Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 7 dishab@cumhuriyet.com.tr 10 ŞUBAT 2020 PAZARTESİ İsrail yönetimi, Trump’ın Ortadoğu planını hayata geçirmek için hazırlıklara başladı İlhak haritası çiziliyor Netanyahu, üzerinde çalıştıkları haritada Batı Şeria’daki tüm yasadışı yerleşimler ile Agvar bölgesinin yer aldığını duyurdu. Filistinliler dün yasadışı yerleşim birimlerini protesto etti. ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu sorunu için tek taraflı ve tartışmalı bir plan sunması, İsrail yönetiminin ilhak politikasını ivmelendirdi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, önceki gece yaptığı açıklamada söz konusu plan gereği işgal altındaki Batı Şeria’dan yeni parçaları kendi topraklarına katmak üzere harita çalışmalarına başladıklarını duyurdu. 2 Mart’ta yapılacak genel seçimler için yürüttüğü kampanya çerçevesinde, Batı Şeria’daki yasadışı Yahudi yerleşimlerinden biri olan Maale Adumim’de konuşma yapan Netanyahu, harita çalışmasının birkaç hafta içerisinde tamamlanacağını belirtti. Haritanın kapsadığı tüm topraklarda, egemenlik anlayışının uygulanacağına savunan Netanyahu, bunun Batı Şeria’daki yasadışı yerleşimler ile Ag var bölgesini kapsadığını söyledi. İsrail için “Batı Şeria’sız bir vatanın söz konusu olmayacağını” iddia etti. ABD Başkanı Trump, geçen ay Netanyahu ile birlikte Beyaz Saray’da sunduğu planda, “Kudüs’ün, İsrail’in bölünmez başkenti olacağını” söylemiş, planın bağımsız bir Filistin devleti ve Filistinliler için “son şans” olduğunu iddia etmişti. Filistin cephesinin kabul etmediği, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler’in (BM) tepki gösterdiği, 50 milyar dolarlık maliyeti olduğu belirtilen planda, adacıklar halinde “bırakılan” Filistin topraklarına İsrail’in 4 yıl boyunca dokunmaması öngörülüyordu. Filistin Devlet Başkanlığı Sözcüsü FILISTIN’IN IHRACATINA DARBE İsrail’in Filistin üzerindeki mali baskısı devam ediyor. İsrail Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Filistin’in Ürdün sınırındaki Kral Hüseyin Köprüsü (Allenby) Sınır Kapısı’ndan tarım ürünleri ihracatına izin verilmeyeceği bildirildi. Batı ŞeriaÜrdün sınırında bulunan İsrail kontrolün deki gümrük kapısı, Filistin ürünlerinin yabancı pazarlara ulaşmasını sağlayan tek nokta olarak biliniyor. Tel Aviv yönetimi, söz konusu yasağın, geçen yıl Filistin’in İsrail’den kimi küçük ve büyükbaş hayvanlar için getirdiği ithalat yasağına karşılık olarak uygulamaya konulduğunu bildirdi. Nebil Ebu Rudeyne, Netanyahu’nun açıklamalarına, “Devletin haritası, BM’nin kararlarına göre dünyanın kabul ettiği bir haritadır” sözleriyle tepki gösterdi. Haritanın, 4 Haziran 1967 sınırlarında ve başkenti Doğu Kudüs olan bir devlete ait olduğunu vurgulayan Rudeyne, “Bundan başka bir haritayla hiçbir şekilde ilgilenmeyiz” ifadelerini kullandı. Ürdün’ün başkenti Amman’da düzenlenen 30. Arap Parlamentolar Birliği Konferansı’nda konuşan Kuveyt Meclis Başkanı Merzuk el Ganim ise Trump’ın “Yüzyılın Anlaşması” olarak sunduğu planın bir kopyasını çöpe atarak “Onun yeri tarihin çöplüğüdür” şeklinde konuştu. El Ganim, planının Filistinliler, Araplar ve Müslümanlar için “kabul edilemez olduğunu” da sözlerine ekledi. Friedman’dan geri adım Bu arada, daha önce yasadışı yerleşimler konusunda “İsrail’in ilhak etmek için beklemesine gerek yok” açıklaması yapan ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman, bu sözlerinden geri adım attı. Friedman, Twitter hesabından yayımladığı mesajında Tel Aviv ile Washington’ın ortaklaşa kuracağı komisyonun çalışmaları bitmeden yapılacak herhangi bir tek taraflı işlemin, “ABD’nin ilhakı tanıması ihtimalini tehlikeye atacağını” belirtti. ‘Nazi paktı’nı öven isme azil Almanya’da ırkçı cephenin İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ilk kez bir eyaletteki seçimde söz sahibi olması üzerine patlak veren siyasi krizde sular durulmuyor. Hıristiyan Demokrat Birlikli (CDU) Başbakan Angela Merkel, Thüringen eyaletinde aşırı sağcı AfD ile işbirliği yaparak başbakan seçilen FDP adayı Thomas Kemmerich’i tebrik eden partisinin önemli bir ismini hükümetten kovdu. Merkel’in görevden aldığı Christian Hirte, CDU/CSU ile Sosyal Demokrat Parti (SPD) koalisyon hükümetinde EkonomiEnerji Bakan Yardımcısı sıfatıyla Doğu Almanya eyaletleri sorumlusuydu. Thüringen seçimlerini Sol Parti’nin kazanmasına rağmen, eyalet parlamentosundaki oylamada AfD kendi adayı yerine Hür Demokrat Parti’nin (FDP) adayı Thomas Kemmerich’i desteklemiş, liberal FDP ile muhafazakâr CDU’nun da desteğini arkasına almıştı. Kemmerich, sandıkta sadece yüzde 5 oy almasına rağmen eyalet başbakanı seçilmişti. Alman medyasının “Nazilerle pakt” olarak adlandırdığı işbirliği için Merkel, “Affedilemez” ifadelerini kullanmış, tepkiler üzerine Kemmerich istifa edip erken seçim ilan etmişti. Tahran’dan yeni balistik füze Füze çalışmaları Batı’nın takibinde olan İran, “Raad500” adı verilen balistik füze ve yeni nesil uydu taşıyıcı roketlerini düzenlenen törende tanıttı. Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami’nin de katıldığı törenle tanıtılan balistik füzenin İran’da ilk defa üretilen elyaf ve karbon karışımından yapılan gövdeye sahip olduğu belirtildi. Yaklaşık 2 ton ağırlığındaki Raad500’ün 400500 km. menzili bulunuyor. Öte yandan, İran’ın bir uydu denemesi daha başarısızlıkla sonuçlandı. İran Savunma Bakanlığı, geçen yılki iki sonuçsuz denemenin ardından dün bu kez başarıyla fırlatılan “Zafer” adlı uydunun yörüngeye yerleştirilemediğini duyurdu. ABD, “provokasyon” olarak nitelendirdiği uydu programının balistik füze deneme ve tesislerini perdeleme amacı taşıdığını iddia ediyor. İran’da yedi idama onay İran’da 12 yıl önce bir din adamının öldürülmesinden suçlu bulunan 7 Sünni Kürtün idamının onaylandığı bildirildi. Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Mahabad kentindeki Hulefai Raşidin Camisi’nin imamı Abdurrahim Tina’yı öldürmekle suçlanan mahkumların yakınları, Rudaw’a idam kararının geçen hafta kendilerine iletildiğini açıkladı. Avukatların, İran Yüksek Mahkemesi’nin kararını temyize götürecekleri belirtildi. İran yönetimine karşı çıkarak rejim karşıtı faaliyet yürüttükleri gerekçesiyle idam cezasına çarptırılan mahkumlar, cinayet suçlamasını kabul etmiyor. Öğrenciler ‘Pes etmeyeceğiz’ dedi İşsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmetlerindeki yetersizliklere karşı protestoların devam ettiği Irak’ta Muhammed Allavi’nin hükümeti kurmakla görevlendirilmesi üzerine meclisteki muhalefet cephesinin çekildiği meydanlar, dün, öğrenci eylemlerine sahne oldu. Bağdat, Basra, Kerbela ve Necef kentlerindeki protestolarda gençler ve öğrenciler ön saflardaydı. Allavi’nin atanmasına karşı çıkan öğrenciler, “Pes etmiyoruz” yazılı dövizler taşıdı. S400 krizinde tarafların hareketsizliği, Batılı diplomatların da gündeminde ‘Ufukta çözüm yok’ HÜSEYİN HAYATSEVER Türkiye ile ABD arasındaki S400 ve F35 gerilimi, iki ülkenin Batılı müttefikleri tarafından da yakından takip edilirken diplomatik çevrelerde, krizin kısa vadede çözülmesinin zor olduğu belirtiliyor. Ankara’da gazetecilere isminin açıklanmaması koşuluyla demeç veren üst düzey bir Batılı diplomat, Türkiye’nin ve ABD’nin pozisyonlarında bir değişiklik beklenmediğini, bu nedenle gerilimin çözümü için kısa vadede umutlu olmadığını kaydederek “Bu mesele, öngörülebilir gelecekte NATO içinde bir sıkıntı kaynağı olarak kalmaya devam edecek görünüyor” dedi. Kritik tarih mart sonu ABD Savunma Bakanlığı’nın, F35 parçalarını üreten Türk şirketlerin büyük bir bölümünden alımın mart ayından itibaren kesileceğine yönelik açıklamalarına dikkat çeken diplomat, “Türkiye’nin F35 programından çıkarılması da aşama aşama uygulamaya konuluyor. Mart sonuna kadar Türk şirketlerin ürettiği F35 parçaları büyük ölçüde başka ülkelerde üretilmeye başlanacak. Halen sözleşmesi süren birkaç parçanın üretimine devam edilebilir fakat sonrasında parçaların büyük bölümü Türkiye dışında üretilmeye başlanacak” ifadelerini kullandı. Rusya’dan alınan ve bu yıl nisan ayında etkin olarak kullanılmaya başlanacağı açıklanan S400 hava savunma sistemlerinin teslimatının ardından ABD, Türkiye’yi program ortağı olduğu F35 savaş uçağı programından çıkarmıştı. ABD Kongresi’nde geçen yılın sonunda kabul edilen bütçe yetkilendirme yasasına eklenen bir maddeyle de Türkiye’nin F35’leri alabilmesi, S400’leri kullanmama şartına bağlanmıştı. Türkiye, ABD yaptırımlarını aşmak için uzun süre S400’lerin F35 savaş uçaklarıyla bir arada çalışıp çalışamayacağının tespiti için ortak komisyon kurulması önerisini gündemde tutmuştu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen yıl 13 Kasım’da, ABD Başkanı Donald Trump’la yaptığı görüşmenin ardından “ortak komisyon” konusunda uzlaşma sağlandığı açıklanmış ancak daha sonra ABD’nin bu öneriye yeşil ışık yakmadığı ortaya çıkmıştı. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, son kabine toplantısının ardından “Amerikan mevkidaşlarımızla yaptığımız görüşmelerde bugüne dek bir netice alamadık. Çünkü Amerikan tarafı bu konuda, F35’lerin S400’ler Türkiye’de olduğu müddetçe verilmeyeceğine dair keskin bir pozisyon içerisinde. Bizse bu komisyonun teknik düzeyde yapacağı çalışmaların bu meseleye ışık tutacağını söyledik, söylemeye de devam ediyoruz. Bizim teklifimiz hâlâ masada” açıklamasını yapmıştı. l ANKARA LULA’DAN ITTIFAK ÇAĞRISI Latin Amerika’nın iki eski solcu lideri, Brezilya İşçi Partisi’nin 40. kuruluş yıldönümü için yapılan etkinlikte bir araya geldi. Uruguay’ın 20102015 yılları arasındaki lideri Lose Mujica ile et kinlikte sahneye çıkan Brezilya’nın eski Devlet Başkanı Lula da Silva, ülkesinde aşırı sağcı Jair Bolsonaro iktidarına karşı geniş bir muhalefet cephesinin oluşturulması gerektiğini söyledi. Sondaj için üçüncü gemi alındı Hidrokarbon kaynakları üzerindeki ege menlik mücadelesi yoğunlaşırken Türkiye’den sondaj çalışmaları için bir hamle daha geldi. TPAO’nun Brezilya’dan açık artırmayla 37.5 milyon dolara üçüncü bir sondaj gemisi daha aldığı bildirildi. İTÜ Denizcilik Fakültesi Mezunları Sosyal Yardım Vakfı tarafından çıkarılan Denizcilik Dergisi’nin haberine göre, Yavuz ve Fatih adlı gemilerinden sonra üçüncüsü olacak “Sertao” adlı sondaj gemisi 2012 yılında inşa edildi ve iki yıldır İngiltere’nin Talbot limanında bekliyordu. Daha önce Brezilya’nın Petrobas şirketi tarafından kullanılan Marshall Adaları bayraklı geminin 11 bin 400 metre derinliğe ulaşabildiği ve 3 bin metre sondaj yapabildiği kaydedildi. Türkiye’den bölgeye sevk edilen zırhlılar dün Reyhanlı’da görüntülendi. TSK’nin bir haftadır yaklaşık 1 240 zırhlı araç gönderdiği belirtiliyor. ‘TSK askeri seçeneği değerlendiriyor’ Rusya destekli Suriye ordusunun, cihatçıların kontrolündeki tek vilayet olan, Türkiye’nin gözlem noktalarının da bulunduğu İdlib’de hâkimiyeti genişlerken TSK’nin askeri önlem seçeneğini de değerlendirdiği iddia edildi. Reuters, ajansa gizlilik kaydıyla konuşan bir üst düzey yetkilinin, “Rejim, Rusya’nın da desteğiyle ateşkes uzlaşısını ve tüm anlaşmaları ihlal ediyor. Her türlü gelişmeye hazırlıklıyız. Gözlem noktalarına güçlü şekilde sevkıyat yapıldı. İdlib cephesi güçlendirildi. Elbette tüm seçenekler masada” dediğini bildirdi. Haberde, muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin, TSK’nin bir haftadır bölgeye yaklaşık bin 240 zırhlı araç gönderdiği yönündeki iddiasına da yer verildi. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın da, Şam’ın, AnkaraMoskova hattında İdlib’de ateşkes ilan edilmesini öngören Soçi Mutabakatı’nı ihlal etmeye devam etmesi durumunda “B ve C planlarının gözden geçirileceği” yönündeki açıklamaları gündeme düştü. Öte yandan TSK, bölgeye yönelik sevkıyatına devam ediyor. Türkiye’nin farklı birliklerinden gönderilen obüs ve mühimmatların yer aldığı askeri konvoy dün sabah saatlerinde İdlib’in karşısındaki Hatay’ın Reyhanlı ilçesine ulaştığı, daha sonra ise sınırdan geçtiği bildirildi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, önceki gün Şam’a bağlı güçlerin M5 karayolunun İdlib’den geçen kısmında önemli bir bölümü daha ele geçirdiğini duyurmuştu. Suriye ordusu başkent Şam’ı Halep’e bağlayan M5 karayolu ile LazkiyeHalep arasındaki M4 karayolunun kesişim noktasında yer alan Serakib’i geçen hafta kontrolü altına almıştı. HTŞ saflarında 60 Alman cihatçı Bu arada Alman medyası, İdlib’i büyük oranda kontrol eden Nusra bağlantılı Heyet Tahrir Şam (HTŞ) saflarında savaşan cihatçılardan 60’tan fazlasının Almanya vatandaşı olduğunu yazdı. SWR ve ARD’nin haberine göre, Alman cihatçılar Telegram benzeri uygulamalar yoluyla propaganda videoları paylaşıp bağış toplamaya çalışıyor. Bağışların elektronik para birimi Bitcoin aracılığıyla Almanya’dan Suriye’ye aktarıldığı öğrenildi. AfganABD askerleri arasında çatışma Taliban ile barış görüşmelerinin kesintiye uğradığı Afganistan’da, Nangarhar vilayetindeki bir operasyon sırasında müttefik Afgan ve ABD askerleri arasında çıkan çatışmada üç kişinin öldüğü bildirildi. Afganistan’daki ABD birliklerinin sözcüsü Albay Sonny Leggett tarafından yapılan açıklamada, Afganistan üniformalı bir askerin ABD ve Afgan askerine ateş açması sonucunda çatışma çıktığını belirtti. Çatışmada iki ABD askerinin yaşamını yitirdiğini, altısının yaralandığını duyurdu. Sözcü, saldırının nedenine ilişkin soruşturmanın sürdüğünü de sözlerine ekledi. Nangarhar Valisi Şah Mahmud Miyahil ise çatışmada bir Afgan askerinin öldüğünü, üçünün de yaralandığını açıkladı. Afgan askerleri tarafından NATO kuvvetlerine yönelen “içeriden” saldırılar “yeşilden maviye” olarak adlandırılıyor. En son geçen yıl Afganistan’daki NATO birliklerinin komutanı Austin Miller’ı hedef alan benzer bir saldırıda, üst düzey bir Afgan askeri yetkili ölmüştü. Afganistan’da 14 bin civarında ABD askeri bulunuyor. Tayland’da dün katliamın kurbanları anıldı. Katliamcı asker öldürüldü Tayland’ın batısındaki Kançanaburi eyaletine bağlı Muang bölgesinde silahıyla 21 kişiyi öldürüp 42 kişinin yaralanmasına neden olan askerin, vurularak öldürüldüğü bildirildi. Bangkok Post gazetesinin haberine göre, Jakrapanth Thomma adlı saldırgan asker, Nakhon Ratchasima’da 17 saatten fazla saklandığı alışveriş merkezinde güvenlik güçlerinin operasyonu sonucu öldürüldü. Söz konusu asker, Surathampithak Kışlası’nda önceki gün komutanını ve iki askeri öldürdükten sonra askeri ciple firar etmişti. Zanlının saldırı sırasında, daha önce birçok şiddet içerikli görsel paylaştığı Facebook hesabından “Teslim olmalı mıyım?” yazılı bir paylaşım yaptığı gündeme yansımıştı. Facebook, daha sonra bu paylaşımı kaldırmıştı.