Catalog

5 ARALIK 2021 PAZAR11 PAZAR YAZILARI PARANIN RENGI... asım 2006: 1 İsviçre Frangı (chf) = 1 TL katıyor. “Swiss made” (İsviçre yapımı) K Aralık 2021: 1 İsviçre Fran- yazan herhangi bir mal, ister saat veya gı (chf) = 14.93 TL. çikolata olsun ister et, süt primle satı- 15 senelik bu zaman diliminde, lıyor. Alıcısı da her daim bol. Türkiye’de değişmeyen bir iktidar, Çünkü böyle bir ülkenin bankası- yaklaşık 14 kat değersizleşen bir TL na gidip paranı yatırmaktan, ürettiği- Korona var. İsviçre’de ise tam tersi. Her iki se- ni almaktan, parasına yatırım yapmak- ne de bir değişen liderler ama para- tan korkmuyor kimse. Bir saatin dişli- eylemleri sının değerini bozmayan bir ekonomi leri gibi tıkır tıkır işleyen bir sisteme ve yönetimi. İsviçre Frangı dünyanın tar- o sistemin güvencesi olan sağlam bir tışmasız en dirençli, güvenilir para bi- hukuk düzenine emanet. Tarafsızlık bir dinmiyor rimi. Pandemi çıksa, savaş olsa, hat- marka değeri olduğu için, İsviçre para- ta dünya batsa, bitcoin uçsa, İsviçre sını da kendisi gibi nötr kılmak için ça- frangı değer kaybetmiyor. Aksine mil- lışıyor. Avrupa’nın ortasında bir Schen- eni tip koronavirüs (Covid-19) kısıtlama- güçleri ile protestocular arasında çatışma rısı yaptı. Reuters’ın haberine göre eylem- letin parası gümlerken, frank hiç efor gen üyesi olmasına rağmen, ne AB’ye Yları dün Hollanda ve Avustarya’da pro- çıkmış, yedi kişi yaralanmıştı. Hollanda hü- de maske takmayanları uyaran polis, ıs- sarf etmeden, sessiz sedasız değerine giriyor ne frangı bırakıp Avro’ya geçi- testo edildi. Hollanda’nın Utrechat ken- kümeti, vaka sayılarının hızla artması nede- rar edenlere para cezası kesti. Viyana hü- değer katıyor. Sırtını altına dayamış, yor. ABD’nin kontrolündeki Swift de- tindeki eylemlerde güvenlik güçleri ge- niyle 18 Aralık’a kadar sürecek kısmi kapan- kümeti 22 Kasım’da vaka sayılarındaki ar- arkası güçlü. Misal, öyle ABD’nin ka- nilen uluslararası ödeme sistemine de niş önlemler aldı. Rotterdam kentinde 19 ma kararı duyurmuştu. Avusturya’nın baş- tış nedeniyle, 20 gün sürecek kısmi sokağa fasına göre dolar basması gibi bir du- girmiyor. Bankalarının üstündeki AB Kasım’da düzenlenen eylemlerde güvenlik kenti Viyana’da ise binlerce kişi seçim çağ- çıkma kısıtlaması başlatmıştı. rum, frang için söz konusu değil. İs- ve ABD baskısına rağmen, Nuh diyor viçre, yorganını ve frangını altınına gö- peygamber demiyor İsviçre. “Tarafsız- re uzatıyor. lık” diye tutturuyor. Bağımsız güzelimi- Yani İsviçre’yi cennet yapan, kar- zin yabancı yatırımcılar için bu sebep- lı dağları, berrak göllerinden daha çok le farklı da bir cazibesi Safe Heaven (Güvenli Cen- var. Özellikle Rus yatı- Barok sarayın süpürgeleri net) olarak nitelendiri- rımcılara göre ne var- len parası. Ülkede enf- sa İsviçre Frangı’nda lasyon sıfır. Faiz ise ek- var. undan çok uzun yıllar önce Ağaçların ardında, ötelerde, güz kellere, çok değişik sanat yapıtlarına yer si. Yani frangınızı ban- Frangın istikrarının Stuttgart’a yerleştiğimde veriyorlar. Saray kilisesi de caz konser- güneşinde ışıldayan geniş kada tutacaksanız üstü- ASLIHAN DAĞISTANLI nedeni anlatırken, Bilk öğrendiğim ilginç şey- lerine ve kitap okuma akşamlarına açık. vadide Tuna Nehri ağır ne para vermek zorunda- AYSEV ülke değerlerinin, Alt katın bütün salonlarını kaplayan lerden biri de kira sözleşme- ağır süzülüyor. Tepe- sınız. İsviçre’ye yerleşen banknotunun güzelli- süpürge müzesi görülmeye değer. Ewald sinde yazan “Merdivenlerin de, sırtını kara çam- bir Türkün zamsızlığın da- ğinin yanında “made Karl Schrade, 1970’li yılların sonun- ve kaldırımın temiz tutulma- ların örttüğü yamaca yanılmaz hafifliğinin keyfini çıkarma- in Switzerland” teknolojisini de unut- da çok ilgisini çeken bir süpürgeyi satın sından kiracı sorumludur” AHMET ARPAD dayamış barok Moc- sı, otobüs fiyatının yıllar boyu değiş- mayalım. O rengârenk İsviçre bank- alıp evine götürürken günün birinde mü- maddesiydi. Sırası gelen ki- hental sarayı yükseli- meyip 3 chf olduğunu idrak etmesiy- notlarını üreten şirketlerin tümü de lo- ze kuracağını aklının köşesinden bile ge- racı eline süpürgesini alıp or- yor. Yüzyıllar boyu ya- le başlıyor. Kısaca dünyanın en huzur- kal İsviçre firması: Kâğıdı Landqart, çirmemiş. Aradan geçen yıllarda dünya- tak merdivenleri, binanın önündeki kal- kındaki Zwiefalten Manastırı’nda yaşa- lu ve güvenli ülkelerinden birinin para- özel güvenlikli mürekkebi SICPA üreti- nın dört bir yanından dostları ona süpür- dırımı tüm hafta boyunca temiz tutmak yan piskoposların dinlenceye gelmiş ol- sı da tıpkı kendisi gibi istikrarlı. yor, basım işi de Orell Füssl’de. Muh- ge yollamış, kendi satın almış, böylece zorunda. Yaz, kış demeden. Karlı buzlu duğu saray 1985’ten bu yana güzel bir temelen adlarını duymadığınız bu üç sayıları yüzleri geçmiş. Sağda süpürge, günlerde sabahın köründe, gerekiyorsa kilisenin yanı sıra büyük sanat galerisiy- Güven ve demokrasi şirket, aynı zamanda dünyanın para solda süpürge, duvarlarda süpürge, yer- kahvaltıdan önce, yayalar ayakları ka- le, Almanya’nın tek süpürge müzesini de basımı konusundaki liderleri. Dünya- Aynı zamanda güzelliği de dillere lerde süpürge. Ne de çok çeşidi varmış! yıp düşmeden, kaldırım tertemiz olma- barındırıyor. Karlsruheli galerici Ewald nın pek çok para biriminin özel güven- Sapları kayın ağacından ve bambudan, destan. 50 chf’lik İsviçre banknotu, lı. Kiracı, eğer oturduğu binanın iç av- Karl Schrade ve eşi barok sarayın salon- likli kâğıdı da, mürekkebi de bu firma- canlı yeşil rengi, fiyakalı tasarımı ile In- hindistancevizi ve hurma ağacı kabuğun- lusu varsa, orasını da süpürüp temizle- larını değişik sergilere açıyorlar. 2500 larca üretiliyor. Tek başına SICPA, 190 dan... Süpürge otu yerine tavus kuşu ve ternational Bank Note Society (IBNS- mek zorunda. Sözleşmesindeki sorum- metrekarelik sergi alanında postmoder- ülkenin banknotunun mürekkebinden Uluslararası Banknot Derneği) tarafın- deve kuşu tüyleri, kaz kanatları kullanıl- luluğunu bir süre yerine getirmedi mi ev sorumlu. Yani öyle bir teknolojileri var nizminden günümüze, tablolardan hey- mış. İçlerinde bazıları var, sapları gü- dan 2017’nin tescilli güzeli seçilmişti. sahibi onu evden atabiliyor. Çok daireli ki sessiz sedasız dünyaya yayılıp mer- Yani hem güzel hem güvenilir. Uzun bir müş kaplama. Onlara âşık olmamak apartmanlarda bu görevi üstlenen, ço- kez bankalarını göbeğinden bağlamış- elde değil. Temizlik insanoğluna her ilişki için ideal. İnsanı yolda bırakmaz. ğunlukla yabancıların kurduğu “temiz- lar. İsviçre altın karşılığı olmadan pa- Dünya nüfusunun binde birine sahip çağda gerekli. Firavunlar süpürgeye lik şirketleri” var. ra basmıyor belki ama lafın tam anla- meraklıymış, Çin İmparatorluğu’nun bu minicik ülkenin parası nasıl oluyor mıyla para basıyor. Çünkü başka bir da doların, avronun, yenin önüne geçip insanları, Sezar’ın Roma’sı da. Sü- Kilisede caz konseri ülke bile para bassa, kazanan yine İs- pürge, yaşamımızda vazgeçemeye- dev bir güce sahip olabiliyor? Cevabı Her şey Württemberg Dükü Eberhard viçre oluyor. basit: Ülke neyse parası da o. ceğimiz dostlarımızdan biri. Ludwig’in 12 Ocak 1714 tarihli “temiz- Her gün değer kaybeden Türk Lira- Dışarıda bir güz gününün son ışın- İsviçre uzun zaman önce kendi mar- lik” genelgesiyle başlamış! Dükün ama- nıza bakarken, her gün pahalılaşan İs- ka konumlamasını belirlemiş: “Güven ları. Sapsarı doğa yavaş yavaş bam- cı insanları düzene ve temizliğe alıştır- viçre mürekkebine dokunduğunuzu bi- başka renklere bürünüyor, kararıyor, ve huzur”. Değerleri de net: Hukuk, makmış. Fransa’nın Güney Almanya sı- lin. TL bastığınızda, esas para basanın demokrasi, tarafsızlık. Ve bu üçlüden uykuya hazırlanıyor. Sarayın büyük nırındaki Elsas ve Lothringen bölgesi ise İsviçre olduğunu. Sonra da düşü- avlusunda iki tavus kuşu... Kanatla- ödün vermiyor. Bu değerlere uygun nün, bizim memleketin marka konum- 1871 ile 1918 tarihleri arasında Alman olarak, ülke stratejisi de istikrarlı. İn- rını açmışlar, rengârenk kuyrukları- laması ne? Parası ne? topraklarına katılınca temizlik genelge- nı kaldırmışlar. Büyülenmiş gibi öyle sanına, doğasına kıymet veriyor, ma- si yöre halkına da uygulanmak isten- lını üretirken kaliteden ödün vermiyor duruyorlar... Asliaysev1@gmail.com miş, fakat Alman yöneticiler bunu Fran- ve inovasyon ile her yaptığına değer sız halka bir türlü kabul ettirememiş! mail@ahmet-arpad.de Z.ALEKSIA KAYAR & HAKAN KAYAR BULMACA ortaya çıkardığı büyük dalga. SOLDAN SAĞA: el şanzıman. 10/ Para ve emek harcamadan 1/ Resimde gördüğünüz, başta 16/ Şeriatlar... Rengi sarı ve kırmı- başkalarının sırtından geçinmek... TÜBİTAK ve M.I.T. (ABD) olmak zı arasında olan soylu cins at. Hiç tasası, derdi olmayan... Türk üzere Fransa, Birleşik Krallık ve 17/ Kadife, şeftali gibi şeylerin Hava Kurumu’nun kısa yazılışı. Japonya’da bulunan birçok say- yumuşak tüyleri... İlkel yaratılışta- 11/ Gece... Ruhun, kendine gın araştırma kurumlarında gö- ki kaosunun sembolü tanrıça. ağır, ayıp veya ulaşılmaz görünen rev yapan jeolog... Işın... “Aferin, 18/ Nesih ve talik yazım şeklinin düşünceleri bilinçaltına sürme- yaşa” anlamlarında beğeni bildi- karışımı ile türetilmiş olan ünlü bir si... Muzaffer olan, muvaffakiyet ren bir söz. yazı türü... Ahlak kurallarına bağlı gösteren. 2/ Güney Sudan’da bir nehir... kalma durumu. 12/ Soğuk denizlerde yaşayan bir Yan yana sıralanmış deliklerden 19/ Beylerbeyi ve Tanzimat’tan fok türü... Antalya’nın Elmalı ilçe- her biri üflendiğinde ayrı notada sonra sivil paşalığın ilk derecesi... sinin antik dönemlerdeki adı... Yar- sesler çıkaran küçük ağız çalgısı... Dikkat çekmek için kullanılan bir dım. Ekonomi alanında kullanılan bir söz... Kesin. 13/ Tropikal denizlerin az de- tür test... Salya. 20/ Daha iyi duruma getirmek için rin sularında yaşayan bir yengeç 3/ İlk, önceki, geçmiş... Notada yapılan değişiklik... Hemen arkasın- cinsi... Çok şeritli, çift yönlü ge- durak işareti... Ulusçuluk yanlısı. dan. niş yol... Bilyalı tekerlekler ve kü- 4/ Bir işi yerine getirmek için ve- çük bir sandıktan oluşan basit ta- rilen söz... Bir amaca ulaşmak için YUKARIDAN AŞAĞIYA: şıma aracı. kullanılan nesne... Seciyevi. 1/ “Baymur” soyadlı sinema ve 14/ Bazı kaldıraçlarda kullanılan 5/ Cömert kişi... Antik vazolar tiyatro oyuncusu, balerinimiz... ucu iple bağlı ağaç parçası... Bir gü- üzerinde yer alan oyma resim ve İçinde bulunulan zaman... Onay, nün veya olayın arkasından gelen tezyinat... Yalan söyleme. tasdik, yapabilme izni... “--- Dö- zaman. 6/ Trabzon kentinin en kuzey şer”; astroloji danışmanı, eğitme- 15/ Engel, sınır... Eski bir ha- noktasında yer alan bir koy... Tıp ni, araştırmacısı ve yazarı. cim ölçüsü... Sağlam, kuvvetli de- dilinde derinin kızarmasına verilen 2/ Huysuz atları yola getir- ve... Debriyajsız manuel olarak da ad... Eğlenceli, hafif konulu, için- mek için dudaklarına takılan tah- bilinen otomatikleştirilmiş manu- de bestesiz konuşmalar da bulunan ta kıskaç... İtalya’nın Euganean sahne yapıtı. Tepeleri’nin eteğinde yer alan bir 7/ İlhanlı tarihçisi Cüveyni’nin Bu haftaki bulmaca ödülü yerleşim birimi... Yakıtı tutuşturma, bir diğer adı... Kalın sopa, değnek. yakma. 8/ Rus ekonomisini açmak için 3/ Güçler, kuvvetler... Fransa’ya Kıvılcımdan Lenin tarafından geliştirilen ekono- önderlik ettiği gibi tüm Avrupa’yı Aleve mik politikaların kısa yazılışı... An- da etkilemiş önemli bir komutan... Ege’deki Kuvayı til kayısısı da denilen bir meyve... Yoğunlaştırma, sıklaştırma. Milliye Baki, devamlı kılma... Güneybatı 4/ “--- Berisha”; Arnavut kaleci... Avrupa Katoliklerinin topluca adı. Birini nişan, madalya, aylık artır- Serra Menekay 9/ Alt, aşağı... Çabuk, çok çabuk Galeati Yayıncılık ma vb. şeylerle ödüllendirme... Bi- bir tempo ile anlamında bir müzik linçli olarak yakın geçmişin akımla- İsim:......................................................................................................................................... terimi... Denizaltı depremlerinin rını, modalarını türeten veya taklit Adres:...................................................................................................................................... eden tarz. ................................................................................................................................................. 5/ Satranç otoriteleri tarafından tüm zamanların en büyük hücum 21.11.2021 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan Tel:.......................................................................................................................................... 21 KASIM 2021 - bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar oyuncusu olarak olarak kabul edi- 1859 KAZANANLAR: arasında yapılan çekilişte Halil Açıkgöz’ün Çocukluğumun len, sekizinci dünya satranç şam- Mehmet Bahar, Murat Şentürk, Bittiği Yaz (Galeati Yayıncılık) kitabını kazananlar: piyonu... Kazaklarda seçimle işba- mentinin simgesi. hastalıkların tedavisiyle ilgili, bilimsel tıbbın Sema Özböler, Mehmet Güleren, Sevda İkizler, Fevzi şına gelen başkan... Kıta. 10/ Fransa’da bir idari bölge... İyi, güzel, dışında yöresel uygulamalar. Disanlı, Doğan Su, İSTANBUL, 6/ Brom elementinin simgesi... hoş... Dolma kalem... İşiten, duyan. 15/ Deniz ya da ırmak sularının bir ek- Erhan Kuzhan, Ekin Naz Türk, Takma isim, lakap... Alay kuman- 11/ Orta ve Güney Amerika’da görülen sen çevresinde dönme hareketi... Yüz, kılık Emre Kalfa, İris Ergin, Uğur danı... Ebcet hesabında otuz sayısı- Pinta da denilen bulaşıcı bir deri hastalı- ve dış görünüş. Burnak, Arslan Eser, ANKARA, nın adı. ğı... Eskiden bazı vakıf kuruluşlarına ve 16/ Güney Amerika’da yaşayan, zehirsiz, Kenan Duman, MANİSA, Hayal 7/ Uygulamalı, tatbiki... Bireyin Koçer, SAMSUN, Gültürk yoksullara yemek verilmesi için ayrılan çok iri, güçlü bir yılan... Nişasta ve şekerle Koroğlu, ORDU, Yurdakul Öner, kendini başkalarının yerine koya- para... Hatalı germe, gergin tutma anlamın- yapılan pelte. Tahir Erçatan, İZMİR, Metin bilme yetisi... İki özdeciği ya da ta- da kullanılan denizcilik terimi. 17/ Yersiz yurtsuz, belli bir adresi olma- Özmen, SAKARYA, Nurettin neciği birbirinden uzaklaştıran 12/ Rezarvuarı hela taşına ya da klozete yan... Fasit, bozuk, yaramaz. Özpınar, Ayşe Ergün, ANTALYA, kuvvet. bağlayan boru... Konya’nın Antalya il sınırın- 18/ Tarihöncesi çağlarda bugünkü İran Naim Ergönül, Sabahat Dizman, TEKİRDAĞ, Gürsel Ekmekçi, 8/ Gül rengi, açık pembe... Demok- da bir ova... Herhangi bir söz ve davranışla ve Kuzey Hindistan topraklarında yaşayan GİRESUN, Güneş Mazlum, rasi... Volga Nehri’nin en büyük sağ karşısındakini bozmak. halk... Tatlı dil, tatlı söyleme anlamında kul- SİVAS kolu... Bir hükümdarın tahta otur- 13/ Bir işten gözü korkup vazgeçmek... lanılan bir halk müziği terimi. Not: Bulmaca yanıtlarını bundan tulması. Dokumacılıkta, örülen her sıradan sonra il- 19/ Hukukta cebir... Yetim çocukların böyle bulmaca@cumhuriyet.com. 9/ Kilonewton kısa yazılışı... An- mik sayısının indirilmesi... Yunan alfabesi- barındırıldığı, bakıldığı yer. tr veya (0212) 343 72 69 numaralı sızın gelen bela, dahiye... Bazı tür- nin yedinci harfi. 20/ Yıldızların yüksekliğini ve açı uzaklı- faksa gönderebilirsiniz. Posta ile lerinden de dokumalık iplik elde 14/ Aşırı iştahlı olma durumu... Tat alma ğını gözlemeye yarayan alet... Düşkünlük, ta- gönderilen yanıtları gazetemizin edilen bir tür palmiye... Neon ele- adresine yollayabilirsiniz. duyusu ile ilgili... Belli kültürlerde rastlanan, lihsizlik.