Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Kapalıçarşı’da eskiden 2 bin dolarlık alışveriş yapan turist şimdi 200 dolar harcıyor Yılda yaklaşık 45 milyon kişinin ziyaret ettiği İstanbul’un tarihi alışveriş merkezi Kapalıçarşı’da son 200 kuyumcu 1yılda50kuyumcudükkânı kapandı. Çarşıda bin olan kuyumcu dükkânı sayısı da dört yılda 800’e lokumcu oldu geriledi. SIFTAH YOK Kapalıçarşı esnafının satış yapa madığı için morali YARKIN SUN Turistlerin uğrak yeri İstanbul’un tarihi alışveriş merkezi Kapalıçarşı’da yüksek kiralar ve satışların düşmesi nedeniyle kuyumcu dükkânları bir bir kapanıyor. Yılda yak dört yılda 200’e yakın kuyumcu dükkânının kuruyemiş, baharat, lokum satan dükkânlara dönüştüğünü söyledi. Fırat, bugün ciddi olumsuzluklar yaşadıklarını vurgulayarak “Kirasını dolarla ödeyenler ciro olmadığı için ların ise düşmediğini anlatan Fırat, çarşıdaki toplam 3 bin 500 işyerinden yüzde 80’inin kiracı olduğunu söyledi. Kapalıçarşı’da dört sene önce yaklaşık bin kuyumcu olduğunu kaydeden Fırat, bu rakamın bugün 800’e gerilediğini Kapalıçarşı için Çarşı esnafının eskiden yerliye, şimdilerde ise turiste bağlı olduğunu aktaran Hasan Fırat, “Cirolar çok düştü, önceden 2 bin dolarlık alışveriş yapan şimdi 200 dolar harcıyor. Yazın Araplar, bu günlerde ise Uzakdoğulular geliyor ama alışve bozuk. Dükkânların boş olduğu göze çarparken esnaf vaktini dükkânlarının önünde müşteri bekleyerek geçiriyor. Çarşıda kuyumculuk yapan bir esnaf boş dükkânı göstererek “‘Görü laşık 45 milyon kişinin ziya ciddi sıkıntı çekiyor. Yerli deki işyeri karmasının ise riş yapmıyorlar fotoğ yorsunuz işte siftah yap ret ettiği Kapalıçarşı’da son bir yılda 50 kuyumcu dükkanı kapanırken, esnaf ise satış yapamamaktan şikâyetçi. Gelen turistler ise artık daha ucuz ürünleri tercih ediyor. Cumhuriyet’e konuşan Kapalıçarşı Esnafları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ha turiste yönelik planları olan kuyumcular altının yükselmesinden dolayı satışlarını yapamadı. Arap turiste güvenip birçok işyeri gıdaya döndü. Ana caddedeki kuyumcuların üçte biri kapandı. Araplar olmasa lokumcular da kapatır. 2019’da 50 kuyumcu 150 halıcı, 75 tekstil, 70 derici, 280 gıda, 2 bin hediyelik dükkânı şeklinde olduğunu aktardı. 250 bin turist geldi Fırat ayrıca, dövizle kira döneminin Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle so raf çekip gidiyorlar. Avrupalı turist ise hiç gelmiyor. Dört yıl önce Kapalıçarşı’ya günde 400 bin turist gelirken geçen yıl bu sayı madan dükkân kapatıyoruz” ifadesini kullandı. Kapalıçarşı Esnafları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Fırat ayrıca, turizm acenteleriyle çalışan rehberlerin hanutçuluk ve ulaşım zorluğundan dolayı çarşıya turist getirmediklerini anlatarak “Ulaşımda san Fırat, yüksek kira ve al dükkânı kapandı yerine gıda na ermesine rağmen halen 250 bi ciddi otopark sıkıntısı var. tın fiyatlarıyla düşen cirolar dükkânları açıldı” dedi. nedeniyle dükkânların el de Ocakşubat dönemlerinin ğiştirdiğini ifade ederek son genelde kötü geçtiğini, kira dükkânların büyük çoğunlu ni geç ğunun dolar cinsinden kira medi” ödediğini kaydetti. dedi. Büyük otobüslerle gelemiyorlar. Bir de çarşıda hanut alamıyorlar. AVM’lere götürüyorlar” dedi. Çarklar zor dönüyorHasanFırat İslami finans ikiye katlanacak Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’de hükümetin İslami bankacılık sektöründe büyümeyi yönlendiren girişimlerinin etkisi ile sektörün gelecek 10 yıl içinde varlıklarını ikiye katlayacağını öngördü. Moody’s yayımladığı raporda, Türkiye’nin İslami bankacılık sektörünün hali hazırda diğer Müslüman ülkelerden daha küçük olduğunu ve yavaş başlangıcın büyüme için bolca alan aldığı anlamına geldiğini ifade etti. İslami bankacılığın Türkiye’deki toplam bankacılık varlıkları içinde Eylül 2019 itibarıyla yüzde 5.8 paya sahip olduğunu belirten Moody’s, Malezya’da bu oranın yüzde 33 ve Ortadoğu ülkelerinde yüzde 1577 arasında olduğuna dikkat çekti. Moody’s, Türk hükümetinin 20152019 döneminde hükümete ait 3 yeni İslami banka kurduğunu, erişimi genişlettiğini ve rekabeti artırdığını ifade etti. l Ekonomi Servisi Virüs güvenli limana yöneltti Dolar/TL dün güne başladığı üç haftanın zirvesi olan 5.95 civarında baskı altında kalmayı sürdürüyor. Küresel piyasalarda yeni koronavirüsünün yayılmasına ilişkin endişeler riskli varlıklardan çıkışa neden olurken, aynı zamanda altın gibi güvenli varlık alımlarını tetiklemeye devam ediyor. Küresel yatırımcılar korona virüsü salgınının ekonomik etkilerinden duyulan endişeleri de fiyatlara yansıtmaya başladı. Özellikle virüsün yayılımının hızlanması halinde Çin başta olmak üzere büyümenin yara alacağı endişeleri petrol fiyatlarında yüzde 3’e ulaşan düşüşleri beraberinde getirdi. Londra’da ADM Investor Services küresel stratejisti Marc Ostwald, “Ne kadar süreceği gerçekten de korona virüsün yayılmasının artmasının boyutuna ve bunun ekonomik olarak ne anlama geldiğine bağlı” dedi. Antalya Havalimanı 2019’da 35 milyonu aşkın yolcu ağırladı. Antalya ihalesi iptal Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Antalya Havalimanı’nın kapasite artırımı için 31 Ocak’a kadar tekliflerin kabul edileceği ihaleyi iptal etti. Antalya Havalimanı’nın kapasite artırımına yönelik ilave yatırımların yapımı ile iç/dış hatlar, genel havacılık, CIP terminalleri ve mütemmimlerinin işletme haklarının kiralanmak suretiyle ve rilmesine ilişkin ihalede teminat tutarı 40 milyon Avro olarak belirlenmişti. Geçen hafta ihalesinin şartnamesinde yer alan “en az 5 yıl havalimanı işletmek” maddesinin değiştirilmesi ve ihalenin ertelenmesi için İstanbul Havalimanı’nın işletmecisi İGA’nın Devlet Hava Meydanları İşletmesi’ne (DHMİ) baskı yaptığını iddia edilmişti. l Ekonomi Servisi Merkez Bankası’na göre, yatırım mallarında kapasite kullanımı ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 77.1’den yüzde 75.2’ye geriledi. İmalat sanayisi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), ocakta bir önceki aya göre 1.5 pu an azalarak yüzde 75.5’e düştü. Türkiye Cumhuriyet Mer kez Bankası’ndan (TCMB) ya pılan açıklamaya göre, imalat sanayisinde faaliyet gösteren 1784 işyeri tarafından ocak ayı İktisadi Yönelim Anketi’ne verilen yanıtlar toplulaştırılarak değerlendirildi. Mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı ması, son üç aydaki ve mevcut toplam sipariş miktarı ile mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmelerin endeks üzerindeki etkisi azalış yönünde oldu. Güven azaldı Ocak 2020’de bir önceki aya göre 1.1 puan azalarak yüzde 75.8’e indi. Tüketim mallarında kapasite kullanımı Ocak 2019’da bir önceki aya göre, yüzde 72.7’den yüzde 71.9’a, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 72.7’den yüzde 71.9’a, ara mallarında yüzde 76.5’ten yüzde 75.0’a ve yatırım mallarında ise yüzde 77.1’den yüzde 75.2’ye geriledi. TCMB verilerine göre ocak ayında Reel Kesim Güven Endeksi bir önceki aya göre 0.5 puan artarak 103.6 seviyesinden 104.1’e yükseldi. Sabit sermaye yatırım harca Mevsimsellikten Arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi ise ocakta bir önceki aya göre 2.3 puan azalarak 106.4 puana indi. Öte yandan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi ocak ayında bir önceki aya göre; hizmet ve perakende ticaret sektörlerinde yüzde 2.2, inşaat sektöründe ise yüzde 14.6 arttı. Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi aralık ayında 93.2 iken, ocakta 95.2 değerini aldı. l Ekonomi Servisi IMF’DEN BORÇ UYARISI Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, düşük verimlilik ile ekonomik büyüme, düşük faiz oranları ve düşük enflasyonun, 2020 ekonomik görünümündeki önde gelen riskler olduğunu söyledi. Georgieva, “ucuz para iştahının” hanehalkları, işletmeler ve yönetimlerin daha fazla borç almasına yol açtığı uyarısını yaptı. Toplam 144 trilyon dolar düzeyindeki küresel bor bulunduğunu anlatan Georgieva, bazı düşük gelirli ülkelerde borç düzeylerinin 2008 ekonomik kriz öncesindeki düzeylere ulaştığını hatırlattı. TOGG fabrikasının temeli baharda atılacak Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG), fabrika inşaatı için zemin etüdü çalışmalarına başladı. TOGG Üst Yöneticisi (CEO) M. Gürcan Karakaş, fabrika temelinin 2020 Mayıs’ta atılacağını belirterek “2022’de ilk ön üretim araçlarımızı bantlardan indireceğiz. 15 yılda yapacağımız 22 milyar TL’lik yatırımla, yıllık ortalama 175 bin adetlik üretim kapasitesine ulaşacak fabrikamızda, 2032 yılına kadar toplamda 1 milyon aracı bantlardan indirmeyi hedefliyoruz” dedi. Belirlemiş oldukları zaman çizelgesine sadık kalarak ilerlediklerini söyleyen M. Gürcan Karakaş, kurulacak fab rikanın akıllı fabrika konseptinde olacağına dikkat çekerek “Fabrikanın plan projesi hazır. İki binadan oluşacak ikonik bir tasarıma sahip olmasını hedefliyoruz. Öte yandan dünyada imalat hattı konusunda en iyi firmalar ile görüşüyoruz” diye konuştu. Marka isminin belirlenmesi konusunda da çalıştıklarını ve bu konudaki nihai kararlarını sonbaharda açıklayacaklarını belirten Karakaş, “Dünyanın önde gelen tüm büyük pazarlarını da içine alacak şekilde en doğru ismin sadece Türkiye’de değil global ölçekte de kabul edilebilir bir isim olmasını hedefliyoruz. Araştırmalarımızı Nor M. Gürcan Karakaş veç, Almanya, Rusya, Fransa ve Türkiye’de gerçekleştirdik. Markamızın ismini sonbaharda duyuracağız” dedi. Barselona’da düzenlenecek Mobile World Congress etkinliğinde sergilenecek olan TOGG, otomotivin mobilite ekosistemine dönüştüğünün habercisi ön gösterim aracı CSUV modelini ilk kez Avrupa’da dünya arenasına çıkaracak. Karakaş, “Şarj altyapısı 2022’de hazır olacak. TOGG olsun olmasın 2022’de Türkiye elektrikli araçlara girecek ve şarj altyapısını oluşturacak” değerlendirmesini yaptı. l Ekonomi Servisi 1128 OCAK 2020 SALI Depremden, kurtarma başarısıyla aklanılmaz Üç günlük canlı yayınlarda, gerçeğinde üç büyük bina yıkımından canlı kurtarma operasyonlarını izledik. Elimizde olmadan da sağ çıkanların sevincini paylaşırken, bir biçimde bu konuda dünyanın en başarılı ülkelerinden biri olduğumuzla övündük.. Elazığ merkezli 6.8 büyüklüğündeki depremde ilk saptanmış ölü sayısı 39 iken, son çalışmaların sonucunda 41’e çıkması, anlamlı oransal sayıda canlı insanın kurtarılmasından sevinç duymak başka, Elazığ depremi sonuçlarından depremden korunmada yapılarımızın vahim tablosuna dönük dersler çıkarabilmek çok başka.. Sonuç olarak depremin odağındaki üç büyük binanın yanında artçı depremlerle de yükselen hasarlı bina sayısı, ortaya çıkan yıkım boyutları tablosu dahi, söz konusu depremin şiddeti göz önüne alındığında, depreme dayanıklı yapılaşmada durumumuzun ne kadar acıklı olduğunun çarpıcı bir yansıması.. Yıkılan, bu depremden sonra acil yıkılmaları zorunlu olan binalara ilişkin, daha önceden yapılmış “imdat” uyarılarının kulak arkası yapılmış olmaları gerçeğine dahi hiç girmiyorum. Kameralara yansıyan birkaç köyden ayakta kalmış binaların hiç olmaması, can kayıpları az olsa da hayvan kayıplarının henüz hiç saptanmamış olmasındaki acıklı gerçek bir başka boyut. Çünkü 1970’li yıllardan BM’nin finanse ettiği bir proje üzerinden, Yapı Merkezi çalışmaları olarak, ülkemizde köylümüzün kendi olanakları ile en ucuza yapılabilecek ve ayakta kalabilecek evlere ilişkin çalışmanın el değmeden tozlu raflarda kaldığını da biliyoruz. Büyük depremin siyasal sonuçları, ekonomik kriz nimetleri sayesinde 2002’de kazanılmış Erdoğan Liderliğindeki siyasi iktidarları ittifaklarının hiç mi sorumlulukları yok? HHH “Elazığ merkez, Malatya’da hasarı sarsıcı, Türkiye’nin 2. büyük fay hattı üzerindeki orta büyüklükteki bu depremden, yıkımın ağır maliyetlerinden sonra asıl korkmamız gereken durumlar, almamız gereken dersler, öncelikler neler olabilir ki” sorusunun kendisi “Gaflet ve dalalet içinde olmak” değil mi ki? Yerel seçim taraması için Adapazarı Merkez’e gittiğimde, hâlâ 1999 büyük depreminden hasarlı, çok hafifinde çok büyük canlar yakacak yapı stoklarının sadece Adapazarı merkezindeki oranının yüzde 60’larda olduğunu dehşetle öğrendim. 2002’den günümüze bölge merkez belediyeleri de içlerinde, hele de uygulanan modelde yetkilerin merkezde toplanması sayesinde her istediklerini yapabilen iktidarları erklerinin rant geliri ufukta olmayan hiçbir yeniden yapılanmaya el atmadığı gerçeği ile yüzleştim. Bilimsel raporların çarpıcı gerçekliklerini umursayan yok. Aynı tablo Kocaeli Belgesi için de, en acıklısı büyük deprem günlerinde kent merkezinden çekip çekip kullanılmış fotoğraf karelerindeki çatlakları ile duruyor olmaları değil mi?.. İstanbul Kartal’daki bir binanın kendiliğinden çökmesi, çevresindeki binaların da yıkımına yol açması sonrası, yine para uğruna gündeme girmiş imar affı projesi sonrasının acıklı tablosunda.. Bizi bekleyen en şanslı fay hattı parçalanmaları sonrası dahi yaşanacak katilam facialara ilişkin.. Gerçeklerin özetinin özeti boyutunda, uzmanlık meslek örgütlerinin ellerindeki verilerle, sorgulanamayacak bilimsel çalışmaların, raporların ışığında bir toparlama dizisi yapmak gereğini duymuştuk. Çıt yok.. Vurgun, rant, İktidarlarının günlük siyasal beklentilerinin karşılığı getirileri yok ya.. Hani “büyük deprem”de siyasal rant toplanmasında, siyasal İslamcı örgütlenmelerin çatılarından üfürülen hurafeleri anımsarsanız..“Yalova’da mayolu denize girenlerin cezalandırılmaları adına Takdiri ilahi ile büyük deprem kıyımında çok gariban da can verdi..” siyasetiyle 2002’lere geçişlerde büyük yol alınmıştı ya.. “Allah gecinden versin, elde bu kadar büyük çapta, siyasi getirisi olamayacak çok ama çok pahalıya mal olacak, ortanın altındaki büyüklükte bile yıkılacak, içinde yaşayanları çok büyük sayılarla öldürecek yapıların yıkılıp, depreme dayanıklılarının yapılması çok para yutacak.. siyasi kaygıları besbelli ağır basıyor..” Şimdi ekonomik büyük kriz, para sıkıntısında, Kanal İstanbul umut, rant kapısı.. Hele biraz para gelsin, sonrasına yine merkez odaklı, siyasi getiri hesaplı, TOKİ, yandaş kaçanları yerine yeni inşaat şirketleriyle bakılır değil mi?.. KISA... KISA... l Radisson Hotel Group, 2020’nin ikinci çeyriğinde İstanbul’un Sultanahmet ve Beyazıt semtleri ile İzmir’in Aliağa ilçesinde birer otel açacak. Radisson Türkiye’de 30’un üzerinde otel ile faaliyet gösteriyor. l Global Yatırım Holding iştiraki Global Ports Holding, küresel liman ağında bulunan Malaga Kruvaziyer Limanı’ndaki hisse payını artırdı. Şirketin limandaki payı yüzde 49.6’dan yüzde 62’ye yükseldi. l Cengiz Holding Üst Yöneticisi (CEO) Ömer Mafa, “İngiliz demir çelik üreticisi British Steel önemli bir varlık ve biz de gelişmeleri yakından izliyoruz. British Steel’ın tamamı için teklif vermeye hazırız” dedi.