Catalog

10 13 AĞUSTOS 2019 SALI ekonomi@cumhuriyet.com.tr Yatırımda çöküşUNCTAD:Küreselyatırımson9yılınendüşükseviyesinde EkonoMi Yüzde 49.9 1. derece risk altındaki Denizli’de DASK oranı 13 milyar dolarlık yatırım ODI 2005 1.064 2006 924 2007 2.106 2008 2.549 2009 1.553 2010 1.482 2011 2.370 2012 4.106 2013 3.636 2014 7.050 2015 5.096 2016 3.138 2017 2.701 2018 3.648 Mayıs2019 2.992 (M lyon dolar) FDI Değ. % 10.031 20.185 22.047 19.851 8.585 9.099 16.182 13.744 13.563 13.337 19.274 13.950 11.546 12.850 13.063 10.6 4.6 9.6 12.8 18.1 16.3 14.6 29.9 26.8 52.9 26.4 22.4 23.4 28.4 22.9 Kaynak: TEPAV Yüzde 58 düşüş Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) verilerine göre, Türkiye’ye gelen yatırım miktarı da geriliyor. 2015’te Türkiye’ye gelen doğrudan yatırım (FDI) miktarı 19.2 milyar dolarken bu miktar 2018’de yüzde 58 civarında düşüşle 12.8 milyar dolara geriledi. TEPAV’ın “Türkiye’ye Gelen ve Türkiye’den Giden Doğrudan Yatırımlardaki Gelişmeler” araştırmasının Mayıs 2019 verilerine göre, doğrudan yatırımların net değeri giriş yönünde oldu. Mayıs 2019’da bir önceki yılın aynı ayına göre net doğrudan yatırımlar 51 milyon dolar azalmış ve 204 milyon dolarlık giriş gerçekleşti. Mesleki göç 12 aylık kümülatif verilere göre Türkiye’den giden yatırımlar (FDI) bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0.23, Türkiye’ye gelen yatırımlar ise yüzde 29.3 yükseldi. Mayıs 2019’da Türkiye’den giden yatırımların “mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler” sektöründe yoğunlaştığı görülüyor. Yurtiçindeki yerleşiklerin yurt dışında yaptıkları 625 milyon dolarlık toplam sermaye yatırımlarının 238 milyon doları bu sektörde gerçekleşti. Söz konusu yatırımların yüzde 88’i Avrupa ülkelerine gitti. Avrupa’da ise 386 milyon dolarlık yatırım ile Hollanda’nın öne çıktığı görülüyor. Mayıs 2019’da Türkiye’ye gelen sermaye yatırımlarının dörtte biri “inşaat” sektöründe gerçekleşti. Yurtdışındaki yerleşiklerin Türkiye’ye yaptıkları 409 milyon dolarlık sermaye yatırımının yüzde 86’sı Avrupa ülkelerinden geldi. Hollanda, gelen yatırımlarda da öne çıktı. Türkiye’ye gelen doğrudan yatırım miktarı üç yılda yüzde 58 azaldı. Geçen yıl dünya genelinde dış yatırım 1 trilyon 297 milyar dolar oldu. Küreselleşme sürecinin ortaya çıkardığı en önemli olgulardan biri olarak görülen, ülkelere orta ve uzun vadeli sermaye ve teknoloji getiren doğrudan yabancı yatırımlar dünya genelinde geçen yıl 2009’dan bu yana kaydedilen en düşük değere geriledi. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) verilerine göre, geçen yıl ülkelerin aldığı toplam doğrudan yabancı yatırım (FDI) miktarında bir önceki yıla göre yüzde 13.4’lük düşüş oldu. Geçen yıl dünya genelinde gerçekleştirilen dış yatırım 1 trilyon 297 milyar dolar oldu. Böylece, küresel bazda doğrudan yabancı yatırım miktarında 2009 yılında kaydedilen 1 trilyon 172 milyar dolarlık seviyeden bu yana en düşük değer görüldü. Dünyada en yüksek yabancı sermaye akışı 2 trilyon 34 milyar dolarla 2015 yılında kayıtlara geçmişti. En fazla 2015’te Küresel bazdaki doğrudan yabancı yatırım miktarı 20152018 yıllarında sürekli düşüş eğilimi gösterdi. Gelişmekte olan ülkelere yönelen doğrudan yabancı yatırım tutarı geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 2’lik artış gösterirken, gelişmiş ülkelerde söz konusu dönemde yüzde 27 düştü. Gelişmekte olan ülkelerde dış yatırım, en yüksek değere 728.8 milyar dolarla 2015’te ulaştı. Geçen yıl söz konusu ülkelere gerçekleştirilen yabancı sermaye akışı 706.4 milyar dolarla, 2015’ten sonraki en iyi seviyeye ulaştı. Gelişmiş ülkelere gerçekleştiren doğrudan yabancı yatırım 556.9 milyar dolarla, 2004’te ölçülen 401.6 milyar dolarlık değerden bu yana en düşük seviyeye geriledi. l Ekonomi Servisi Manşet aion ydnnleiueiueiueiu İnci Atav Kıraç’ın Bebek Camii’ndeki cenaze namazından sonra taziyeleri eşi Can Kıraç (küçük fotoğrafta sağda) ve İnan Kıraç kabul etti. İnci Atav Kıraç’a veda Kıraça Holding Yönetim Kurulu Başkanı İnan Kıraç’ın ağabeyi iş insanı, eski Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanvekili Can Kıraç’ın önceki gün hayatını kaybeden eşi İnci Atav Kıraç (88), İstanbul’da Bebek Camii’nde düzenlenen cenaze törenin ardından Aşiyan Mezarlığı’nda son yolculuğuna uğurlandı. Cenazeye, Kıraç’ın eşi Can Kıraç, çocukları Aslı, Ali Kıraç, gelini Ebru Kıraç, torunları Yasemin, Can Ata Kıraç, Can Kıraç’ın kardeşi Kıraça Holding Yönetim Kurulu Başkanı İnan Kıraç, eski CHP Genel Başkanı Altan Öymen, CHP’li İlhan Kesici ile Erdoğan Toprak, gazeteciler Oktay Ekşi ve Hasan Cemal, oyuncu Tilbe Saran ve birçok isim katıldı. Ayrıca cenazeye İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu, gazetemiz İmtiyaz Sahibi ve Cumhuriyet Vakfı Başkanı Alev Coşkun, Vehbi Koç Vakfı, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Koç ve Ali ile Nevbahar Koç çelenk gönderdi. l İSTANBUL/Cumhuriyet 600 milyon liralık Bayram şekeri Ülker Pazarlama Bölge Lideri Aslı Özen Turhan, bayramlarda çikolata ve şekerleme pazarının her zaman önemli bir büyümeye ulaştığını hatırlatarak, geçen Ramazan Bayramında bu rakamın 600 milyon lira olduğunu açıkladı. Turhan, “Çikolata tüketiminde yüzde 31’le Marmara ilk sırada, yüzde 24’le İç Anadolu ikinci, yüzde 16 ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu üçüncü. Şekerlemede en yüksek tüketim Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da” dedi. l Ekonomi Servisi Dolar yine yükseldi Dolar/TL küresel piyasalardaki gelişmelerin yanı sıra düşen enflasyon, cari açık ve jeopolitik riskler nedeniyle bayram öncesi son 4 ayın en düşüğü olan 5.45’nin altını gördü. Ancak Türkye, Japonya, Singapur ve Hindistan piyasalarının bayram nedeniyle kapalı olduğu 12 Ağustos’taki sığ piyasada 5.57 liranın üzerine çıktı. Bu artışta Arjantin’deki beklenmedik öncü seçim sonuçları etkili oldu. Arjantin pesosu öncülüğünde gelişmekte olan ülke paraları inişe geçti. Öte yandan ABD merkezli yatırım bankası Goldman Sachs, dördüncü çeyrek küresel ekonomik büyüme öngörüsünü 20 baz puan düşürerek yüzde 1.8’e indirdi. ABD ve Çin arasındaki ticari gerilimlerin artması ve iki ülke arasında 2020 yılındaki ABD Başkanlık seçimleri öncesi bir anlaşmaya varılmasının olası olmaması beklentisiyle söz konusu öngörünün düşürüldüğü belirtildi. Ifo Dünya Ekonomi İklimi Endeksi ise 2019 üçüncü çeyreğinde küresel ticaret ihtilaflarının artmasıyla eksi 2.4 puandan eksi 10.1 puana indi. l Ekonomi Servisi Konutların yarısında DASK bulunmuyor 17 Ağustos 1999 Marmara depreminde yaşanan büyük acılara rağmen, zorunlu deprem sigortasına sahip konut oranı henüz yüzde 51.7. On binlerce kişinin ölümüne, kalıcı sakatlıklar ve Türkiye ekonomisini sarsan büyük zararlara neden olan 17 Ağustos 1999 Marmara depreminin üzerinden 20 yıl geçti. Geçen hafta Denizli’de yaşanan ve çok sayıda evin yıkılmasına yol açan deprem, nasıl bir coğrafyada yaşadığımızı bir kez daha ortaya koyarken, Marmara depremi sonrası uygulamaya konan zorunlu deprem sigortasının güncel sonuçları ise Türkiye’deki konutların sadece yüzde 51.7’sinin kapsama alındığını gösteriyor. Doğal Afet Sigortaları Kurumu’nun (DASK) güncel verilerine göre, bugün Türkiye çapında 17 milyon 661 bin 690 adet olarak hesaplanan konut sayısının yüzde 51.7’si zorun lu deprem sigortasına sahip. Sigortalı konut sayısı 9 milyon 132 bin 474 adede ulaştı. Prim üretimi de 1.2 milyar lira düzeyinde. Güncel veriler şöyle: Eskiler sigortasız n Bölge bazında en yüksek sigortalılık oranı yüzde 62.3 ile Marmara’da. İkinci sırada yüzde 52.4 ile Ege var. n Sigortalılık oranı Akdeniz’de yüzde 45.3, Karadeniz’de yüz de 43.2, Doğu Anadolu’da yüzde 38.3, Güneydoğu Anadolu’da yüzde 37.7. n Eski konutlarda zorunlu deprem sigortası daha az kullanılıyor. İnşaat yılına göre en çok poliçe üretimi yüzde 50.99 (4.7 milyon adet) ile 2007 ve sonrası yapılan konutlarda. n 1975 ve öncesi inşa edilen konutlarda ise bu oran yüzde 4.43. Bu dönem yapılan konutların sadece 404 bin 171 adedinin zorunlu deprem sigortası var. 25 bin dosya için ödeme DASK verilerine göre, 2000 yılından bu yana gerçekleşen 658 deprem için 25 bin 289 dosya üzerinden 191 milyon liralık hasar ödemesi yapıldı. Ayrıca, 12 Ağustos itibarıyla bu yıl yaşanan 31 dep rem için DASK, 828 dosya üzerinden 3.2 milyon liralık ödeme gerçekleştirdi. Yine 2000’den buyana en çok ödeme yapılan bölge, 2011’deki Van depremi nedeniyle 145 milyon lira ile Doğu Anadolu oldu. ‘Kefalet’ için önemli uyarı TOBB Sigortacılık Müdürlüğü, kefalet sigortası faaliyet ruhsatı olmayan Royalist Sigorta Aracılık Hizmetleri AŞ, EFG Royal Insurance ve Royal Sigorta isimli şirketler tarafından bu tür poliçeler düzenlendiğinin anlaşıldığını ve 5684 sayılı Kanun’a göre kefalet branşında ruhsatı bulunan şirketlerin poliçe düzenleyebileceğinin altını çizdi. Hazine’den iletilen açıklamada, yetkili olan sigorta şirketlerinin güncel listesine “https:// www.hmb.gov.tr/sigortasirketleri” linkinden ulaşılmasının mümkün olduğu belirtildi. SEKTÖRDEN n Generali Sigorta Üst Yöneticisi (CEO) Maurizio Pescarini, Genertel ve Genertel Hayat’ın yeni CEO’su oldu. Pescarini, 31 Ağustos itibarıyla Türkiye’den ayrılacak. n Sigorta Cini, Osmaniye ve İskenderun’da açtığı 2 mağazasının ardından Adana’da da 2 mağaza açtı. Böylece şirket 18 ilde 39 mağazaya ulaştı. n Demir Sağlık ve Hayat, Türk Telekom ile yeni bir işbirliğine imza atarak, Türk Telekom Prime üyelerine seyahat sağlık sigortası hizmetini yüzde 70 indirimle sunacak. Murat Çiftçi, bu yıl Gloria Gaynor ve Ajda Pekkan konserlerini sigortaladıklarını söyledi. Etkinlik sigortası pazarına ilgi büyük Konser, festival, konferans, karnaval, spor ve tiyatro gibi etkinliklere artan ilgi sigorta şirketlerini de harekete geçirdi. Bu sigorta paketleri, izleyicilerin ya da sanatçıların başına bir kaza gelmesi, dekor sahne, etkinlik yeri, orkestra, müzik entstrümanlarının zarar görmesi, etkinlik iptali veya ertelenmesine ilişkin yaygın karşılaşılan riskleri teminat altına alıyor. IBS Sigorta ve Reasürans Brokerliği Genel Müdürü Murat Çiftçi, “Sigorta şirketlerimiz etkinlikle ilgili detay bilgiye sahip olduklarında, sigortalının ihtiyacına en doğru şekilde hizmet edebilecek poliçeyi çıkarma konusunda istekliler” dedi. Çiftçi’ye göre organizatörlerin en büyük korkulu rüyası organizasyonun kısmen ya da tamamen iptal olması. Aksigorta sektörde sınırları zorlayacak Aksigorta, ilk altı ayda toplam prim üretimini geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 27.9 artışla 2.1 milyar liraya, net kârını ise yüzde 66 artırarak 168 milyon liraya çıkardı. Aktif büyüklük 4.2 milyar TL’ye ulaştı. Sonuçları değerlendiren Genel Müdür Uğur Gülen, “bambaşka” bakış açısıyla sektörde sınırları zor layacaklarını vurguladı. Bu yıla çok güçlü başladıklarını dile getiren Gülen, şöyle devam etti: “İnovasyon, analitik, yapay zekâ ve yeni teknolojiler önümüzdeki dönem için öncelikli yatırım alanlarımız arasında yer alıyor. Ağırlıklı olarak odaklandığımız yapay zekâ teknolojilerinden maksimum verimi almayı hedefliyoruz.” Howden’den deniz atağı Howden Türkiye, Ortadoğu ve Afrika Denizcilik Sigortaları Lideri Bozidar Ljubisavljevic, Türkiye’de denizcilik sigortaları alanındaki yetkinliklerini artırdıklarını ve özellikle armatörlerin gemilerinin işletilmesi esnasında karşılaştıkları zorluklarla ilgilendiklerini söyledi. Başta su araçları sorum luk ve tekne/makine sigortaları olmak üzere birçok alanda önemli birikimleri olduğunu ve bunu Türkiye’ye taşıyacaklarını belirten Ljubisavljevic, “İkinci amacımız, müşterilerimizin masraflarını yönetmelerine ilişkin çözümler geliştirmek” dedi. Denizcilik sigortaları primleri küresel çapta 28.5 milyar dolara ulaştı. Bozidar Ljubisavljevic