Catalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 12 KASIM 2020 PERŞEMBE ABD Dışişleri Bakanı diplomatik teamüllere aykırı olarak resmi görüşme yapmayacak Pompeo Türkiye’ye geliyor ABD Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasına göre Pompeo’nun programında sadece Fener Rum Patriği ile görüşme var. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, yedi ülkeyi kapsayan Avrupa ve Ortadoğu turu kapsamında Türkiye’yi de ziyaret edecek. Pompeo’nun Türkiye programında, diplomatik teamüllere aykırı bir şekilde mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu başta olmak üzere Türk yetkililerle görüşme bulunmuyor. Pompeo’nun HÜSEYIN HAYATSEVER ziyaret programındaki diğer ülkelerin tamamında devlet başkanı ya da dışişleri bakanı seviyesinde görüşmeleri bulunurken, Türkiye programında sadece Fener Rum Patriği Batholomeos ile görüşme yer aldı. ABD Dışişleri Bakanlığı, Pompeo’nun 13 Kasım’dan itibaren 10 günlük bir Avrupa ve Ortadoğu turuna çıkacağını duyurdu. Pompeo ilk olarak Fransa’da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Pompeo, GKRY ziyaretinde Cumhurbaşkanı Anastasiades ile görüşmüştü. ve Dışişleri Bakanı Yves Le Drian’la görüşecek. Programa göre Paris’ten İstanbul’a geçecek olan Pompeo, burada Fener Rum Patriği Bartholomeos ile bir araya gelecek. Açıklamada Pompeo’nun, Bartholomeos ile “Türkiye ve bölgedeki dini meseleler ile ABD’nin inanç özgürlüğü konusundaki dünya genelindeki güçlü duruşu ve desteğini” görüşeceği kaydedildi. ABD’li Bakan’ın İstanbul’dan sonra sırasıyla Gürcistan, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Suudi Arabistan’ı ziyaret edeceği belirtildi. Bu ülkelerin tamamında devlet başkanı, başbakan ve dışişleri bakanı düzeyinde görüşmeler yapacağı açıklandı. Cumhuriyet’in Türk diplomatik kaynaklardan edindiği bilgiye göre, Pompeo’nun Türkiye ziyaretinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile bir görüşme planlanmıyor. ‘ABD aynaya baksın’ Öte yandan Dışişleri Bakanlığı, Pompeo’nun ziyaretine ilişkin açıklamada bulundu. “Farklı inançlara mensup vatandaşlarımızın ibadet özgürlüğü korunmaktadır. ABD Dışişleri Bakanı’nın ziyaretine ilişkin açıklamadaki ifadeler yersizdir. ABD’nin aynaya bakması, kendi ülkesindeki ırkçılık, İslam düşmanlığı ve nefret suçları gibi insan hakları ihlallerine hassasiyet göstermesi daha doğru olacaktır” denildi. ‘Konuşacak şeyimiz yok’ Emekli büyükelçi Onur Öymen, “Bu tavır, esasen ilişkilerin ne düzeyde olduğunu gösteriyor. Bu davranış ziyaret edilen ülkeye ‘Sizinle konuşacak bir şeyimiz yok’ mesajı içerir” dedi. Öymen, “Bütün bölge ülkelerinde resmi görüşmeler yapıp Türkiye’de sadece Fener Rum Patriği’yle görüşmesinin de bir anlamı var. Bu gibi durumlar, TürkiyeABD ilişkilerinin, kabul edilebilir düzeyin altında olduğunu gösteriyor. Bu, normal ve şık bir davranış değil” ifadelerini kullandı. Öymen, ABD’de Joe Biden’ın başkanlık seçimini kazanmasının ardından iki ay sonra görevi devredecek olan hükümette yer alan Pompeo’nun Avrupa ve Ortadoğu’ya kapsamlı bir ziyarette bulunmasının da olağan olmadığını kaydetti. Öymen, “Gidici bir hükümetin dışişleri bakanının nereye gittiği, kiminle görüştüğü çok da bir anlam taşımıyor, bu ancak bir veda ziyareti olabilir. Dolayısıyla buna çok da büyük anlam yüklememek lazım. Yeni gelen Biden yönetimi böyle tavır koyarsa o zaman başka türlü değerlendirilir ancak Pompeo’nun bu ziyaretini özel bir ziyaret olarak görmek gerekiyor. Türkiye’de kimseyle görüşmemesinin ilişkilerin geleceği açısından büyük önemi yok” diye konuştu. Pompeo’nun son olarak Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi’ni (GKRY) ziyaret ettiğinde Türkiye’ye gelmediğini anımsatan Öymen, “Bu, yakın dönemdeki tavrın bir devamıdır. Şimdi yeni döneme odaklanmak lazım” dedi. l ANKARA ABD BAE’YE F35 SATIYOR ABD’de Trump yönetimi Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) uçak ve silah satışı için düğmeye bastı. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, toplam 23.37 milyar dolar değerinde 50 F35 uçağı, 18 adete kadar MQ9B tipi silahlı insansız hava aracı, havadan havaya, havadan karaya füze mühimmatı satışına onay verdikleri konusunda Kongre’yi bilgilendirdiklerini açıkladı. Pompeo, “Bu teklif edilen satış BAE’yi çok daha kabiliyetli kılacak ve İsrail’in niteliksel üstünlüğü vaadiyle tamamen tutarlı bir şekilde BAE’yi ABD ortakları ile ortak çalışır bir noktaya getirecektir” değerlendirmesinde bulundu. ‘Yumuşak geçiş’ ABD Dışişleri Bakanı dün gazetecilere verdiği demeçte ise başkanlık seçimleri ile ilgili bir soruya “Trump yönetiminin ikinci dönemine yumuşak bir geçiş olacak” yanıtını verdi. BaşTürkiye’ye kan Donald Trump da Twitter hesabından yaptığı paylailk mesaj şımlarda seçimi kazandığı iddiasını sürdürdü. “Büyük ABD’nin seçilmiş Başkanı Joe Biden’ın diplomasi danışmanı Michael Carpenter, “Türkiye’yi köşeye sıkıştırmak ya da yaptırımlar yoluyla ekonomisini çökertmek arayışında olmadıklarını” savundu. Carpenter 9 Kasım’da katıldığı bir video konferansta ABD ve AB’nin Türkiye ile ilişilerleme kaydediyoruz. Sonuçlar haftaya gelmeye başlayacak. Biz kazanacağız” mesajını paylaştı. 16 delegeli Georgia’da oyların yeniden sayılkilerini değerlendirdi. Türkiye’nin masına karar ve“Rusya’dan S400’leri satın alması, Doğu Akdeniz, Libya ve Dağlık Karabağ politikalarının bir müttefike yaraşır olmadığını” savundu. Carpenter, “Türkiye eylemlerini değiştirirse masaya pozitif örnekler korildiği de gündeme yansıyan haberler arasındaydı. Başkanlık seçimini kazanan Joe Biden ise önceki gün düzenledinulabilir ancak şu an izği basın toplanlediği politikaya devam tısında Trump’la ederse bunun Erdoğan şu ana kadar hükümetine yönelik potansiyel negatif sonuçları olacaktır” dedi. Türkiye konusunda, ABD ile Carpenter konuşmadığını söyledi. Biden, AB’nin Trump’ın seçim sokoordineli şekilde hareket etnuçlarını kabul etmesi gerektiğini belirten Carmemesiyle ilgili, penter, Fransa Cumhurbaşka“Bence bu, tamanı Macron’un Türkiye’nin Gümrük Birliği’nden çıkarılması teklifini doğru bulmadığını da kaydetti. Ekonomik yaptırımlarla Türkiye’yi sıkıştırmanın doğru bir yöntem olmadığını ifade eden danışman Carpenter, NATO üyelerinin “ortak cephe”’ oluşturması gerekmen utanç verici bir durum. Başkan’ın mirasını korumasına fayda sağlamayacak. Kazandığımızı kabul etmeye istekli olmamaları plantiğini savundu. Berat Albayrak’ın lamamızı ya da 20 istifasını da değerlendiren Carpenter, “Bu gösterdi ki sorunlar biriktiğinde Türkiye yönetimi politikalarını yeniden değerlendirebiliyor” dedi. Ocak’a kadar yapmamız gerekenleri etkilemiyor. Hiçbir şey bizi yavaşlatamaz” dedi. Ermenistan’da, Azerbaycan ile Dağlık Karabağ için Rusya arabuluculuğunda varılan anlaşmayı protestolar dün de sürdü. Rusya Savunma Bakanlığı, Erebuni Havaalanı’nda Rus barış gücü askerlerinin fotoğraflarını yayımladı (altta) Rus askeri Karabağ’da Ermenistan işgali altındaki Dağlık Karabağ’a yönelik çatışmalarda BakuErivan arasında yapılan anlaşmanın ardından Rus askerleri bölgeye giderken Ermenistan’da sular durulmuyor. 16 gözlem noktası Rusya Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekat Dairesi Başkanı Sergey Rudskoy, Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan anlaşma gereği Dağlık Karabağ’a gönderilen Rus barış gücüne ilişkin açıklamalarda bulundu. AA’nın haberine göre Rudskoy, Rus barış gücünün bölgeye giriş yaptığını, dün itibarıyla Laçin koridoru ve geçici gözlem noktaları için LaçinLisogorskiy çiftliği yolunun bir kısmını kontrolüne aldığını kaydetti. Rudskoy, Rus birliklerinin Erivan’da bulunan Erebuni Havaalanı’na, ardından 300 kilometrelik mesafedeki Goris yerleşim birimine sevk edildiğini söyledi. Rudskoy, çatışma bölgesine gönderilen Rus barış gücü askerlerinin tamamına yakınının Suriye deneyimi olduğunu vurguladı.Rudskoy, Dağlık Karabağ çatışma bölgesinde faaliyet gösterecek Rus ordusunun, olayları önlemek ve barış gücü askerlerinin güvenliğini sağlamak için Azerbaycan ve Ermenistan silahlı kuvvetleri ile doğrudan iletişim kanalları kurduğunu da kaydetti. Dağlık Karabağ’da temas hattı boyunca ve Laçin koridorunda 16 gözlem noktası kurulacağını duyurdu. Muhtıra imzalandı Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Rus mevkidaşı Sergey Şoygu’nun Dağlık Karabağ’da ateşkesi kontrol edecek ortak merkezin kurulmasına ilişkin muhtırayı imzaladıkları belirtildi. Azerbaycan’ın kontrolündeki bölgede yer alacak merkezde, anlaşmanın ihlaliyle ilgili şikâyet ve sorunlar incelenecek. Türkiye ile Azerbaycan topraklarında yer alacak gözlem merkezi üstünden işbirliği yapacaklarını söyleyen Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Karabağ’a TürkRus barış güçlerinin beraber konuşlandırılması konusunun hiç ele alınmadığını belirtti. Öte yandan Ermenistan’da, Karabağ’daki çatışmaların sonlandırılmasına ilişkin anlaşma nedeniyle hükümet karşıtı eylemler sürüyor. Başbakan Nikol Paşinyan’ın istifasını isteyen protestoculara polis müdahale etti. Eylemciler, Başbakan’a istifa için dün gece yarısına kadar süre vermişti. Paşinyan’dan savunma Paşinyan ise dün yaptığı açıklamada, “Bu belgeyle tahminlere göre elimizde tutamayacağımız bir şey verilmiş oldu. Hankendi savunmasız kaldığı bir durumda, çatışmaların devam etmesi ile büyük bir olasılıkla Hankendi, Hocavend, Askeran kaybedilirdi, savunma alanları ve binlerce asker kuşatılmış olurdu” dedi. Söz konusu anlaşmaya göre iki taraf çatışmalarda kontrolü altına aldığı topraklarda kalacak. Azerbaycan ordusu sahada büyük ilerleme kaydetmiş, Şuşa dahil önemli kazanımlarda bulunmuştu. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, MİT Başkanı Hakan Fidan ve heyette bulunan kuvvet komutanları önceki gece Baku’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya gelmişti. Hong Kong meclisinde toplu istifa Çin’e bağlı Hong Kong özerk yönetiminde, Pekin’in “ulusal güvenliğe tehdit olarak görülen politikacıların görevden alınmasına izin veren” bir kararı kabul etmesinin ardından 4 milletvekili parlamentodan ihraç edildi. Gelişme üzerine Hong Kong parlamentosundaki demokrasi yanlısı milletvekillerinin tümü istifa edeceğini duyurdu. Böylelikle parlamento Hong Kong’un 1997’de Çin’e verilmesinden bu yana ilk kez muhalefetsiz kaldı. Hong Kong’un Pekin yanlısı lideri Carrie Lam, dört milletvekilinin diskalifiye edilmelerini “anayasal, makul ve gerekli” diyerek savunurken Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili de bunun “Hong Kong’da hukukun üstünlüğünü korumak için gerekli bir önlem” olduğunu savundu. Kalın, MI6 Başkanı Moore ile görüştü Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, İngiliz dış istihbarat servisi MI6’nın yeni başkanı Richard Moore ile görüştü. Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki görüşmede, Karabağ ve Libya’daki son gelişmeler ile Ortadoğu ve Doğu Akdeniz bölgelerindeki politikalar hakkında görüş alışverişinde bulunulduğu aktarıldı. l ANKARA/Cumhuriyet En uzun süre görev yapan başbakandı Bahreyn Başbakanı Prens Halife bin Salman el Halife dün tedavi gördüğü ABD’de 84 yaşında yaşamını yitirdi. Bahreyn’in bağımsızlığına kavuşmasından bir yıl önce1970’te göreve atanan Prens El Halife dünyanın en uzun süre görevde kalan başbakanıydı. Bahreyn Emiri Hamad bin İsa el El Halife Halife, Başbakan için resmi yas haftası ilan etti. Miçotakis Sisi Sisi’den Atina’ya destek mesajı Doğu Akdeniz’de nüfuz ve enerji mücadelesi sürerken Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi dün Yunanistan’da temaslardaydı. Sisi, Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis ile bir araya geldi. Ardından düzenlenen ortak basın toplantısında Sisi, “Bölgesel istikrar ve güvenliği tehdit eden herkesle yüzleşmek ve düşmanca tutumların empoze edilmesini engelleyecek şekilde tüm dost ülkelerle birlikte dayanışmamızı sürdürmeye karar verdik” dedi. Miçotakis de Doğu Akdeniz’deki doğal kaynaklar konusunda anlaşmaya varan Yunanistan ve Mısır’ın, ABD’de başkan seçilen Joe Biden yönetiminde bölgeye kararlı olarak müdahale etmesini memnuniyetle karşılayacağını söyledi. Miçotakis, Yunanistan ile Mısır arasında, deniz yetki alanlarını belirleyen anlaşmanın uzatılmasını öngören müzakerelerin devam edeceğini söyledi. Mısır lideri, Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu ile de görüştü. BBC’nin haberine göre Sakelaropulu, iki ülke arasında imzalanan mutbakatın bir dönüm noktası olduğunu söyledi. Doğu Akdeniz’de provokatif eylemlerini sürdürmekle suçladığı Türkiye’ye karşı anlamlı bir mesaj olduğunu savundu. Sisi ayrıca, Avrupa’daki son terör olaylarına da değindi. Bu eylemlerin aşırılıkçılar tarafından yapıldığını, dinle ilgisinin olmadığını kaydetti. Oruç Reis’e yeni NAVTEX Öte yandan Oruç Reis sismik araştırma gemisinin Doğu Akdeniz’de çalışma yürüteceği alan için yeni NAVTEX (seyrüsefer bildirimi) ilan edildi. Buna göre, Oruç Reis’in 23 Kasım’a uzatılan Doğu Akdeniz’deki çalışmalarına, Ataman ve Cengizhan isimli gemiler eşlik etmeyi sürdürecek. Oruç Reis’in daha önce 14 Kasım’a kadar bölgede çalışma yapacağı ilan edilmişti. Sığınmacı dönüşü için konferans Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, 2011’de protestolarla başlayan savaş sırasında yurtdışına kaçan 5 milyondan fazla kişinin ülkeye dönüşünü ABD ile Batılı müttefiklerinin yaptırım rejiminin engellediğini söyledi. Şam’daki Emevi Konferanslar Sarayı’nda düzenlenen sığınmacıların dönüşü konulu uluslararası konferansın açılışında video bağlantısıyla konuşan Esad, “Geri dönmek ve yurdumuzun yeniden inşasına katılmak isteyen her sığınmacının dönüşünü sağlamak için inatla çalışmaya devam ediyoruz” dedi. Esad, sığınmacıların geri dönüşünün sadece insani bir sorun değil, aynı zamanda ulusal bir mesele olduğunu belirtti. Moskova’ya, “Batı’nın engelleme çabalarına rağmen konferansın düzenlenmesi için gösterdiği muazzam çaba için” teşekkür etti. Rusya Savunma Bakanlığı Savunma Yönetimi Ulusal Merkezi Başkanı Mihail Mizintsev de Türkiye’deki 3.5 milyondan fazla Suriyelinin ülkelerine hemen dönmesi için yeni inisiyatiflere ihtiyaç olduğunu söyledi. Suriyelilerin dönüşü için “çok kısa sürede geniş noktaları açmayı başardıklarını” kaydetti. RusyaSuriye inisiyatifinin uygulanmasıyla en fazla sayıda sığınmacının Lübnan ve Ürdün’den döndüğünü söyledi. Öte yandan Riyad’a yakın Londra merkezli Şarkul Avsat gazetesi Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK), Halep’in batı kırsalındaki Kaptan el Cebel ve Şeyh Akil arasındaki bir gözlem noktasından daha çekilmeye başladığı iddiasını gündeme getirdi. Libya’da seçim 18 ay içinde Libya’da 10 yıldır süren kaosun ardından geçen ay imzalanan ateşkes anlaşmasının sonrasında, ülkenin geleceğini görüşmek için Tunus'ta bir araya gelen tarafların toplantısından uzlaşı çıktı. BM Libya Misyonu Temsilcisi, Libya Diyalog Konferansı’nda 18 ay içinde seçimlerin gerçekleştirilmesi konusunda anlaşıldığını açıkladı. Macron, Merkel, Kurz, Rutte, Michel ve Von der Leyen, terörle mücadele konusunu görüştü. Şengen’de daha sıkı kontrol çağrısı Fransa, Almanya, Avusturya, Hollanda liderleri ve Avrupa Birliği (AB) yönetimi, terörle mücadele için Avrupa’da yeni önlemler alma konusunda mutabık kaldı. Alınacak önlemler arasında internetteki terör propagandası ve nefret söylemlerinin hızlıca kaldırılması, Şengen bölgesinin reformu ve AB sınırlarına giriş çıkışların daha sıkı kontrolü, Avrupa’da imamların eğitilmesi için yeni bir kurumun oluşturulması gibi başlıklar bulunuyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile AB Konseyi Başkanı Charles Michel ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen terörle mücadele konusunda video konferans yoluyla toplantı yaptıktan sonra ayrı ayrı açıklamalarda bulundu. Macron ve Kurz, AB’nin dış sınırlarının daha sıkı kontrol edilmesi gerektiğini belirtti. Merkel ise Müslüman ülkelerle radikal İslamcılara karşı mücadele konusunun görüşülmesinin önemini vurguladı. Merkel, camilerde radikalleşmenin engellenmesi için AB üyesi ülkelerde imamların eğitiminin önemli olduğunu belirtti.