Catalog

10 30 HAZİRAN 2020 SALI DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA EKONOMI ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 6.8650 0.4 kuruş 7.7300 3.5 kuruş 8.4660 9.19 3.9 kuruş Sabit 115.843 1175 puan 2629.54 27.46 lira 390.24 3.71 lira Deprem hazırlıklarını salgın gölgelememeli Covid19’la birlikte tüm iş dünyası ve sosyal hayattaki dönüşüme, değişen önceliklere dikkat çeken Anadolu Sigorta Genel Müdürü Mehmet Şencan, bu gündem nedeniyle beklenen Marmara depremi gerçeğinin ikinci plana atılmaması ge Mehmet Şencan rektiğini vurguladı. “Depremin etkileme si beklenen bölgede ulusal sanayi üretiminin yaklaşık yüzde 50’si gerçekleştiriliyor” diyen Şencan, hem sigorta şirketleri hem bireysel bazda alınması gereken önlemler olduğunu hatırlattı. Bu kapsamda Şencan, ihtiyari deprem sigortasının KOBİ’ler için yaygınlaştırılmasının şart olduğunu, sektör çalışanlarının da “afet ve acil durum toplanma” planlarını yapmaları gerektiğini söyledi. Uğur Gülen, tamamlayıcı sağlık sigortası adetlerinde yüzde 10 artış olduğunu vurguladı. ‘Sağlık poliçelerinde yüzde 25 artış oldu’ Aksigorta Genel Müdürü Uğur Gülen, “Küresel salgın dönemi, sağlığımızın ne kadar kıymetli olduğunu bizlere hatırlattı. Son 3 ayda sağlık sigortalarında yaşanan yüzde 25 artışla, toplumsal bilincin arttığını görüyoruz’’ dedi. Gülen ayrıca şu noktaya dikkat çekti: “Pandeminin yanı sıra nüfus istatistiklerine baktığımız zaman, insan ömrünün uzadığını da görüyoruz. Daha önce hastane başvurularının önemli bir bölümü akut rahatsızlıklarla ilgiliyken, günümüzde bu durum tersine dönerek, yüzde 6570 oranlarında kronik rahatsızlıklardan oluşmaya başladı. Bu bağlamda, uzun ömür sağlığa ve sağlık sigortalarına olan ihtiyacı önemli ölçüde artıracaktır.” Borsa İstanbul’da açığa satış yasağı sona eriyor Borsa İstanbul’da (BİST) 28 Şubat’tan bu yana uygulanan açığa satış yasağı sona eriyor. Bloomberg HT’nin ulaştığı kaynaklara göre Takasbank’ta otomasyon çalışmalarında sona gelindi. İlk aşamada BİST 30 hisselerinde açığa satışa izin verileceği, ardından uygulamanın tüm hisse senetlerinde tekrar başlayacağı belirtiliyor.MSCI, 24 Haziran’da yaptığı açıklamada “Sermaye kontrollerinin uzaması ya da daha sıkı bir hal alması” durumunda Türkiye’yi gelişen ülke sınıflamasından çıkarabileceğini duyurmuştu. Bunun BİST’teki hisse piyasasından 5 milyar dolarlık çıkışa neden olacağı tahmin edilmişti. Konut kredisinde 19 günde rekor Kamu bankalarının normalleşme sürecine geçişi kolaşlaştırmak için açıkladığı yeni kredi paketleri konut kredi taleplerinde rekor getirdi. Haziran ayında devreye sokulan kararla konut kredi faizleri aylık yüzde 0.64 ile tarihin en düşük seviyesine indirilirken, özel bankalar da konut kredilerini yüzde 0.700.90 aralığına çekmişti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme (BDDK) verilerine göre konut kredi bakiyesi, mayıs ayı sonunda 211 milyar 264 milyon lira düzeyinde bulunuyordu. Konut kredi bakiyesi, 119 Haziran’da 222 milyar 733 milyon liraya ulaşarak 2019 rakamını geçti. Mücbir sebep süresi uzatılmalı Koronavirüs salgından olumsuz etkilenen sektörlere yönelik, Hazine ve Maliye Bakanlığı otomotiv, perakende, konaklama dahil 20’ye yakın sektörde, İçişleri Bakanlığı ise faaliyeti durdurulan işyerlerini 1 Nisan30 Haziran tarihleriyle sınırlı olmak üzere mücbir sebep kapsamına dahil etmişti. Bu sektörlerin beyanname verme ve ödeme yükümlülükleri ekim, kasım ve aralık aylarına ertelenmişti. Süre bugün doluyor. İş dünyası koşulların düzelmediği ve mücbir sebep durumunun hâlâ devam ettiği görüşünü savunarak sürenin uzatılmasını istiyor. Bu aşamada getirilecek beyanname ve ödeme yükümlülüğünün kamuya yarar sağlamayacağı belirtilirken, sürenin uzatılmasının yanı sıra sektörlerin de genişletilmesi gerektiği belirtiliyor. l Ekonomi Servisi Sektör temsilcileri Türkiye Sigorta Birliği’nin genel kurulunda buluştu Yeni rota arayışı Sigortacılara seslenen SEDDK Başkanı Türker Gürsoy, uluslararası entegrasyonu yüksek, finansal ve kurumsal yeterliliği sağlam bir sektör hedeflediklerini açıkladı. Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) dün yapılan genel kurulu, kısa süre önce fiili kuruşu tamamlanan ve yeni yönetimi belirlenen Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (SEDDK)yeni yönetiminin belirlenmesi sonrası sektörün yön arayışlarına sahne oldu. Online düzenlenen toplantıya katılan SEDDK Başkanı Türker Gürsoy, yerli ve yabancı tüm paydaşlarla sektörün geleceğini, rotasını beraber şekillendireceklerini belirterek, “Kamu yararı gözeterek ortak amaçlar ve hedefler doğrultusunda sektörün gelişmesine güç ve ivme katacağız. SEDDK ile birlikte daha şeffaf daha öngörülebilir bir regülasyon süreci geliştireceğiz. Uluslararası entegrasyonu yüksek, finansal ve kurumsal yeterliliği sağlam, istikrarlı büyüme sahip bir sektör en temel hedefimiz” dedi. 127 trilyon lira Sigorta sektörünün, Türkiye ekonomisine 127 trilyon liralık güven SEDDK Başkanı Gürsoy (solda) ve TSB Başkanı Benli, geçen hafta da şirket genel müdürleriyle buluştu. ce sunduğunu hatırlatan Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Atilla Benli de şu vurguyu yaptı: “Sektörümüz, önümüzdeki dönemde de ülkemiz için kritik önemi bulunan altyapı projelerini desteklemeye devam edecektir.” Kamuda sigortacılığın öneminin arttığına da dikkati çeken Benli, yeni dönemde tamamlayıcı emeklilik sistemi, katılım sigortacılığının büyümesi, özel sigortanın sağlık sistemindeki rolünün kurgulanması, doğal afet sigortalarında revizyon gibi konularda çalışmalar yapacaklarını açıkladı. Hayatdışı küçüldü Covid19 bu kez hayatdışı branşı üzerinden sektörü etkilemeye başladı. TSB’nin verilerine göre, mayıs ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla prim üretimi hayatdışında yüzde 7.5 azalarak 4.5 milyar TL oldu. Buna karşın düşük faizli bireysel kredi kampanyalarının hareketlendirdiği hayat branşında ise prim üretimi 2 ay sonra yükselişe geçti ve yüzde 12 artarak 814 milyon lira oldu. Toplam prim üretimi de yüzde 5 düşüşle 5.3 milyar lira oldu. Ayrıca ilk 5 ayda toplam prim yüzde 15.9 artarak 33.1 milyar TL oldu. SÜRDÜRÜLEBILIR ÇEVRE IÇIN YENI ADIM MAPFRE Sigorta, enerji tasarrufu, geri dönüşüm, ofis içi plastik kullanımının azaltılması, çevre bilincinin artırılması ve atık dönüşümünün teşvik edilmesi gibi konularda yaptığı çalışmalarla hem “Yeşil Ofis” hem “ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi” sertifikası aldı. Güvenlik ve Çevre Müdürü Tuncay Kebeli, “Çevre bilincinin artırılması ve atık dönüşümün teşvik edilmesi için önemli çalışmalar yapıyoruz. Şirketimizin globalde faaliyet gösterdiği 45 ülke içerisinde ISO sertifikasını alan 9. ülke olduk” dedi. Tuncay Kebeli ÜCRETSIZ LASTIK MUHAFAZA HIZMETI Generali Sigorta’nın, “mini onarım paketi” alan her müşterisine yazkış lastik muhafaza hizmetinden ücretsiz faydalanma olanağı sunduğu açıklandı . Lastiklerin sökülüp takılmasının da dahil olduğu hizmet kapsamında araç sahipleri kış lastik lerini yaz aylarında, yaz lastiklerini ise kış aylarında uygun koşullar ve özel ortamda saklama imkânına sahip oluyor. Ayrıca bu hizmetten yararlanan tüm müşteriler, uygun fiyata Bridgestone ve Lassa marka lastik temin edebiliyor. Binek araçlarda indirim oranı yüzde 15. Otoda kârlar patladı Borsa İstanbul’da işlem gören 8 otomotiv şirketinin kârı ilk çeyrekte yüzde 72.8 artarak 1 milyar 171 milyon lira oldu. Otomotiv şirketleri yılın ilk çeyreğinde kâr patlaması yaşadı. Borsa İstanbul’da otomotiv sektöründe faaliyet gösteren ve 2020’nin ilk çeyreğine ilişkin finansal tablolarını açıklayan 8 şirketin toplam net kârı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 72.8 artarak 1 milyar 171 milyon liraya yükseldi. Borsada işlem gören otomotiv şirketlerinden 5’i yılın ilk çeyreğini kârla, 3’ü ise zararla kapattı. Söz konusu dönemde Türk Traktör’ün, kârını yüzde 1.000’den fazla artırarak 7.6 milyon liradan 84 milyon liraya çıkarması dikkati çekti. Şirketlerin toplam öz kaynakları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18.7 artarak 11 milyar 910 milyon liraya ulaştı. l Ekonomi Servisi EN ÇOK BEYAZ OTOMOBIL SATILDI Türkiye İstatistik Kurumu, mayıs ayına ilişkin motorlu kara taşıtları istatistiklerini açıkladı. Ocakmayıs döneminde 311 bin 998 taşıtın trafiğe kaydı yapılırken, 18 bin 702 taşıtın trafikten kaydı silindi. Böylece bu dönemde trafikteki toplam taşıt sayısı 293 bin 296 artış gösterdi. Mayıs sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı toplam taşıt sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.77 artarak 23 milyon 39 bin 551’den 23 milyon 448 bin 381’e yükseldi. Bu araçların yüzde 54.1’ini otomobil, yüzde 16.4’ünü kamyonet, yüzde 14.4’ünü motosiklet, yüzde 8.2’sini traktör, yüzde 3.6’sını kamyon, yüzde 2.1’ini minibüs, yüzde 0.9’unu otobüs ve yüzde 0.3’ünü özel amaçlı taşıtlar oluşturdu. Özelde yüzde 90 düşüş Mayısta geçen yılın aynı ayına göre trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısında ise yüzde 9.8 azalış oldu. Bu dönemde, trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı traktörde yüzde 43.8 ve kamyonda yüzde 3.5 artarken özel amaçlı taşıtlarda yüzde 90.2, kamyonette yüzde 29.8, minibüste yüzde 26.8, otobüste yüzde 22.5, otomobilde yüzde 16.2 ve motosiklette yüzde 0.4 azalış hesaplandı. Aynı dönemde trafiğe kaydı yapılan otomobillerin yüzde 50.6’sı beyaz, yüzde 24.7’si gri, yüzde 7.1’i siyah, yüzde 6.6’sı kırmızı, yüzde 6.5’i mavi, yüzde 1.8’i turuncu, yüzde 1.3’ü kahverengi, yüzde 0.7’si sarı, yüzde 0.2’si yeşil renkli iken yüzde 0.5’i diğer renklerden oluştu. l Ekonomi Servisi ‘Yeni girişim’lere 61 milyar dolar KPMG’nin girişim ekosisteminin nabzını tuttuğu “Venture Pulse 2020” raporu yayımlandı. Covid19 etkisinin henüz hissedilmediği döneme ait rapora göre, bu yılın ilk üç ayında küresel girişim ekosistemi 4 bin 260 adet işlemle 61 milyar dolar yatırım almayı başardı. ABD’de sürücüsüz otomobil çağırma uygulaması Waymo 2.2 milyar dolarla en büyük yatırımı aldı. Türkiye’de ise ilk 3 ayda 32 işlemle 42.3 milyon dolar yatırım aldı. Ancak ikinci çeyrek verilerine girecek olan, ABD’li Zynga’nın Türk oyun şirketi Peak Games’i 1.8 milyar dola ra alma işlemi yeni raporda Türkiye’yi öne çıkaracak. KPMG Türkiye Birleş me ve Satın Alma Hiz metleri Şirket Ortağı Gökhan Kaçmaz, “Yı lın ilk yarısındaki po zitif manzarayı maale sef ikinci yarıda gör mekte zorlanaca ğız. Ancak Türk şirketlere yatı rım iştahı de vam ediyor” dedi. l Ekonomi Servisi Gökhan Kaçmaz TAV havaalanı, mağazalarını açıyor TAV Havalimanları ve Unifree Duty Free ortaklığı olan ATÜ Duty Free, sağlık tedbirleri kapsamındaki detaylı hazırlıklarını tamamladı ve mağazalarını açmaya başlıyor. Yeni süreçte tüm çalışanların, maske, siperlik ve eldiven kullanması kararlaştırıldı. ATÜ’nün Türkiye’de ilk olarak Bodrum iç hatlar mağazasının ardından İstanbul Havalimanı’nda işlettiği dünyaca ünlü markalara ait butikleri açacağını söyleyen CEO Ersan Arcan, tekrar buluşmanın heyecanını yaşadıklarını belirtti. l Ekonomi Servisi Kıdem tazminatında ‘art niyetli’ kim? Pandemi nedeniyle zaten zor günler yaşayan çalışma hayatı gündeme getirilen kıdem tazminatı düzenlemesiyle iyice karıştı. Beklendiği gibi, işçi sendikaları kıdem tazminatı düzenlemesine karşı duruşlarını artık eylemlerle ve genel grev söylemiyle yükseltmeye başladı. Kıdem tazminatının neden bu zor günlerde gündeme getirildiği sorusu ise tam olarak yanıtını bulmuş değil. Son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kıdem tazminatı düzenlemesi konusunda “hükümeti zor durumda bırakmaya çalışan art niyetliler”den söz etmesi ise tartışmaları iyice karıştırdı. Cumhurbaşkanı Erdoğan işçi kesimini temsilen Türkİş ve Hakiş ile işverenleri temsilen İşveren Sendikaları Konfederasyonu TİSK ve özel sektörün çatı örgütü Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) başkanları ile bir toplantı yaptı. Toplantının sonunda “Aranızda uzlaşın” dediği, basına da yansıdı. Ancak konunun tartışılmasına bile karşı çıkan DİSK ile Türkİş bu düzenlemeye karşı çıkışlarını kamuoyunda açıkça dile getirdiler. Dün bu iki örgüt 81 ilde kıdem tazminatı düzenlemesine karşı çıkan bildirilerini okudular. Hükümete yakınlığı ile bilinen Hakİş’in işçi kesiminin kesin olarak aleyhine gördüğü düzenlemeye karşı olduğunu, açıklama yapmasa da ekonomi yönetimine söylediğini biliyoruz. Tüm işçi sendikaları daha önce zaten böyle bir düzenlemeyi “kırmızı çizgi” ilan edip genel kurullarında daha önce bağlayıcı biçimde “kıdem tazminatı değişikliklerine karşı her türlü eyleme başvurma” kararları almışlardı. Yani mevcut sendika yönetimlerinin konusu olmaktan çıkarılıp, tüm örgütlü işçilerin “korunması gereken son kale” olarak gördükleri bir düzenlemeden söz ediyoruz. Sendikasız kesimin de bu düzenlemeye karşı durması çok doğal bir tavır olacak. TİSK ise yaptığı açıklamada “Önceliğimiz pandemi nedeniyle zora giren işletmelerde istihdamın korunması” diyerek en azından zamanlamaya karşı olduğunu belirtti. TOBB bir açıklama yapmadı ama özellikle prim yüklerinin artmasına bağlı olarak karşı çıktığını yönetime bildirdiğini duyuyoruz. Değişik bahanelerle işçi ve işveren kesiminin, hele ki bu dönemde, kıdem tazminatının yeniden düzenlenmesine karşı çıktığı açıkça gözüküyor. Buna karşılık geçen günlerde işçi ve işveren sendikalarına seslenen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Niye kendi aranızda bunu halledemiyorsunuz? Kendi aranızda halledemeyip ondan sonra bizleri işçimizin ve işverenimiz karşısında zor durumda bırakmak mı istiyorsunuz?” ifadeleri dikkat çekti. Bununla birlikte “Kendi aranızda halledemeyip bunu eğer kabine halletsin diyorsanız burada art niyet vardır. Kusura bakmayın, böyle bir art niyete ne Cumhurbaşkanı olarak şahsım, ne de kabinemiz alet olamayız” demesi ise şaşkınlıkla karşılandı. Cumhurbaşkanı’nın açıklaması ardından düzenlemenin kimin isteğiyle gündeme getirildiğini tekrar araştırdık. Hiç kimseden “Şu istedi” yanıtı alamadık. 2018 krizi sonrası açıklanan ekonomik programlarda “tamamlayıcı sigorta ve kıdem tazminatının yeniden düzenlenmesi” ibaresinin yer aldığını hatırlattılar. Ancak bu ibareler için o dönemde tarafların “Daha önce de gündeme geldi ama iktidar kendi deneyimlerinden, herkesin tepkisine neden olacağını biliyor, o nedenle yine yazıldığı ile kalır” yorumlarını hatırlıyorum. Hem de pandemi sürecinde Peki, niye bu zor zamanda gündeme geldi diye sorunca ise “bu patırtı içinde yeni düzenlemeyi geçirebiliriz diye düşünülmüş olabileceği” yanıtını aldım. Peki, amaç nedir diye sorduğumda ise öne çıkan yorum, “Bütçe imkânları bitti, İşsizlik Fonu’ndan büyük harcamalar yapıldı, şimdi yeni harcama imkânının kazanılacağı yeni bir fon oluşturulmaya çalışılıyor” şeklinde oluyor. Kısacası; kim faydalanacak açısından düzenlemeye baktığımızda işçi veya işveren kesimlerinin şu anda bir yararı gözükmüyor. Yararı olabilecek tek kesim, ekonomi yönetimi gibi gözüküyor. Bence böyle bir düzenlemenin ekonomi yönetiminin işini kolaylaştıracağı da çok şüpheli. Hangi değişikliği yaparsanız yapın, düzenleme işverenlerin birikmiş kıdem tazminatlarının en azından bir bölümünü yeni fona aktarılmasını öngörmek zorunda. Buna karşı çıkacak işverenin de, işçi kesiminin de prim yükleri de artırılıyor. “İşçinin işverenden kıdem tazminatını alamadığı” gerekçesine gelince, bunun tek çözümü işverenin ödemesini yasal olarak garantiye alacak tek maddelik bir düzenleme yapılması yeterli olur. Yani hükümetin düzenleme için öne sürdüğü gerekçenin işçi açısından geçerli kabul edilmesi de mümkün değil. Yine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarında öne çıkan ve “art niyetli” suçlamasına neden olan, bu soruya gelip kilitleniyoruz: “Bu düzenlemeyi gündeme getiren art niyetli kim ya da kimler?” Bu soru mutlaka yanıtlanmalı. Peki, sizce kim?