Catalog

DUNYA İBADİ TÜRKİYE’YE GELİYOR Irak Başbakanı Haydar İbadi’nin haftaya Türkiye ve İran’ı ziyaret edeceği savunuldu. AFP ajansının Iraklı bir yetkiliye dayandırdığı haberine göre, İbadi salı günü Türkiye, çarşamba ise İran’a geçerek komşu ülkelerle ekonomik ilişkileri ele alacak. Irak, İran’ın hidrokarbon olmayan ürün ihraç ettiği ülkeler sıralamasında ikinci. Büyük çaplı elektrik ihtiyacını da İran’dan karşılıyor. İbadi yönetimi “stratejik olarak yanlış bulmalarına karşın ABD yaptırımlarına gönülsüz olarak” uyacakları mesajını vermiş, ardından da önceki gün iki ülkenin ticari işlemlerinde dolar kullanımına son verileceği haberleri gündeme yansımıştı. ‘ABD yaptırım bağımlısı’Pazar12Ağustos2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: İLKNUR FİLİZ 7 ABD yaptırımlarının kıskacındaki ülkelerden İran Washington’a tepkisini sürdürürken Türkiye’ye de destek mesajı verdi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ABD’nin baskılarına karşı Türkiye’nin yanında olduklarını duyurdu. Twitter mesajında Zarif, “Daha önce komşularımızın yanındaydık, bundan sonra da durmaya devam edeceğiz” ifadesini paylaştı. ‘Utanç verici’ “Trump’ın NATO müttefiki Türkiye’nin ekonomik zorluklarına yönelik sevinci utanç verici” vurgusu yapan Zarif’in mesajında, “ABD, yaptırım ve zorbalık bağımlılığını tedavi etmeli, yoksa tüm dünya birleşerek sözlü kınamaların ötesine geçip ABD’yi buna zorlayacak” sözleri yer aldı. ABD Başkanı Donald Trump önceki gün Twitter’dan “Türk Lirası, güçlü dolarımız karşısında hızla değer kaybederken Türkiye’den çelik ve alüminyum ithalatında gümrük vergilerinin iki katına çıkarılmasına onay verdim!” diye yazmıştı. İran’dan ABD ile ağır kriz tablosundaki Ankara’ya destek geldi. Dışişleri Bakanı Zarif, ‘Daha önce komşularımızın yanındaydık, bundan sonra da yanında durmaya devam edeceğiz’ dedi Öte yandan İran Dışişleri Baka İran’la uluslararası toplum arasında nı, Tasnim ajansına verdiği demeç 2015’te varılan tarihi nükleer uzlaşı te basında yer alan ABD’li mevkida dan çekilen, ardından da iki aşama şı Mike Pompeo ile gelecek ay New lı yaptırım adımını duyuran Trump, York’taki BM Genel Kurulu toplantı diğer yandan da Ruhani’ye doğrudan sı çerçevesinde bir araya gelebilece görüşelim önerisi yapmıştı. Buna işa ği iddialarını reddetti. retle Zarif, “Amerikalılar dürüst değil BM zirvesine İran Cumhurbaşka ve yaptırım bağımlılıkları herhangi nı Hasan Ruhani ile ABD Başkanı Do bir görüşmenin yapılmasına olanak nald Trump’ın da katılacağına atıfla, tanımıyor” görüşünü yineledi. iki ülke yetkilileri arasında gö Trump yönetiminin yaptırım rüşme yönünde bir planın TAHRAN TAZMİNAT İSTEDİ kıskacında İran, Kuzey olmadığını Ekonomik krizle boğuşan İran’dan ABD yap Kore ve söyledi. tırımları nedeniyle ülkedeki faaliyetlerini durduran Rusya Fransız otomobil üreticisi şirketlerin anlaşma şartları uya rınca tazminat ödemesi çağrısı yükseldi. AB nükleer uzlaşının sürmesinden yana olan ve bu çerçevede Avrupalı şirketlere koru ma şemsiyesi sağlama hedefinde. Ancak kimi şirketin yaptırım kay gısıyla İran piyasasından çekildiği daha önce gündeme yansımıştı. Bu arada petrol yaptırımları kıskacına karşı Hürmüz Boğazı kartını çıkaran İran’nın geçen hafta bölgede yaptığı donanma tatbikatında kısa menzilli füze kullandığı haber leri İsrailABD cephesinde yankı buldu. da bulunuyor. AnkaraWashington hattında tarihi kırılma ise ABD Hazine Bakanlığı’nın geçen hafta rahip Brunson davasına gerekçe göstererek içişleri ve adalet bakanına doğrudan yaptırım uygulanması kararıyla daha da derinleşmişti. TahranAnkara ilişkileri tarihte iniş çıkışlarla dolu. Son dönemde ise taraflar Rusya’nın liderliğinde Suriye’de çatışmasızlık bölgeleri uzlaşısını içeren Astana süreciyle işbirliğinde. Ancak diğer yandan Rusyaİran, Esad yönetiminin yakın destekçisi olarak Ankara ile farklı tutumda. Öte yandan BM Genel Sekreter sözcülerinden Farhan Haq basın toplantısında, ABDTürkiye krizine ilişkin soru üzerine “Bu iki ülkeyi ilgilendiren bir sorun ve iki taraflı çözülebileceğine inanıyoruz” dedi. Şam’dan İdlib hamlesi Suriye ordusu ülkenin güneyinde kontrolü neredeyse tümüyle ele almasının ardından hedefini Nusra’nın yanı sıra ÖSO bağlantılı muhaliflerin de etkin olduğu Türkiye sınırındaki İdlib ve çevresine yöneltmiş durumda. Muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, önceki gün İdlib, Halep, Hama’ya yönelik hava saldırısında en az 53 kişinin yaşamını yitirdiği duyuruldu. ‘1300 YPG’li gönderildi’ RusyaTürkiyeİran’ın inisiyatifiyle yaşama geçen Astana süreciyle çatışmasızlık bölgeleri uzlaşısı kapsamında İdlib’de TSK konuşlanması da var. AA’nın haberinde, Türkiye’nin terör örgütü gördüğü YPG/PYD ile Şam arasında yakınlaşma sürerken Esad yönetiminin askeri işbirliği kapsamında yaklaşık 1300 YPG’linin ordu operasyonuna destek için Halep’e geçtiği iddia edildi. Bu kapsamda en son 100 kişilik konvoyun dün sabah saatlerinde Mınbiç üzerinden Halep’e ulaştığı savunuldu. Haberde bu grupların ordunun muhaliflerin kontrolündeki Hayyan, Anadan, Hureytan, Ureyme ve Maarat elAtik ile Daret İzze bölgelerine başlatacağı operasyona katılacağı, böylece, Zeytin Dalı Harekatı kapsamında Halep’in kuzeybatısında yer alan Afrin ilçesini kaybeden YPG’nin ilçenin sınırlarına yeniden yerleşmeyi planladığı aktarıldı. Suriye ordusunun Lazkiye iline bağlı, doğudan İdlib’e uzanan Türkmendağı’na yönelik yoğun saldırı başlattığı da savunuldu. Skaeonarltaktrul.e..d’doelu YOLSUZLUĞA ÖFKE SELİ Romanya’da binlerce kişi başkent Bükreş başta olmak üzere birçok kentte önceki gece ve dün yolsuzluğu, düşük ücretleri ve iktidardaki Sosyal Demokrat Parti’nin (PSD) yargı erkini zayıflatma girişimlerini protesto etmek için meydanlara çıktı. Başkent Bükreş’te önceki gün ellerinde Romanya ve Avrupa Birliği (AB) bayrakları taşıyan binlerce kişi “Hırsızlar partisi” sloganları eşliğinde PSD hükümetinin istifasını talep etti. 450 kişi yaralandı Başkent dışında Kaloşvar, Sibin, Braşov ve Temeşvar kentleri de protestolara sahne oldu. Polis eylemcilere karşı tazyikli su ve göz yaşartıcı gaz ile müdahalede bulundu. Çıkan olaylarda 450 kişi nin yaralandığı haberleri gündeme yansıdı. Polisin en az 30 kişiyi gözaltına aldığı kaydedildi. Cumhurbaşkanı kınadı Ağırlıklı olarak yurtdışında yaşayan Rumenler tarafından organize edilen gösterilere müdahaleyi sert bulduğunu açıklayan Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis, “Çevik kuvvetin meydandaki insanların çoğuna karşı giriştiği kaba ve orantısız müdahaleyi sert bir şekilde kınıyorum” ifadesini kullandı. Cumhurbaşkanı ayrıca İçişleri Bakanı’nın yaşanan olaylara ilişkin ifade vermesi gerektiğini söyledi. Sosyal medyada polisin ellerini kaldırmış, barışçıl göstericileri dövdüğünü gösteren görüntüler yayımlandı. Hükümet karşıtı gösteriler, parti nin iktidara geldiği geçen yıldan bu yana çeşitli aralıklarla düzenleniyor. PSD’nin geçen yıl yolsuzlukla ilgili bazı konuları suç kapsamından çıkarma girişimleri ülke çapında protestolara yol açmıştı. İktidar partisinin bu yöndeki yasa değişikliği önerileri hem AB’nin, hem de ABD’nin tepkisini çekmişti. Değişiklik önerilerine ilişkin dava halen Anayasa Mahkemesi’nde görülüyor. AB üyesi Romanya, birlik içinde en fazla yolsuzluğun yaşandığı üyeler arasında üst sıralarda ve dolayısıyla yargı sistemi Brüksel’in yakın takibi altında. Ülkede yolsuzlukla savaşın simge isimlerinden Yolsuzlukla Mücadele Direktörü Laura Kovesi’nin geçen ay PSD’nin talebiyle görevden alınması büyük tepki çekmişti. ABD’nin Seattle kentindeki Tacoma Havaalanı’nda önceki gün bir havaalanı çalışanı tarafından içinde yolcu bulunmayan bir uçak kaçırıldı. Akıllara 11 Eylül saldırılarını getiren olayla birlikte savaş uçakları havalanırken ilerleyen saatlerde 76 yolcu kapasiteli uçağın Ketron Adası yakınlarına düştüğü duyuruldu. Kimi yetkili uçağa bir müdahalede bulunulmadığını söyledi. Olaya ilişkin soruşturmada, ilk göstergelerin terör bağlantısı bulunmadığı yönünde olduğu kaydedildi. Uçağı kaçıran Horizon Havayollari’nda teknisyen olarak çalışan 29 yaşındaki kişinin intihar eğilimli olduğu yönünde işaretler bulunduğu savunuldu. Uçağın düşmesiyle bu kişinin ölmüş olduğu yerel basına yansıdı. Olay havaalanı güvenliği tartışmalarını bir kez daha alevlendirdi. IRKÇILARA EYLEM İZNİ ABD’nin Charlottesville kentinde geçen yıl bir kişinin yaşamını yitirdiği aşırı sağcıların eylemlerinin yıldönümünde yetkililerden tartışmalı bir karar geldi. Ulusal Park Halk Sağlığı Hizmet Ofisi, ırkçı grupların “Sağı Birleştirelim” çağrısıyla bugün Washington’da düzenlemeyi planladığı mitinge izin verdi. Virginia eyaletine bağlı Charlottesville’de geçen yıl gösteriler sırasında ırkçılar ve aktivistler arasında çatışma çıkmıştı. Nazi sempatizanı olduğu belirtilen bir kişi aracını kalabalığın içine sürmüştü. Olayda bir kişi hayatını kaybetmiş, 19 kişi yaralanmıştı. 1 milyon Uygur tutsakÇbİNMÇ’DIEKNIŞI: Myanmar’daki şiddetten kaçarak Bangladeş’e sığınan Arakan Müslümanlarının koşulları her geçen gün ağırlaşırken Birleşmiş Milletler’den bir kez daha Yangon yönetimine bu kişilerin güvenli dönüşünün sağlanması için bir an önce harekete geçilmesi çağrısı yükseldi. Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) ise Arakan eyaletinin kuzeyinde yaşayan topluluklara ulaşmaya çalışan bağımsız insani yardım kuruluşlarının büyük ölçüde engellendiğine dikkat çekti. MSF, tıbbi ve insani yardım ihtiyaçları nedeniyle bölgedeki insani du rumun kaygı verici olduğunu duyurdu. Sivil toplum kuruluşlarının birçoğunun gereken seyahat ve çalışma izinlerini Myanmar hükümetinden defalarca istemelerine rağmen, bürokratik engeller aşılamadığı için alamadıkları da aktarıldı. MSF, “İnsani yardım kuruluşlarının kuzey Arakan’a derhal girişine izin verilmesi” çağrısında bulundu. Geçen yıl İslamcı Arakan Rohingya Kurtuluş Ordusu, karakollara saldırmış, ordu sert yanıt vermişti. İki ateş arasında kalan sivillerden 700 bini komşu Bangladeş’e sığınmıştı. Birleşmiş Milletler Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi, Çin’de bir milyon Uygur Türkü’nün toplama kamplarında tutulduğunu duyurdu. Komite üyesi Gay McDougall, önceki gün Cenevre’deki toplantıda yaptığı konuşmada, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur ve diğer Müslüman azınlıklardan yaklaşık 2 milyon kişinin, Pekin hükümeti tarafından “beyin yıkama faaliyetleri” için siyasi kamplara zorla gönderildiği suçlamasında bulundu. Uygurlara “devlet düşmanı” muamelesi yapıldığını belirtti. Çin, Müslüman Uygur toplumundan ayrılıkçı grupları terör eylemleri ile suçluyor. Cami protestosu Öte yandan, Çin’in Ninşia Özerk Bölgesi’ndeki Veycou kasabasında yüzlerce Müslümanın, yeni inşa edilen bir camiye yönelik yıkım kararını protestosu sürüyor. BBC’nin haberine göre, eylemciler dün de cami önünde yıkım kararının iptal edilmesini talep etti. Yetkililerin caminin gerekli yapı planı ve inşaat izni olmadığı gerekçesiyle yıkım kararı aldığı belirtiliyor. Beş ülkenin liderleri 2014 zirvesinde de bir araya gelmişti. 21 yıllık Hazar’da işbirliği düğümde çözüm adımı Hazar Denizi’ne kıyısı olan Kazakistan, Azerbaycan, İran, Rusya ve Türkmenistan liderlerinin bugün Kazakistan’ın Aktav kentindeki Hazar Beşlisi zirvesinde buluşacağı belirtildi. Zirvede Hazar Denizi’nin kıyıdaş ülkeler tarafından paylaşılması ve kullanılabilmesi için 20 yılı aşkın süredir yürütülen müzakerelerin ardından bugün bir anlaşma imzalanması bekleniyor. Anlaşma taslağına göre, Hazar Denizi’nin dibi ve toprak altı bölgeleri farklı alanlara bölünürken deniz yüzeyi de deniz sahası, deniz hududu, balıkçılık alanları ve kaynakların kullanımı gibi esaslara göre paylaştırılacak. Sahilden 15 deniz mili mesafeye kadar olan bölgeler, her ülkenin kendi arazisi olarak kabul edilecek. Bu mesafeye 10 deniz mili eklenerek toplam 25 mil, her ülkenin balıkçılık alanı olarak belirlenecek. Diğer kısımlar ise ortak kullanıma açık, tarafsız bölge olacak. Kıyıdaş ülkelerin işbirliği ilkelerini ve yasal sorumluluklarını içeren ve beş devlet için eşit şartlar getirdiği vurgulanan taslağa göre, Hazar’ın dibi, yan yana ve karşı karşıya olan ülkeler arasında bölgelere bölünecek. Hazar denizinin hava sahasının kullanımına ilişkin istişarelere anlaşmanın imzalanmasından sonra da devam edilecek. Ancak, anlaşmayla kıyıdaş beş ülkenin dışında Hazar denizinde yabancı askeri varlıkların bulunması yasaklanacak. 6 trilyon dolarlık rezerv Hazar’da bulunduğu tahmin edilen yaklaşık 50 milyar varil petrol ve 9 trilyon metreküplük doğalgazın piyasa değeri 6 trilyon doları geçiyor. ABD’nin yaptırımlarının kıskacındaki İran’a ambargonun ilk bölümü geçen hafta yürürlüğe girmişti. 4 Kasım’da yürürlüğe girecek ikinci paketin ise İran’ın enerji ve petrol sektörünü hedef alacağı açıklanmıştı. Hazar Denizi’nin yasal statüsü hakkındaki çalışmalar 1996’dan beri devam ediyor. Kazakistan, Azerbaycan, İran, Rusya ve Türkmenistan, 21 yılda 49 kez çalışma grubu, 4 kez ise liderler düzeyinde toplandı. Söz konusu anlaşmanın taslağı 2017 yılının aralık ayında Moskova’da düzenlenen Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda imzalanmıştı. Anlaşmanın Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı, Trans Hazar Doğalgaz Boru Hattı , TransAdriyatik Boru Hattı projelerini etkileyeceği belirtiliyor. Hazar bölgesi Çin’in tarihi İpek Yolu’nu yeniden canlandırmayı hedefleyen Kuşak ve Yol inisiyatifi için de kritik bir önemde. Moskova elçisini çağırdı YunanistanRusya hattında Atina hükümetinin geçen ay iki Rus diplomatı “içişleri müdahale ettiği” gerekçesiyle sınır dışı etmesi ve iki diplomatın da ülkeye girişini yasaklaması ile başlayan gerilim sürüyor. Rus Sputnik’in haberine göre, Yunanistan dün Moskova büyükelçisi Andreas Friganas’ı geri çağırdı. Atina’nın yeni bir elçi göndebileceği de iddia edildi. Rusya Friganas’ı “Yunan tarafının Rusya karşıtı açıklamaları nedeniyle” Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak nota vermişti. Rus diplomatların Yunanistan’da Makedonya ile olan isim sorunu konusunda ülkede gösteriler ve tepkilerin artmasını sağlamak için çalıştığı iddiaları gündeme yansımıştı. Rusya kendisine tehdit oluşturduğu gerekçesiyle NATO’nun genişlemesine bu çerçevede Makedonya’nın ittifaka katılmasına karşı çıkıyor. ÜsküpAtina hattında Makedonya’nın isminin Kuzey Makedonya olarak değiştirilmesi konusunda uzlaşı adımı atılmıştı. Gazze’de bitmeyen acı... İsrailHamas arasında ablukanın da sona ermesini içeren nihai uzlaşı için görüşmelerin yapıldığı haberleri dikkat çekerken bölgede şiddet gelgitli ateşkese karşın dinmiyor. Gazze’de önceki gün İsrail karşıtı protestolar yine kana bulanmıştı. İsrail güçlerinin ateşinde biri sağlık çalışanı iki kişinin yaşamını yitirdiği, ikisi gazeteci, beşi sağlık çalışanı yaklaşık üç yüz kişinin yaralandığı açılanmıştı. Filistinli yetkililer dün yaralı bir kişinin yaşam savaşını kaybettiğini duyurdu. Gazze’de dün yaşamını yitirenler gözyaşları içinde son yolculuklarına uğurlandı. C MY B