Catalog

8 18 Ağustos 2019 PAZAR PAZAR YAZILARI Suyun yönettiği hayatlar Avrupa’yı kasıp kavuran sıcak hava dalgasından rahatlık ya da memnuniyet duyduğumu söyleyemem. Tam tersine sıcaklıkla birlikte artan nem oranı insanı soluksuz bırakıyor. Sezonluk restoran barları ve plaj partileri ile popüler Kuzey Denizi’nin gözde tatil beldesi Zandvoort ise halinden şikâyetçi değil. Keza kasaba sahili boğucu havadan kaçıp gelen deniz sevdalıları ile dolmuş taşmış. Denize girmek için gelen gruba gözüm takılıyor. Biri hiç beklemeden derhal kendisini serin sulara bırakıyor, diğeri suyun sıcaklığını deneyerek bir süre duraklıyor, kumların üzerinde bekleyen bir diğeri ise isteksiz. İleride kollarını iki yana doğru açmış gibi duran gri karides (Hollanda sahillerine özgü, çimçim karidesten daha küçük) avlayan tekne, yalpalaya yalpalaya deniz dibini tarıyor. Öğle yemeği tercihim şimdiden belli. Rekor sıcaklar Hollanda’nın bazı bölgelerinde sıcaklık 40 derecenin üzerine çıkarak son 75 yılın rekorunu kırdı. Bu, Hollandalıların hoşlanacağı türden değil. Sıcak hava dalgasıyla kutuplardaki buzul kütlelerinin rekor erime hızına ulaşması endişe yaratıyor. Temmuz ayındaki erime hızı, tarihteki en büyük buzul kaybının habercisi. Küresel ısınmanın en fazla tehdit ettiği ülkelerin başında Hollanda geliyor. Ülke topraklarının büyük bölümü sulak alanlar doldurularak kazanılmış. Boşu boşuna “Tanrı dünyayı, Hollandalılar ise Hollanda’yı yarattı” denmiyor. Ortaçağdan Avrupa’nın üç büyük ırma ğı Ren, Maas ve Schelde’nin oluşturduğu Hollanda gibi delta üzerine kurulmuş bir ülke işini şansa bırakamaz. Kutuplardan eriyen buz küt leleri, Kuzey Denizi su sevi yesini yükseltiyor. İklim de ğişikliği su seviyesindeki ar tışın yanı sıra kimi zaman kuraklık problemine de ne Hollanda’nın geleneksel yel değirmenleri. den oluyor. Su setleri çatlıyor, işlevsiz kalıyor. Kuzey kalma ismi de zaten deniz irtifasından alçak Denizi’nin tuzlu sularının, toprak anlamına gelen “Nederland”. nehirlerde düşen su seviyesini fırsat bilip ül İskelet çökerse... kenin içme ve tarım sulama kanallarına kadar sızması da cabası. Kanallar, ülkenin kıl Ülkenin üçte biri deniz se cal damarları gibi. Taşınan suyun ka viyesinin altında, en alçak noktası deniz seviyesinin litesi bozulursa, ülkenin sağlığı da bozuluyor. 7 metre altında en yüksek nokta ise sadece 322 metre. Dünya üzerinde en fazla ELİF GÜNSEL Yüzme dersi şart Bu topraklarda asırlardır yaşa nüfus yoğunluğuna sahip ül nan Kuzey Denizi fırtınaları, su taş kelerden olan Hollanda’da halkın neredeyse kınları, ve sel felaketleri halka “Wassende dörtte biri deniz seviyesinin altındaki bölge water” (yükselen sular) gerçeğine ilişkin ko lerde yaşamına devam ediyor. Ülkenin coğ lektif deneyim kazandırmış. Bu yüzdendir ki rafi özelliklerini tanımlayan kelimeler polder ülkede bütün okullar öğrencilerine yüzme (sulak, bataklık toprak parçasını kurutarak dersleri organize ediyor. Yüzme, Hollanda kazanılmış arazi), dijk (kurutulacak arazi lılar için bir spor olmaktan ziyade olası bir nin ilk aşamada etrafına örülen setler), slo sel felaketi esnasında hayatta kalmak için ot (su kanalları). Dört bir yana yayılmış bin birinci koşul. lerce su bendi ve kanallardan oluşan siste Hollanda, suya karşı verdiği bitmez tü mi, ülkeyi ayakta tutan iskelete benzetmek kenmez mücadele nedeniyle Kyoto sözleş mümkün. İskelet çökerse, ülke de çöker. mesinin en büyük destekçisi. Geçen yıl, Hollanda parlamentosu dünyanın en kapsamlı iklim yasası teklifini meclise taşıdı. Ülkede her beş yılda iklim planlarını gözden geçirmek ve güncellemeleri yapmak zorunlu. Hazırlanan yasa teklifinde 2050 yılına kadar yüzde 95 oranında emisyon azaltımı hedefleniyor. Hatta fosil yakıt kullanımının azaltılması için işe gidiş gelişlerde bisiklet kullananlara para ödenmesi bile gündemde. Ülkede iktidar ve muhalefeti bir araya getiren yasa teklifi, küresel ısınmanın kaçınılmaz sonuçları için şimdiden hazırlık. Uzun vadeli, parlamento çoğunluğu ile hazırlanan yasa teklifi, canım memleketimin beşik gibi sallandığı şu günlerde aklıma bir türlü ciddiyetle ele alınmayan deprem gerçeğini getiriyor. Yaşadığımız coğrafyaları kaderimiz olmaktan çıkarmak, önlem almak gerekiyor. Kuzey Denizi’nin kalp atışlarını devamlı dinleyen ve muhtemel felaketlere karşı bir gözü hep açık uyuyan bir toplumun korkusuna, Hollandalı şair Hendrik Marsman da dizelerinde yer vermiş. Hollanda’yı düşününce Geniş nehirler gelir aklıma Tembel tembel alçaktaki topraklara doğru kıvrılan.. Gökyüzü yere yakın Sis çöker Güneş sakince kül rengine dönen buğuda saklanır.. Ülkenin her yerinde, su sesi duyulur Suyun sesi, sayısız felaketin habercisi Duyuldu ve ondan korkuldu. [email protected] Bocelli’yi evinde dinlemek Sadece İtalya’da değil, tüm dünyada ilgi ile izlenen tenör Andrea Bocelli son yıllarda doğduğu kentte, Lajatico’da yılda bir kez açık havada konser veriyor. Yoğun ilgi nedeniyle, bu yıl konserinin gün sayı sını ikiye çıkartı. Teatro del Silenzio’da, 25 Temmuz günü verdiği ilk konserin bi letleri zaten günler öncesinden tüken mişti. Yaz sıcağı sürerken, Kanada’dan Çin’e, Brezilya’dan Japonya’ya, Türkiye’ye, Rusya’dan Afrika’ya kadar birçok ülkeden bu konser için gelenler vardı. Konser, programında bir iki ufak deği şiklikle, 27 Temmuz’da yinelenecekti. Bir kaç gündür süren yoğun sıcaklık, o sabah şaşırtıcı bir şekilde sağanak yağışa dönüş tü. İnsanlar akşam yağmur diner düşünce si ile akın akın yollara düştü. Ancak kon ser iki gün sonraya ertelendi. Sadece bu konser için ülke dışından ge len, ona göre uçak biletlerini alan birçok insan vardı. Turların seyahat programla rı ona göre ayarlanmıştı. Ertelenen konser gerçekleşirken görüldü ki, hemen hemen konserden vazgeçen yoktu. Üç saat önce den konser alanı dolmaya başladı. Organizasyon, sahne düzenlen mesi, ışık düzeni, ses sistemi, prog ram akışı sürecin İSMAİL BAYER de en ufak bir ak sama bile olmadı. Sahnede 500’e yakın sanatçı. Orkestra, koro, danscılar, akrobatlar ile iki buçuk saati aşan bir müzik ve görsel şölen. İlk bölümde orkestrayı bir kadın şef yö netti, Beatrice Venezi. Zarafeti ile daha müzik başlamadan seyircilerin yoğun al kışları ile yerini aldı. Ardından önünde ve yanında iki atlı ile kendisi de at üzerinde Bocelli sahneye çıktı. Seyircileri selamlar ken, Bocelli atı bir de şaha kaldırmaz mı... Konserde Beethoven’den Verdi’ye geçiyoruz. Romeo ve Juliyet’e ge lince, genç pırıl pırıl bir ses, soprano Lari Bocelli. sa Martinez eşlik edi yor. Bizet’e sıra geldi ğinde, bu kez de bariton Gianfranco Mont resor sahne alıyor. Orkestra şefi değişiyor ikinci bölümde, bu kez şef, Carlo Berni ni. Bocelli gitarı ile hem çalıp hem söyledi ği gibi, bir ara baktık ki sahneye iki piyano geliyor. Bocelli oğlu Matteo Bocelli ile dü et yapıyor. Oğul Bocelli babasının ses mi rasını şimdiden almış. Sahnelerde Bocelli rüzgârı esmeyi sürdürecek gibi. Hava yumuşak... Sıcaklık yerini serinli ğe bırakıyor gecenin ilerlemesiyle. Havai fişeklerinden tutun da daha birçok şov iz leyicileri adeta büyülüyor. Gece sona erip yeni bir gün başladığın da, konser alanından yola yürüyüş süre ci, parklara ulaşımda toplu taşıma araç larının kullanımı... Hiçbir aksama olma dan, itiş kakış olmadan gerçekleşiyor. Tra fik düzeni de aynı. Bir korna sesi bile yok. Öne geçmek isteyen, tıkanma yok. Trafik adeta akıyor. Toscana’da şarap tadımla rının ayrı bir yeri olduğunu da ekleyip, se neye yine Bocelli’yi izlemeyi dileyerek, ya zımızı noktalayalım. [email protected] Yüzlerce kişi uğurladı... ABD’nin Teksas eyaletinin El Paso kentinde 5 Ağustos’ta düzenlenen silahlı saldırıda yaşamını yitirenler arasında olan Margie Reckard’ın cenaze töreni yüzlerce kişinin katılımıyla önceki gün düzenlendi. 63 yaşındaki kadının kocası Antonio Basco, akrabaları olmadığı için Facebook üzerinden cenazeye herkesin katılabileceği no tunu paylaştı. Basco’nun kimsenin gelmesini beklemediği törene, ülkenin çeşitli kentlerinden yaklaşık 700 kişi katıldı. Törendeki 900 çelenkten bazılarının ise El Paso katliamının üzerinden bir gün bile geçmeden 9 kişinin yaşamını yitirdiği saldırının gerçekleştirildiği Ohio eyaletinin Dayton kentinden gönderildiği belirtildi. Sigara içilmeyen plaj Neredeyse her yıl yaz tatiline çıkma gruplarına birçok ücretsiz spor, müzik, dans dan önce Brüksel Plajı’nda bir tür tatil etkinlikleri düzenleniyor. “Yok kardeşim fes provası yapar, bir şezlonga uzanır, hayal tival beni kesmez, plaj isterim” derseniz, lere dalıp farklı ülkelerin sahillerinde dün gerçek plaja, De Panne, De Haan, Oosten ya turuna çıkardım. Kuzey Denizi’nden de, Bredene ve Zeebrugge sahillerine gide getirilen tonlarca kumla kanal kıyısında bilirsiniz. Denizlerinin rengi bizimkiler kadar oluşturulan ve halka ücretsiz sunulan ya mavi olmasa, hatta griyi andırsa ve eski yıl pay Brüksel Plajı, Temmuz ve Ağus lardaki kadar çok üstsüze rastlanmasa bile tos aylarında 56 hafta da olsa eg sahillerinin kumuna diyecek yok. Üstelik bu zotik esintiler taşıyarak sene ilk kez Belçika sahillerinde “siga başkent Brüksel’in gö ra içilmeyen plaj” uygulaması deneni beğinde tatil havası es yor. Sahillerde belirlenen bazı bölüm tiriyordu. Tatil yapma imkânı ERDİNÇ UTKU ler “Sigara İçilmeyen Alan” olarak ayrılmış. Brugge Belediye Başkanı Dirk bulamayanlara bedava De fauw “İdari ceza kesmeyip uyar spor, güneşlenme ve eğlenme olanağı su makla yetiniyoruz. Herkesin her yerde ka nulan plaj, her yıl kendini geliştirerek il fasına göre sigara içemeyeceğini anlatarak gi odağı olmaya devam ediyordu. Egzotik konuya duyarlılığı artırıyoruz. Sigara içenleri ülkelerin sahillerini andıran hasır dekor görenler de sigara içmek istiyor. Sigara içil lu kafelerin sıralandığı plajda o ülkelerin mesini azaltmak, sigara içmeyen bir kuşak mutfakları ve içkileriyle Brüksel’de yapay yaratmak istiyoruz” diyor. da olsa bir “sahil havası” estiriliyordu. Ta Sigara sadece sağlığa değil, içildik til kostümlerini giyip bu seneki rolümü ten sonra etrafa atılan izmaritler içinde oynamak üzere yola koyuldum. Bu sene ki filtreler ve kimyasal maddeler nedeniy yapay plajda yapay turist senaryomu sah le çevreye de çok zararlı. Sigarasız plaj neleyemeyeceğimi fark etmem zor olma uygulamasının öncüsü Bredene Beledi dı. KanalCentre Pompidou Müzesi reno ye Başkanı Steve Vandenberghe’in yap vasyon çalışmaları nedeniyle bu yıl Brük tığı bir hesaplamaya göre, yüksek sezon sel Plajı düzenlenmiyordu. Brüksel Bele da Belçika sahillerinde yoğun günlerde diyesi, “Hello Summer” adında gezici bir 400 bin izmarit atılıyor. Birçoğu sahillere festivalle, geçen yıl 380 bin kişinin gez konulan kül tablalarına bırakılsa da azım diği 17 yıllık Brüksel Plajı’nın yokluğunu sanamayacak bir kısmı plajdaki kumların hissettirmemeye çalışacak, kentte soluk üzerine bırakılıyor. lanma alanları yaratacaktı. Tatil sezonunun yarıdan fazlasını ge Günde 400 bin izmarit ride bıraktığımız bugünlerde sonuçlar umut verici. Pilot uygulama yapan sa 25 Temmuz’da başlayan “Hello Summer” hil belediyelerinin başkanları sonuçtan festivalinde 25 Ağustos’a kadar Brüksel’in memnun. Sanırım 2004 yılında ABD’de 4 farklı semtinde hafta sonlarında tüm yaş Kaliforniya’da başlayan sigarasız plaj uy gulaması, her geçen gün başta İspanya, Avustralya, Kanada, Fransa, Yunanistan, İtalya, İngiltere olmak üzere tüm dünyaya yayılıyor. Türkiye’de ta 2016 yılında “Plajlara da sigara yasağı geliyor” haberleri görmüştük. Sigara içilmeyen plaj olup olmadığını gidip yerinde tespit etmek lazım... Üstsüz güneşlenme tartışması Hollanda’da 23 Haziran “Üstsüz Günü” olarak kutlanıyor. Hollanda’nın De Volkskrant ve Belçika’nın Het Nieuwsblad gazetelerinde “Neden şimdilerde çok az üstsüz güneşlenen kadın görüyoruz” sorusuna yanıt aranmış. Hollandalı bir uzmana göre, medyada photoshop’lanmış mükemmel vücutları gören kadınlar çıplak ortaya çıkmaktan çekiniyor. Ya da “İnternette çok fazla çıplaklık var. Göğüslerimi kapatayım” diye düşünüyorlar. Normlar ve değerlerin birbirine girdiği çok kültürlü toplumsal yaşam da etkili muhakkak. Belçikalı bir uzmana göre ise plastik cerrahi rol oynamış olabilir. Kadınlar ameliyat izlerini göstermek istemeyebilir. Bir başka uzman ise kriz durumlarında, belirsiz tutucu ortamlarda insanların güvenliği tercih ettiğini belirtiyor. Diğer bir uzman ise “babybusters (bebek patlaması kuşağının çocukları) edinilen özgürlüklere, ebeveynlerinin özgürlükçü davranışlarına tepkili, üstsüz güneşlenmeye de karşı çıkıyorlar” diyor. Bikinilerin vücudu daha güzel gösterecek şekilde tasarlanmasının da kendine güveni artırdığı görüşünü dile getiriyor. [email protected] Ülkeyi bölen şarkı Türkiye’de de radyolarda sık sık “Aisha” adlı şarkısı çalı nan Outlandish grubunun so listi İsam B. tarafından beste lenen “Ramadan i Köbenhavn” (Kopenhag’da Ramazan) adlı şarkı Da nimar ka ente lektüel lerini, si yasileri SADİ ni ve diğer tar TEKELİOĞLU tışmacı ları ikiye bölmüş durumda. İsam B’nin şarkısı Kopenhag’da toplu konut bloklarında ramaza nın nasıl yaşandığını anlatan şi irsel bir ezgi. Şarkının “Höjskole sangbogen” adı verilen şarkı ki tabının gelecek yıl yayımlanacak 19. baskısında yer alacağının du yurulması üzerine siyasi yelpa zenin sağ tarafında bulunan par tilerden çok sert tepkiler geldi. Karşı çıkanlar, bu şarkının kitapta yer almasıyla “otoriter din anla yışının Danimarka kültürünün en kutsal sayfalarına gireceğini” öne sürerek kitabı yayına hazırlayan ların bu kararı gözden geçirmele rini istediler. Danimarkalıların başka ulus ların çok azında görülebilecek il ginç bir alışkanlıkları var: Güne, çeşitli aktivitelere, toplantılara, eğlencelere birlikte şarkı söyle yerek başlamak. Bir siyasi parti nin grup toplantısı, bir panel, ba zı okullarda ders bir ya da birkaç şarkı ile başlayabiliyor. Bu şarkılar da rasgele seçilmiş değil. İlk kez 1894 yılında içinde 700 şarkının bulunduğu ilk baskı sı yapılan “Höjskolesangbogen” bugüne kadar gözden geçirile rek 18 ayrı baskısı yapılmış. Kita bın içeriği ise en son 2006 yılın da güncellenmiş. Kitapta yakla şık 700 şarkı bulunuyor. Bu şar kılar Danimarka ulusal bilincinin oluşup gelişmesinde çok önem li bir yere sahip. Son 200 yıl da Danimarka’nın toplum olarak kaydettiği gelişmenin bu şarkılar daki “birliktelik bilinci, eşitlikçi, aydınlanmacı” temalara borçlu ol duğu söyleniyor. Hatta bu kitap 2. Dünya Savaşı esnasında Alman işgali altındaki Danimarka halkı nın ulus olarak birbirlerine kenet lenmelerini sağlamış. Meydanlar da, parklarda toplanan Danimar kalılar işgale olan isyanlarını bir likte bu kitaptan şarkılar söyleye rek yaşamışlar, ulus bilinçlerini canlı tutmuşlar. Şarkının önümüzdeki yıl yayım lanacak seçkide yer almasını sa vunanlar ise kitapta halihazırda İngilizce, Almanca, İzlandaca, İs veçce, Norveçce, Gröndland ve Faröe dillerinde şarkılar bulundu ğunu, hatta Eric Clapton’un “Te ars in Heaven” parçasına da yer verildiğini dile getirerek kitabın içeriği üzerinden milliyetçilik ya pılmasına anlam veremediklerini söylüyorlar. Kitaptaki şarkıların büyük bir çoğunluğu17831872 yılları ara sında yaşamış, ünlü Danimarkalı düşünür, din adamı, yazar, tarihçi ve aydınlanmacı bir entellektüel olan N. F. S. Grundtvig’in şiirlerin den oluşuyor. Bunun dışındakiler ise halk ezgileri ve ilahiler. Çoğunluğu aşırı sağdan olan si yasilerin eleştirilerine karşı kitabı yayımlayacak olan derneğin yetki lisi Jörgen Carlsen, ülkeye son yı larda göçmen ve sığınmacı olarak gelip yerleşmiş Müslümanların da kendilerine yer bulmaları gerektiği ne dikkat çekiyor. Bu kişilerin Da nimarkalı olduklarını, inanç dünya larının şiiri barındırdığını ve bunun da kitapta yer verilerek ifade edil mesi gerektiğini söylüyor. Carlsen, İsam B. ve diğer birçok göçmenin kendilerini Danimarkalı hissettikle rini ve bir şarkının kültür için teh dit olamayacağını kaydediyor. Toplumların statik bir yapı ya sahip olmadıkları, devamlı de ğişim içinde oldukları göz önün de bulundurulduğunda son yıllar da ülkedeki birçok eğitim kuru mu, büyük firma ve hatta siyasi partiler ülkedeki etnik yapının da kendi kurumlarında oransal ola rak temsil edilmesine özen gös teriyorlar. Bakalım İsam B’nin ramazan şarkısı kitaba girmeyi başarıp Danimarka’ya göç edenlerin ora da kendilerine bir yer edinmeleri ni sağlayabilecek mi? [email protected]