkin esasları belirle- ğer üretimine, hidrokarbon enerjisin- yen Bankacılık Düzenleme ve De- den daha çok ve giderek artan oran- netleme Kurulu’nun (BDDK) ilgi- da dijitalleşmeye (dijitalleşmenin gir- li yeni yönetmeliği dünkü Resmi dilerinin güvenliğine) dayanıyor olacak. Gazete’de yayımlandı. “Coğrafya” ise bu yeni birikim rejimi- Buna göre, yeni yönetmelik, nin inşasında ve küreselleşme sürecin- tüm banka, banka dışı mali kuru- de belirleyici olmaya aday büyük güç- luşlar ve para, sermaye piyasa- lerin kaynak rekabetiyle ilgili. ları ve sigortacılık alanında faali- Böylece karşımıza çok karmaşık, Karşılıksız çeke hapisle ilgili yeni düzenlemenin beklentiyi karşılamadığı ileri sürüldü yet gösteren kuruluşların sadece çelişkili bir ittifaklar yumağı çıkıyor. donuk değil, canlı alacaklarını da Öncelikle ABD ile bir teknolojik reka- varlık yönetim şirketlerine sata- bet ve bir “yeni soğuk savaş” süreci- bilmesine imkân verecek. Ayrıca ne girmeye başlayan Çin’in bölgedeki borçlunun finansal tüketici oldu- Kemer-Yol İnisiyatifi bağlamında Pa- ğu hallerde, borçluya ulaşılama- Çekte hapis tartışması kistan ile ABD karşında küresel çap- dığı durumlarda, arama sayısının ta konuşlanmak için Rusya ile olan it- günde en fazla üç, mesaj sayısı- tifakları var. Pakistan, ekonomik diplo- nın ise bir ile sınırlı tutulması zo- diyarı. Ancak bu uygulamanın işle- yüzde 10’u ödemek zorunda. Geri- ESRA ALUS matik alanda giderek Çin’e daha faz- runlu olacak. l Ekonomi Servisi mesi imkânsız” dedi ve ticari sicille- ye kalan 1.8 milyon TL’yi iflas etmiş la bağımlı hale gelirken, Taliban ile ta- arşılıksız çek nedeniyle hapis ri de bozuk olan bu iş insanlarının insandan 2 ayda bir ödemesi bekle- rihsel ilişkilerini kullanarak Hindistan’a Kcezası alanlarla ilgili kararın belirtilen şartlarla ödeme yapama- niyor. 2 ayda bu para kazanılamaz. karşı “stratejik derinlik” kazanmaya ça- uygulamasını bir yıl daha erteleyen lışıyor. Rusya ile tarihsel bağları güç- yacaklarını savundu. Piyasa şartla- Ekonomik suça ekonomik yaptırım düzenlemeyi de içeren “torba teklif” lü Hindistan, Pakistan’ın Afganis- rının iş yapmayı zorlaştırdığını be- olmalı ve hükümlüler 2-3 yıl şartsız tan’daki etkisinin kendisine yansıma- TBMM’de yasalaşmayı beklerken, lirten Zirek, şöyle devam etti: şekilde serbest bırakılmalılar.” Çek- sını önlemeye, bölgede Çin’in KYİ kar- bu durumda olan kişilerin tepkileri lerini ödeyemeyen ticaret erbabı ki- şısında kendine yer açmaya çalışıyor. sürüyor. Bu kesim teklifin 1.2 mil- ‘2-3 yıl gerekir’ şilerden olan Fatma Açıkbaş ile Mus- Şii İran, Afganistan’da kurulacak ra- yon karşılıksız çekle ilgili sorunları “Torba yasa 30 Nisan 2021 tarihi- tafa Kanca da benzer şekilde torba dikal Sünni bir İslam devletinin, düş- bitirmeyeceğini ileri sürdü. ne kadar karşılıksız çıkmış çekleri yasa düzenlemesinde yer alan öde- HAZİRANDA TARIM-ÜFE manca ve istikrar bozcu etkilerinden, Düzenlemenin 250 bin kişiyi ilgi- bir yıl erteliyor, bir yılın sonunda da me planına uymanın imkânsız oldu- Şii nüfus üzerindeki basıncının yarat- lendirdiğini vurgulayan “Çek Yasa- her 2 ayda bir 15 taksitle ödenmesi- ğunu ve borçlarını ödemek için yak- Tarım fiyatları ması olası göçmen dalgalarından ko- sı Mağdurları” temsilcisi Haydar Zi- ni öngörüyor. Örneğin 2 milyon TL laşık 3 yıl gibi bir süreye ihtiyaçları runmak için önlem almaya, Rusya ve rek, “Tabloya bakarsanız harikalar çek borcu olan ilk etapta borcunun olduğunu söyledi. yeniden artıyor Hindistan’la bu yönde işbirliği yapma- ya çalışıyor. Afganistan’ın kuzey kom- ÜİK’in “Tarım Ürünleri Üretici şuları Türkmenistan, Özbekistan ve TFiyat Endeksi, Haziran 2021” Tacikistan’ın Afganistan’la etnik bağla- Şehirlerarası çalışan otobüsçüler ‘tavan fiyat’a tepkili raporuna göre, Tarım-ÜFE’de ge- rı var; olası bir Taliban rejiminin İslam- çen ay önceki aya göre yüzde cı terörist gruplara ev sahipliği yapma- 1.76, Aralık 2020’ye göre yüzde sından da korkuyor, bu korkuları pay- 8.96, Haziran 2020’ye göre yüz- laşan Rusya’dan liderlik bekliyorlar. ‘Köprü fiyatı eklenmeli’ de 21.76 ve 12 aylık ortalamala- Bu birbiri içine girmiş ittifaklar için- ra göre yüzde 20.19 arttı. Yıllık de Çin, Rusya, İran, Hindistan Tali- ki karışıklığı düşünebiliyor musu- Ali CAn PolAt oran mayısta yüzde 20.2 idi. Ayrı- Endeks için BİST’te gong töreni düzenlendi. ban ile ilişkilerini geliştirmekle meş- nuz? Tarifede 350-800 km arasında- ca yıllık en fazla artış yüzde 43.94 guller. Bu ilişkileri aktaran kaynakla- laştırma ve Altyapı Bakanlığı, ki fiyatlarda büyük bir haksızlık var. ile lifli bitkiler alt grubunda oldu. rın hep, “Taliban’ın, kendilerine ya- BİST yatırımcısı Ukarayolu yolcu taşımacılığın- Yavuz Sultan ve Osmangazi köprüle- Aylıkta ise yüzde 9.22 ile sert ka- kın kesimleriyle” kavramını kullanma- da 3 ay süreyle tavan fiyat başlattı. rini kullanan bir otobüs bu fiyatlara buklu meyvelerde görüldü. sı, Taliban’ın çok parçalı bir yapı ol- ‘iklim’e bakacak 101 kilometre ile 2001 ve üzeri kilo- zarar eder” dedi. Haziran 2021’de, endekste duğunu düşündürüyor. Son dönem- metre yol mesafesinde 84 ila 441 lira Bakanlığın uygulamayı “yurtta- aranti BBVA’nın, CDP Türkiye ve kapsanan 82 maddeden, 23 mad- de Taliban’ın Hazara ve Tacik grupla- arasında değişen tavan ücretler uy- GBorsa İstanbul (BİST) işbirliğiy- şın talebi” diye başlattığını söyleyen denin ortalama fiyatında azalış rı da içermeye ve hatta liderlik düzeyi- le oluşturduğu “Garanti BBVA İklim gulanacak. Tüm Otobüsçüler Federasyonu Baş- olurken 7 maddeninkinde değişim ne taşımaya başlaması, karmaşıklığın Endeksi” dün işlem görmeye başla- Bayram biletlerinin büyük bir ço- olmadı. 52 maddede ise artış ger- kanı Mustafa Yıldırım ise şunlara artmakta olduğunu söylüyor. dı. Endekste BİST’te işlem gören ve ğunluğunun satıldığını söyleyen çekleşti. l Ekonomi Servisi dikkat çekti: Taliban, bu karmaşık, çelişkili ittifak- “CDP İklim Değişikliği” raporlamasın- Türkiye Otobüsçüler Federasyonu ların tüm bileşenleriyle ilişkilerini geliş- “Yurttaş elektrik, akaryakıt zam- daki en güncel skoru “B-” ve üzeri tirmeye, “değiştiğini” anlatmaya, gü- Başkanı Birol Özcan, “Ek seferler bi- larından da şikâyetçi ama orada bir olan 29 şirket yer alıyor. Bu endeks KISA... KISA... vence vermeye çalışıyor. İktidara yü- le doldu gidiş-geliş olarak. Şimdi yol- adım yok. 350-800 km arasındaki ta- ile sürdürülebilir finans pazarını ge- rürken korunması nispeten kolay olan cular biletlerini iptal edip yeni tari- van fiyatlar çok sorunlu. Sektör en l Motorlu Araç Satıcıları Fede- liştirmek, şirketlerin iklim riskleri ve bu çizgiyi korumanın, iktidarın nimet- feden bilet almak isteseler sektörde- çok bu mesafeyi kullanıyor. Örneğin rasyonu Genel Başkanı Aydın fırsatları konusundaki şeffaflıklarını lerini bölüşmeye sıra gelince korun- Erkoç, 2019’da uygulamaya İzmir’e giden bir araç İzmir otobanı- artırmak hedefleniyor. masının, “büyük oyun” içinde “bü- Garanti BBVA Genel Müdür Yar- giren ancak salgın nedeniyle nı kullanacak ve burası çok pahalı yük ödül”e erişmek isteyecek güçle- dımcısı Ebru Dildar Edin, iklim de- ara verilen “nöbetçi noterlik” bir otoban ama ücret farkı yansıma- rin, hatta ABD’nin “dışarıdan dengele- ğişikliğiyle mücadelede dünyanın uygulamasının tekrar başla- mış. Ayrıca lüks araçlara fark yansı- me” taktiklerinin basıncı altında ade- dönüm noktasında olduğunu belir- masını istedi. tılmamış. Bizim 2+1 araçlarımız var ta olanaksız olacağını söylemek falcı- tirken, CDP Türkiye Kurucu Direk- l Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs Türk diğer araçlara aynı fiyat olamaz. Ba- lık olmaz. Küresel jeopolitiğin merke- törü Melsa Ararat, TBMM’de bekle- Cumhuriyeti’ne (KKTC), 500 kanlık bir an önce bu araçlar için zinin, “Kuşak-Yol İnisiyatifi” projesinin yen Paris Anlaşmasına dikkat çek- milyon dolar tutarında kredi yüzde 10 fark ve Ege Bölgesi’ne çalı- coğrafyasına kaydığını söylemek de... ti. Ararat ayrıca, “B-” notunun altın- sağlamasına ilişkin milletlera- şan araçlar için otoban farkı ekleme- “Büyük ödüle” ulaşmanın maliyeti hız- da kalanların endekste çıkarılacağı- rası antlaşma yayımlandı. la artıyor! lidir. Vatandaşla otobüsçü karşı kar- nı belirtti. l Ekonomi Servisi şıya getirilmemelidir.”