Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 7 AĞUSTOS 2020 CUMA Ekonomi yönetiminin yanlış politikaları ve Covid19 salgını TL’yi eritirken yurttaşı yoksullaştırıyor Rekor üstüne rekor Mali piyasalarda, dün dolar 7.30 lirayı, Avro ise 8.60 lirayı aşarak yeni rekor seviyelere ulaştılar. Borsa İstanbul’da ise büyük kayıplar oluşurken, gram altın 506 lirayı geçti. Mali piyasalardaki yangın, özellikle döviz tarafında dün de devam etti. Özellikle dolar/ TL kamunun 2019’dan beri 110 milyar dolara ulaşan döviz arzının yeni kaynak olmaksızın, mevcut rezervlerle sürdürülemeyeceği yönünde kuvvetlenen piyasa beklentileriyle birlikte yeni tarihi rekoru gördü. Ayrıca hem dünyada hem Türkiye’de koronavirüse yönelik ikinci dalga endişeleri de piyasaları etkileyen önemli etkenlerden biri. Dün güne 7.06 seviyesinde başlayan dolar akşama doğru 7.3150 liraya kadar çıktı. Günlük kayıp yüzde 3’ü aştı. Dolar günü ise 7.31 lira seviyesinde tamamladı. Avro’da da yeni bir rekor seviye oluştu. Güne 8.44 lira seviyesinde başlayan Avro akşama doğru 8.6550 liraya kadar çıktı. Avro da günü 8.64 seviyesinde tamamladı. CDS’ler yükseldi Dövizde bu tür gelişmeler olurken Borsa İstanbul’da (BİST) da hızlı bir düşüş görüldü. Güne 1093 puan seviyesinde başlayan BİST 100 Endeksi, günü ise 1034 puanda tamamladı. Borsa günü yüzde 5.26 düşüşle tamamladı. Bu tür gelişmeler nedeniyle piya sadaki endişeler TL cinsi tahvil getirilerinde sadece bugün 75 baz yükselişe neden olurken, 5 yıllık CDS’de yeniden 600 baz puanın üzerine çıkmış durumda. Merkez ve BDDK Dün açıklama yapan Merkez Bankası ise akşam saatlerinde bir açıklama yaparak “Merkez Bankası, fiyat istikrarı ve finansal istikrar temel amaçları çerçevesinde, elindeki bütün araçları piyasalardaki aşırı oynaklığın azaltılması doğrultusunda kullanacaktır” dedi. Öte yandan BDDK da, swap piyasasında normalleşme için uluslararası kalkınma bankalarına yurtiçinde TL’ye erişim sınırlamalarıyla ilgili sağlanan muafiyeti yurtdışında yerleşik tüm bankaları kapsayacak şekilde genişlettiğini açıkladı. Ayrıca piyasalar kapandıktan sonra edinilen bilgiye göre, Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal ile BDDK Başkanı M. Ali Akben’in banka yöneticileriyle normalleşme dönemi likidite adımlarını görüşeceği belirtildi. Bu haber dövizde kısmi gevşemeye de neden oldu. l Ekonomi Servisi Maliyetli döviz müdahalesi çöküyor Süreci yorumlayan uzmanlardan Rabobank’tan Piotr Matys “TL’nin tüm zamanların en düşük seviyesini görmesi ve satış baskısının devam etmesi, düşük faiz oranlarını maliyetli döviz müdahaleleri ile dengelemeye dayalı stratejinin çökmekte olduğunun açık bir kanıtı” derken, Tera Yatırım’dan Enver Erkan şu vurguyu yaptı: “Dolar küresel olarak o kadar güçlü değil ama lira negatif ayrışmada. Kurda korumacı yaklaşım olağandışı piyasa koşullarına karşı yetersiz kalmış görünüyor. Negatif pozisyondaki reel faiz ve kredi genişlemesi TL’nin konumunun zayıf kalmasına neden oluyor.” “Bilerek, defalarca deneyerek aynı noktaya geliyoruz” di yen ekonomist Uğur Gürses de “Döviz borçlusu ülkede ulusal paranızı bollaştırırsanız paranızın fiyatını (faizini) ucuzlaştırsanız bir de sabit kurdan tanzim satış yaparak kuru tutmaya çalışırsanız; böyle 4 ayda 40 milyar dolar rezervi eritirsiniz, bir işe de yaramaz. Kuru tutamadığınızla kalırsınız” diye konuştu. Sigortalı işçi sayısı 405 bin kişi azaldı Hasat para kazandırmadı Fasulye hasadı başladı ancak üretici umduğunu kazanamadı. Afyonkarahisar’ın Şuhut ilçesinde bu yıl 2 bin 625 dekar alanda ekimi yapılan fasulyenin hasadına başlayan üreticiler, fasulyenin kilosunu toptancılara 1.602.50 TL arasında sattı. “Emeğimizin karşılığını alamıyoruz, pa ra kazanamıyoruz” diyen üreticiler, “Hasadın işçiliği çok, çapası çok, şartlarımız zorlu. Üzerine bir de ürünlerimizi don vurdu. Ekonomik anlamda da istediğimiz verimi alamıyoruz. Alım yok, o yüzden ürünü ancak 1.52 liradan satabiliyoruz. Zor şartlar altında geçimimizi sağlamaya çalışıyoruz” diye konuştu. l İHA Gıda fiyatları dünyada da arttı Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), küresel gıda fiyatlarının temmuzda arttığını duyurdu. Buna göre, küresel gıda fiyat endeksi, temmuzda bir önceki aya göre yüzde 1.2, yıllık bazda ise yüzde 1 artarak 94.2 değerine ulaştı. Bitkisel yağ fiyat endeksi, temmuzda bir önceki aya göre yüzde 7.6 artarak son 5 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Süt ürünleri fiyat endeksi de aylık yüzde 3.5 artış kaydetti. 70 milyon adet avokado üretimi Türkiye’de avokado üretiminin yaklaşık yüzde 80’inin karşılandığı Alanya’da bu yıl yaklaşık 45 bin hektar alanda 70 milyon adet üretim hedefleniyor. İlçede hasadına başlanan avokadonun Romanya, Ukrayna, Rusya, Gürcistan, Ermenistan, İran, Bulgaristan ve Yunanistan gibi ülkelere de ihracatı yapılması bekleniyor. Mayıs sonu itibarıyla son 1 yılda, sigortalı çalışan işçi (4a) sayısı 405 bin 261 kişi azalarak 13 milyon 919 bin 211’e düştü. Özellikle son iki yıldır süren ekonomik kriz ve buna eklenen Covid19 salgını emekçileri işsiz bırakıyor. Üstelik salgın nedeniyle 17 Nisan’da başlatılan işçi çıkarma yasağına rağmen bu süreç devam ediyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) açıkladığı mayıs ayı verilerine göre, geçen yılın aynı ayına kıyasla toplam sigortalı çalışan sayısı geçen yılın aynı ayına kıyasla 374 bin 977 kişi azalarak 19 milyon 843 bin 495 kişi oldu. Mart 2020’ye kıyasla azalış ise 370 bin 555 kişi oldu. Memurda artış Bu kapsamda sigortalı işçi (4a) sayısı Mayıs 2019’a göre 405 bin 261, Mart 2020’ye göre 420 bin 93 kişi azalarak 13 milyon 919 bin 211 kişiye indi. Sigortalı esnaf (4b) sayısı da geçen yılın aynı ayına kıyasla 33 bin 815 kişi azalarak 2 milyon 804 bin 352 kişiye indi. Ancak Mart 2020’ye kıyasla 38 bin 565 kişi artış oldu. Yine mayıs sonu itibarıyla, sigortalı memur (4c) sayısı ise geçen yılın aynı ayına kıyasla 64 bin 99, Mart 2020’ye kıyasla 10 bin 973 kişi artarak 3 milyon 119 bin 932 kişiye çıktı. Öte yandan Mayıs 2020 sonu itibarıyla Türkiye’de, “tarım zorunlu”, “muhtar”, “çırak”, “stajyer ve kursiyer” gibi diğer sigortalı kesimlerin de dahil edildiği aktif sigortalı sayısı ise 21 milyon 410 bin 217 ‘Nakdi destek’ bugün ödeniyor Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, bir açıklama yaparak Temmuz 2020’ye ilişkin Nakdi Ücret Desteği ödemelerinin bugün başlayacağını duyurdu. Selçuk, ücretsiz izne ayrılan işçilerle ilgili bu ödemelerin banka hesapları üzerinden yapılacağını anımsattı. kişi oldu. Bu sayı geçen yılın aynı döneminde 22 milyon 189 bin 569 kişiydi. Buna göre son 1 yılda azalış 779 bin 352 kişi oldu. l Ekonomi Servisi TMSF Royal ve Atlas Halı’yı satışa çıkardı Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), Naksan Plastik, Nakpilsa Plastik, Royal ve Atlas Halı ile BCF1 ticari ve iktisadi bütünlüklerini satışa çıkardı. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yer alan ilanlara gö re, Naksan Plastik Ticari ve İktisadi Bütünlüğü için 1.12 milyar TL, Nakpilsa Plastik Ticari ve İktisadi Bütünlüğü için 315 milyon TL, Royal ve Atlas Halı Ticari ve İktisadi Bütünlüğü için 353 milyon TL ve Royal Halı İplik AŞ ile Naksan Plastik AŞ’nin sahip olduğu BCF 1 Ticari ve İktisadi Bütünlüğü için ise 87.5 milyon TL olarak belirlendi. İhalelerin 6 Ekim ve 20 Ekim’de TMSF’nin İstanbul’daki merkezinde yapılacağı belirtildi. l Reuters Mal Alımı için ihale ilanı S.S. Gereli Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, İzmir Kalkınma Ajansı Küçük Menderes Havzası Sürdürülebilir Kalkınma Mali Destek Programı kapsamında sağlanan mali destek ile İzmir’in Gereli Mahallesinde Gereli KooperatifiSüt İşleme Tesisi Kapasite Artırımı ve Modernizasyon Projesi kapsamında Ayran Üretim, Yoğurt Üretim ve Peynir Paketleme Tesisi kurulumu için bir Mal Alımı ihalesi sonuçlandırmayı planlamaktadır. İhaleye katılım koşulları, isteklilerde aranacak teknik ve mali bilgileri de içeren İhale Dosyası Gereli Mahallesi Gereli Küme Evleri No:68 Ödemiş/İzmir adresinden veya www.izka.org.tr veya www.gerelikoop.com adreslerinden görülebilir. Ancak teklif vermek isteyenlerin ihale dosyasını Gereli Mahallesi Gereli Küme Evleri No:68 Ödemiş/İzmir adresinden 250,00 TL bedel karşılığında almaları zorunludur. Teklif teslimi için son tarih ve saati: 31.08.2020 Saat: 10:00 Gerekli ek bilgi ya da açıklamalar; www.gerelikoop.com ve www.izka.org.tr’de yayınlanacaktır. Teklifler, 31.08.2020 tarihinde, saat 10:30’da, Gereli Mahallesi Gereli Küme Evleri No: 68 Ödemiş/İzmir adresinde yapılacak oturumda açılacaktır. Perakendeci umutsuz Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) dün açıkladığı perakende güven endeksi, sektördeki işlerin kısmen toparlansa da perakendecinin satış konusundaki umutsuzluğunun sürdüğünü ortaya koydu. Buna göre: 4 Perakendecinin yüzde 29.5’i gelecek 3 ayda işlerinde iyileşme beklerken, yüzde 41.3’ü ise işlerinde kötüleşme beklediğini belirtti. 4 İşlerinde kötüleşme bekleyenlerin oranı daha yüksek olsa da gelecek 3 aya ilişkin satış beklentisi göstergeleri, önceki aylara göre iyileşti. Bu da perakende güveninin artmasını sağladı. 4 Endeks, Temmuz 2020’de bir önceki aya göre 5.9 puan, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise 3 puan arttı. l Ekonomi Servisi Yerli oyun firması 168 milyona satıldı Geçen aylarda Peak Games’i 1.8 milyar dolara satın alan Zynga, bu kez gözünü Türkiye’de başka bir oyun üreticisi olan Rollic’e çevirdi. İstanbul merkezli mobil oyun firması Rollic Games’in yüzde 80 hissesi 168 milyon dolara ABD’li Zynga’ya resmen satıldı. Bu satışların, Türkiye’ye yapılan yatırımları ciddi oranda artırması bekleniyor. Hiroşima’dan Beyrut’un patlatılmasına.. Dün sabahın tüm canlı yayınlarının haberleri kesildi.. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Hiroşima katliamının 75. yıldönümü nedeniyle yayımladığı mesaj okundu. Kimi yandaş medya yayınlarının haberleştirilmiş dipnotlarına “ünlü komünist şair Nâzım’ın şiirini okudu” vurgulamasıyla geçen canlı yayında, gerçekten de önüne arkasına hiçbir yorum katılmaksızın, Nâzım Hikmet’in ünlü şiirinin, “Çalıyorum kapınızı teyze, amca bir imza ver./ Çocuklar öldürülmesin/Şeker de yiyebilsinler..” dizelerini sözlü olarak okumakla yetindi. Bana göre ilk kez dünyaya dönük bu kadar anlamlı, abartısız, içerikli mesaj olarak kayda geçmeli. Önüne arkasına iç siyasete yönelik eklemlenmiş taşlama, mesaj eklemlenmemişti. Sabahtan akşama, bugün siz bu yazıyı okuyana kadar hangi sürpriz gündemli seslenişle yüzleşeceğimizi bilemeden altını çiziyorum. Beyrut’un patlatılmasının acısının, yakıcı sıcaklığının duyarlılığı ile “Türkiye’nin verebileceği çok anlamlı, doğru bir mesaj olarak..” düşünmek istedim. Beyrut’un patlatılmasına ilişkin bugüne kadar gelecek yeni bilgilerden habersiz olarak, bu yazının kaleme alınmak zorunda olduğu saatlere kadar yeterince can yakıcı verilerin toplandığının altını ancak çizebilirim. “Beyrut ne yaşarsa yaşasın, yaşatılan acılarının küllerinden yeniden doğar..” inancını sarmış boyutlardaki yıkımların, can mal kayıpları, kentin toparlanabilmesinin güçlüğü üzerinden bilgi akışının ürkütücü boyutlarının noktalanabilmesi öyle çok kolay olacak gibi değildi.. Doğrusu kirli, bir o kadar acımasızlıkta sınır tanımayan sonuçları üzerinden “Hiroşima sonrası insanlığa yaşatılmış en ağır trajedi” benzetmesine yıllar sonra belki de abartı denilemeyecek gibi.. İlk verileri ile yüz binlerce evsizin kaldığını gösteren hasar söz konusu. Ölü yaralı sayısı üzerinden açıklamalar için bilgiler henüz çok yetersiz.. Çünkü görüntüleri verilen patlama anının canlı görüntülü kareleri üzerinden yapılan açıklamalarda, “Ayinde yakalanan rahip, ayine katılanlardan ne kadarının yaşıyor olduğu üzerinden henüz bir bilgi yok. Kilise tavanı çökmüş, eseri kalmamış” türünden eklemlemeler yapılmak zorunda kalınıyor.. Beyrut’un zenginlik, kültürel varlık simgelerinden Hariri ailesinin kayıplarına ilişkin öngörü yapılamıyor. Kentin baştan yaratılmış bugünkü varlığının yarısından çok fazlasının tümü ile yok olduğu gibi ön bilgiler geliyor. HHH Hani emperyal kirli çıkarlar adına, Hiroşima’da insanlığa yapılan kötülüklerin sonuçları biline biline, acımasızca yaşatılanlardan sonra, bu büyük utancın ayıpları sayesinde insanlık adına dehşetin göze alınamaması sayesinde bir anlamda olumlu, “bir daha deneyememe” baskısı vardı ya.. Üzerinden savaşlarla, en çok da yoksul halkların öncelikle inanç ağırlıklı duyguları, dinler, mezhepler savaşları sayesinde binlerle yıllar geriye çekilebilmeleri tuzakları ile yol alınıyordu ya.. Bir adım da aslında dünyada söz konusu olamayacak ari ırkların sözde varlığı, doğrusu kültürel kimlikleri üzerinden çatıştırılmalarıyla en az bir yüzyıl geriye çekilmeyi sağlayan ırkçı çatışmacılıklar da içinde.. Gen bilimi günümüzde tüm insanların kanlarında en çok siyah ırkın egemenliğini gösteriyor olsa da.. Her türden alt kimlik aidiyetleri kaşınarak terör üzerinden çatışmacılıklarla tuzaklar daha bir karmaşık, görünmez boyutlarda ustaca sahneye konuluyordu ya.. Kuşkusuz Beyrut’taki sonuçları hangi gelişmelere açık çok bilinmezli patlatmanın, insanlığın virüs kuşatması travmasında ne boyutlarda, nerelere evrilebilecek sonuçları üretebileceği çok bilinmezli denklem. En acıtıcısı, ürkütücüsü gerçeğin bulunmasından çok, emperyal çıkarlar adına oynanan birbirinden kirli oyun ve tuzakta, gerçeğin ne olduğunun bulunması gibi bir kaygı yerine, halkları birbirine en çok kırdırabilecek, en kirli, en güçlü çıkar hesaplarına yarayabilecek kitlelerin medyatik güdülenmelerini hedef almış atraksiyonlar sahnelenecek. Bir biçimi ile Beyrut’un patlatılmasının öncesi ile sonrası arasında; ülkemizi de çok ağır etkileyecek, kuşkusuz en yoğun yoksul ve yoksunların üzerinden en acımasız, en güçlü, en varsılların ister ülkeler isterse sermaye odakları olarak çıkarlarının baskın kılınması adına her yol denenecek..