Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 718 EYLÜL 2019 ÇARŞAMBA Çözüm yerine bombaSeçimler için geri sayımın sürdüğü Afganistan’da seçim mitingi kana bulandı ABD ile Taliban arasındaki nihai barış hedefli müzakerelerin durduğu Afganistan, 28 Eylül’de yapılması planlanan genel seçimler öncesinde kanlı saldırılarla sarsıldı. Afganistan’ın mevcut devlet başkanı ve seçimlerde de bu koltuk için adaylığını koyan Eşref Gani’nin Parvan eyaletindeki seçim mitingine düzenlenen intihar saldırısında en az 26 kişinin hayatını kaybettiği, 30’dan fazla kişinin de yaralandığı bildirildi. Gani’nin de patlama sırasında miting alanında bulunduğu, ancak saldırıdan yara almadan kurtulduğu belirtildi. Parvan’daki saldırıdan bir saat kadar sonra ise ABD’nin Kâbil’deki büyükelçilik binasının önüne düzenlenen bir başka intihar saldırısında da en az 22 kişinin hayatını kaybettiği, 38 kişinin de yaralandığı bildirildi. İçişleri Bakanlığı Sözcüsü, saldırıda ölenlerden 6’sının güvenlik görevlisi olduğunu belirtti. Her iki saldırıyı da Taliban örgütü üstlendi. 11 Eylül 2001 saldırılarını gerekçe gösteren ABD’nin İngiltere ile ortak savaş başlattığı Afganistan’da barışın sağlanması için son dönemde yoğun Taliban, ABD ile müzakere masasının donmasının ardından yine vurdu. Devlet Başkanı Gani’nin mitingi ve Kâbil’deki ABD elçiliği önünde düzenlenen intihar saldırılarında en az 48 kişi yaşamını yitirdi. Afgan halkı yıllardır saldırıların gölgesinde yaşam mücadelesi veriyor. Kâbil’deki saldırının ardından bölgede yoğun güvenlik önlemleri alındı. laşan görüşmeler ABD Başkanı Donald Trump tarafından geçen 9 Eylül’de durdurulmuştu. Trump, Taliban’ın askeri üsse düzenlediği saldırı nedeniyle Camp David’de Afganistan Devlet Başkanı Gani ve Taliban yetkilileriyle yapılması planlanan gizli görüşmeyi iptal etmişti. Taliban ise müzakerelerin durmasının daha fazla kan akmasına neden olaca ğı yönünde açıklamalarda bulunmuştu. Afganistan’da süregiden şiddet, siyasi arenada da belirsizlik ve krize neden oluyor. Ülkede iki kez ertelenen seçimlerin 28 Eylül’de yapılacağı duyurulsa da kampanya süreci de kanlı saldırıların hedefi oldu. Geçen temmuzda seçim kampanyasının başladığı ilk gün, Gani’nin yardımcılarından birinin ofisine dü zenlenen saldırıda 20 kişi hayatını kaybetmişti. Taliban heyeti Rusya sonrası Tahran’da Öte yandan ABD ile kurduğu diyalog masası dağılan Taliban’ın dış temasları sürüyor. İran haber kanalı Press TV’nin haberine göre, Katar’ın başkenti Doha’da bulunan Taliban’ın siyasi bürosundan yetkililer, önceki gün Tahran’a giderek İran Dışişleri yetkilileriyle bir araya geldi. Görüşmede ABD ile askıya alınan müzakere sürecinin ve Afgan hükümetiyle yapılan görüşmelerin ele alındığı bildirildi. Heyet, daha önce de Moskova’da Rus yetkililerle bir araya gelmişti. Taliban’ın Pekin yönetimiyle de görüşmeyi planladığı belirtiliyor. AB’de ‘yaşam biçimi’ tartışması Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanlığı görevini 1 Kasım’da devralacak Ursula von der Leyen’in yeni kabinede göç politikasını “Avrupalı Yaşam Biçimini Korumak” adlı dosyaya dahil etmesine aşırı sağcı Fransız siyasetçi Marine Le Pen’den destek geldi. Le Pen, “faşizm” eleştirilerinin yapıldığı yeni görev tanımı için “İdeolojik zaferimizi doğruluyor” ifadelerini kullandı. Von der Leyen ise Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Blokun özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü, insan hakları gibi değerler üzerine kurulduğunu”, görev tanımının bunu yansıttığını kaydetti. “Avrupalı yaşam biçimi aynı zamanda dinlemek ve ortak zemin bulmak için tartışmayı içeriyor. Bizim yapmamızı istediğim bu” mesajını paylaştı. Kaçak avcılarla çatışma çıktı Egemenlik iddiaları ve deniz sınırı ihlalleri nedeniyle gözlerin üzerinde olduğu Japon Denizi’nde dün Rusya güvenlik güçleri ile Kuzey Koreli kaçak balıkçıların karşı karşıya geldiği bildirildi. Rusya’nın Federal Güvenlik Servisi (FSB), kaçak avcılık yapanları izleyen Rus muhafızlarına Kuzey Kore bayrağı taşıyan kaçak avcı gemisinden ateş açıldığını ve 3 muhafızın yaralandığını duyurdu. FSB, Rusya karasuları içerisinde bulunduğunu belirttiği söz konusu geminin yanı sıra, 11 bot ve 21 kişilik mürettebatın gözaltına alındığını da kaydetti. Greta’ya ‘Vicdan Elçisi’ ödülü Dünya genelinde 20 Eylül’deki 3. İklim Grevi eylemleri için hazırlıklar sürerken bu alanda mücadelesiyle öne çıkan 16 yaşındaki İsveçli Greta Thunberg’e Uluslararası Af Örgütü tarafından “Vicdan Elçisi” ödülü verildi. İklim krizine karşı çalışmaların sembol ismi haline gelen Greta, ödülünü ABD’nin başkenti Washington’da bulunan George Washington Üniversitesi’nde düzenlenen törende aldı. ABD ziyaretinde genç çevrecilerin yanı sıra kongre üyeleriyle de bir araya gelecek olan Greta, geçen sene her cuma İsveç parlamentosu önünde yaptığı eylemlerle ses getirmişti. ‘Buteflika izi kalmasın’ Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’nın seçimlerde beşinci kez aday olacağını açıklaması ile geçen nisan ayında siyasi krizin patlak verdiği Cezayir’de halk, dün yine meydanlara çıktı. Eylemciler, 12 Aralık olarak belirlenen yeni seçim tarihini “Rejimin adamları temizlenene kadar oy kullanmayacağız” sloganları ile protesto etti. Tepkiler üzerine önce tekrar aday olmayacağını açıklayan yaklaşık 20 yıldır iktidarda bulunan Buteflika, istifasını vermek zorunda kalmıştı. Anayasa Konseyi, demokrasi, yolsuzlukla mücadele talepleriyle protesto gösterilerinin sürmesi nedeniyle 4 Temmuz’da yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin iptal edildiğini duyurmuştu. BM ve Fransa temkinli Suudi Arabistan’ın devlet petrol şirketi Aramco’nun tesislerine geçen cumartesi günü Silahlı İnsansız Hava Araçları (SİHA) ile düzenlenen saldırıların yankıları sürüyor. Bahreyn Veliaht Prensi Selman bin Hamed el Halife ile görüşmesi öncesi Oval Ofis’te gazetecilere açıklamalarda bulunan ABD Başkanı Donald Trump, petrol tesisine düzenlenen saldırının arkasında İran’ın olup olmadığına yönelik soruya, “Öyle görünüyor. Tam olarak ne olduğunu öğrendiğimizde size söyleyeceğiz, şu anda incelemeler devam ediyor” yanıtını verdi. İran ile savaş istemediğini, ancak ülkesinin savaş uçakları, füzeler gibi en iyi silah sistemlerine sahip olduğunu belirten Trump, “ABD, savaşa tarihte hiçbir ülkenin olmadığı kadar hazır” ifadelerini kullandı. ‘Diplomasi tükenmez’ İran ile tüm diplomasi yollarının tükenip tükenmediğine ilişkin soruya, “Hayır, diplomasi asla tükenmez. Ne olacağını asla bilemezsiniz. Bir anlaşma yapmak istediklerini biliyorum. Bir noktada Saldırıların hedefindeki Yemen’de temel altyapı çökmüş durumda. Hastaneler, okullar yerle bir. Birçok öğrenci derme çatma koşullarda eğitim almaya çalışıyor. bu işe yarayacaktır” şeklinde cevap verdi. İran’ın dini lideri Ali Hamaney, Trump yönetimi ile ancak geri adım atıp nükleer müzakerelere dönerse görüşeceklerini bir kez daha vurguladı. Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilsici Vassily Nebenzia’dan ise ABD’nin saldırının arkasında İran olduğu iddialarına ilişkin, “Sonuca hemen atlamayalım, çelişkili açıklamalar var. Ensarullah sorumluluk üstlendi. ABD, ‘sorumlu İran diyor’. Elimizde net bir tablo yok” açıkla ması geldi. Trump’ın “Teyide bağlı olarak hedefe kilitliyiz ve silahlarımız dolu” açıklamasının sorulması üzerine “Körfez’de ve çevresinde yeterince sorun var ve büyük bir çatışma kesinlikle felaketle sonuçlanır” diye konuştu. BM Yemen Temsilcisi Martin Griffiths, Suudi tesislerine saldırılara ilişkin, “Bu tür bir eylem Yemen’i kontrol altına alınması zor bölgesel bir felakete sürükleyebilir” dedi. Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian da saldırıda kullanılan SİHA’ların nereden geldiğine dair kanıt olmadığına dikkat çekti. Silah satışı yarışı kızıştı ABD, Basra Körfezi’nde en önemli müttefiklerinden, 5. Filosu’na ev sahipliği yapan bir üs bulundurduğu Bahreyn’le Patriot füze savunma sistemleri satışı konusunda anlaştı. Önceki gün Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelen Bahreyn Veliaht Prensi Selman bin Hamed el Halife, füze sistemlerinin alımı konusunda varılan anlaşmayı duyurdu. Görüşmede Veliaht Prens, “Patriot füze savunma sistemi Bahreyn’in güvenlik, istikrar ve egemenliğinin korunmasına önemli niteliksel bir katkı sağlayacaktır” ifadelerini kullanırken, ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ise Bahreyn’in “terörle mücadelesinden” övgüyle söz etti. Anlaşmayla, Bahreyn ilk kez Patriot füze sistemlerine sahip olacak. Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, önceki gün Ankara’da düzenlenen Suriye zirvesinde “Suudi Arabistan hükümeti Rus silahla Trump, Bahreyn Prensi ile görüştü. rı almaya karar verirse, Riyad’ın ülkeyi savunmasına yardım etmeye hazır olduğunu” belirtti. Putin, “Zamanında İran hükümetinin S300’ü satın alarak yaptığı gibi, ayrıca yakın zamanda Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın S400’leri satın aldığı gibi akıllıca bir devlet kararı vermesi yeterlidir” dedi. Gantz ve eşi. Netanyahu, eşi ile oy kullandı. Kirli vaatlerin gölgesinde sandık İsrail, beş ay içinde ikinci kez düzenlenen erken genel seçimler için dün sandık başına gitti. İsrail kamu yayın kuruluşu KAN’ın sandık çıkış anketine göre İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun partisi Likud’un başını çektiği sağ blok, genel seçimlerde koalisyon hükümetini kurmak için gerekli 61 milletvekili sayısına ulaşamadı. Likud’un önderliğindeki sağ blok 56 milletvekili çıkarırken, eski Genelkurmay Başkanı Benny Gantz’ın liderliğindeki MaviBeyaz İttifakı ve sol partilerin oluşturduğu blok ise 43 milletvekilini meclise gönderdi. Bu yıl nisanda yapılan seçimden sonra askerlik yasası nedeniyle Netanyahu önderliğindeki koalisyona katılmayı reddeden eski Savunma Bakanı Avigdor Liberman’ın İsrail Evimiz Partisi ise 10 milletvekili çıkardı. Bu sonuçla Liberman olası koalisyon senaryolarında bir kez daha kilit role sahip oldu. İsrail vatandaşı Filistinlileri temsil eden Ortak Arap Listesi Bloku, 12 milletvekilini meclise gönderdi. Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, erken genel seçimlerin bir kez daha tekrarlanmaması için elinden geleni yapacağını söyledi. İsrail’de 9 Nisan’da yapılan ve başa baş sona eren seçimin ardından Netanyahu, sağ bloktan eski Savunma Bakanı Liberman’ın askerlik yasasındaki ısrarı nedeniyle koalisyon hükümetini kurmayı başaramamış, bu gelişme üzerine meclis, bir kez daha erken seçime gitme kararı almıştı. Berlin’den tepki Öte yandan Almanya Başbakanı Angela Merkel, Netanyahu’nun Batı Şeria’daki Ürdün Vadisi’ni “ilhak edeceği” yönündeki seçim vaadini, “Alman hükümeti, İsrail ve Filistinliler arasında iki devletli çözüm çerçevesindeki barıştan yana. İlhaklar barışçıl çözüm için her zaman zararlıdır, bu açıklamayı kabul etmiyoruz” ifadeleri ile eleştirdi. ‘Zirvede herkesin önceliği farklıydı’ Suriye’de gerginliği azaltmak üzere başlatılan Astana sürecinin garantör ülkeleri Türkiye, Rusya ve İran’ın liderleri arasında önceki gün Ankara’da düzenlenen zirve, Rusya basınında geniş yer buldu. İzvestiya gazetesi, zirveyi “Rusya, Türkiye ve İran, Suriye’yi barışa yakınlaştırdı” başlığıyla haberleştirirken haberinde, “Üçlü zirve, Suriye’de barış sürecini geri dönülmez evreye soktu” ifadelerini kullandı. Gazetenin görüş aldığı uzmanlar, 2017’den bu yana bu üç ülkenin, bölgede terör tehdidini en aza indirmek için her türlü çabayı sarf ettiğini savundu. Rossiyskaya Gazeta da “Dünya Zirvesi” ifadesini manşete taşıyarak, Astana sürecinin garantör ülkeleri Türkiye, Rusya ve İran’ın Suriye’de barışı sağlamaya çalıştığını kaydetti. Nezavisimaya Gazeta’nın görüş aldığı bir akademisyen ise zirvede tüm liderlerin Suriye’nin yanı sıra kendi özel çıkarlarını da gözettiğini vurguladı. Haberde, “İran için önemli olan Suudi Arabistan’ı Suriye’de dizginlemek. Rusya için öncelik, Suriyeliler arasında barışçıl bir siyasi diyalog ortamı sağlamak. Türkiye’nin Suriye’ye ilişkin en büyük kaygısı ise Kürt meselesi” ifadeleri kullanıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani arasında önceki gün yapılan görüşmede, Suriye’de siyasi çözüm için kurulması öngörülen anayasa komitesi için uzlaşıya varıldığı duyurulmuştu. Bu çerçevede BM’nin de katılımıyla Cenevre’de toplantıların yapılacağı belirtilmişti. Fransız şirket otel açıyor Öte yandan Suriye’de savaşın başladığı 2011 yılından beri turizm sektörüne geri dönen ilk Batılı şirket Louvre Hotel Group oldu. 2015 yılında Starwood isimli ABD şirketi tarafından Jin Jiang isimli Çin şirketine satılan Fransa merkezli Fransız şirketi Louvre Hotel Group, yerel Nazha Yatırım Grubu (NIG) adına uluslararası otel işletmeciliği yapacak. Şirketin gelecek yıl Şam’da iki otel açmayı planladığı açıklandı. ‘ABD yeni üs kuruyor’ Türkiye ile Suriye’nin kuzeydoğusunda “güven Kobani, Rakka, Rasul Ayn ve Tabka kentlerinde de hava li bölge” için çalışmaları üsleri bulunan ABD’nin bu ye nı tartışmalı şekilde sürdü ni üssünü İngiliz askerleriyle ren ABD’den bölgede yeni bir birlikte kullanılacağı bildirildi. üs hamlesi geldiği iddia edil Öte yandan İngiltere’den bir di. Sputnik’in haberine göre grup siyasetçinin Kamışlı’da ABD, Mardin’in Nusaybin il yabancı IŞİD’lilerin durumu çesinin karşısında yer alan nun da dahil olduğu olduğu Kamışlı kentinde yeni bir as görüşmeler yaptıkları günde keri hava üssü daha kuruyor. me yansıdı. Moskova, askeri ittifakta Rusya ordusu; Çin, Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Tacikistan ve Özbekistan’dan birliklerin katılımıyla “’Merkez2019” tatbikatına dün başladı. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Rusya’nın Orenburg, Astrahan, Çelyabinsk, Altay ve Kemerovo bölgelerinde düzenlenen tatbikata 128 bin asker katılıyor. Ayrıca yaklaşık 600 uçak, 200’ü aşkın tank ve 15 savaş gemisi yer alıyor.