Catalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY avro sterlin FAİZ BORSA 1729 KASIM 2019 CUMA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.7620 1 kuruş 6.3400 1 kuruş 7.4570 0.7 kuruş 12.14 0.06 puan 107.126 1.282 puan 1817.22 2.84 lira 270.26 53 kuruş 39 yıl aradan sonra asgari ücret komisyonu için Türkİş, DİSK ve Hakİş yönetimleri görüş bildirecek EMEKÇİLER EL ELE Türkİş Genel Başkanı Ergün Atalay: Ayrıştığımız zaman bedelini beraber ödüyoruz. Yan yana gelmek mecburiyetindeyiz. Bu sene asgari ücreti belirleme sürecini beraber götüreceğiz. Türkİş Genel Başkanı Ergün Atalay, bu yılki Asgari Ücret Komisyonunu be dik bu vergiyle ilgili. Asgari ücretle ilgili de bu süreci devam ettirmek istiyoruz. Ülkede yete lirlediklerini vurgulayarak “Ata ri kadar sıkıntımız var mı, var” dığımız komisyon bugün sa diye konuştu. at 15.00’te Hakİş’e, 19.00’da da İstanbul’a DİSK’e gidecek. İlk 2 bin 578 TL olmalı defa 39 sene sonra DİSK’in de CHP Sözcüsü Faik Öztrak, as Hakİş’in de yönetimlerinin gö gari ücretin en az 2 bin 500 TL rüşü alınacak. Bu süreci beraber olması gerektiğini söylerken, götüreceğiz bu sene” dedi. Türkİş Genel Başkanı Ergün CHP Genel Başkan Yardım Atalay da 2 bin 578 TL olan ya cısı ve Parti Sözcüsü Faik Özt şam maliyetinin altında bir şeyi rak, Genel Başkan Yardımcı konuşmayacaklarını dile getirdi. sı Veli Ağbaba ile Türkİş Ge Öztrak, Türkiye’nin gerçek gün nel Merkezi’nde Genel Başkan deminin ekonomik kriz olduğu Ergün Atalay’ı ziyaret etti. Zi nu, Hazine ve Maliye Bakanı Be yarette konuşan Atalay, daha rat Albayrak’ın 2.5 milyon kişi önce vergiyle ilgili bir toplan ye istihdam sözü verdiğini anım tı yaptıklarını ancak bir neti satarak “Bırakın 2.5 milyon kişi ce alamadıklarını belirterek iş ye istihdam yaratmayı, 789 bin çinin ocak ayında aldığı ücreti, kişi işinden oldu. Bunun hesabı aralık ayında da almak istedi nerede verilecek” dedi. ğini dile getirdi. CHP’li Ağbaba da Türkiye’de DİSK’in de Hakİş’in de görü yaklaşık 6 milyon işçinin asga şünü almayı önemsediğinin altı ri ücretle çalıştığını anımsatarak nı çizen Atalay, “Ayrıştığımız za AB verileriyle karşılaştırıldığın man bedelini beraber ödüyoruz. da Türkiye’de çalışanların yüzde Yan yana gelmek mecburiyetin 43’ünün asgari ücrete tabi oldu deyiz. Geç de olsa yan yana gel ğunu dile getirdi. l ANKARA Veli Ağbaba Ergün Atalay Faik Öztrak CHP’li milletvekilleri Türkİş’i ziyaret etti. ‘Kıdem’ kırmızı çizgimiz MUSTAFA ÇAKIR Türkiye’de 1 milyonun üzerindeki üyesiyle en çok üyeye sahip olan Türkİş, 57 Aralık’ta 23. olağan genel kurulunu yapacak. Ankara’daki Büyük Anadolu Oteli’nde yapılacak bu genel kurula hiçbir siyasi davet edilmedi. Bazı sendikalar, “Biz derdimizi kime anlatacağız. Siyasiler çağrılmalıydı” eleştirisini yaptı. Türkİş’e bağlı Tek Gıdaİş Sendikası, Türkİş’ten ayrılma kararı almış, ancak bu kararın uygulanmasını sendika yönetim kuruluna bırakmıştı. Türkİş Genel Kurulu’nun gündemine, “Tek Gıdaİş Sendikası üyelik durumunun görüşülmesi ve karara bağlanması” maddesi eklendi. Ergün Atalay başkanlığındaki Türkİş yönetimi, genel kurula tek liste olarak girecek. Son iki genel kurulda delegelerin oylarıyla kıdem tazminatının “kırmızı çizgi” olduğu, dokunulması halinde genel greve çıkılacağına ilişkin kararlar alınmıştı. Genel kurulda önerge verilerek aynı kararın yeniden geçi rilmesi bekleniyor. Kıdem tazminatı hakkında alınan karar şöyleydi: “Kıdem tazminatı, Türkİş’in kırmızı çizgisidir. Türkİş Genel Kurulu bugün çalışanlar ve gelecekte çalışacak olanlar için kıdem tazminatının mevcut haliyle korunmasından yanadır. Türkİş’in kıdem tazminatının fona devredilmesi, süresinin azaltılması gibi bu hakkın tasviyesine ya da zayıflatılmasına yönelik her türlü girişimin karşısında cevabı genel grev olacaktır.” l ANKARA Önce enflasyonu düşürün Mustafa Gültepe Cheer Zhang AliExpress KOBİ’leri yurtdışına açacak İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) ile 20’den fazla ülkeye satış ve teslimat yapan AliExpress, KOBİ’lerin yurtdışındaki tüketicilere doğrudan ulaşmasını sağlayacak anlaşma imzaladı. Türkiye’deki KOBİ’ler, ürünlerini AliExpress desteğiyle dünyaya ihraç edebilecek. Çözüm ortağı İhracatname ise Aliexpress’te mağaza açmak isteyenlere ücretsiz rehberlik edecek. İHKİB Başkanı Mustafa Gültepe, “Platforma katılım ücreti veya periyodik ücretler ödenmeyece” dedi. Gültepe, bu işbirliği aracılığıyla hazır giyim ihracatı içindeki eticaret payının yüzde 2’den 5’e çıkmasını hedeflediklerini söyledi. AliExpress Global Tüketici ve Pazar Operasyon Direktörü Cheer Zhang, “Türkiye’deki KOBİ’leri AliExpress üzerinden Rusya, Avrupa ve Ortadoğu’ya açmayı planlıyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Adıgüzel: Fındığı teslim ettiniz CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, Türkiye’de fındığın İtalyan firması Ferrero’ya teslim edildiğini savunarak “İtalyan firmasından yetkili, Cumhurbaşkanlığı’nın ilgili birimine gidip bir talepte bulunuyor. Cumhurbaşkanlığı’nın ilgili birimindeki yetkili de ismi bende var Ordu’ya gidiyor, bu firma adına 60 dönüm arazi arıyor” iddiasını dile getirdi. TBMM kürsüsünde dün fındık konusunu ele alan Adıgüzel, Ferrero’nun “el altından düşük fiyatla piyasaya fındık verdiğini, piyasa fiyatıyla oynadığını” ifade etti. Adıgüzel, “Ferrero, ihracatçı birliklerinde, çikolata sanayisinde, tarlada var. Şimdi de kırma işine girip tüccarlığa soyunuyor. Ordu’da 10 bin insan işsiz kalacak. İhracat ve manavlar biter. Ülkemizin 7 milyon metrekare vatan toprağı işgal altındadır. Ferrero piyasayı tehdit etmektedir. Fındık piyasası denetleme kurulu acilen kurulmalıdır” dedi. İyi ve organik tarım kapsamında 2007’den beri çiftçilere yardım verildiğini; toprak tahlili, kayıt ve dosya parası ile sertifikasyon işlemleri için çiftlerin yaklaşık 500 lira ödediğini belirten Adıgüzel “Bu sene 150 bin çiftçimiz başvurdu. 9 Kasım’daki tebliğ ile 110 binini devre dışı bıraktınız. Parasını yatıran çiftçiyi mağdur ettiniz” dedi. l ANKARA/Cumhuriyet Levent Çakıroğlu Ali Koç Askar Mamin Otokar Kazakistan’da Koç Holding şirketlerinden ve fikri mülkiyet hakları kendine ait ürünleriyle 5 kıtada 60’tan fazla ülkeye ihracat gerçekleştiren Otokar, Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri ve Romanya’nın ardından Kazakistan’da da şirket kurdu. Kazakistan Başbakanı Askar Mamin, yeni kurulan Otokar Central Asia’nın kuruluş belgesini, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Otokar Yönetim Kurulu Başkanı Ali Koç’a teslim et ti. Otokar, Kazakistan NurSultan’daki Astana International Financial Center’da kurduğu yeni şirketiyle başta Kazakistan olmak üzere, Orta Asya bölgesindeki mevcut ve potansiyel kullanıcılarına yakın olmayı ve bölgedeki satışlarını artırmayı amaçlıyor. Bu yılın 9 aylık döneminde 1 milyar 877 milyon 342 bin lira ciro elde eden Otokar, bunun yüzde 82’sini yurtdışı satışlardan sağladı. l Ekonomi Servisi Türkiye’nin para politikalarını eleştiren BlueBay Varlık Yönetimi Stratejisti Timothy Ash: Düşük faiz için düşük enflasyon gerekir. Bu, ekonominin temel kuralıdır. Londra merkezli BlueBay Varlık Yönetimi’nin Kıdemli Stratejisti Timothy Ash, yabancılar nezdinde Türkiye’nin uzun vadede çekici bir görünüm sergilediğini, ancak kısa vadede ekonomi politikaları üzerinden piyasaya yapılan müdahalelerden hoşlanılmadığını ifade etti. 10. Boğaziçi Zirvesinde konuşan Ash, para politikaları alışılmışın çok dışına çıktığında, yüksek faiz oranları ve yüksek enflasyon olduğunda bir ülkeye yatırım yapmanın zor olduğunu anlattı. Ash, Türkiye ile ilgili şu değerlendirmeleri yaptı: Hatalar yapıldı 4 Merkez Bankası (TCMB) ciddi faiz indirimleri yaptı ama müzik durduğunda ne yapacağız? Kısa vadede büyüme açısından sürprizler var fakat Ortodoks parasal politikalara dönülmedikçe sorunlar çıkacak. 4 TCMB, tekerleği yeniden keşfetmeye çalışıyor. Türkiye neden yüzde 57 büyümesin. Türkiye, geleneksel ayarlara yani Ortodoks (geleneksel para politikasının izlenmesi) para politikasına geri dönmeli. Bu durumda başarılı olabilir, şu anda temel sorun para politikası. Düşük faiz için, düşük enflasyon gerekiyor. 4 Geçen yıl yaşanan krizin temel sebebi para politikalarında yapılan hatalardı. Ekonomistler olarak “50 milyar dolarlık açığı bu faizle yönetemezsiniz”, “Ekonomi ısınıyor” dedik. TCMB harekete geçmedi. 4 Batı ile olan ilişkiler beni üzüyor. Türkiye Avrupa Birliği (AB) konusunda hak ettiği yerde değil. AB içinde yer alması gerekiyor. l Ekonomi Servisi Turizme ek yük getirmeyin H. İnanç Kabadayı Kriz, küçük projeye yöneltti Ekonomik kriz, firmaları daha az üretim ve küçük projelere yöneltti. Ege Yapı Yönetim Kurulu Başkanı H. İnanç Kabadayı, 810 bin metrekare inşaat alanından şu anda daha butik 170 bin metrekare inşaat projelerine yöneldiklerini anlatarak “Bu döneme biz de 35 bin adetlik konut projeleriyle girebilirdik, ama bu sürece butik projelerle girdiğimiz için daha az zarar gördük” dedi. 2020’nin ikinci yarısında 210 milyon TL yatırımla iki yeni projeye başlayacaklarını anlatan Kabadayı, Hasköy’de 110 milyon TL yatırımla otel, konutun olacağı karma proje geliştireceğiz. Çekmeköy’de 100 milyon TL yatırımla yeni bir proje planlıyoruz. İzmir’de Alsancak’ta 140 milyon TL yatırım planlıyoruz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi SERHAT ALİGİL Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkanı Dr. Erkan Yağcı, 2016’da Rusya ile yaşanan kriz sonrası sektörün 2015 seviyesine gelebilmek için 2018’e kadar büyük bir özveriyle mücadele verdiğini, ancak sürdürülebilir büyümeye ulaşılamadığını belirtti. DenizBank sponsorluğunda AKTOB’un düzenlediği 9. Uluslararası Turizm Kongresi’nde konuşan Yağcı, gelir artışının da henüz yetersiz kaldığını anlatarak “Türkiye Tanıtım ve Turizm Geliştirme Ajansı, sektörden topladığı kaynağı yine sektör için kullanmalı. Konaklama vergisi sektöre yeni yükler getirmemeli. Sektöre olan inancımız ilave yüklerle örselenmemeli” dedi. Kongrede yapılan ankete göre 2019’da, ağırlıklı olarak kredilerinin 2 mil yar dolarlık bölü münü yeniden yapı landırdıklarını söy ledi. Ateş, yüksek getiri için serma yenin gelişmiş ül kelerden gelişmek te olanlara yöneldi ğini anımsatarak, Hakan Ateş Erkan Yağcı Türkiye’nin ise jeo giderler yüzde 15, gelirler yüzde 10 arttı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy ise 2018’de 65 dolar olan kişi başına geceleme gelirinin bu yıl 69 dolara çıkacağını, 2023 hedefinin 86 dolar olduğunu, özellikle tanıtıma yatırım yaparak bu seviyeye ulaşacaklarını dile getirdi. politik ve politik etkilerden dolayı dışarıdan sermaye çekmekte zorlandığını anlattı. Türkiye’nin petrolünün turizm olduğunu hatırlatarak sektörün rekabet gücünü artıracak düzenlemelere öncelik verilmesini istedi. Bu kapsamda öneriler de yapan Ateş, “Dünyaya ihraç 2 milyarlık yapılandırma edilecek marka oteller, Göbeklitepe, Pamukkale, Çeşme gibi marka noktalar ya DenizBank Genel Müdürü ratılmalı. Çeşitlendirilmiş Hakan Ateş de, banka ola finansman kaynakları şart. rak kullandırdıkları 3 mil Sadece bankalara dayanıl yar dolarlık toplam turizm mamalı” dedi. l ANTALYA Çözüm kimde, nerede? İnsanlık günümüzde kaynayan bir kazan... Eşitsizlik, belirsizlik, umutsuzluk sarmalında insanlar ya seslerini duyurmak, hak aramak için sokaklarda protesto halinde ya göç yollarında... Şili, Bolivya, Arjantin’den Lübnan, Irak, İran’a... Hong Kong’dan İngiltere, Fransa, İspanya’ya kadar... “Çözüm Özünde” teması ile düzenlenen 28. Kalite Kongresi’nde Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ali Koç konuşuyor: İnsanlığın, demokrasi yolundaki ilerleyişinde şimdilik mola verdiğini, küresel demokrasinin bir süredir resesyonda olduğunu söylüyor. “Sosyal medya üzerinden toplumsal kaygıları hedef alan, manipüle eden kitlesel dezenformasyon veya bugünün Türkiyesi’nde fitne ve fesat, demokrasinin özü olan seçmen iradesini zedelemektedir” diyor. ABD ve İngiltere de dahil, iktidarlar köklü kurumsal mekanizmaları alışılmadık yöntemlerle zorluyorlar. İnsanların demokrasiye olan inançları erozyona uğratılıyor. “Orta sınıfın alım gücünün azaldığı, eşitsizliğin can yaktığı, sosyal kontratın azaldığı, kutuplaşmanın arttığı bir dönemdeyiz” diye vurguluyor. Aynı konferans... Koç’tan sonra sahneye “kriz kâhini” olarak tanınan ünlü ekonomist Nouriel Robini çıkıyor. Küresel dünyaya bugün en büyük tehdit olarak ülkelerin aşırı korumacı politikalarını gösteriyor; ticaret savaşlarına, teknoloji savaşlarına değiniyor. Yasaklar, ambargolar, tehditler... ABDÇin arasındaki gerilimin, ABDİran arasındaki karşılıklı restleşmelerin, Ortadoğu’daki çatışmaların petrol fiyatlarını yeniden yükseltebilme olasılığın, İngiltere ve AB arasındaki Brexit krizinin, Güneydoğu Asya’daki çalkantıların Hong Kong’daki isyanların, Tayvan’daki huzursuzluğun hepsinin sadece bölgesel olarak değil, tüm dünyayı yakından ilgilendirdiğini, etkilerinin tüm insanlığa yansıdığını anlatıyor. Koç ile Roubini’ninki benzer saptamalar... Zaten artık hemen herkes bu durumun farkında. Peki, çözüm kimde, nerede? Sorunlar küresel... Türkiye de bunun bir parçası. Önemli olan şu: Bir ülkede eşitsizlik, hukuksuzluk, eğitimsizlik ne kadar fazlaysa bir ülke kendi insanına ne kadar az yatırım yapıyor ve az sahip çıkıyorsa kırılganlık o kadar artıyor, risk o kadar büyüyor. Nokta. “Çözüm özünde, yani bizde, insanda” diyor iki konuşmacı da özetle... “Odağına insanı koyan çözümlerin arayışında üzerimize düşenleri yerine getirmeliyiz. Zira demokrasinin özünde insan var. O zaman çözüm de insandır. Çözüm biziz. Hepimiz” diyor Ali Koç. “İnsanınıza yatırım yapın, insan kaynağı bir ülkenin en büyük zenginliğidir. Demokrasinizi güçlendirin” diyor Roubini dışarıdan bir göz olarak Türkiye’ye.. O zaman bir adım ötesine geçelim. Çözüm özünde ama nasıl? Kimse bunun nasıl olması gerektiğini anlatmıyor, anlatamıyor... Çünkü zor. Eğer bugün adına demokrasi dediğimiz şey içi boşaltılarak popülist iktidarların bir oyun alanı haline dönüştürülmüşse, halkın sandığa gitmesi ve kendisini yönetecekleri seçmesi artık bir soytarılığa dönüştürülmüş durumda ise çözüm kolay değil. Çünkü çözüm, var olan neoliberal düzenin sarsılması demek, ezberlerin bozulması demek. O zaman soru şu: Bunu kim yapacak? Aromsa gibi rol modeller artsa keşke Bugün Türkiye’nin toptan bir kalite sorunu var. Bunu kimse yadsıyamaz. Emeğin, insanın, doğanın, çevrenin haklarına saygıdan o hoşgörüden uzaklaştıkça kalite daha da düşüyor. Bu her yerde böyle. Okulda, evde, sokakta, trafikte, otobüste, fabrikada... Günü kurtarmanın, kâr hırsının, birilerinin üzerine basarak onu ezerek yükselmenin, mış gibi yapmanın, geçerli olduğu bir düzen içindeyiz. Ama sayıları az da olsa bunun aksine hareket edenler de var. Kişiler ve kurumlar... İşte belki yapılması gereken bu örneklerin çoğaltılması, rol model olarak kamuoyu ile paylaşılması. 28. Kalite Kongresi’nde bu yıl “Mükemmellik Ödülü”nü kazanan Aromsa’nın kurucusu Murat Yasa işte bu rol modellerden biri. Geçen sene de en iyi yönetilen şirket ödülünü almıştı. Temele her alanda kaliteyi oturtan, şirketini bu minvalde büyüten, insan kaynağını en büyük sermayesi olarak gören ve hakkını veren bu rol modellerden siyasiler ve yerel yönetimler de dahil olmak üzere her kesimin öğrenecek çok şeyi var. Volkswagen’den Çin’e yatırım Alman otomobil üreticisi Volkswagen (VW), elektrikli araç geliştirme çalışmaları kapsamında Çin’e 4.4 milyar dolarlık yatırım yapacak. VW elektrikli modeller için Çin’de gaza bassa da, grubun diğer markaları Avrupa’da küçülmeye gidiyor. VW Grubu’nun premium markası Audi, elektrikli araçlara kayan ürün portföyü sebebiyle Almanya’daki işgücünün yüzde 15’ini işten çıkaracağını duyurdu. VW’in Manisa’da kuracağı fabrikaya ilişkin açıklamayı ise bu sene sonuna kadar yapması bekleniyor. l Ekonomi Servisi