Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 15 MART 2019 CUMA 7 Trump’a Yemen sınırıKongre, Vietnam’dan bu yana ilk kez başkanın askeri yetkilerini kısıtlamak için adım atıyor Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu ABD Senatosu, Arap Yarımadası’nın en yoksul ülkesi Yemen’de 2015 yılında başlayan ve on binlerce kişinin yaşamına mal olan savaşa dahil olan ya da savaşı etkileyen tüm askeri unsurların 30 gün içinde geri çekilmesine onay verdi. Tasarı, Demokratların kontrolündeki Temilciler Meclisi’nde de onaylandığı takdirde yasalaşacak. ABD’de Başkan Donald Trump yönetimi, tasarının yasalaşması halinde veto kartını çıkarabileceği uyarısında bulunsa da, Meclis’te de onaylanması halinde Kongre, 1973 Vietnam kararından bu yana ilk kez başkanın askeri güç kullanımı yetkisini azaltma tedbiri uygulamış olacak. ‘Desteği hak eden müttefik değil’ ABD, İran destekli Husilere karşı Hadi hükümetini destekleyen uluslararası koalisyona öncülük yapan Suudi Arabistan’a silah satarken koalisyonun insansız hava aracı saldırılarına da lojistik ve istihbarat desteği veri ABD Senatosu, tartışmalı RiyadWashington ittifakını askeri anlamda etkileyebilecek karara imza atarak, Yemen savaşına desteğin kesilmesini öngören tasarıyı onayladı. INTERPOL’DEN ‘KAŞIKÇI’ İÇİN KIRMIZI BÜLTEN Interpol, Suudi muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesine ilişkin soruşturmada Türkiye’nin talebi üzerine kırmızı bülten çıkardı. Cinayetle ilgili ola rak 20 Suudi vatandaşı tüm dünyada ara nacak. Öte yandan Suudi Arabistan İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Bender bin Muhammed el Ayban, Kaşıkçı cinaye ti soruşturmasının uluslararası hale getirilmesi girişiminin “ülkenin içişlerine müdahale” oldu Yemen’in başkenti Sanaa’da önceki gün Husiler, Riyad destekli ğunu savundu. koalisyonun bombardımanlarına karşı protesto düzenledi. Muhalif gazeteci Cemal yor. Senato’daki güç dengesi ge nie Sanders “Bugün, ABD’nin, Kaşıkçı’nın İstanbul’da Suudi reği en az 7 Cumhuriyetçinin ta Kongre’nin onaylamadığı ve yetkililerce öldürüldüğünün or sarı lehine oy kullandığı belir açıkça anayasaya aykırı bir sa taya çıkması ve Yemen’de koalis tildi. Beyaz Saray, her iki par vaşa dahil oluşunu engellemek yon uçaklarının saldırılarının kit tiden Kongre üyeleri tarafın üzere ilk adımımızı atıyoruz” lesel sivil ölümlerine neden ol dan hazırlanan tasarının Suudi şeklinde konuşurken Cumhuri ması ABD’de tepkileri beraberin Arabistan’la ikili ilişkilere zarar yetçi Senatör Mike Lee ise Su de getirmişti. Trump yönetimi ise vereceği görüşünde. udi Arabistan için “desteğimizi Kaşıkçı olayı ve Yemen’de yaşa 2020 başkanlık seçimleri için hak eden bir müttefik değil” ifa nanlara rağmen Riyad’la ittifakın adaylığını ilan eden Senatör Ber delerini kullandı. süreceğini açıklamıştı. Suriye’de yeniden İsrail Başbakanı Netanyahu’nun geçen pazartesi Golan teftişine ABD’li Cumhuriyetçi Senatör Graham da eşlik etmişti. ABD, Golan’ı ‘İsrail’e verdi! ABD Dışişleri Bakanlığı, Suriye’deki Golan Tepeleri’ne ilişkin “İsrail işgali altındaki bölge” şeklindeki resmi isimlendirmeyi “İsrail kontrolündeki bölge” ifadesine çevirdi. Önceki gün yayımlanan Küresel İnsan Hakları Raporu’nda bu yıl Golan Tepeleri için ilk kez “İsrail kontrolündeki” ifadesi kullanıldı. İsrail’in BM Daimi Temsilcisi Danny Danon “ABD’nin İsrail’in Golan Tepeleri’ni ilhakını tanıması için şartlar elverişli hale geldi” dedi. Kısa süre önce ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’ne, Golan Tepeleri’nde İsrail’in egemenliğinin tanınması için yasa tasarısı sunulmuştu. ABD’nin eski Ortadoğu Özel Temsilcisi Martin Indyk ise Golan Tepeleri’ni İsrail toprağı olarak tanımaya yönelik atılacak her adımın ateşle oynamak olduğunu söylemişti. İsrail, Suriye’ye ait Golan Tepeleri’ni 1967’den bu yana işgal altında tutuyor. Brexit için erteleme İngiltere’de Avrupa Birliği’nden çıkış (Brexit) krizi sürüyor. Muhafazakâr Partili Başbakan Therasa May hükümetinin önceki gün anlaşmasız boşanmaya yönelik önergesinin Avam Kamarası’nda reddedilmesinin ardından dün de çıkışın ertelenmesi oylandı. May hükümetinin arkasında durduğu Brexit sürecini başlatan Lizbon Antlaşması’nın 50. maddesinin işletilmesinin uzatılması yani Brexit’in ertelenmesini içeren önerge 202’ye karşı 412 “evet”le kabul edildi. Önergenin hükümetin, Brexit anlaşmasının tekrar oylanmasını ve Brexit’in 30 Haziran’a ertelenmesi talebini içerdiği belirtildi. Bu kararla gözler AB’nin uzlaşıya göre 29 Mart’ta resmen yürürlüğe girmesi kararı alınan Brexit sürecine ilişkin nasıl bir tutum alacağına, ertelemeyi kabul edip etmeyeceğine çevrildi. Trump: May beni dinlemedi Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump, Brexit sürecine ilişkin “Müzakereler çerçevesinden bakarsanız tüm bu sürecin bu kadar kötü gitmesi sürpriz oldu ama nasıl müzakere edileceği konusunda Başbakan’a (Theresa May) fikir vermiştim. Bu tavsiyeyi dinlemedi; sorun yok” dedi. yapılandırma çıkmazı Yaklaşık 8 yıldır süren savaşın yerle bir ettiği Suriye’de savaşı sonlandıracak siyasi çözüm hedefinin yaşama geçmesi yeniden yapılandırma çalışma yönünde koşul getirdiğine işaret larına katkı çerçevesinde dün edildi. AB’li bir yetkilinin yeni Brüksel’de Birleşmiş Milletler den yapılanma çabalarına atıfla, (BM) ve Avrupa Birliği (AB) ön “ABD çekiliyor, Rusların ise pa cülüğünde “Suriye ve Bölge rası yok” dediği aktarıldı. nin Geleceğinin Desteklenmesi”, uluslararası donörler toplantısı düzenlendi. Türkiye’yi Dışişle ‘Anayasa komitesi çalışmaları ilerliyor’ ri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun temsil ettiği toplantıda BM’den, Suriye’de çoğu çocuk 11.7 milyon kişinin acil yardıma ihtiyacı olduğu vurgusu yapıldı. Ek yardımlar çerçevesinde kurbanlar için 2.9 milyar Avro, bölge genelinde sığınmacılar için de 4.8 milyar Avro’luk fonun oluşturulması gerektiği kaydedildi. AB’den 20192020 için yaklaşık bir milyar Avro desteğin verileceği açıklandı. Bununla birlikte Almanya’dan 1.44 milyar Avro dahil olmak üzere çeşitli ülkelerden toplam taahhüt yaklaşık 6.2 milyar avro oldu. Brüksel’deki toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu temsil etti. Lübnan Başbakanı Hariri ile Suudi Arabistan’ın Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı El Cubeyr de katılımcılar arasındaydı. Öte yandan Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Brüksel’deki temasları çerçevesinde BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile görüştü. Suriye’de siyasi çözüm için önemli eşik olarak bulunmayı taahhüt etti. Ancak, bu görülen Anayasa Komitesi çalış paranın sadece yüzde 65’i BM’ye malarında sona gelindiğini kaydet ulaştı. Bölgedeki Suriyeli göçmen ti. Çavuşoğlu, “Cenevre görüşmele ler için taahhüt edilen 4.9 milyar rini tamamlayıcı olarak Astana sü Avro’nun ise yüzde 62’si tahsil reci, şiddeti azaltma ve siyasi sü edildi” ifadesini kullandı. reci ilerletme açısından somut kat Reuters’ın haberinde, toplantının kılar sağlamıştır” dedi. Anayasa uluslarası toplumun Suriye Dev Komitesi’nin kurulmasının ardın let Başkanı Beşşar Esad yönetimi dan BM denetiminde Suriye’de adil ne bakışta yaşadığı farklılıkları bir ve özgür seçimlerin gerçekleşmesi Yüzde 65’i ulaştı BM Göçmenler Yüksek Temsilcisi Filippo Grandi, “AB ve Körfez ülkeleriyle Norveç, geçen yıl Suriye’de yaşayanlar için 3 milyar Avro yardımda kez daha ortaya koyduğu yorumuna yer verildi. Avrupa’nın ikilemi Avrupalı ülkelerin, bir yanda Şam yönetiminin Rusya, İran desteğiyle sahada kontrolü büyük oranda ele alması, diğer yanda ise ABD’nin çekilme hamlesiyle, Esad’ın izole edilmesi çabalarında ikilem yaşadığı görüşü aktarıldı. Kimi Arap ülkesinin Şam’la yeniden diplomatik ilişki hamlesine giriştiği de hatırlatıldı. AB’nin Suriye’ye uzun dönemli yeniden için ortamın oluşacağını söyleyen Çavuşoğlu, Astana sürecinin aynı zamanda Şam yönetimi ve muhalefet arasında mahkumların karşılıklı serbest bırakılmasını sağlayarak güven inşasına katkıda bulunduğunu ifade etti. yapılandırma taahhü dü için BM li derliğinde İDLİB’E BOMBARDIMAN Suriye’nin İdlib bölgesinde önceki gün gerçekleşen bombardımanlarda altısı çocuk en az 13 sivilin yaşamını yitirdiği, 60 kişinin yaralandığı belirtildi. Muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, bombardıman Rus jetleri tarafından gerçekleştirildi. Kimi kaynak Suriye güçlerinin de yer aldığını duyurdu. Nusra bağlantılı HTŞ etkinliğindeki bölgeye yönelik bombardımanın, Astana ortakları Türkiye ile Rusya’nın İdlib’e ilişkin geçen eylülde vardıkları silahsızlandırılmış bölge uzlaşısının ardından ilk olduğu kaydedildi. Rusya Savunma Bakanlığı’nın önceki gün Suriye’de Hmeymim Üssü’ne saldırı planlayan HTŞ’ye yönelik Türkiye’nin onayı alındıktan sonra hava saldırısı düzenlendiği açıklaması basına yansımıştı. Eylemin Türkiye ile koordineli olduğu ifade edilmişti. Kanlı Pazar Eski İngiliz asker yargılanacak davası Kuzey İrlanda’da savcılar, 1972’de yaşanan Kanlı Pazar Katliamı’nda cadele yürüten IRA mensubu oldukları iddia edilen 2 kişi ve diğer eski asker sorumluluğu bulunduğu iddia edilen 18 ler hakkında ise delil yetersizliğinden eski İngiliz askerinden birini 47 yıl son dava açılmayacağı bildirildi. Bu karar ra cinayet ve cinayete teşebbüsle suç kurban yakınlarının tepkisine yol açtı. ladı. Savcılık, dosyada F kod adı kulla Kanlı Pazar, Kuzey İrlanda’nın çatış nılan bir asker hakkında James Wray malı tarihinin dönüm noktalarından bi ve William McKinney cinayetlerinden ri. 30 Ocak 1972’de Londonderry’de yargılanması için yeterli delil bulun Katolikler tarafından düzenlenen bir duğunu açıkladı. Olay sırasında Kuzey gösteri sırasında İngiliz askerlerinin aç Kurbanların yakınları adalet çağrısı yaptı. İrlanda’nın bağımsızlığı için silahlı mü tığı ateş sonucu 13 kişi ölmüştü. Psoorliusşştiudrdmeatine Fransa’da geçen yıl akaryakıt zamlarını protesto ile başlayan, Cumhurbaşkanı Macron yönetimi karşıtı gösterilere evrilen Sarı Yelekliler eylemlerinde yaşanan şiddet nedeniyle 174 polise soruşturma açıldığı bildirildi. 17 Kasım’dan bu yana her hafta sonu düzenlenen gösterilere polisin plastik mermi ve göz yaşartıcı gazla müdahalesi sonucu bir kişinin hayatını kaybettiği, 5 kişinin elinin koptuğu, 21 kişinin gözünü kaybettiği haberleri gündeme yansımıştı. ABD İNSAN HAKLARI RAPORUNDA TÜRKİYE ‘Temel özgürlükler kısıtlandı’ ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan 2018 İnsan Hakları Raporu’nun Türkiye bölümünde, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından siyasal iklimde yaşanan değişime dikkat çekilirken Olağanüstü Hal (OHAL) uygulamasının etkilerinin sürdüğü vurgulandı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo tarafından açıklanan raporun Türkiye’yle ilgili 63 sayfalık bölümünde temel özgürlüklerin kısıtlandığına değinildi. “Gözaltında şüpheli ölümler, işkencelere” dair haber, raporların olduğu kaydedildi. Raporda insan hakları sorunları arasında şu maddeler yer aldı. n Muhalefetteki milletvekilleri, avukatlar, gazeteciler, yabancı ülke vatandaşları, ABD’nin Türkiye misyonunda görevli 3 Türk çalışan dahil on binlerce kişinin terör gruplarıyla bağlantılı oldukları gerekçesiyle keyfi şekilde gözaltına alınması; n Seçimle göreve gelen yetkililerle akademisyenlerin gözaltına alınması, tutuklanması; n Bazı medya kuruluşlarının kapatılması, hükümetin politikalarını ya da yetkilileri eleştiren kişilerin yargılanması, internet sitelerinin ve bazı içeriklerin engellenmesi; nToplanma ve örgütlenme özgürlüğüne ciddi sınırlama getirilmesi, kadınlara ve LGBTİ bireylerine ve azınlık gruplarına yönelik şiddet. Gezi vurgusu Raporda terör örgütleri PKK ve FETÖ ile mücadele kapsamında yaşanan insan hakları ihlallerine geniş yer ayrıldı. 15 Temmuz’un ardından ilan edilen OHAL’in 2 yıl sürdüğü ancak temel özgürlüklerin sınırlanması bakımından ciddi etkilerinin devam ettiği belirtilirken FETÖ lideri Fethullah Gülen için “din adamı” ifadesi kullanılması dikkat çekti. Raporda Türkiye’nin Su riye topraklarındaki operasyonlarından Zeytin Dalı Harekâtı için “sivil can kaybına yol açtığı, hastanelerin vurulduğu, koruma altında olan kültürel anıtların hedef alındığı” yönündeki eleştirilere atıf yapılırken Afrin Harekâtı’nın ise “uluslararası hukuka uygun” yürütüldüğü belirtildi. Sınır hareketliliğin geçen yıl azaldığı vurgulanırken sınırı geçmek isteyen kişilere açılan ateşle sivil ölümlerinin yaşandığı savunuldu. Tutuklanması AnkaraWashington hattında yüksek gerilime neden olan Rahip Brunson’ın durumuna da atıf yapılan raporda, Gezi soruşturması ve Osman Kavala’nın durumu da işlendi. Medyaya baskı Medya kuruluşlarının hükümete yakın şirketlerin sahipliğine geçmesi hakkında değerlendirmelerin bulunduğu rapor, Cumhuriyet çalışanlarına açılan davayı “medya özgürlüğünün kısıtlanması bakımından örnek olarak gösterdi. Hükümet hakkındaki yolsuzluk ve şeffaflıktan uzak olma eleştirilerine yer verilen pasajlarda ise gazeteci Çiğdem Toker’in yolsuzluklarla ilgili Cumhuriyet’te yer alan iki yazısına açılan davalar referans gösterildi. Yürütmenin yargıya müdahalesi iddialarına yer verilen ABD raporunda, 24 Haziran seçimlerinde eşit olmayan koşullarda bir yarış olduğu görüşlerine atıf yapıldı. CHP milletvekili Enis Berberoğlu, HDP milletvekilleri ve bu partinin eski eş genel başkanlarının tutuklanması da özgürlüklerin kısıtlanmasına örnek olarak gösterildi. Raporda grevlerin yasaklanması ve polisin 3. havalimanı işçilerinin eylemlerine yaptığı müdahalelerden de söz edildi. Beto ‘yarıştayım’ dedi ABD siyasetinin “yükselen yıldızı” mokratlardan başkanlık için adaylığı olarak görülen es nı açıklayan 20’nci ki Temsilciler Mec isim oldu. 2020’de lisi Üyesi Demok ki seçim yarışında rat Beto O’Rourke, O’Rourke’un dışın 2020 yılında yapılacak başkanlık seçimleri için aday ol Beto O’Rourke da aday olan diğer Demokratlar arasında Bernie Sanders, duğunu duyurdu. Beto Elizabeth Warren, Kamala O’Rourke böylelikle De Harris de yer alıyor. Çin Hindistan gerilimi İki nükleer güç HindistanPakistan hattında yakıcı sorun Keşmir’de geçen ay Hint paralimiliter güçlerine yönelik saldırıdan sorumlu tutulan Ceyşi Muhammed örgütünün liderinin BM “kara listesi”ne alınmasına Pekin’den engelleme geldi. ABD, İngiltere ve Fransa, BM Güvenlik Konseyi’nin IŞİD ve El Kaide Yaptırım Komitesi’nden, örgütün lideri Mesud Azhar’ın listeye alınmasını talep et ti. Çin’den ise bu adıma “teknik itiraz” konulduğu belirtildi. Yeni Delhi, İslamabad’ı Ceyşi Muhammed dahil, terör gruplarına topraklarını açmakla suçluyor. Pakistan ise suçlamayı reddediyor. Çin’in dev projesi “Bir Kuşak, Bir Yol” çerçevesinde Pakistan’a yönelik yatırım desteği biliniyor. Öte yandan Hindistan’ın ticari örgütlenmelerinden Çin ürünlerine dün boykot çağrıları yükseldi. C MY B