Catalog

bin bin bin bin bin 28 MART 2020 CUMARTESİ Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’nin katkılarıyla hazırlanmıştır 26 819 585 040 Dünyada Dünyadaki can kaybı vaka sayısı 9 134 İtalya’da can kaybı 4 934 İspanya’da can kaybı 3 174 Çin’de can kaybı ‘AŞI EN ERKEN BİR YILA HAZIR OLUR’ Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, dün düzenlediği basın toplantısında koronavirüs aşısı için en az 1218 ay beklemek gerekeceğini söyledi. l AA EDİTÖR: MÜNEVVER OSKAY TASARIM: ECE KURTULUŞ DURSUN ABD, Çin ve İtalya’yı geçti ABD97 bini aşan vaka sayısı ile koronavirüsün ortaya çıktığı Çin ve Avrupa’da salgının merkezi haline gelen İtalya’yı geride bıraktı. Başkan Donald Trump, ABD donanmasına ait Comfort isimli hastane gemisinin pazartesi New York Limanı’na ulaşacağını açıkladı. Elektrik ve su kesilecek Los Angeles Belediye Başkanı Eric Garcetti, salgını kontrol altına almak için kentte uygulanan tecride uymayan işyerlerini, su ve elektriklerini kesmekle tehdit etti. Who: Ruh sağlığınızı koruyun Ya sonr?a ÖZLEM YÜZAK Gezegendeki tüm canlıların sağlığı ve refahı birbirine bağlı. Ve bu, insanın faaliyetlerinden derinden etkileniyor. Bir sonraki salgını nasıl önleRİZ Koronavirüs nedeniyle kendini izole edenlerin yetersiz bilgi ya da bilgi kirliliği kaynaklı “kaygı artışına” dikkat çeken Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Türkiye Ofisi Ruh Sağlığı Program Yöneticisi Doç. Dr. Akfer Bu sorunun yanıtı politikaları belirlerken türler, ekosistemler ve insan toplumu arasındaki karmaşık bağlantıları dikkate almakta yatıyor. Yok edilen habitat, koronavirüsün ortaya çıkması için mükemmel koşulları oluşturuyor. COVID19, kitleselsaldırıların başlangıcı olabilir. New York’ta bir hastanenin bahçesine çadır morgları kuruldu. Karaoğlan Kahıloğulları, “Bilginizi güncelleyin ama kirli bilgiden uzak durun. Bilgiyi güvenilir kaynaklardan alın” dedi. Sıtma ilacı devrede Fransa’da koronavirüs nedeniyle 664 kişinin daha yaşamını yitirmesiyle ölü sa Tüm dünyada resmi verilere göre koronavirüs kapan insan sayısı yarım milyonu geçti. Ve salgın hızla yayılışını sürdürüyor. Bilim insanları COVID19’un gripten 20 kat daha öldürücü olduğunu söylüyor. Hasar büyük, acılar büyük.. Ülkelerin aldıkları önlemler doğrultusunda bir şekilde sona erecek kâbus. Ama dikkat. Dünya her an yeni bir virüs salgını ile karşı karşıya kalma riski içinde ve koranavirüs ülkelerin sağlık sistemlerinin de politikalarının da ne kadar kırılgan olduğunu gösterdi. O zaman şimdiden bu soruyu sormakta yarar var: Bir sonraki salgını nasıl önleyebiliriz? Acilen ihtiyaç var Bu sorunun yanıtı politikaları belirlerken türler, ekosistemler ve insan toplumu arasındaki karmaşık bağlantıları dikkate almakta yatıyor. Gezegendeki tüm canlıların sağlığı ve refahı birbirine bağlı. Ve bu, insanın faaliyetlerinden derinden etkileniyor. COVID19 salgını bize göz ardı edilemeyecek bu temel gerçeği hatırlattı. Bu önemli bir denge. Ve çok disiplinli bir yaklaşıma acilen ihtiyacımız var. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), insanları enfekte eden tüm virüslerin yüzde 60’ının hayvanlardan geldiğini tahmin ediyor. Bu fenomene “zoonoz” deniyor. WHO, son on yıldaki yeni bulaşıcı hastalıkların yüzde 75’inin zoonotik kaynaklı olduğunu bildirdi. O zaman şu soruyu soralım: Bir sonraki ortaya çıkacak virüsün bulaşmasını önlemek için ne yapabiliriz? Vahşi kapitalizm Bunun yanıtı yaban hayatı ile aramızda olan ilişkide. Ormansızlaştırma, tarım alanlarının genişletilmesi, daha önce el değmemiş bölgelerde başlayan ticari faaliyetlerin hepsi virüslerin normal dolaşımını değiştiriyor. Genetik yapısını, çeşitliliğini ve davranışlarını değiştiriyor ve belirliyor. Ve tüm bu değişimler, virüs taşıyan hayvanlar ve insanlar arasındaki temas oranlarını artırıyor. Örneğin Afrika domuz vebası bugün Asya genelinde domuz üretimini derinden etkiliyor, Avrupa ve Kuzey Amerika’daki çiftlikleri tehdit ediyor. Dünyanın çok büyük bir bölümünde halen hayvancılık ve hayvan ürünleri ticaretinde küresel sağlık standartları uygulanmıyor. Vahşi kapitalizmin büyük ölçekli kentsel tüketimi sınırtanımıyor. Her yerde insanlar risk altında. Aslında yakın zamanda bununla ilgili bir girişim başlatıldı. Ekim 2019’da, salgının Çin’de ortaya çıkmasından haftalar önce, Yaban Hayatı Koruma Derneği ve Alman hükümeti küresel sağlığı güçlendirmek için önemli bir eylem planı önerdi. “Bir Gezegen, Bir Sağlık, Bir Gelecek” Berlin İlke olarak tanımlanan bu planda sağlıklı toplumlar oluşturmak için yapılması gerekenler saptandı. yısı 1995’e yükselirken, toplam vaka sayısı ise 32 bin 964’e ulaştı. Hayatını kaybedenlerin arasında daha önce herhangi bir kronik hastalığı bulunmayan 16 yaşında bir kız çocuğunun da bulunduğu belirtildi. Öte yandan sağlık bakanlığının aldığı karar ile doktorlar covid19 hastaları için sıtma ilacı klorokin yazabilecek. İlaçlar, tedavisi evde süren hastalara da reçete ile verilebilecek. Küfürlü anons İtalya’nın Messina kenti belediye başkanı Cateno De Luca, sokağa çıkma yasağına uymayan bölge sakinlerine savaş açtı. Evinde durmayanları izlemek için İHA kullanılacağını duyuran Luca dün yayımladığı videoda kurala uymayanlara küfürlü ifadelerle seslendi: “Nereye gittiğini sanıyorsun, evine dön! diyen sesimle anons yapacak İHA’lar artık her yerde” dedi. l Dış Haberler Bir Gezegen, Bir Sağlık, Bir Gelecek Berlin İlkeleri adı altında liderlere, hükümetlere, sivil topluma, bilim ve iş dünyasına, yatırımcılara yapılan açık çağrı özetle şöyle: 1 İnsan, yaban hayatı, evcil hayvanlar, bitkiler ve tüm doğa arasındaki temel sağlık bağlantılarını korumak: Koruma ve korumayı sağlamak ekosistemlerle iç içe geçmiş biyoçeşitliliğin, gezegenimizdeki yaşam, sağlık ve esenliğin kritik temel altyapısını oluşturur. 2 Bunun için insan ve hayvan sağlığını çevre sağlığıyla bütünleştiren güçlü kurumlar geliştirmek: Bilim temelli bilginin politika ve uygulamaya çevrilmesi için yatırım yapmak zorundayız. 3 İnsan, hayvan ve çevre sağlığı için yeni ciddi tehditler yaratan ve mevcut zorlukları artıran mevcut iklim kriziyle mücadele etmek için harekete geçmeliyiz. 4Kara, hava, deniz ve tatlı su kullanımımızdaki politikalarımızın bu ekosistemi doğrudan etkilediğini ve ekosistemlerdeki değişikliklerin bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıkların ortaya çıkmasını tetiklediğin bilmeli ve önlemler almalıyız. 5 Bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalık tehditleri için çözümler geliştirirken biyoçeşitliliği koruma perspektiflerini göz önünde bulundurmalıyız. 6 Küresel bağlamda hayvancılık, bitki ve ekosistem altyapısının korunması için uluslararası fonlama mekanizmalarına yatırımın artırılması sağlanmalı. 7 Hükümetler arası koordinasyonunu geliştirmek için sektörler arası ve disiplinler arası bir ağ kurulması. 8 Okullarda, topluluklarda ve üniversitelerde çocuklar ve yetişkinler arasında küresel vatandaşlık ve bütünsel sağlık yaklaşımları konusunda eğitim ve farkındalık yaratmaya yatırım yapılmalı. İnsan sağlığının nihayetinde ekosistem bütünlüğüne ve sağlıklı bir gezegene bağlı olduğunun kabulünü artırmak için politika geliştirilmeli. Kaynak: l https://blogs.scientificamerican.com l https://www.wcs.org