Catalog

DIŞ HABERLER ABD’nin, Kudüs Gücü EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN DUNYAYITASARIM:BAHADIRAKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr Komutanı Süleymani’yi öldürmesinin ardından İran, Irak’taki iki üssü GERDILERvurdu. 99 OCAK 2020 PERŞEMBE ABD Başkanı Trump Ortadoğu’da savaş kaygısını beraberinde getiren ABDİran geriliminde, Tahran’dan beklenen misilleme yine Irak topraklarında geldi. İran Devrim Muhafızları, Irak’ın Erbil ve Anbar kentlerinde ABD ve IŞİD karşıtı koalisyon güçleri tarafından kullanılan iki üssü karadan karaya balistik füzelerle vurduğunu açıkladı. ABD füzelerden 11’inin Anbar’daki Ayn el Esad üssüne, birinin Erbil havaalanına isabet ettiğini, 4’ünün başarısız olduğunu duyurdu. Can kaybına ilişkin farklı açıklamalar İran devlet televizyonundan yapılan açıklamada, Amerikan askerleri kast edilerek “80 ABD teröristi öldürüldü” iddiasında bulunuldu. ABD Başkanı Donald Trump ise saldırıda ölenler olduğu haberini yalanladı. ABD’nin geçen cuma Bağdat’ta düzenlediği ve İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, Irak’taki Şii milis gücü Haşdi Şabi’nin iki numaralı ismi Ebu Mehdi el Mühendis’in de öldüğü saldırısının ardından Tahran, “intikamın alınacağını” duyurmuştu. Hamaney: Tokat indirdik Üç günlük yas ve cenaze törenlerinin ardından, İran’ın beklenen hamlesinin Süleymani’nin vurulduğu saatte geldiği bildirildi. Saldırı sonrasında Kum şehrinde binlerce kişiye hitap eden İran’ın dini lideri Ali Hamaney, Süleymani’nin öldürülmesinin “direnişi beraberinde getirdiğini” belirterek üslerin vurulmasına ilişkin ise “ABD’nin suratına bir tokat atıldı” ifadelerini kullandı. IRNA’nın haberine göre Hamaney, “ABD’nin bölgedeki fesat çıkarıcı varlığı son bulmalıdır” diye konuştu. İran Savunma Bakanı Emir TahranWashington arasında savaş rüzgârları dün bir kez daha sert esti. İran’ın beklenen misilleme saldırısının hedefi, ABD ve IŞİD karşıtı koalisyonun kullandığı Anbar ve Erbil’deki üsler oldu. İki taraftan, tehdit söylemleriyle birlikte temkinli mesajlar geldi. Saldırıyı önceden öğrendiklerine değinen Trump’ın NATO’ya “Ortadoğu’da daha fazla etkin ol” çıkışı ise dikkat çekti. ‘ÜLKEMİZDEN ELİNİZİ ÇEKİN’ Irak’ın Basra kentinde, ABD ve İran’ın müdahalelerine karşı yapılan protestolara üniversite öğrencileri de katıldı. Hatemi, “Bundan sonraki adımlarımız ABD’nin tutumuna bağlı olacaktır” dedi. Zarif: Savaş peşinde değiliz ?İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ise Twitter hesabından, “İran, BM sözleşmesinin 51. maddesine uygun olarak kendini savunmak için uygun adımlar attı, vatandaşlarımıza ve yetkililerimize korkakça saldıranların bulunduğu üssü vurdu. Savaş peşinde değiliz ancak kendimizi her türlü saldırıya karşı savunacağız” mesajını paylaştı. Washington cephesinden ise görece zarar görmediğini savunan Trump, “İran bütün dünya için çok iyi bir hareketle, saldırı pozisyonundan çekilmiş görünüyor” dedi. “Ben başkan olduğum sürece İran asla nükleer silaha sahip olamayacak” değerlendirmesinde bulundu. ‘Yeni anlaşma’ dedi Avrupa ülkelerine “saçma” olarak nitelendirdiği 2015 yılında İran ile imzalanan nükleer anlaşmadan vaz geçme çağrısı yapan Trump, yeni bir nükleer anlaşma yapılması gerekti ğini savundu. “Bu sözleşmeden el de ettikleri paralarla Yemen, Suriye, Afganistan ve Irak’ta TRUMP: PETROLE cehennem yarattı İHTİYACIMIZ YOK lar. İngiltere, Almanya, Fransa, Rusya ve Ortadoğu’daki sorunla Çin’in bu gerçeği fark rın çözümünün kolay ol etmesi gerekiyor” diye düşük perdeden açıklamalar geldi. ABD Başkanı Trump, ilk açıklamasını Twitter’dan yaptı. “Her şey yolunda. İran’dan Irak’taki iki aske madığını söyleyen Trump ayrıca “NATO’nun bundan sonraki süreçte Ortadoğu’ya daha fazla müdahil olmasını isteyeceğim” ifadelerini kullandı. “Dünyada 1 numaralı doğalgaz ve petrol üreticisi konuştu. Saldırının ardından İran’a karşı yeni ekonomik yaptırımlar getireceklerini duyurdu. CNN’e konuşan ri üsse füze saldırısı yaşan haline geldik. Bu konuda ABD’li yetkililer ise dı. Kayıplar değerlendiriliyor. bağımlı değiliz ve Orta İran’ın saldırıyla, Şu ana kadar her şey iyi. Dünya üzerindeki en güçlü ordu bizde” dedi. doğu petrolüne ih ABD’nin güçlü bir aske tiyacımız yok” dedi. ri yanıt vermesini tetikleyecek bir adım atmak ye Trump akşam saatlerinde ise Ulusa rine mesaj vermeyi tercih et Sesleniş konuşması yaptı. Erken uya miş olabileceğini belirtti. ABD’li yetkili rı sistemi sayesinde İran’ın saldırısın lere göre, İran ABD askerinin bulunduğu da hiçbir Amerikalı ya da Iraklı askerin noktayı bilinçli bir şekilde hedef almadı. ASKERI ÇEKIŞME KIZIŞIYOR ABD’nin Afganistan dahil Ortadoğu’da 67 binin üzerinde askeri bulunuyor. Savaş gemileri, jetler dahil hava araçları, füze sistemlerine sahip olan ABD’nin 5. Filo’su Ortadoğu’da görev yapıyor. ABD’nin Afganistan’da 14 bin, Kuveyt ve Katar’da 13 bin, Bahreyn’de 7 bin, Irak’ta 6 bin, Birleşik Arap Emirlikleri’nde 5 bin, Suudi Arabistan ve Ürdün’de 3 bin, Türkiye’de 2 bin 500, Suriye’de 800 ve Umman’da 600 civarında askeri bulunuyor. İran’ın askeri gücü ABD ile karşı karşıya gelen İran’ın askeri kapasitesi giderek güçleniyor. İngiltere merkezli Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü’nde yapılan araştırmaya göre, İran ordusunda 523 bin aktif personel olduğunu tahmin ediliyor. Bunların 350 bini ordunun ana gövdesinde, 150 bini Devrim Muhafızları’nda, 20 bini ise Devrim Muhafızları’nın donanma birliklerinde bulunuyor. 40 yıl önce İslam Devrimi’ni korumak üzere kurulan Devrim Muhafızları, aynı zamanda Besiç milis güçlerini de kontrol ediyor. Öldürülmeden önce Kasım Süleymani tarafından yönetilen Kudüs Gücü ise en elit birliklerden oluşuyor ve yurtdışı operasyonlarında görevlendiriliyor. Doğrudan dini lider Hamaney’e bağlı olan Kudüs Gücü’nün 5 bin kişiden oluştuğu düşünülüyor. ABD Savunma Bakanlığı verilerine göre, Ortadoğu’da füzeye sahip olan İran’ın, 300 km. menzilli Şahab 1; 300500 km. menzilli Fetih 110; 500 km. menzilli Şahab 2; 700 km. menzilli Zülfikar; 750 km. menzilli Kıyam 1 ve 2.000 km. menzilli Şahab 3 füzeleri bulunuyor. Son dönemde insansız hava araçları geliştiren İran’ın, 300’ün üzerinde bombardıman ve saldırı uçağı bulunuyor. Deniz araçlarının sayısının ise 400 civarında olduğu biliniyor. Nükleer alarm ABD’nin Tahran’la 2015 yılında imzalanan uluslararası nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini artırararak devam ettirdiği tesisle özdeşleşen Buşehr eyaletinde dün deprem meydana geldi. Tahran Üniversitesi Sismoloji Merkezi, merkez üssü Buşehr eyaletine bağlı Borazcan kenti olan depremin yerel saatle 05.50’de yerin 10 kilometre derinliğinde kaydedildiğini açıkladı. Düşen füze parçaları objektiflere yansıdı. Tpraurmaspın’ıınisIrtaekd’itğainüs İran’ın hedef aldığı Ayn El Esad (Aslan’ın Gözü) üssü, Bağdat’ın 160 kilometre batısında bulunuyor. Arapİsrail savaşının ardından 1975 yılında inşası planlanan beş büyük askeri tesisten biri olan üs, 19811990 arasında eski Yugoslavya hükümet firmaları tarafından 280 milyon dolarlık bütçe ile inşa edildi. ABD askerlerinin Irak’ta en büyük üssü olarak bilinen Ayn el Esad, 10 kilometrekare yüzölçümünde. Irak’ın 2003’te işgal edilmesi sırasında ilk ele geçirilen noktalardan biri Ayn el Esad üssü oldu. İşgalden sonra okulları, hastanesi, sinemaları, havuzları, fast food restoranları olan bir merkeze dönüştürüldü. ABD’lilerin Irak’ta bulunmalarının ilk aşaması olan 31 Aralık 2011’e kadar aktif olan üs, 2014’ten itibaren IŞİD karşıtı uluslararası koalisyon tarafından kullanılmaya başladı. ABD Başkanı Trump, ülkesinin bu üs için milyarlarca para harcadığını ve Iraklıların Amerikan askerlerinin buradan çıkmasını istemeleri durumunda, giderlerini ödemeleri gerektiğini açıklamıştı. Trump 26 Aralık 2018 tarihinde de eşiyle üssü ziyaret etmişti. Tahran’da uçak faciası Ortadoğu’da artan gerilimde gözler Tahran’ın Irak’taki ABD mevzilerine yönelik hava saldırılarındayken İran, dün 176 kişinin yaşamını yitirdi 176 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ tan ve doğrulanmamış bilgileri sunmaktan kaçınmaya davet ediyorum” ifadelerini kullandı. Gözler kara kutuda Ukrayna’nın Tahran Büyükel ği bir uçak kazasıyla sar çiliği de, olayın nedenine iliş sıldı. Tahran İmam Hu kin gündeme düşen haberle meyni Havalimanı’ndan rin gerçeği yansıtmadığını, res Ukrayna’nın başkenti Kiev’e gitmek üze mi açıklamanın beklenmesi ge re havalanan Ukrayna Havayolları’na ait rektiğini vurguladı. Bu arada Boeing 737 tipi yolcu uçağı, kalkıştan kısa İran Havacılık Kurumu Başka bir süre sonra düştü. nı, kurtarma ekipleri tarafından Çoğu öğrenciydi AFP’nin haberine göre, 82 İranlılının ve 63 Kanadalının bulunduğu uçakta, Ukrayna, İsveç, Afganistan, Almanya ve İngiltere vatandaşları da vardı. İran Kalkıştan kısa bir süre sonra düşen uçağın kara kutusu bulundu. Acı haberi alan yolcu yakınları gözyaşlarına boğuldu. bulunan uçaktaki kara kutunun ABD merkezli Boeing firmasına teslim edilmeyeceğini açıkladı. Öte yandan kazayla birlikte İran bağlantılı uçuşlar yapan havayolu firmaları alarma geçti. Uk lı yetkililer, çoğu yolcusunun öğrenci ol rayna Uluslararası Hava Yolla duğu belirtilen uçaktan kurtulanın bu kanlığı Bilgi ve İletişim Merkezi Başka rı, Tahran’a uçak seferlerinin sü lunmadığını bildirdi. nı Kasım Biniyaz, Tahran’da düşen yol resiz durdurdurulduğu bildirildi. Ardın Her iki ülkeden yetkililerin uçağın dü cu uçağının “füzeyle vurulduğu” iddiaları dan Malezya Hava Yolları, Singapur Ha şüş nedeni olarak motorda meydana ge üzerine, “Uçak, füzeyle vurulmuş olsaydı va Yolları, Air France, Avustralya’nın len teknik arızayı işaret ettiği yönün havada patlardı ancak kaza motorun ateş Qantas şirketi İran’dan geçen uçuşların de haberler gündeme düşerken kazanın alması ve pilotun kontrolü sağlamada ba güzergâhların değişitirildiğini duyurdu. İran’ın Irak’a yönelik balistik füze saldı şarısız olması nedeniyle yaşandı” açıkla Alman hava yolu firması Lufthansa ise rılarının ardından yaklaşık 3 saat sonra masını yaptı. Ukrayna Başbakanı Vladi İran ve Irak seferlerinin yanı sıra iki ül yaşanması, çeşitli komplo teorilerine ne mir Zelenskiy ise “Resmi açıklamalara dek kenin hava sahalarından geçen uçuşları den oldu. İran Ulaştırma ve Şehircilik Ba herkesi, olayla ilgili spekülasyon yapmak “tedbiren” askıya aldığını bildirdi. İran’ın dini lideri Hamaney İran, saldırı öncesi Irak’ı bilgilendirdi Irak Başbakanı Adil Abdulmeh di, İran’ın üslere saldırmadan önce kendilerine bilgi verdiğini ancak tam konum paylaşmadığını söyledi. Abdulmehdi, saldırıdan haberdar olur olmaz uyardığını söylediği Irak güçlerinden yaralanan asker olmadığını belirtti. “Irak, egemenliğinin herhangi bir ihlalini, topraklarına saldırıyı kabul etmemektedir” ifadelerini kullandı, bölgesel ve yabancı müttefikleri ile “açık bir savaşı” engellemek için görüştüğünü aktardı. Irak Cumhurbaşkanı Berham Salih’ten İran saldırısına kınama geldi. Salih, “İran’ın Irak topraklarındaki askeri tesislere füze saldırısını kınıyoruz, ülkenin egemenliğini ihlale, Irak’ın çatışan tarafların savaş alanı haline getirilmesine karşıyız” dedi. Parlamento sözcüsünden de Irak’ın egemenliği vurgusuyla “Irak’ın taraflar arasındaki skorun eşitlenmesi için bir arena olarak kullanılmasını” reddettikleri çıkışı geldi. Haşdi Şabi’den tehdit Kudüs Gücü Komutanı Süleymani’yle birlikte geçen cuma ABD tarafından yapılan operasyonda ölen Haşdi Şabi Komutan Yardımcısı Mehdi el Mühendis için dün Irak’ta geniş katılımlı cenaze töreni düzenlendi. Irak’taki Haşdi Şabi milisleri, İran’ın misillemesinin gerçekleşmesinden sonra “kendileri için ABD hedeflerine saldırı vaktinin geldiğini” duyurdu. Mühendis’in cenaze törenine yoğun katılım vardı. Pompeo ile Barzani konuştu İran’ın Erbil’deki üssü de hedef almasının ardından, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başbakanı Mesrur Barzani ile ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo telefonda görüştü. Barzani, tansiyonun düşürülmesine yönelik önerilerde bulunduğunu söyledi. Bu arada Kuveyt, resmi ajansı KUNA aracılığıyla servis edilen “ABD askerleri ülkeden çekiliyor” haberinin gerçeği yansıtmadığını duyurdu. KUNA’nın Twitter hesabının hacklendiği savunuldu. NATO, AB İran’ı kınadı İranIrakABD hattında yükselen tansiyon bölgedeki IŞİD karşıtı koalisyon askerlerinin durumunu da gündeme getirdi. Koalisyon üyeleri İran’ın saldırısını kınarken İngiltere, Kanada ve Norveç’ten, “askerlerinin zarar görmediği” açıklamaları yapıldı. Daha önce gündeme NATO bünyesindeki güçlerin bölgeden kısmi çekildikleri haberleri yansımıştı. AB ‘diyalog’ dedi NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, saldırıyı kınadıklarını açıkladı. Avrupa Birliği (AB), Irak’taki ABD üslerine saldırı düzenleyen İran’a “şiddete son ver” çağrısında bulundu. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Brüksel’de yaptığı açıklamada, “Diyaloğa yer açmak için silahların kullanılmasına artık son verilmeli” dedi.