Catalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA 11 22 NİSAN 2020 ÇARŞAMBA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 6.9790 3.6 kuruş 7.5880 4.2 kuruş 8.6220 3.4 kuruş 9.64 Sabit 97.619 1327 puan 2554.93 21.77 lira 379.66 3.50 lira 2018 Ocak2020 Ocak aralığında meskende elektrik yüzde 58, doğalgaz yüzde 60 zamlandı Faturaya virüs girdi Yazarımızınyazısıelimizeulaşamadığından yazısını yayımlayamıyoruz. Yurttaş, “kıyasen uygulama” kararı sonrası yüksek gelen faturalara tepkili. Dağıtım şirketleri ise kararın mart ayında uygulanmadığını, evde kalma süreleri arttığı için faturaların da yükseldiğini savunuyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun bu kararının yalnızca karantinaya alınan yerlerde geçerli olduğu (EPDK) elektrik ve do nu hatırlatarak, martta ğalgaz faturalarındaki “kıyasen uygula GAMZE bu kararın uygulanmaBAL sına gerek duyulmadı ma” kararı sonrası ilk ğını belirtiyor. Ancak faturalar gelmeye başladı. karantina tedbirleri artarsa 2020 Mart ayına ait faturala nisan ayı için bu karar uy rın bir önceki aya ya da bir gulanabilir. önceki yılın aynı ayına kı yasla fahiş oranlarda arttı Zam üstüne zam ğından yakınan tüketicinin İster ortalaması alınsın is şikâyetleri de patladı. terse kullanılan ayın tuta Bu süreçte ya işsiz kalan rı yansıtılsın Türkiye’de te ya da ücretsiz izne ayrılmak mel ihtiyaç olan bu kalem zorunda bırakılan yurttaş, ler, alım gücü sürekli eriyen dağıtım şirketlerine öfkeli. yurttaşın belini bükmeye de Şirketler ise yüksek fatura vam ediyor. Son iki yılda ko tutarını evde kalma süresi nutta kullanılan elektriğe nin artmasına bağladı. yüzde 57.92, doğalgaza yüz Doğalgaz sektöründeki önemli bir birlikten aldığımız bilgiye göre, ülke genelinde mart ayına ilişkin doğalgaz faturası tutarları, sayaçlar okunarak gerçek tüketim üzerinden belirlendi. Mart ayında evde kalma süresi arttığı için meskenlerde tüketim yükseldi ve fatura de 59.93 zam geldi. Tüketici Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu ise vatandaşın dağıtım şirketlerine güveni kalmadığı için faturalara yönelik şikayetlerin sürekli arttığını vurguluyor. Ağaoğlu’nun tüketicilere de bazı önerileri var: lar arttı. Aynı durum elektrik faturaları için de geçerli. Dağıtım şirketleri EPDK’nin 1 Faturanın yalnızca ödeme tutarı kısmına değil, gün sayısı ve tüketim miktarına bakılmalı. 30 güne 300 kw saat ise 10 kw tüketmişimdir. Bu ayki faturada 34 güne 340 kw olabilir. 2 “Geçen ay 200 lira gelen faturam bu ay daha dikkatli kullandığım halde 240 lira geldi” deniliyor... Toplam tutarı tükettiğiniz kw saate bölün, birim brüt ücreti öğrenin. Değişebilir. 3 Tüm faturalarda “son işaret” diye bir bölüm var. Faturadaki son işaret ile sayacın üzerindeki son işarette bir tutarsızlık görürseniz dağıtım şirketine itirazda bulunun. Örneğin, iki gün önce evime bırakılan faturada son işaret 350 yazıyor, iki gün sonra sayaca baktığımda 350’nin altındaysa, örneğin 320 ise 30 kw fazla yazılmış demektir. 4 200 TL civarında gelen faturanız 600 TL geldi, bir yanlışlık tespit ettiniz ama son ödeme tarihi geçiyor. Tüketicinin itiraz ettiği fatura, bir önceki ay faturasının yüzde 30’undan fazla ise tüketici son ödeme tarihine kadar bir önceki ay fa tura tutarını ödediği takdirde enerjisi kesilemez! 5 Faturayı son ödeme tarihine yakın bir vakitte getiriyorlar. Bir gün geç yatırınca 27 TL civarında açma kapama ücreti isteniyor. Fiilen kesmeaçma yapmadıkça bu ücreti alamazlar. Fiilen kesmeaçma yapabilmeleri için de son ödeme tarihinden sonra, ödenmediği takdirde bir kesme ihbarnamesi bırakıp, 5 işgünü süre tanınması gerekir. Bu süre dolmadan enerji kesilemez. ABD petrolde tuzağa düştü Şirket evlilikleri yüzde 31 azaldı Denetim ve danışmanlık hizmetleri şirketi KPMG Türkiye, küresel ölçekli birleşme ve satın almaların 2020’nin ilk çeyreğinde, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 31 düşerek 564 milyar dolara gerilediğini duyurdu. Kârlılık beklentilerinde ve bilançolarda öngörülemeyecek bozulmalar, şirketlerin maliyetlerini en düşük seviyeye getirme çabası bu yavaşlamanın diğer nedenleri arasında gösterildi. KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Lideri Gökhan Kaçmaz “Şirketlerin önemli bir bölümü aktivitelerini durdurduğu ‘kış uykusu’ evresine girdi. Salgın sonrasında da yatırımcılar bir süre temkinli olacak” dedi. l Ekonomi Servisi Zorlu: Ancak işbirliği kurtarır Zorlu Tekstil Grubu Başkanı Necat Altın, salgının yarattığı krizden ancak işbirliği ve dayanışma ile çıkılabileceğini söyledi. Şirket bünyesinde kurdukları “Korona Destek Komitesi” ile ülke genelinde pek çok sağlık kuruluşuna yastık, yorgan ve nevresim bağışında bulunduklarını aktaran Altın, şöyle devam etti: “Bu salgın bize tüm sektörleri baştan başa değiştirecek yeni bir ekonomi çağının ayak seslerinin duyulduğunu hissettirdi. Çıkış, inovasyon odaklı yeni nesil ekonomide.” l Ekonomi Servisi Tüketimi düştü fiyatı ucuzladı Salgının yarattığı panik elektronik eşyalarda tüketimi düşürünce, bazı ürünlerde indirime gidildi. Eticaret kanallarındaki fiyat eğilimlerini ele alan BrandZon’a göre, akıllı telefonların birçok modeli yüzde 25 ucuzladı. ŞubatNisan aralığında eticaret kanallarında en çok fiyat artışı ise yüzde 19.4 ile tuvalet kâğıdında, yüzde 15.4 ile kahve makinesinde yaşandı. Tüpraş, beklentilerini azalttı Tüpraş, koronavirüs salgınının akaryakıt ürün talebi ve marjları üzerinde oluşturduğu olumsuz etkiler ve Brent petrol fiyatında yaşanan düşüş nedeniyle üretim beklentisini yaklaşık 28 milyon tondan yaklaşık 24 milyon tona düşürdü. Satış beklentisini yaklaşık 29 milyon tondan yaklaşık 25 milyon tona düşüren şirket, kapasite kullanımı beklentisini de yüzde 95100 aralığından yüzde 8085 aralığına çekti. Dolar kritik eşikte bekliyor Koronavirüsün ekonomiler üzerindeki etkileri, petrol fiyatlarındaki gerileme, küresel risk iştahındaki azalma ve Türkiye’nin taze kaynak arayışlarındaki belirsizlik mali piyasalar üzerinde baskıyı sürdürüyor. Bugün Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun açıklayacağı yeni faiz kararı da süreci etkiliyor. Bu ortamda dolar/TL dün gün içinde 6.9449 6.9970 lira arasında yükseliş yönünde hareket etti ve günü Ağustos 2018’den bu yana kritik eşik olan 7 liranın hemen altında, 6.9870 liradan kapattı. Borsa İstanbul 100 Endeksi ise 97 bin 294 ile 98 bin 484 puan arasında hareket etti ve günü yüzde 1.34 düşüşle kapattı. Beyaz eşya satışları geriledi Beyaz eşyada hem iç satışlar hem de ihracat mart ayında yüzde 9 gerilerken; nisan ayında pandeminin sektör üzerindeki etkisinin daha net şekilde hissedilmesi bekleniyor. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği’nin (TÜRKBESD) açıkladığı rakamlara göre, mart ayında dört ana ürün bazında iç satışlar yüzde 9 düşüşle 503 bin 562 adete, ihracat da yüzde 9 düşüşle 1.35 milyon adede geriledi. TÜRKBESD Başkanı Can Dinçer, sektörün iç pazarda şu ana kadar başarılı performans sergilediğini ancak özellikle ana ihracattaki daralma önümüzde dönemde daha belirgin hale geleceğini söyledi. Koronavirüs salgını etkisinin Nisan ayı itibarıyla daha net hissedileceğini belirten Dinçer, bu sürecin çok dikkatli yönetilmesi ve önlem alınması gerektiğini kaydetti. Dinçer, “Devletimizin sağlayacağı bazı vergi düzenlemeleri ve uygu lamalar, istihdamın korunması ve ekonomiye güçlü katkımızın sürmesi açısından büyük önem arz etmekte” diye konuştu. l Reuters Enerji uzmanı Öğütçü, “ABD payını artırmak isterken tuzağa düştü” derken, EPGİS Başkanı Aktaş “Bu fiyat bizi doğrudan etkilemez” vurgusu yaptı. SERHAT ALİGİL Petrol fiyatlarında yılbaşından bu yana görülen düşüş, ABD’de yaşanan son gelişmelerle yeni bir evreye girdi. Rusya ve Suudi Arabistan’ın öncülük ettiği pazar savaşı, 9 Nisan’da ‘kısıntı’ kararıyla bitse de, Covid19 salgınının yarattığı büyük talep düşüşünün ABD petrolündeki etkileri, bu pazarda oluşan varil petrol fiyatlarının (mayıs kontratı) 40 dolara kadar inmesine neden oldu. Krizin, ABD’li petrolcülerin talebi olmayan petrolü zararına üretmeye devam etmesi ve bunları depolayacak tesislerin dolması nedeniyle çıktığını belirten Global Resources Partnership İcra Başkanı Mehmet Öğütçü, şöyle devam etti: Putin vurgusu “Ancak bu çok devam etmez, bir süre sonra Teksas’taki kuyular faaliyeti yavaşlatır, durdurur. Amerikan petrol sanayii ciddi zarar görüyor, tekrar dirilmesi epey zaman alacak. ABD, Suudi Arabistan ve Rusya’dan pazar payı çalma ya çalışıyordu kriz öncesinde ama kendisi tuzağa düştü. Bu manzara Putin’in ne kadar usta satranç oyuncusu olduğunu ortaya koydu.” “Fonlar ellerindeki petrol kağıtlarını fiziki hale dönüştürürken büyük stres yaşadı. Sorun buradan çıktı. Çünkü bunları koyacak depo yok” diyen Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş, benzer bir durumun haziran kontratlarında da yaşanabileceğini ifade etti. Petroldeki gelişmelerin Türkiye’ye etkisiyle ilgili de yorum yapan Aktaş şöyle devam etti: Vergi yüksek “Doğrudan etkisi olmaz. Çünkü Türkiye’deki fiyatlar, İtalya piyasasındaki benzin, motorin gibi nihai ürün fiyatları üzerinden belirleniyor. Benzinde 8 kuruş indirim oldu. Bugün motorinde 20 kuruş bekliyoruz. Ayrıca akaryakıttaki yüksek vergileri unutmayalım. Bugün Türkiye’de benzinin litresinin neredeyse 3.30 lirası vergi.” Dün, Batı Teksas petrolü varili 3.8 dolar, brent petrol 20 dolar seviyesinde işlem gördü. 3 bini aşkın ürüne ilave vergi Hafta sonu oyun konsollarıyla gündeme gelen ithalatta ek gümrük vergisinin kapsamı genişletildi. Resmi Gazete’de iki ayrı ithalat rejimi kararı ile aralarında oyuncak, mobilya, kazak ve ayakkabının bulunduğu, 50 fasıl altındaki 3 binin üzerinde ürünün için ek gümrük vergisi getirildi. Tekstil, konfeksiyon, deri ayakkabı ve benzeri kategoride 2 bine yakın ürüne ek gümrük vergileri gelmiş oldu. Bu kategoride 30 ve 67’inci fasıllar arasındaki ürünlere yüzde 850 aralığında; 32’inci fasıl ile 97’nci fasıllarda yer alan 1200 civarındaki sanayi ürünlerine ise yüzde 5.540 aralığında ilave gümrük vergisi uygulanacak. Söz konusu kararın, yerli sanayinin artan ithalat baskısına karşı korunması amacıyla yapıldığı ifade edildi. Bu kapsama giren ürünlerden bazıları şunlar: Kimyasallar, plastik, kâğıt, taklit mücevherci eşyası, camdan mamul eşya, demir çelik ürünleri, elektrik ve elektronik eşya, makine, taşıtlar, mobilya, aydınlatma ürünleri, el aletleri, gözlükler, mutfak/sofra eşyası... Ferrero’ya iyi hal kâğıdı CHP Ordu Milletvekili Dr. Mustafa Adıgüzel’in Ferrero’nun fındık pi yasasında tekel oluşturucu eylemleri ni şikâyet ettiği ve araştırılarak gerek li kanuni işlemlerin yapılmasını talep etti ği Rekabet Kurumu’ndan (RK) hem gecik meli hem de Ferrero’ya sahip çıkılan bir yanıt geldi. Adıgüzel’in 2018 Ekim tarih li yazısına vereceği cevabı 2019 Aralık’ta raporlaştıran RK, söz konusu raporu 3 ay daha bekletip, fındık sezonu öncesi sun du. Raporun içeriğinde Ferrero’nun Tür kiye fındık pazarında hâkim güç olmadı ğının savunulduğuna dikkat çeken Adıgü zel, “Anlaşılan o ki, RK eliyle Ferrero’ya iyi hal kâğıdı çıkarılmak isteniyor” dedi. “Rapora göre Ferrero Türkiye fındık ihra catının yüzde 30’una hâkim gibi görünmek tedir ve bu oran tekel oluşturmak için ye terli görülmemiştir” diyen Adıgüzel, tepkisi ni şu sözlerle dile getirdi: “Halbuki gerçek bir oran belirlenecekse, işbirliğinde oldu ğu firmaların ihracat miktarları da eklenme li. Bu eklendiğinde Ferrero’nun ülkemizdeki fındık ihracat oranı yüzde 50’leri bulu yor. Raporda ayrıca, “Ferrero’nun piyasaya hâkim bir durumu olma dığı için”, piyasayı kendine gö re şekillendirip avantaj sağlayan müdahaleler yapıp yapmadığı na dair analize gerek duyulmadı ğı yazıyor. Ticari sır niteliğin de olan kimi konular oran lar verilerek yansıtılabi lecekken bu da tercih edilmemiş rapor adeta Ferrero’yu aklama ra poruna dönüşmüş tür.” l Ekonomi Servisi Mustafa Adıgüzel Bilet iadeleri garanti altında Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, koronavirüs salgınından en fazla etkilenen sektörlerin başında sivil havacılığın geldiğini belirterek bu sektöre yönelik alınan önlemleri açıkladı. Havalimanı, terminal ve yer hizmetlerine ait işletmelerin ruhsat ve temdit (uzatma) ödemelerinin uçuşların başlamasından 3 ay sonrasına ertelendiğini belirten Karaismailoğlu, böylece sektörün ödemesi gereken yaklaşık 38 milyon liralık borcun ötelendiğini vurguladı. Karaismailoğlu, diğer hizmetlerin ücretlerinde de 2020 için yüzde 50 indirime gidildiğini kaydederek hava yollarının Eurocontrol’e olan yaklaşık 30 milyon Avro borcunun da ertelendiğini aktardı. Tüm turistik ve taşımacılık faaliyetleri iptal edilen sıcak hava balonu işletmelerinin, ruhsat ve temdit ödemelerine ait yaklaşık 15 milyon lira tutarındaki alacakların da bir yıl ertelendiğini belirten Karaismailoğlu, şunları söyledi: “Hava yolu yolcu haklarına ait yönetmelikte yapılan düzenleme ile hava yollarından bilet iadelerinin yapılmasını yolcu hakları bakımından garanti altına aldık. Yaptığımız bu düzenleme ile vatandaşlarımız isterse biletlerini açığa aldırabilecek ve bu biletleri 6 ay içerisinde kullanabilecek. Bilet ücret iadesi isteyen vatandaşlarımız da hava yolu firmaları tarafından uçuşların başlatılmasının ardından iki ay içerisinde ödediği bilet ücretini iade alabilecek” dedi. l ANKARA Financial Times’ta Aksa Enerji’ye rüşvet suçlaması Financial Times, Türkiye’nin en büyük enerji şirketlerinden Aksa Enerji’nin Gana’da elektrik santralı yapımı için 2.5 milyon dolar rüşvet verdiğinin iddia edildiğini yazdı. Financial Times’a göre olay 201516 yıllarında yaşandı ve Amerika’da sermaye piyasalarını denetleyen kuruluş olan SEC’in yürüttüğü bir soruşturmaya konu oldu. Belgelerde rüşvet verdiği belirtilen şirketin Aksa olduğu açıklandı. Gana eski Enerji Bakan Vekili John Jinapor da geçen hafta yerel bir radyoda yapılan röportajda şirketin Aksa olduğunu öne sürdü. İddiaya göre Aksa rüşveti, yatırım bankası Goldman Sachs’ın Londra’daki ofisinde görev yapan Asante Berko adlı yöneticiye verdi. Asante Berko ise Gana medyasına, hakkındaki iddiaları yalanladı. l Ekonomi Servisi