Catalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 25 ARALIK 2020 CUMA Trump, savunma bütçesine ilişkin Kongre’den geçen tasarıyı reddetti Beklenen veto kartı Topu yeniden Kongre’ye atan Trump, tasarıya karşıtlığını “Çin ve Rusya’ya bir hediye” olarak gerekçelendirdi. ABD Başkanı Donald Trump, daha önce imzalamayacağını duyurduğu, savunma bütçesine 740 milyar dolar ayıran 2021 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) Tasarısı’nı veto etti. Trump, Kongre’ye gönderdiği notta, Senato ve Temsilciler Meclisi’nde kabul edildikten sonra onayına sunulan tasarıya muhalefet gerekçesini, “yönetiminin önce Amerika olarak belirlediği stratejiye karşı, kritik ulusal güvenlik konularını kapsamaktan yoksun olmasını” gösterdi. “Bu tasarı, Çin ve Rusya’ya bir hediyedir” ifadesini kullandı. Tasarı, yeniden Temsilciler Meclisi ve Senato’nun oylamasına sunulacak. Üçte iki çoğunluk alması halinde yasalaşacak, Trump’ın yeni bir veto hamlesinin işlerliği kalmayacak. Tasarı ayrıca Türkiye açısından da kritik önemde ve Rus S400 füze savunma sistemlerinin satın alınması nedeniyle Türkiye’ye yönelik yaptırımların önünü açıyor. Ancak bu veto Türkiye’ye yaptırımların kaldırılacağı anlamına gelmiyor. Daha önce de gündeme geldiği gibi tasarıda, Türkiye’nin S400’leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla MüTrump çifti önceki gün Noel ve yeni yıl tatili için sahibi oldukları Florida’daki turistikgolf tesisi Mara Lago’ya gitti. cadele Yasası (CAATSA) kapsamında, Rusya ile önemli bir işlem olarak kabul edildiği ve NDAA’nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye’de S400 alımına müdahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep ediliyor. Tasarıda, başkanın CAATSA kapsamında belirtilen 12 maddeden en az 5’ini uygulaması isteniyor. Yasalaşmasından sonra 15 günde Türk şirketlerinin yerine F35 için parça üretecek ortakların tespit edilmesi de talep ediliyor. Türkiye’ye yaptırımı başlatmıştı Trump geçen hafta tasarının önüne gelmesinin öncesinde Türkiye’ye yönelik S400 yaptırımını açıklamıştı. CAATSA kapsamında belirlenen 12 yaptırımdan 5’inin uygulanmasına yönelik kararı imzalamıştı. BuSON DAKİKA AF, MADALYA... Donald Trump başkanlıktan ayrılmadan önce giderayak haklarında suçlamaların olduğu yakın çevresine yönelik af kararlarıyla tartışmaların merkezinde. Rusya soruşturmasında suçlu bulunan Paul Manafort ve Roger Stone ile hakkında vergi kaçakçılığı suçlaması bulunan damadı Jared Kushner’in babası Charles Kusher’in de aralarında yer aldığı 26 kişiye daha özel af çıkardı. Trump, önceki gün de Rusya soruşturması kapsamında suçlu bulunan George Papadopoulos ve Alex van der Zwaan’ın da aralarında yer aldığı 20 kişiye özel başkanlık affı çıkarmıştı. Ayrıca Trump’ın, İsrail ile bazı Arap ülkeleri arasında varılan normalleşme anlaşmaları için katkı sağladıkları gerekçesiyle Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Hazine Bakanı Steven Mnuchin, danışmanı ve aynı zamanda damadı olan Jared Kushner’in de aralarında olduğu ekibindekilere ulusal güvenlik madalyası verdiği de bildirildi. na göre yaptırım listesinde Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), SSB Başkanı İsmail Demir, Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit, SSB Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı’ndan Serhat Gençoğlu ve Uzay Daire Başkanlığı Grup Müdürü Mustafa Alper Deniz’in olduğu duyurulmuştu. Yaptırımlar, SSB yetkililerine vize kısıtlaması getirilmesini, malvarlıklarının dondurulmasını, ABD’li finans kuruluşları tarafından SSB’ye 10 milyon doları aşan krediborç vermesinin kısıtlanmasını öngörüyor. Ankara’dan ABD’ye tepki yükselmişti. Trump’ın veto ettiği tasarı, Amerikan askerlerinin maaşlarına yapılacak zamdan kaç gemi ya da uçak alınabileceğine ve Çin ile Rusya’ya karşı nasıl adım atılması gerektiğine, jeopolitik tehditlerle nasıl başa çıkılacağına kadar savunmaya ilişkin tüm konuları kapsıyor. Amerika’nın Sesi’nde yer alan haberde savunma bütçe tasarılarının 59 yıldır herhangi bir veto görmeden ABD başkanları tarafından imzalandığı belirtildi. Trump, tasarıya sosyal medya şirketlerini, platformlarında yapılan paylaşımlardan sorumlu tutulmasını sağlayacak bir madde içermediği ve Amerikan iç savaşında kölelikten yana eyaletlerden bazı generallerin isimlerinin üslerden kaldırılmasını önerdiği için de karşı çıktığını söylemişti. Tasarıda ayrıca Trump yönetiminin yurtdışında kısmi asker çekilmesi talebine karşı da ön süreç gerek vurgusu var. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Trump’ın vetosu için “güvenliğimizi tehlikeye atan ve Kongre’nin iradesini baltalayan karar” yorumunu yaptı. Tasarının 28 Aralık’ta yeniden oylanacağını açıkladı. ABLondra uzlaştı LondraBrüksel hattı, uzun süredir zorlu pazarlıkları devam eden Brexit (İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılışı) anlaşmasında ticari ayakta dün anlaşmaya vardı. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, “kapsamlı Kanada tipi bir serbest ticaret anlaşması yapıldığını” duyurdu. Ülkenin Gümrük Birliği’nden 31 Aralık itibarıyla çıkışıyla birlikte taraflar arasında serbest ticaret tarifelerinin belirlenmesi, polisyargı konularında işbirliğinin sürdürülmesi kararının da yer aldığı belirtiliyor. Johnson’la görüşmeleri yürüten AB Konseyi Başkanı Ursula von der Leyen, anlaşmayı dengeli olarak niteledi. İngiltere, 31 Ocak 2020’de AB’den çıkmıştı. Çavuşoğlu Soçi yolcusu Yüzlerce kişi açıkta kaldı Bosna Hersek’in Hırvatistan sınırı yakınındaki Bihaç şehrinde bulunan “Lipa” göçmen kampında önceki gün yangın çıktı. Yaklaşık 1300 göçmenin barındığı kamptan geriye yıkıntılar kaldı. Yetkililer olayda can kaybının olmadığını, göçmenlerin çevre bölgelerdeki yerleşim yerlerine gönderildiğini duyurdu. Ancak kimi göçmenin geceyi açık alanda, zorlu kış koşullarında geçirdiğini gösteren görüntüler objektiflere yansıdı. Uzun süredir kamptaki yetersiz altyapı, sağlıkgüvenlik konusundaki eksikliklere yönelik göçmenlerin tepkili olduğu belirtiliyordu. Aynı zamanda kampın önceki gün kış nedeniyle gerekli şartları sağlayamayacağı için geçiçi olarak kapatılmaya başlanacağı da duyurulmuştu. Kapanma kararına ve yetkililerin yeterli alternatif alan sunamamasına karşı bazı göçmenlerin tepki gösterdiği, bu nedenle de yangını başlatmış olabilecekleri iddialarının da soruşturulduğu kaydedildi. Ankara ile BM’nin tanıdığı Trablus merkezli Ulusal Uzlaşı Hükümeti arasında işbirliği sürüyor. Milli Savunma Bakanlığı, Askeri Eğitim, İşbirliği ve Danışmanlık Anlaşması kapsamında, Libya ordusunun uluslararası standartlara ulaştırılması için çok yönlü eğitimlere devam edildiğini duyurmuştu. ‘Türkiye Mağrip açılımında’ Türkiye’nin “Libya’da askeri; Tunus, Fas ve Cezayir’de de ticaret ve yatırım gibi yumuşak güç kullanmak suretiyle Kuzey Afrika ülkelerinde nüfuzunu gittikçe artırdığı” savunuldu. Fransız haber ajansı AFP’de yayımlanan ve Türkiye’nin Kuzey Afrika’daki rolünün ele alındığı yorumda, “Türk İnsansız Hava Araçları’nın (İHA) Libya’da muharebeleri kazanırken pembe dizileri ve diğer kültürel ürünleri de Mağrip ülkelerinin yüreklerini ve akıllarını kazanıyor” ifadesi kullanıldı. Yazıda, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın son yıllarda Yunanistan, Avrupa Birliği, Rusya, Körfez ülkeleriyle tartışmalara da girerek Ankara’nın bölgesel güç olarak rolünü artırmaya çalıştığı savunuldu. Bazı gözlemciler, eski sömürge güç Avrupa’yı, özellikle Fransa’yı karşısına almaktan çekinmemesinin, Erdoğan’a Kuzey Afrika ve başka yerlerdeki Müslümanların gözünde saygı kazandırdığı yorumunu dile getirdi. Sorbonne Üniversitesi’nden tarihçi Pierre Vermeren, “Türkiye’nin Mağrip’te giderek artan nüfuzunun, Erdoğan’ın yeniOsmanlı ve panislamik” dış politika stratejisinin sonucu” olduğu görüşünde. Bu sürecin 2011’de “Arap Baharı” ile başladığını, ardından Libya’da doğrudan müdahaleye kadar gittiğini kaydeden Vermeren, Ankara’nın desteklediği birtakım ağların “sosyal medya ve basın aracılığıyla” Türkiye propagandası yaptığını savundu. Siyasi analist Ali Bakir de AFP’ye yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin Mağrip ülkeleriyle ilişkileri ilerletme çabasının Afrika’ya açılma stratejisinin parçası olduğunu” söyledi. ‘En büyük üs’ Yazıda Türkiye’nin Libya’da gösterdiği askeri varlığın, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile Akdeniz’deki doğalgaz yataklarıyla ilgili tartışmasına da yaradığı kaydedilirken Ankara’nın BM’nin tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti’yle deniz sınırları konusunda imzaladığı anlaşmaya dikkat çekildi. Lahey’deki Clingendael Enstitüsü’nden Jalel Harchaoui, “Tunus sınırındaki en büyük askeri üs Türkiye’ye ait, bir donanma üssü ile Suriyeli paralı askerlerin kaldığı bir kampı da var” iddiasını aktardı. Yazıda, “Türkiye’nin Libya’da kendisini askeri olarak var ederken Mağrip’in geri kalanında yumuşak güç kartını kullandığı” kaydedildi. Erdoğan’ın ziyaret ettiği Cezayir’de 1200’den fazla Türk şirketin iş yaptığı aktarıldı. Tunus’la 150 milyon dolarlık savunma anlaşması Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, yılın son günlerinde Tunus’a önemli ihracat gerçekleştirildiğini belirtti. Demir, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Başkanlığımız koordinasyonunda 5 firmamız toplam 150 milyon dolar tutarında ihracata imza attı” ifadesini kullandı. Videokonferans üzerinden Tunus ile Savunma Sanayii İşbirliği Toplantısı yaptıklarını söyleyen Demir, “TUSAŞ’ın ANKAS İHA’ları, BMC’nin Kirpi ve Nurol Makina’nın Ejder Yalçın zırhlı araçları, Katmerciler’in tanker ve tank gibi çeşitli araçları, ASELSAN’ın elektrooptik sistemleri Tunus güvenlik güçlerinin hizmetinde olacak” dedi. Ankara ile Moskova arasında Suriye, Libya, Dağlık Karabağ konularında temaslar sürüyor. İki ülkenin dışişleri bakanlarının 29 Aralık’ta bir araya geleceği belirtildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün açıklamasına göre, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un daveti üzerine Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Soçi’ye gidecek. Köye kanlı baskın Etiyopya’nın batısındaki Benishangul Gumuz eyaletinde önceki gün silahlı bir grubun bir köye saldırı düzenlediği, en az 100 kişiyi öldürdüğü belirtildi. Kanlı baskının Metekel bölgesinde yapıldığı, saldırganların bazı evleri ateşe verdiği kaydedildi. Bölgede farklı etnik gruplar arasında çatışmaların olduğuna dikkat çekildi. Saldırının ardından bölgeye federal güçlerin konuşlandığı, ordunun katliamda yer alan gruptan olduğu belirtilen 42 kişiyi öldürdüğü yerel basına yansıdı. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, Metekel’i ziyaret etti. “Düşmanların ülkeyi dini ve etnik farklılıkları kullanarak bölmeyi istediğini” söyledi. Etiyopya’nın kuzeyinde Tigray eyaletinde de son aylarda gerilim yüksek. Merkezi yönetim, eyalet yönetimine karşı isyan suçlamasında bulunmuş, bölgede ölümcül çatışmalar yaşanmış, ordu Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’ne karşı operasyon başlatmıştı. 50 bin kişinin ateşten kaçarak Sudan’a sığındığı belirtilmişti. Batı Şeria’da bulunan Doğuş Kilisesi, yüz binlerce ziyaretçiyle yapılan Noel törenlerine bu yıl salgın gölgesinde girdi. En tenha Noel’lerinden birini yaşayan bölgede dün Filistin izci bandosunun da katıldığı kutlamalar yapıldı. ‘Çinli şirket sonucu eş zamanlı açıklayacak Dünyanın pek çok ülkesinde yeni tip koronavirüs (Covid19) tablosu ağırlığını korurken kimi ülkeler özellikle Noel ve yeni yıl dönemiyle birlikte salgına karşı kısıtlamaları artırıyor. Almanya’nın ünlü Noel pazarları bu yıl iptal edilirken Vatikan da Noel ayinini İtalya’nın sokağa çıkma yasağına yetişmek üzere iki saat öne çekti. Geçen pazartesi günü aşı uygulamasına başlayan İsrail ise üçüncü kez karantina uygulamasına gidiyor. Öte yandan Brezilyalı yetkililer, klinik deneyleri hafta başında tamamlandığı savunulan Çinli ilaç şirketi Sinovac Biotech’in geliştirdiği, Türkiye’de de deneyleri yapılan “CoronaVac” isimli aşının etkili olduğunu ancak Çinli şirketin 3. faz deney sonuçlarını, aşının denendiği diğer ülkelerle eşzamanlı açıklamak için ek süre istediğini duyurdu. Brezilya Sağlık Enstitüsü Direktörü, Dünya Sağlık Örgütü’nün istediği “etkinlik eşiğine ulaşıldığını ancak sonuçların dünyadaki klinik çalışmalar tamamlandığında açıklanacağını” bildirdi. Brezilya’nın aşılamaya 25 Ocak’ta başlaması öngörülüyor. ABD’de ise şimdiye kadar bir milyondan fazla kişiye ilk doz Covid19 aşısı yapıldı. Ülkede, PfizerBioNTech’in aşısı ile Moderna’nın geliştirdiği aşı uygulanıyor. İsviçre, Katar, Dubai ve BAE de dün itibarıyla aşılamaya başladı. Macron atlattı Geçen hafta Covid19’a yakalandığı duyurulan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un durumunun iyi olduğu bildirildi. Elysee Sarayı, Macron’un artık virüse ilişkin belirtileri göstermediğini, karantinasını sonlandırabileceğini açıkladı. Birinci Dünya ve Kurtuluş Harbi savaşçılarından Mehmet Arif Ölçen ile ReŞka Hanım’ın oğlu, Zarakol ailesinin akrabası ve damadı, merhum Demir ile DumrulYıldız Ölçen’in babası, 69 yıl birlikte mutlu bir hayat yaşadığı merhume Makbule Ölçen’in eşi, İstanbul Teknik Üniversitesi 1946 yılı mezunu, baraj ve havza sulanması projelerini yapan ve uygulayan, iki dönem milletvekilliği ve CHP Grup Başkanvekilliği yapmış, Ekonomi okumuş ve üniversitede Ekonometri dersleri veren, birçok dergi ve eserlerin müelliŞ, yazar düşünür ALİ NEJAT ÖLÇEN’i ölümünün kırkıncı gününde hüzünle anıyor, tekrar Allah’tan rahmet diliyorum. Nur içinde yat değerli dostum. Ana ayrı, baba ayrı kardeşin FARUK MOLU