Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE dishab@cumhuriyet.com.tr ABD’nin baskıyı artırdığı İran’ın Dışişleri Bakanı, Astana sürecinin önemine vurgu yaptı Rusya’ya Zarif’li mesaj 7 16 HAZİRAN 2020 SALI Libya ve Suriye’de sahada ve diplomasi trafiğinde gelişmeler hızlanırken gözler Astana ortakları Türkiye, İran ve Rusya’nın adımlarında. ABD’de Trump yönetiminin Tahran’a baskısını artırdığı bir dönemde İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, dün İstanbul’da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’yla Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde bir araya geldi. Yaklaşık 1.5 saat süren basına kapalı görüşmede, başta Libya ve Suriye olmak üzere bölgesel sorunlar ve TahranAnkara işbirliği masadaydı. İki mevkidaş, toplantının başında, Türkiye ve İran arasında “Diplomatik ve Konsüler Misyonların Taşınmazları Hakkında Mutabakat Zaptı”nı imzaladı. Basın toplantısında Çavuşoğlu, mutabakat zaptıyla, her iki ülkenin de bundan sonra vatandaşlarına daha iyi hizmet verme imkânına sahip olacağını belirtti. Yaptırım tepkisi RusyaTürkiyeİran’ın garantörlüğündeki, Suriye’de çatışmasızlık uzlaşısını içeren Astana formatına işaret eden Çavuşoğlu, Tahran’ın dönem başkanlığı yaptığını, bu toplantıyı da en kısa sürede gerçekleştirmek istediklerini kaydetti. İran’a yönelik tek taraflı yaptırımlara karşı olduklarını vurguladı. Çavuşoğlu, “Sadece Suriye değil, bölgede diğer sorunlar da var. Libya, Yemen var. Yeni kurulan İsrail hükümetinin Filistin topraklarını işgal etme planı ve kararı var. Suriye’ye kalıcı barışı getirmek için neler yapmamız gerektiğini somut konuşup adımları atmamız lazım. Bunlardan bir tanesi de anayasa komisyonu. Ağustos ayında toplanması öngörülüyor ve bunun da başarılı olması gerekiyor” ifadelerini kullandı. ‘Teknik düzeyde temas’ Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun önceki gün Türkiye’ye ziyareti ertelenmişti. Bu yöndeki bir soruya Çavuşoğlu, “Libya konusunda fark Rus bakanlarla görüşmenin ertelenmesinden bir gün sonra Çavuşoğlu’nun konuğu, gelecek durağı Moskova olan İranlı mevkidaşı Zarif’ti. Çavuşoğlu, Rusya ile Libya konusunda farklı görüşlerde olduklarını söylerken “ama masa sallandı diye bir şey yok” dedi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, yeni tip koronavirüs salgını sonrası Türkiye’de resmi olarak ağırladığı ilk mevkidaşının Zarif olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, “Salgın süresinde gösterilen dayanışmayı sürdürme konusunda hemfikir olduklarını, iki ülke arasında ilk uçuşların 1 Ağustos itibarıyla yapılmasının planlandığını” dile getirdi. lı görüşlerdeyiz ancak temel prensipler konusunda herhangi bir sıkıntı yok. Şu sebepten, bu sebepten masa sallandı diye bir şey yok. Rusya ile daha önce de Libya’da ateşkes için birlikte çalıştık ve çalışmaya da devam ediyoruz” yanıtını verdi. “Erteleme kararını da beraber aldık. Bu sefer, kalıcı bir ateşkes ve Libya’yı siyasi sürece götürebilecek bir süreç, bunun da detaylarını biraz daha konuşmamız lazım. O nedenle teknik düzeyde biraz daha, hem kendi aramızda hem de Libyalılarla görüşme konusunda hemfikir kaldık” dedi. Reuters, Türk yetkililere dayandırdığı haberinde, ziyaretin “Ankara destekli, BM’nin tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) güçlerinin Sirte’yi yeniden alma planı nedeniyle ertelendiğini” gündeme getirmişti. ya halkının da acıları bir an önce bi ter ve uluslararası desteğe sahip meş ru hükümet tam olarak sorunları çöz me yoluna girer” dedi. Suriye’nin geleceğinin belirlenme si ve ülkede kalıcı barışın sağlanması için Türkiye, İran ve Rusya’nın yeni den masaya oturacağını ifade etti. Bir sonraki durağının Moskova olduğuna işaret etti. Enerji alanında yapılan iş birliğine ilişkin ise “Türkiye’nin çaba ları sonucunda bu ayın sonu itibarıy la İran’ın doğalgaz akışı Türkiye’ye yeniden Libya’da UUH güçlerinin operasyonları sürüyor. başlayacak” ifadelerini kullandı. Tahran’dan Libya desteği İran Dışişleri Bakanı Zarif ise basın toplantısında, Türkiye’yle, Libya konusunda ortak bakış açısına sahip olduklarını belirtti. “Umarız ki Lib PARİS’TEN LİBYA ÇIKIŞI Akdeniz’e uzanan stratejik önemdeki Libya’da dengeler, Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı Ankara destekli Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) lehine değişirken gözler, bu yeni konjoktürde Türkiye’nin bölgede alacağı role çevrili. Libya’da rakip cephelerden herhangi birinin nihai zaferinin siyasi çözüm müzakerelerine zarar vereceğini iddia eden Fransa’dan Ankara’nın UUH’ye yönelik askeri desteğine tepki geldi. Fransa Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Türkiye, Libya açıklarında 7 gemi konuşlandırdı ve silah ambargosunu ihlal ediyor. Türkiye’nin Libya’ya müdahalesi ve bölgedeki agresif politikası kabul edilemez, hoş görülemez” ifadeleri yer aldı. Türkiye’nin “NATO’dan faydalandığı” iddia edildi. “Fransa buna izin veremez. Bu konuda NATO üyeleriyle de görüşmeler yapacağız” denildi. Geçen ay Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD’li mevkidaşı Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmesinde Libya konusunu ele almıştı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, “Trump ve Macron, Libya’da dış müdahalelerin kötüleşmesinden duydukları endişeyi dile getirdi ve bölgede bir an önce gerginliğin azaltılması gerektiği konusunda mutabık kaldı” denilmişti. Üs iddiası Reuters’ın haberine göre ise Ankara’nın Libya’da iki üs kullanımı için UUH ile görüştüğü iddia edildi. Bunların Mistrata deniz üssü ile El Vatiyye hava üssü olduğu öne sürüldü. Öte yandan Katoliklerin ruhani lideri Papa Françesko, Libya’daki iç savaşın taraflarına “düşmanlıkları sona erdirerek barış yapmaları” çağrısında bulundu. Atina İsrail ile işbirliği peşinde Doğu Akdeniz’de enerji, etkinlik mücadesi sürerken Yunanistan Başkanı Kyriakos Miçotakis’in bugün İsrail’e bir ziyaret gerçekleştireceği gündeme yansıdı. Miçotakis’in temaslarında enerji konularının yanı sıra Tel Aviv hükümetinin Batı Şeria’yı ilhak planlarını ele alacağı belirtildi. Atina, Türkiye’nin bölgede sondaj faaliyetlerine karşı söylemlerine devam ederken üyesi olduğu AB’nin yanı sıra ABD, İsrail, Mısır’la da işbirliğinde. RusABD hattında casus gerilimi Rusya’da casuslukla suçlanan ABD’li eski asker Paul Whelan, Moskova’da çıkarıldığı mahkemede 16 yıl hapis ce zasına çarptırıldı. Gizli bilgi toplamak tan suçlu bulunan Whelan, masum ol duğunu savunarak ABD Başkanı Donald Trump’tan yardım istedi. Whelan’ın avukatları, mahkemenin kararına itiraz edecek. ABD’nin Mosko va Büyükelçisi John J. Sullivan, Whelan’a verilen cezanın iki ülke arasındaki iliş kilere zarar vereceğini söyledi. ABD Bü yükelçiliği, Whelan’ın yar gılandığı da vanın adil ol madığını ve 50 yaşındaki eski askerin hiçbir delil olmaksı zın suçlandığı Whelan nı savunuyor. Salgına karartma bakanı istifa ettirdi Yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınının merkez üssü haline gelen Latin Amerika’da tablo ağırlaşıyor. Şili’de, Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) bildirilen korona ölümleriyle halka açıklanan veriler arasında büyük fark olduğu ortaya çıktı. DSÖ’ye 5 binden fazla ölüm bildirilirken halka 3 bin açıklaması yapan Sağlık Bakanı Jaime Manalich, tepkiler üzerine istifa etti. Şili’nin yeni Sağlık Bakanı Enrique Paris, devletin açıkladığı Covid19’dan ölüm sayısına şüpheli olmalarına rağmen test yapılmayan ölümlerin de ekleneceğini duyurdu. ‘NATO’ya YPG şartı’ Türkiye’nin, NATO’nun Doğu Avrupa’da hayata geçirmek istediği yeni savunma projesine onay vermek için bazı koşullar masaya getirdiği iddia edildi. DW’nin Alman haber ajansı dpa’nın haberinden aktardığına göre Türkiye, plana onay vermek için ittifak bünyesinde PYD/YPG’nin terör örgütü olarak sınıflandırılmasını istiyor. NATO merkezindeki gizli belgelere dayandırılan haberde, ittifak üyesi Türkiye’nin kendi ulusal çıkarlarına güçlü bir destek karşılığında planı onaylamak istediği belirtildi. Ancak it tifakın birçok üyesinin Türkiye’nin PYD/ YPG’nin terör örgütü olarak sınıflandırılması talebine sıcak bakmadığı aktarıldı. Kırım krizi sonrası oluşturuldu Ankara’ya takılan “dereceli yanıt” isimli savunma planının, NATO’nun Rusya’ya karşı caydırıcılık önlemlerinin temel unsurlarından birini oluşturduğuna işaret ediliyor. Kriz ya da saldırı durumlarında tehdit altında kalan ittifak üyelerinin nasıl destekleneceği planda ayrıntılı şekilde anlatılıyor. Acil bir durum söz konusu olduğunda da NATO’nun “süper hızlı” müdahale birliklerinin harekete geçirilmesi öngörülüyor. Baltık ülkeleri ve Polonya’yı kapsayan yeni savunma planı, Rusya’nın Kırım’ı 2014’te ilhak etmesinin ardından 2015’te oluşturulmuş, geçen yılın aralık ayında düzenlenen NATO Zirvesi’nde de planın hayata geçirilmesi kararlaştırılmıştı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de zirve sonunda yaptığı açıklamada planın desteklenmesi çağrısında bulunmuştu. Hindistan’da, salgında can kaybı 10 bine yaklaşırken vaka sayısı ise 336 bin 185’e yükseldi. Kimi bölgelerde zor şartlar altındaki halka gıda yardımı yapılıyor. Yeni Delhi’de çocuklar yardım sırasında beklerken objektiflere yansıdı. İspanya’dan adada ‘deneme tatil’ Dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Covid19) nedeniyle yaşanan can kaybı dün itibarıyla 436 bin 293’e ulaştı. Vaka sayısı 8 milyonu aşarken 4.1 milyonun üzerinde insan da iyileşmiş durumda. Çin’de ortaya çıkan virüsün büyük hızla yayıldığı ilk kıtalardan Avrupa, aylar süren kapanmanın ardından normalleşme adımlarını sürdürürken uzmanların işaret ettiği “ikinci dalga” tehlikesi ise kaygı yaratıyor. Çin’in başkenti Pekin’de dün 100 yeni vaka tespit edildiği açıklanırken yayılma hızının şubat ayından beri ilk kez bu denli artması nedeniyle alarma geçildi. Pekin’in batısındaki ve güneybatısındaki bazı mahalleler için risk düzeyi orta seviyeye yükseltildi. Öte yandan Fransa ve İngiltere’de zaruri olmayan dükkânlar da dün itibarıyla açıldı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, önceki gün ulusa sesle niş konuşmasında, normalleşme sürecinde ikinci aşamanın tamamlandığını bildirirken “virüsün dönebileceği” uyarısı yaptı. İspanya ise Schengen ülkelerine sınırlarını 21 Haziran’da açmaya hazırlanıyor. Bu tarihten önce 10 bini aşkın Alman turist, Balear adalarında “pilot tatil” yapacak. İspanya hükümeti, turizmin yeniden açılması öncesinde bu deneyimden dersler çıkarılmasını umuyor. ‘YAPMAMIZ GEREKENİ YAPTIK’ İngiltere’nin başkenti Londra’da geçen cumartesi ırkçılık karşıtları ile aşırı sağcıların sokağa çıktığı protestolarda yaralanan beyaz bir adamı sırtında taşıdığı kareyle gündeme gelen Patrick Hutchinson, “Eğer müdahale etmeseydik sonu iyi bitmeyecekti” dedi. Hutchinson, yardım ettiği kişiyi protestocular tarafından çevrelenmiş ve merdivenlere yatarak kendini korumaya çalışır bir halde gördüklerini anlattı. O sırada yerde yatan kişinin protestolara karşı ya da ırkçılık konusunda önyargılı olabileceğini düşünmediğini söyleyen Hutchinson, arkadaşlarıyla birlikte etrafında kordon oluşturduklarını ve onu polise kadar taşıdıklarını belirtti. “Biz yapmamız gerekeni yaptık. Birinin öldürülmesini engelledik” ifadesini kullandı. Irkçılık tehdidi BM gündeminde ABD’de siyah vatandaş George Floyd’un polis şiddeti sonucu hayatını kaybetmesiyle ırkçılık karşıtı eylemler küresel çapta sürerken dün Birleşmiş Milletler’den (BM) dikkat çekici bir adım geldi. BM İnsan Hakları Konseyi, ABD’deki “sistematik ırkçılık, polisin siyahlara ve protestoculara karşı uygulamaları” konularının yarın yapılacak toplantıda masaya yatırılacağını açıkladı. ‘Ölüm nedeni cinayet’ Bu arada ABD’nin Georgia eyaletinin başkenti Atlanta’da geçen cuma günü siyah Rayshard Brooks’un polis tarafından vurularak öldürülmesiyle protestolar alevlenmişti. Tepkiler üzerine şerif istifa ederken gözler Brooks’un otopsi raporuna çevrilmişti. Dün ölüm nedeni “cinayet” olarak açıklandı. Sırtından iki kurşunla vurulan Brooks’un kan kaybı ve organ hasarından yaşamını yitirdiği belirtildi. Bir fastfood restoranının siparişi arabayla satın alma kuyruğunda bir kişinin arabasında uyuyakalarak sıranın ilerlemesini engellediği yönünde ihbar alan polis olay yerine gitmişti. Arabada uyuyan Brooks, alkollü olduğu ortaya çıkınca gözaltına direnmiş, polisin şok tabancasını alıp kaçmaya çalıştığı sırada vurularak öldürülmüştü. ABD basınına yansıyan haberlere göre, video kayıtlarında Brooks’un elindeki taser ile polislere doğru döndüğü de görülüyor. Trump’a ‘işgal tepesi’ hediyesi! İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, işgal altındaki Golan Tepeleri’ndeki bölgede bir yerleşim yerine “Trump Tepeleri” denilmesi için gerekli adımların atılmaya başlandığını söyledi. “Trump Tepeleri” planı ilk olarak geçen yıl gündeme gelmişti. ABD Başkanı Donald Trump’ın, İsrail’in işgal politikalarına destek açıklamaları ve tartışmalı Ortadoğu barış planıyla aynı dönem İsrail yönetimi tarafından duyurulmuştu. Netanyahu, önceki gün “Gerekli adımları atmaya başlıyoruz, çünkü buradaki İsrail egemenliği ABD Başkanı Trump tarafından tanındı” ifadelerini kullandı. Söz konusu çıkışın, Trump’ın doğum gününe denk gelmesi de dikkat çekti. Yerleşimin 300 aile için konut bölgesini kapsayacağı iddia edildi. Yolsuzluk iddiası koltuğu bıraktırdı Kırgızistan Başbakanı Muhammedkalıy Abılgaziyev, hakkındaki yolsuzluk iddiaları üzerine dün görevinden istifa ettiğini açıkla dı. Abılgaziyev, “radyo frekans bandının ge nişletilmesi ve yenilenmesi davası” ile ilgili hükümete ve kendisine yönelik iddiaların bu lunduğuna işaret etti. İddiaları reddeden Abılgaziyev, “Umarım soruşturma, sorumluları tespit edecek” ifade sini kullandı. Kırgızistan’da nisan başında ba zı görevliler hakkında, yasalara aykırı şekilde radyo frekans bandının genişletilmesi ve ye nilenmesi sürecinde devleti maddi zarara uğ ratmak suçlamasıyla dava açılmıştı. Soruşturma kapsamında söz konusu ku rumlarda adı açıklanmayan üst düzey yöneti ciler gözaltına alınmıştı. Bir telefon şirketinin kablolu televizyon şirketinden yakla şık 1 milyon 800 dolara satın aldığı frekans bandının lisan sının yenilemesi ile ilgili dev letin 67 milyon dolar zarara Abılgaziyev uğratıldığı iddia ediliyor. ABD F15’i düştü İngiltere’de ABD Hava Kuvvetleri’ne ait bir F15’in eğitim uçuşu sırasında düştüğü duyuruldu. Lakenheath Üssü’ndeki ABD Hava Kuvvetleri’nden yapılan açıklamada, bir F15C savaş uçağının Kuzey Denizi’nde düştüğü belirtildi. Açıklamada, Lakenheath Üssü’nden havalanan uçağın, kaza anında rutin bir eğitim görevinde olduğu kaydedildi. Akşam saatlerinde yapılan açıklamada, pilotun cesedinin bulunduğu belirtildi.