Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr Tehlikeli restleşmeABD Başkanı Trump ile İran’ın dini lideri Hamaney’den sert açıklamalar geldi ABD Savunma Bakanı Esper, bölgeye ek asker gönderildiğini duyurdu. ABDİran arasında bölgedeki nüfuz mücadelesinin sahalarından biri olan Irak’ta gerilim dinmiyor. Kerkük’teki K1 hava üssüne geçen cuma günü düzenlenen saldırıda bir ABD’li sivil çalışanın ölmesi ve ABD askerlerinin yaralanmasının ardından geçen pazar ABD Savunma Bakanlığı, Irak ve Suriye’de saldırılardan sorumlu tuttuğu İran destekli, Şii Haşdi Şabi bağlantılı Kata’ib Hizbullah’a (Hizbullah Tugayları) ait hedefleri vurduğunu duyurmuştu. Ardından önceki gün Şii grupları destekleyen eylemciler, Bağdat’ta hükümet binalarının bulunduğu korunaklı Yeşil Bölge’deki ABD Büyükelçiliği’ne saldırmıştı. ABD Savunma Bakanlığı önceki gece bölgeye ek asker gönderilmeye başlandığını duyururken WashingtonTahran hattından karşılıklı sert açıklamalar yükseldi. ABD Başkanı Donald Trump, Twitter hesabı üzerinden elçilik binasının güvenliğinin sağlanması nedeniyle Bağdat yönetimine teşekkür ederken olası yeni saldırılar konusunda da İran’ı şu sözlerle uyardı: “Irak’taki herhangi bir tesisimizde herhangi bir can kaybından, yaralanmadan veya zarardan tamamen İran sorumlu tutulacaktır. O durumda çok büyük bir bedel ödeyecekler. Bu bir uyarı değil, tehdittir.” 750 asker gidiyor Bu arada ABD Savunma Bakanı Mark Esper de, Haşdi Şabi güçlerinin hedef alındığı saldırıyı protesto amacıyla Bağdat’ta ABD Büyükelçiliği’ne girme girişimi sonrasında elçiliğe ek kuv Protestocuların dün akşam saatlerinde elçilik binasının çevresinden ayrıldığı bildirildi. vet gönderildiğini duyurdu. ABD misyonlarını koruma göreviyle önceki gece bölgeye gönderilmeye başlayan ek askerlerin sayısının gelecek günlerde 750’yi bulacağı kaydedildi. Tahran cephesinin hedefinde ise Kata’ib Hizbullah’a yönelik ABD bombardımanı vardı. İran’ın dini lideri Ali Hamaney, Tahran destekli Şii milis gücü saldırı nedeniyle ABD’yi kınadı. “Haşdi Şabi, ABD tarafından oluşturulan ve desteklenen IŞİD’i ortadan kaldır dı. Şimdi de onlar Haşdi Şabi’den intikam alıyor” ifadelerini kullandı. Hameney ayrıca, Trump’ın son tehdidine atıfla, “İran, savaş peşinde değil ancak milletimizin menfaatlarına, onuruna ve ilerlemesine yönelik tehditlere tereddütsüz sert bir darbe indireceğiz” diye konuştu. Tahran, İsviçre Maslahatgüzârı’nı çağırdı Bu arada İran’ın, ABD’nin İran’daki diplomatik temsilciliğini yürüten İsviçre’nin Tahran Maslahatgüzârı’nı, Washington’ın Irak’taki olaylarla ilgili “savaş yanlısı” açıklamaları nedeniyle Dışişleri Bakanlığı’na çağırdığı bildirildi. Öte yandan, dün protestoların devam ettiği Yeşil Bölge’de akşam saatlerinde eylemcilerin bölgeyi terk ettiği haberleri geldi. Irak’ta son aylarda hükümet karşıtı eylemler şiddetlenmiş durumda. Kötü yönetim, yolsuzluk ve ekonomik krize karşı ülke genelinde gösteriler düzenleniyor. İran’ın da protesto edildiği gösterilerde yüzlerce sivilin yaşamını yitirdiği haberleri gelirken muhalefet, ölümlerden güvenlik güçlerini sorumlu tutuyor. Krizle birlikte istifa kararını açıklayan Başbakan Adil Abdulmehdi, şu anda bu görevi vekâleten yürütüyor. Ancak yeni bir isim için Şii, Sünni ve Kürt gruplar arasında uzlaşıya varılamıyor. İdlib’de siviller hedef oldu Suriye’de, Şam ve müttefiklerinin operasyonunun devam ettiği İdlib, yeni yıla da çatışmalarla girdi. Londra merkezli, muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SİHG), El Nusra uzantılı Heyet Tahrir Şam (HTŞ) militanlarının etkin olduğu İdlib’de Sermin bölgesine düzenlenen füze saldırısında, evlerini terk edenlerin barınak olarak kullandığı bir okulun vurulduğunu duyurdu. Gözlemevi, saldırıda 4’ü çocuk olmak üzere en az 9 sivilin hayatını kaybettiğini iddia etti. Rus savaş uçaklarının da farklı bölgelerde hava saldırıları düzenlediği belirtildi. Tel Abyad’a saldırı Suriye’nin kuzeyinde Barış Pınarı Harekâtı bölgesinde yer alan Tel Abyad’da dün düzenlenen bir bombalı araçlı saldırıda en az 2 sivilin hayatını kaybettiği bildirildi. Milli Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Suriye’nin Tel Abyad ilçesi Saluk Atik köyünü hedef alan PKK/YPG’li teröristler, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yol kontrol noktası sayesinde köye giremeyince bombalı aracı köyün dışında patlattı. Okul binasına isabet eden füze nedeniyle 9 sivil yaşamını yitirdi. Taliban karakollara saldırdı Taliban’ın Afganistan’ın kuzeyin de yer alan Belh, Kunduz, Takhar bölgelerindeki polis karakollarına düzenlediği eşzamanlı saldırılarda en az 23 kişi hayatını kaybetti. Yetkililer militanların Belh’in Alem Hil bölgesindeki polis karakoluna düzenlediği saldırıda 7 güvenlik görevlisinin yaşamını yitirdiğini, 4 kişinin kayıp olduğunu bildirdi. Kayıp kişilerin Taliban’a yardım mı ettikleri yoksa örgüt tarafından mı kaçırıldıkları soruşturuluyor. Kunduz’da ise Daşti Arçi ilçesindeki karakola saldırı düzenlendiği, 9 güvenlik görevlisinin yaşamını yitirdiği duyuruldu. Ülkenin Tacikistan sınırı yakınlarındaki Takhar’da da güvenlik noktasına düzenlenen saldırıda 7 polisin öldüğü belirtildi. YENI YIL DA PROTESTOLARLA... Çin’e bağlı Hong Kong’da geçen yıl haziran ayından bu yana süren hükümet karşıtı gösteriler hız kesmiyor. Zanlıların anakara Çin’e iadesi yasa tasarısına tepki ile başlayan, reform taleplerine evrilen eylemler yılbaşı gece si ve dün de sürdü. Meydanlarda toplanan binlerce gösterici, yeni yılın ilk dakikalarından itibaren “Hong Kong için özgürlük”, “Şimdi devrim”, “Unutma ve unutturma” sloganları ile meydanları doldurdu. Victoria Park’ta dün toplanan binlerce protestoc ise emniyet güçlerine bağımsız soruşturma ve tutuklananlara af talepleriyle eylem düzenledi. Göstericiler ile güvenlik güçleri arasında çatışmalar yaşandığı, 400 kişinin gözaltına alındığı bildirildi. Zanlıların Çin’e iadesi tasarısının, 23 Ekim’de resmen geri çekilmesine rağmen protestocular, demokratik reform talepleriyle eylemleri sürdürme kararı almıştı. Müzakerelerde geri adım ABD ile Kuzey Kore arasında 2018’den bu yana devam eden kırılgan diyalog süreci, Pyongyang’dan gelen sert açıklamalarla bir kez daha sarsıntı yaşıyor. Kuzey Kore’de iktidardaki Kore İşçi Partisi’nin üst düzey isimleriyle dört günlük toplantıda bir araya gelen ülkenin lideri Kim Jongun, müzakerelerde askıya alınan nükleer programa devam edileceğini ve yeni bir “stratejik silahın” kısa süre içerisinde tanıtılacağını duyurdu. Kuzey Kore’nin resmi haber ajansı KCNA’ya göre, Pyongyang’ın müzakerelerin devamı için Washington’a yaptırımları yumuşatması konusunda yıl sonuna kadar verdiği süre doldu. Kim Jongun’un dün yayımlanan konuşmasında, “ABD’nin mafyavari talepleri, yaptırımları ve Güney Kore ile ortak tatbikatları devam ederken, Kuzey Kore’nin kendisini sınırlandırmasına gerek olmadığı” şeklindeki ifadeleri dikkat çekti. Kim, dört günlük toplantı sürecinde daha önce de “müzakereleri yeniden başlatmak yerine yeni bir yol deneyebileceğini” söylemişti. ABD Başkanı Donald Trump ise gazetecilerin sorularına verdiği yanıtta, Kim’le birbirlerini “sevdikle ABD Başkanı Trump ile Kuzey Kore Dev let Başkanı Kim, müzakereler çerçevesinde üç kez bir araya geldi. rini” ve “çok iyi bir ilişkileri olduğunu” söyledi. ‘Sözünün eridir’ Kim’le Haziran 2018’de Singapur’da imzaladıkları protokole atıfta bulunan Trump, “Nükleer silahtan arınma, Singapur’da imzalanan anlaşmanın ilk cümlesiydi. Kim, sözünün eri bir adam, bence nükleer silahtan arınma konusunda verdiği sözü tutacak” ifadelerini kullandı. Trump ile Kim, ilk kez Haziran 2018’de Singapur’da bir araya gelmiş, bu buluşma iki ülkenin liderleri arasındaki ilk zirve olarak tarihe geçmişti. Vietnam ve KuzeyGüney Kore’yi birbirinden ayıran silahsızlandırılmış bölgede de vam eden müzakere sürecinde Kore Yarımadası’nın nükleer silahlardan arındırılması hedefi konmakla birlikte, Pyongyang’ın Washington tarafından kendisine uygulanan yaptırımların yumuşatılması talebi de gündemdeydi. Kuzey Kore, en sonuncusunu 2017 sonunda yaptığı kıtalararası balistik füze denemelerine müzakere sürecinde ara verip kimi nükleer tesislerindeki faaliyetleri dondururken, Washington da Güney Kore ile tatbikatları askıya almıştı. Ancak süreçte ilerleme sağlanamaması nedeniyle Pyongyang son dönemde kısa menzilli füze denemelerini sıklaştırdı. ABD de yaptırımlar konusunda yumuşama işareti vermezken Güney Kore ile tatbikatlara devam etti. 72 OCAK 2020 PERŞEMBE 2019’DAN KALANLAR... İSYAN DALGA DALGA DOĞAN ERGÜN 2019 dünyanın pek çok coğrafyası için ekonomik/ siyasi krizlerle birlikte kitlesel protestoların da yılı oldu. Meydanlardan yükselen öfkenin merkezinde çoğu kez kötü yönetim, gelir dağılımındaki eşitsizlik, hayat pahalılığı, zamlar, ayrımcılık, çevre katli olurken dünya genelinde ne yazık ki geçen yıl da olduğu gibi barıştan ziyade savaş, çatışma, şiddet, kutuplaşma siyaseti haberleri yankılandı. Yaklaşık 8 yıldır süren Suriye savaşı Ortadoğu ateşini harlarken yolsuzluk, yoksulluk, istikrarsızlık döngüsündeki Irak, Lübnan, Cezayir’de tepkiler sokaklara taştı, hükümetlerden istifa kararları geldi. Diğer yandan ABD’nin İran’a karşı yaptığı gibi baskıyı artırdığı bölgelerden biri olan Güney Amerika’da da sular 2019’da durulmadı. Ekvador, Şili, Venezüella, Bolivya’da gerilim yüksekti. Dünya 2020’ye merhaba derken küresel çapta ABD ile Çin arasındaki rekabet daha da şiddetlenerek Avrupa’dan Asya’ya geniş coğrafyaya yayılacak görüntüde. Ekonomik savaşlar, etkinlik mücadelesi kıyasıya sürerken özellikle Suriye kartıyla uluslararası arenada gücünü pekiştiren Rusya da küresel satrancın önemli oyuncusu. İşçiler meydanlarda Akaryakıt zamlarına karşı başlayan Sarı Yelekliler ha reketinin ardından halk desteği giderek düşen Cumhur başkanı Emmanuel Macron liderliğindeki Fransa’da top lumsal hoşnutsuzluk, hükümetin neoliberal ekonomi po litikalarının son ayağı olan “emeklilik reformuyla” birlikte zirveye tırmandı. Sendikalar, hükümetin “farklı emeklilik sistemlerini tek bir sosyal güvenlik çatısı altında birleş tirme” amacıyla meclisten geçirmek istediği yasal düzen lemeye karşı geçen ay kamu sektöründe süresiz genel grev ilan etti. Emeklilik yaşını yükselttiği ve işçilerin ka zanılmış haklarını gasp ettiği savunulan yasaya karşı baş layan bu isyan dalgası, ülke basını tarafından Fransa’nın toplumsal hareketler ta rihinde en az siyasi partiler kadar güç lü olan ancak son yıllarda etkisini kay beden sendi kaların “anlı şanlı geri dö nüşü” olarak nitelendirildi. Ulaşımın yanı sıra eğitim, enerji kurum Geçen hafta genel greve katılan Paris Operası, 2019 yılının son gününde yeni yıl konseri verdi. ları, rafineriler, avukatlar ve polislerin de katıldığı grevler, ülke tarihinde en uzun süren ikinci grev dalgası olarak ta rihe geçmiş durumda. Koltuk sevdasına öfke Cezayir’de Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’nın geçen şubatta yaklaşık 20 yıllık iktidarını sürdürme amacıyla 5. dönem için seçimlere adaylığını koyması protestolara neden oldu. Buteflika, tepkiler sonrasında adaylıktan çekilse de protestocular, yoksulluk, işsizlik ve yolsuzluğun kronik hale geldiği ülkede “Buteflika rejiminin tüm kalıntılarının yok edilmesi gerektiğini” savunarak meydanları terk etmedi. Tam da bu nedenle boykot çağrılarının gölgesinde geçen ay düzenlenen seçimlerde katılım, yüzde 40’ta kaldı. Seçimler sonucunda Buteflika hükümetinde başbakanlık ve iskân bakanlığı yapmış olan Abdulmecid Tebun cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturdu. Çalkantılı Güney Amerika 2019 yılında Güney Amerika’nın birçok ülkesi kitlesel protestolara ve isyanlara sahne oldu. En kitlesel gösteriler Şili’de düzenlenirken, askerin devreye girdiği iktidar değişikliğini beraberinde getiren kanlı olaylar Bolivya’da meydana geldi. Şili’de ekim ayında metro ücretlerine yapılan zamların ardından başlayan protestolar, ülke genelinde yüz binlerce kişinin katıldığı iktidar karşıtı mitinglere dönüştü. Sağcı Devlet Başkanı Sebastian Pinera’nın ekonomi politikalarına karşı çıkan göstericiler, darbe döneminden kalan anayasanın da değişmesini istiyor. Şili Ulusal İnsan Hakları Enstitüsü’nün son raporuna göre, gösterilerde şu ana kadar 29 kişi hayatını kaybetti. Birleşmiş Milletler ise gösteriler boyunca Şili’de güvenlik görevlilerinin sorumlu olduğu 113 işkence, 24 cinsel şiddet vakasının kaydedildiğini açıklamıştı. Kolombiya’da sağcı Devlet Başkanı Ivan Duque’nin ekonomi ve sosyal politikalarına karşı çıkan işçi sendikaları kasım ayında sokağa çıkma kararı aldı. Birer hafta arayla düzenlenen grevlere, öğrenci örgütleri ve yerli halk da destek verdi. Göstericilerin en önemli taleplerinden biri de, 2016’da, dönemin Devlet Başkanı Juan Manuel Santos ile Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri arasında imzalanan barış anlaşmasının gereklerinin yapılması. Gösterilerde polisle eylemciler arasında çıkan çatışmalarda en az beş kişinin hayatını kaybettiği bildiriliyor. Bolivya’da geçen ekim ayında düzenlenen seçimlerde hile yapıldığı iddiasıyla başlayan gösteriler, ülkenin ilk yerli Devlet Başkanı, Sosyalizm Hareketi lideri Evo Morales’in görevi bırakmasıyla sonuçlandı. Askerin desteğini çektiği Morales, istifasının ardından önce Meksika’ya ardından Arjantin tarafından verilen iltica hakkını kullanarak ülkesini terk etti. Sağcı ve ABD tarafından desteklenen Jeanine Anez’in geçici olarak devlet başkanlığını ilan ettiği ülkede, yaşanan olaylarda en az 31 kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor. Ordunun çaldığı devrim Afrika’nın en yoksul ülkelerinden Sudan, 2019’da en önemli dönemeçlerinden birini yaşadı. Ekmek fiyatlarına yapılan zamlarla patlak veren protestolar, 1989 darbesiyle başa geçen diktatör Ömer Beşir’i ordu baskısıyla istifaya götürdü. Ancak protestocular, “devrim” sloganlarıyla kuşattığı meydanları terk etmedi, başkent Hartum’daki ordu karargâhı önünde haftalar süren oturma eylemiyle sivillerin oluşturacağı bir geçiş yönetimi için mücadele etti. Beşir sonrası yönetimi ele alan Askeri Geçiş Konseyi’ne karşı barışçıl protestolar, haziran ayında paramiliter bir güç olan Acil Destek Güçleri’nin kanlı baskınıyla en az 100 kişinin yaşamını yitirmesine rağmen devam etti. Cunta ile muhalefet arasında çetin geçen müzakereler sonucu geçiş yönetimi, geçen eylül ayında görevine başladı. 3 yıl sürecek olan geçiş sürecinin sonunda düzenlenecek seçimlerle, askerlerin yönetimi tamamen sivillere devretmesi öngörülüyor. YARIN: ORTADOĞU BARUT FIÇISI