Catalog

DUNYA HABERSİZ GEZİ, BAKANI KOLTUĞUNDAN ETTİ Çin ve İran’a tatil amaçlı giden Norveç Balıkçılık Bakanı Per Sandberg gezilerinden hükümeti haberdar etmediği için hem kendi partisi hem de muhalefetten gelen sert tepkilerin ardından istifa etti. Temmuz ayında İran doğumlu kız arkadaşıyla İran’a tatile giden, mayısta ise Çin’e bir gezi yapan Sandberg, hükümetin güvenlik protokollerini ihal ettiğini kabul etti. Göçmen karşıtı sağcı Gelişim Partisi’nin Genel Başkan Yardımcısı da olan 58 yaşındaki Sandberg’in gezilerinde hükümetin tahsis ettiği cep telefonunu alması da tepki çekmişti. Salı 14 Ağustos 2018 dishab@cumhuriyet.com.tr ‘Ne savaşEDİTÖR:BETÜLBERİŞE TASARIM:EMİNEBİLGET 13 ne müzakere’ İran’ın dini lideri Hamaney, ABD’lilerle görüşmeleri yasakladığını söyledi. Ekonomik krizde sadece ABD baskısı değil, ülkedeki kötü yönetimin de payı olduğu eleştirisini getirdi ABD yaptırımlarının hedefindeki ülkelerden İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Ruhani hükümetine eleştirel çıkışlarını sürdürürken Washington’dan gelen görüşme önerisine de kapıyı kapattı. Hamaney dün yaptığı açıklamada, ülkedeki ekonomik sorunların sadece ABD baskısı ile açıklanamayacağını, bunun arkasında kötü yönetim olduğunu söyledi. Daha iyi bir yönetim, planlamayla yaptırımlara karşı durulabileceğini kaydetti. Hamaney, “Buna ihanet demiyorum ama bu yönetimdeki büyük bir hata” ifadesini kullandı. Twitter’dan yaptığı açıklamada Hamaney ayrıca “ABD’li yetkililer bizim hakkımızda küstahça konuşuyor. Yaptırımların yanında savaştan ve görüşmeden bahsediyor. Bu çerçevede sizlere şunu söylememe izin verin: ABD İLE NE SAVAŞ NE DE GÖRÜŞME OLACAK” malarınız olmasaydı daha fazla taviz ifadesini kullandı. Binlerce İranlı verirdik” dediğini aktardı. nın katıldığı etkinlikte yaptığı ko İran’da geçen yıl sonunda alevle nuşmada da “Amerika ile görüşme nen ekonomik krize ilişkin protes yi yasaklıyorum. Sözlerine asla sa tolarla birlikte Hamaney liderliğin dık olmazlar” dedi. deki “muhafazakâr” cephe ile “re ‘Kırmızı çizgi aşıldı’ formcu” kanattan Ruhani yönetimi arasında da gerilim artmış du Uluslararası güçlerle nükleer mü rumda. Hamaney cephesi, Ruha zakerelere gidilmesini “yanlış” ola ni yönetimini uluslararası toplumla rak niteleyen Hamaney, “Hükümet 2015’te varılan nükleer uzlaşının yetkililerine izin verdim, onlar da be ülke ekonomisine ticarisiyasi açı lirlediğimiz kırmızı çizgilerin dışına dan yeterli ölçüde dönüş sağlama çıktılar” diye konuştu. Nükleer mü dığı, ABD’ye diz çöküldüğü gerek zakereler konusunda ayrıca Cumhur çeleriyle sık sık hedefe alıyor. ABD başkanı Hasan Ruhani’nin kendisine Başkanı Donald Trump’ın nükle “Eğer sizin kısıtla er uzlaşıdan çıkıp TAHRAN’DAN YENİ FÜZE ABD ile yüksek gerilimdeki İran, yeni nesil kısa menzilli balistik füzesini başarıyla denediğini duyurdu. ABD’nin Fox kanalı da geçen hafta İran’ın “Fetih110” isimli füzesini Hürmüz Boğazı’ndaki donanma tatbikatında denediğini duyurmuştu. Öte yandan yaptırımların hedefindeki İran’ın petrol ve doğalgazı Asyalı müşterilerine indirimli satacağı savunuldu. yaptırım kıskacını daraltması, ardından da “Ruhani ile doğrudan görüşebilirim” çıkışı ile birlikte gözler Tahran’ın tavrına çevrilmişti. Kimi haberlerde gelecek ay BM Genel Kurulu için New York’a gidecek Ruhani ve Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in ABD’li mevkidaşları ile görüşebilecekleri iddiaları dikkat çekmişti. Ruhani ABD’nin güvenilmez olduğunu söylerken Zarif’ten ise “bu koşullarda şu an için görüşme planı yok” açıklaması gelmişti. Zarif dün El Cezire’ye verdiği demeçte de “İran, ABD’nin tehditleri yüzünden Ortadoğu’da izlediği politikayı değiştirmeyecek” ifadesini kullandı. sİbınaıdr mi’deensajı Irak Başbakanı Haydar İbadi, başkent Bağdat’ta düzenlediği haftalık basın toplantısında, bugün Ankara’ya gerçekleştireceği ziyarete ilişkin açıklamalarda bulundu. “Komşu ülkelerle suyun ortak paylaşımı konusunda anlaşmaya varmayı önemsiyoruz” diyen İbadi, “Türkiye’ye yapacağımız bu ziyaret kapsamında su meselesinin yanı sıra ekonomi, yatırım ve güvenlik konularını ele alacağız. Komşu ülkelerle açılım politikamız söz konusu. Türkiye, komşu ülkemizdir ve topraklarımızdan oraya saldırıda bulunulmasına izin vermeyiz” dedi. İbadi, “Güçlerimize, Irak Türkiye sınırını korumaları için talimat verdik” diye konuştu. İbadi, “Ankara’dan İran’ın başkenti Tahran’a geçeceği” iddialarını ise yalanladı. l Haber Merkezi Çatışmaların başlamasıyla bölgeden bazı sivillerin çıkmayı başardığı belirtiliyor. Afgan hükümeti ile Taliban, Şeker Bayramı boyunca ateşkes ilan etmiş ancak daha kapsamlı bir ateşkes umudu, bayramın ardından örgütün saldırılarına yeniden başlaması ile zayıflamıştı. IŞİD tehdidi sürüyor IŞİD’e yönelik geçen yıl Irak’ta zafer ilan edilmesi, Suriye’de gücünün kırılması, “yabancı savaşçıların” katılımının engellenmesine karşın, cihatçı yapılanmanın hâlâ etkinlikliğini sürdürdüğü bir kez daha gözler önüne serildi. BM’nin dün açıkladığı rapora göre, Irak ve Suriye’de 2030 bin arası IŞİD militanı halen mevcut. BM yaptırımları izleme kurumlarına göre, Libya’da da 34 bin IŞİD militanı var. Afganistan yapılanması örgütün kilit operasyonlarında kullanılıyor. Burada da 34 bin arası militanı bulunuyor. Cihatçı oluşum içinde halen “yabancı savaşçılar” olduğu da raporda yer alan unsurlardan. Yemen’de ise 250500 militanı olduğu tahmin ediliyor. Bu bölgede El Kaide’nin 67 bin arası militanla daha etkin olduğu belirtiliyor. Trump’ın karnesi zayıf Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Raad El Hüseyin, görev süresinin bitmesi ne günler kala ABD Başkanı Donald Turmp’ı eleştirdi. Zeyd, insan hakla rı karnesinin zayıf olduğunu belirttiği Trump’ın ülkedeki azınlıklara ve ABD basınına saldırılarının 20. yüzyılın so nu dünya savaşı ile biten en kötü iki dönemini hatırlattığını söyledi. Zeyd, Trump’ın basına yönelik suç lamalarının “Gazetecile re zarar verilmesi ile so nuçlanabilecek bir olay lar zincirini başlatması na ya da basın mensupları nın kendi kendilerine san sür uygulamasına neden olabileceği” uyarısında bulundu. Zeyd Gazne iki ateş arasında Afganistan’ın Gazne kent merkezine geçen cuma saldırı başlatan Taliban militanlarıyla güvenlik güçleri arasındaki şiddetli çatışmalar devam ederken dört günde yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği ya da yaralandığı duyuruldu. AFP’nin haberine göre, militanlar Gazne’nin kuzeyindeki Khawaja Omari ile batıdaki Ajrestan bölgelerini de ele geçirirken ajansa konuşan kentten kaçmayı başaranlar Gazne’deki dehşeti anlattı. İnsani kriz tablosu Sokakların cesetlerle dolu olduğunu aktaran görgü tanıkları, Taliban militanlarının hükümet binalarını ateşe verdiğini, yiyecek fiyatlarının arttığını, insanların evlerinin bodrumlarında saklandığını aktardı. İçişleri Bakanı Wais Ahmad Barmak, dün itibarıyla ek askeri kuv vetin ulaşması ile “kentteki durumun iyiye gittiğini, Afgan güçlerinin kontrolü elinde tuttuğunu” söyledi. Afgan yetkililer ABD’li özel timlerin kara ve hava operasyonlarının koordine edilmesinde yardım ettiğini kaydederken ABD ordusundan yapılan açıklamada, geçen haftadan beri iki düzineden fazla hava saldırısı gerçekleştirdiği bildirildi. Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani de dün Twitter hesabından bölgeye ek askeri güç yollandığı mesajını paylaşmıştı. Afganistan merkezli Tolonews’ın haberine göre Savunma Bakanı Tarık Şah Bahrami ile İçişleri Bakanı Barmak dün düzenledikleri basın toplantısında çatışmalarda 20 sivil ile 70 güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiği, 194 militanın öldürüldüğünü söyledi. Reuters’in haberine göre ise bir güvenlik yetkilisi yaklaşık 100 asker ve polisin hayatını kaybettiğini, pek çok yaralı olduğunu, militanların sivilleri canlı kalkan olarak kullandığını aktardı. Birleşmiş Milletler Afganistan İnsani Koordinatörü Rik Peeperkorn ise “Yaralıların hastaneye götürülemediğini, pek çok kişinin evlerinde rehin kaldığını” belirtirken, “yiyecek, su ve ilaç sıkıntısı” uyarısında bulundu. Başkent Kabil’i ülkenin güneyindeki Taliban’ın elindeki bölgelere bağlayan yol üzerindeki Gazne stratejik açıdan önem taşıyor. Gazneli yetkililerin aylardır saldırı uyarısı yaptığı, Kabil hükümetinin saldırıya hazırlıksız yakalandıklarını kabul ettikleri haberleri gündeme yansırken Taliban’ın Gazne saldırısı ekim ayındaki meclis seçimleri öncesinde Gani hükümetine ağır bir darbe olarak nitelendiriliyor. Eşit mirasa karşılar Tunus Cumhurbaşkanı Baci Kaid Sibsi, kadınlarla erkekler arasındaki miras hakkı yönündeki adaletsizlikleri ortadan kaldırmayı amaçlayan yasa tasarısını ekim ayında parlamentoya sunma planını duyurdu. Sibsi, Bireysel Özgürlükler ve Eşitlik Komitesi’ni kadınerkek eşitliğiyle ilgili yasal düzenlemeler üzerinde çalışmakla görevlendirmişti. Komitenin hazırladığı raporda yer alan reform teklifleri arasında miras hakkının eşit olmasının yanı sıra eşcinselliğin suç olmaktan çıka rılması ve idam cezasının kaldırılması yer alıyor. Yasalar aynı akrabalık seviyesindeki erkeklerin mirastan kadınların iki katı fazla pay almasını öngörüyor. Sibsi’nin, “isteyenlerin anayasaya uygun şekilde isteyenlerin de İslami esaslara göre miras paylaştırabileceği” ifadeleri ise kadınlar üzerinde baskı uygulamasına alan açtığı eleştirilerine neden oldu. Geçen cumartesi aralarında kadınların, İslamcı parti destekçilerinin de bulunduğu binlerce kişi reformları protesto etmişti. ALMAN YARGISI AFGAN GENCİ GERİ GETİRTTİ Almanya’da haksız yere sınır dışı edildiği ortaya çıkan Afgan göçmen Berlin’e geri döndü. DW’nin haberine göre 20 yaşındaki Nasibullah S., Berlin’deki Tegel havalimanına varışında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Tekrar Almanya’da olduğum için mutluyum. Umarım burada kalabilirim. Verdiğiniz büyük destek için size teşekkür ederim” dedi. 2015 yılında Almanya’ya giden Nasibullah S. geçen ay 68 göçmenle birlikte uçakla Münih’ten Kâbil’e gönderilmişti. Ancak daha önce iltica başvurusunun reddine itiraz eden ve davası henüz karara bağlanmayan Nasibullah S.’nin sınır dışı edilmemesi gerektiği ortaya çıkmış, Nasibullah S.’nin mahkemede ifadesine başvurulması gerekirken, Afganistan’a gönderildiği anlaşılmıştı. 2019 BÜTÇESİNDE TÜRKİYE KARŞITI ADIM Trump’tan F35’e askı AnkaraWashington hattındaki derin krizde son halka Türkiye’nin savunma alanında önemli gördüğü F35 uçaklarının tesliminin askıya alınması oldu. ABD Hazine Bakanlığı’nın içişleri ve adalet bakanlarına yönelik, rahip Brunson davasını gerekçe göstererek doğrudan yaptırım getirmesini, ABD Başkanı Donald Trump’ın “ülkesinin Türkiye’den çelik ve alüminyum ithalatındaki gümrük vergilerini iki katına çıkardığı” çıkışı izlemişti. Krizle birlikte doların ateşi sönmezken dün de Trump, Fort Drum askeri üssündeki törenle “2019 mali yılı Ulusal Savunma Yetki Yasası”nı imzalayarak yürürlüğe soktu. S400’e tepki vurgusu Washington yönetimi bu ay başında Kong re de hem Brunson’ın tutukluluğunun devam et mesi hem de Ankara’nın Rusya’dan S400 alımı na tepki olarak F35 uçaklarının Türkiye’ye tes limatını askıya alan düzenmeyi savunma büt çe tasarısının içine eklemişti. Bu çerçevede, F35 uçaklarının Türkiye’ye teslimatı, ABD Sa vunma Bakanı’nın Dışişleri Bakanı’yla da isti Trump yönetiminin 2019 savunma bütçesi 716 milyar dolar. şare ederek 90 gün içinde Kongre’nin ilgili komisyonlarına TürkiyeABD ilişkilerinin durumuyla ilgili bir rapor sununcaya kadar askıya alınması da var. Ayrıca hazırlanacak rapor da, Türkiye’nin Rusya’dan S400 satın alım planlarının ikili ilişkilere ve Türkiye’yle birlikte işletilen diğer Ame rikan silah sistemlerine et kileri, Türkiye’deki Amerikan askeri ve diploma tik varlığı ve Türkiye’nin F35 programından çı karılması halinde bunun Amerikan sanayisi ne etkileri ve bu etkileri azaltmak için atılabile cek adımlar gibi konulardaki değerlendirmele rine yer vermesi isteniyor. Düzenlemede “Türk hükümetinin Amerikan vatandaşlarını ve mis yonlarının yerel çalışanlarını yasadışı ve haksız biçimde hapiste tutmaya devam ettiği” ifade sinin de yer aldığı savunuluyor. Türkiye’ye, NA TO üyesi olarak “demokrasi, kişisel özgürlük ler ve hukukun üstünlüğünü” koruma altına al ma yükümlülüğünün gereği kapsamında bu ki şileri derhal serbest bırakması ve davaları za manlı, adil şekilde çözüme kavuşturması çağrı sı yapılıyor. Amerikanın Sesi’nin haberine göre, Türkiye şu ana kadar F35 projesine 1 milyar dolardan fazla yatırım yaptı. Haziran ayında Arizona’da iki uçağın Türkiye’ye teslim töreni yapılmıştı. Uçakların, Arizona’daki üste Türk pilotlara yö nelik eğitim sürecinin ardından transferi öngö rülüyordu. Türkiye program kapsamında 100 adet F35 uçağı almayı planlıyor. Suriye için 4’lü zirve Suriye’de dikkatler ordunun ülkenin güneyinden sonra bir sonraki hedef olarak kuşatmasını sıklaştırdığı İdlib’e çevrilmiş durumda. El Masdar sitesi, İdlib’in güneyindeki Ebu Duhud havaalanına Rus özel birliklerinin yanı sıra uçak teknisyenlerinin ulaştığı iddiasını aktardı. Türkiye sınırı yakınındaki İdlib, cihatçı, silahlı muhaliflerin etkin olduğu, diğer yandan da MoskovaAnkaraTahran inisiyatifiyle varılan Astana süreci çerçevesinde “çatışmasızlık bölgeleri” kapsamında TSK’nin de konuşlu olduğu yer. Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un bugünkü Ankara temaslarında da ana gündem maddelerinden birinin İdlib olacağı gündeme yansımıştı. Ankara’nın, Rusya destekli Suriye ordusunun bölgeye operasyonuna muhalefeti biliniyor. Diğer yandan ise BM’den ateş arasında kalacak siviller için insani uyarılar yükseliyor. Lavrov, ziyareti öncesinde ise Suriye konusunda RusyaFransaTürkiyeAlmanya’dan oluşacak dörtlü zirve için Ankara’da görüşmeler yapacağı açıklamasında bulundu. Bu arada, İdlib kentinin Sarmada köyünde bir binada mühimmat deposunda önceki gün meydana gelen patlamada can kaybının 17’si çocuk 69’a yükseldiği belirtildi. EVE DÖNÜŞ Suriye’de savaşın yaralarının sarılmaya çalışıldığı bölgelere sivillerin dönüşü yavaş da olsa sürüyor. Lübnan’a sığınan yaklaşık 200 Suriyeli dün ülkelerine doğru yola çıktı. Putin, Berlin yolcusu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in cumartesi günü Almanya’nın başkenti Berlin’e ziyaret gerçekleştireceği duyuruldu. Almanya Başbakanı Angela Merkel’le Putin’in gündeminde Suriye, doğu Ukrayna ve Rus doğal gazının Almanya’ya taşınması konusunun da olacağı belirtiliyor. ABD, Rusya ile ticari ilişkileri başta olmak üzere son dönemde Berlin’e sert eleştiriler yöneltiyor. Trump, AB’nin lokomotif ülkesi Almanya başta olmak üzere Batılı müttefiklerine Rusya ve İran’a uyguladığı yaptırımlara uyması yönünde baskıyı artırıyor. C MY B