Catalog

Almanya da Beyaz Saray’ı dinlemiş Alman dış istihbarat servisi BND’nin ABD’de Beyaz Saray dahil çok sayıda kurumu dinlediği ortaya çıktı. Der Spiegel’e göre 19982006 arası ABD dışişleri ve maliye ba DUNYA kanlıkları, hava kuvvetleri, deniz piyadeleri, NASA, elçilikler ve IMF’nin telefon ve epostaları takip edilmiş. Medvedev’i geren yağmur Rusya’da Nazi Almanyası’nın işgaline karşı savaşın yıldönümü törenlerinde bastıran yağmur, Devlet Başkanı Putin ile Başbakan Medvedev’in ittifaklık görüntüsünü sekteye uğrattı. Putin’in şemsiye açmakta gecikmesi karşısında Medvedev suratını astı. Medvedev, son dönemde yolsuzluk suçlamaları ve protestoların hedefi. Cuma 23 Haziran 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Paris’in Esad dönüşü 7 Suriye’de ABD ve vekil güçleri ile Suriye hükümet güçleri ve müttefik ABD’nin, Rakka’dan IŞİD’in çıkarılması sonrası Suriye ordusu ve Şii milislerle çatışma planlarını masaya yatırdığı savunuluyor. leri arasında şimdiden başlayan çatışmaların, IŞİD’in kale Washington’ın Şam yönetimini etkisizleştirme çabasına karşın si Rakka’nın kurtarılmasının ardından daha da tırmanması bekleniyor. Washington Post (WP) Macron Fransa liderinin ‘Esad’ın alternatifi yok’ çıkışı ise dikkat çekti gazetesi, Trump yönetimi yetki da Suriye hükümet güçleri ve mütte “İran’ın Amerikan askerlerinin zarar la sonuna kadar savaş. Onlar bizim lilerinin, Rakka’dan sonraki aşama fikleri ilerliyor. görebileceği pozisyondan avantaj sağ düşmanımız ve ortadan kaldırmak da, Irak sınırına yakın çöllük bölgede Suriye hükümet güçleri ve İranlı müttefikleriyle doğrudan çatışmaya girecekleri karmaşık bir savaş ön DGeöyzrleerzeZnoerr’jdi azengini WP’ye göre Beyaz Saray, hem bu layacağını düşünmek için ABD’nin uğruna savaşacağı gerçek çıkarları olmadığını sanman gerekir. Çok fazla asker konuşlandırmaya gerek yok, bizim ha için herkesin, özellikle de Rusya’nın işbirliğine ihtiyacımız var” dedi. ‘Libya müdahalesi yanlıştı’ görerek planlama yaptıklarını yazdı. ilerlemeyi durdurmak hem de Esad’ın va gücü kabiliyetimiz var” dedi. Yetki “Demokrasinin halkın katılımı ol Ancak ABD ile Avrupa arasında ye kontrol ettiği bölgeleri azalta azal liye göre Suriye uçağı ile İran İHA’sı madan dışardan inşa edilemeyeceği ni bir çatlağın göstergesi olarak, Fran ta iktidardan gitmesini sağlamak için vurma kararını Pentagon verdi. ni, bu yüzden Fransa’nın Libya savaşı sa Cumhurbaşkanı Emmanuel Mac Pentagon’dan çöllük bölgede ileri ka Her iki tarafın da gözüne kestirdi na girmesinin yanlış olduğunu” belir ron, Suriye’de Devlet Başkanı Beşşar rakol kurmasını talep ediyor. Ancak ği doğuda gazpetrol zengini Deyr Ez ten Macron, “Dış müdahalelerin sonu Esad’ın alternatifi olmadığını söyledi. İran ve Rusya ile doğrudan çatışma ih Zor’a IŞİD’in de Rakka’daki liderliği, cu ne oldu? Terör gruplarının cirit at ABD, Suriye hükümet güçlerinin timali artacağı için Pentagon ile Be kimyasal silahları ve intihar saldırısı tığı başarısız devletler... Suriye’de de Irak sınırında İran destekli Iraklı Şii yaz Saray arasında hararetli tartışma hücrelerini taşıdığı haberleri geliyor. bunun olmasını istemiyorum” vurgusu milislerle buluşmasını engellemek yaşanıyor. Pentagon’dan bazı yetki Önceki gün Avrupa’dan 8 gazete yaptı. Macron’un selefi Hollande, sık için hem karadan hem havadan sal liler, ABD askerlerinin Suriye’de izo ye mülakat veren Fransa Cumhur sık Esad’ın koltuğundan inmesi gerek dırmanın yanı sıra bu hafta bir Suri le pozisyonlarda kalıp İran destekli başkanı Macron ise “Esad’ın gitme tiği açıklaması yapmıştı. Fransa lideri, ye savaş uçağını da düşürdü ama ama Iraklı Şii milisler için açık hedef hali si her şeyin önşartı olamaz, çünkü kırmızı çizgilerinin kimyasal silah kul cına ulaşamadı. ABD ile vekil güç ne geleceği uyarısı yapıyor. kimse bana onun meşru halefi ola lanımı ve insani koridorların engellen lerinin kontrollerine almak istediği Beyaz Saray’dan bir yetkili ise en bilecek birini gösteremedi. Çizgim mesi olduğunu, böyle durumda tek ta Suriye’nin güneydoğusu ve doğusun dişeye mahal olmadığını savunup net: İlk olarak tüm terör gruplarıy raflı vurabileceklerini de kaydetti. Barzani: Savaş çıkar Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani, 25 Eylül’deki bağımsızlık referandumunu hiçbir şekilde ertelemeyeceklerini ve engellenmeye çalışılırsa kanlı bir savaş yaşanacağını öne sürdü. France 24’e konuşan Barzani, Irak merkezi yönetiminin IKBY hava sahasını kapatması ya da Erbil’e saldırması halinde sessiz kalmayıp karşılık vereceklerini söyledi. Türkiye’ye de referandumun sonucuna saygılı olma, ErbilBağdat arası müzakerelere arabuluculuk yapma çağrısında bulundu. Türkiye’de sorgulanmış Fransa’da Paris’in Şanzelize Caddesi’nde terör saldırısı yaparken ölen Adam Djaziri (31) isimli Fransız vatandaşının 2016’da birçok kez Türkiye’ye gittiği açıklandı. Paris Savcılığı, yanında çok miktarda altın, mücevher ve silah bulunduğu için Türk yetkililerce sorgulanan Djaziri’nin IŞİD’e biat ettiğini ve Suriye’ye gitmek istediğini belirtti. Djaziri, bu hafta silah ve patlayıcı dolu aracını Şanzelize’de bir polis aracının üzerine sürüp infilak ettirmişti. is‘Ytbeoamkkaseunml ’ Dünyanın en zengin insanlarından oluşan kabinesiyle tartışma yaratan ABD Başkanı Donald Trump, bu siyasetinde kararlı. Iowa’daki mitinginde “yoksul birini” bakan yapmak istemediğini belirten Trump, “Bütün insanları seviyorum, zengin ya da yoksul. Ancak belirli pozisyonlarda yoksul birilerini istemiyorum” dedi. ‘Güneş duvarı’ planı Kampanya döneminden beri Meksika sınırına duvar örüp bedelini Meksikalılara ödeteceğini söyleyen Trump, inşaatın yüksek maliyeti için Kongre’den onay alamayınca yeni bir fikir ortaya attı; duvarı güneş paneliyle kaplayarak maliyeti buradan karşılamak. Trump, Iowa mitinginde “Size henüz kimsenin duymadığı fikrimi açıklıyorum. Güney sınırında çok güneş var, çok sıcak. Duvarı, güneş duvarı olarak inşa etmeyi düşünüyoruz. Dolayısıyla enerji üretecek ve kendi kendini karşılayacak” diye konuştu. ‘BAE ve ABD, işkence yapıyor’ İnsan Hakları İzleme (HRW) örgütü, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Yemen’deki işgal bölgesinde en az iki gizli hapishanesinin olduğunu duyurdu. BAE’nin yüksek profilli tutukluları ise Eritre’deki üssüne götürüp işkenceyle sorguladığı savunuldu. ABD medyasında da Yemen’in güneyinde 11’i BAE tarafından yönetilen18 gizli hapishanede ABD’nin “esirlerin ateşin üzerine konan bir demire bağlanarak çevrilmesi” şeklinde tanımlanan ızgara yöntemi de dahil pek çok yöntemle işkence yaptığı öne sürüldü. ‘çocukları VURUYORLAR’ BM Çocuklara Yardım Fonu UNICEF, Musul’un ‘Eski Şehir’ bölgesinde küçük bir alana sıkışan IŞİD’in kaçan sivilleri engellemek için çocuklarını öldürmeye başladığını duyurdu. UNICEF verilerine göre ülkede beş milyondan fazla çocuk acil yardıma ihtiyaç duyuyor. Kurum, IŞİD’in 2014 yılında ülkenin yaklaşık üçte birini ele geçirmesinden bu yana 1075 Iraklı çocuğun öldürüldüğünü, 1130 çocuğun da yaralandığını açıkladı. Yine aynı verilere göre sadece son altı ayda Irak’taki savaş 152 çocuğun hayatına mal oldu. UNICEF, 18 yaş altındaki en az 231 çocuğun IŞİD ve diğer silahlı gruplar tarafından savaşmaya zorlandığını kaydetti. 845 yıla IŞİD bombası ABD’nin havadan desteklediği Irak güçlerinin geçen ekim ayından beri yürüttüğü Musul’u kurtarma operasyonu sırasında IŞİD kendi simgesi haline gelen cami ve minareyi havaya uçurdu. IŞİD’in sıkışıp kaldığı Batı Musul’un Eski Kent bölgesindeki 845 yıllık Nuri Camii ile eğik Hedba Minaresi, burada örgüt lideri Ebubekir Bağdadi’nin Temmuz 2014’te “halifelik” ilan etmesi sebebiyle ayrı bir önem taşıyordu. ‘Resmi yenilginin ilanı’ Camiye üslenen IŞİD’in bayrağı 45 metrelik “kambur” lakaplı minareye çekilmişti. Irak güçleri, önceki gün 50 metre yaklaştıkları cami ile minarenin IŞİD mi 2014’teki hali. litanları tarafından içine döşedikleri patlayıcıların infilak ettirilmesi sonucu havaya uçurulduğunu açıkladı. Irak Başbakanı Haydar İbadi “IŞİD’in resmi yenilgisinin ilanı” derken Terörle Mücadele Gücü Komutanı Abdulgani Esedi “Tarihi bir suç, korkakça bir iş, umutlarını yitirdiklerinin göstergesi” diye konuştu. ‘Tarihi suç’ ABD’li komutan Joseph Martin “IŞİD, Irak ve Musul’un en büyük ha Eski Kent bölgesinde yüzlerce yıldır yükselen Nuri Camii ile Hedba Minaresi yerle bir oldu. zinelerinden birini yok etti. Bu Irak ve Musul halkına karşı işlenmiş bir suçtur” tepkisini verdi. UNESCO ise saldırının Irak toplumunun savaş yaralarını daha da derinleştirdiğini vurguladı. Tarihi yapıların restorasyonu için uluslararası işbirliği çağrısında bulundu. Irak güçleri tarihi camiyi geri alarak görkemli şekilde zafer ilan etmek istiyordu. IŞİD bunu engellerken yaptığı açıklamada da cami ile minarenin ABD’nin hava saldırısıyla yıkıldığını ileri sürdü. Irak ordusuna göre Musul’da ekimde 6 bin olan militan sayısı 300’e indi. Ancak 100 bin sivil, militanların olduğu bölgede sıkışmış durumda. 1172 yılında inşa edilen Nuri Camii, Musul’un en ünlü Sünni camisi. Adını Nureddin Mahmud Zengi’den alıyor. Musul doğumlu, Oğuzların Avşar boyundan ve Büyük Selçuklular’ın Halep Atabeyi olan Zengi, Haçlılar karşısında bir dizi zafer kazanmasıyla ve İslam dünyasında ikiliğe sebep olan Fatımi Halifeliği’nin 1171’de yıkılmasını sağlamasıyla tanınıyor. Selahaddin Eyyubi de başta Zengi’nin yardımcılarındandı. IŞİD daha önce de Irak ve Suriye’de antik kentlerde yıkımlar yapmıştı. May’e öfke dalga dalga Britanya’nın başkenti Londra’daki Grenfell Tower adlı sosyal konutta en az 79 kişinin hayatını kaybettiği yangınla ilgili ihmal iddiaları, hükümetin bir türlü kurulamaması ve “AB’den sert çıkış”a karşı muhalif parlamenterlerin bir araya gelmesi, Başbakan Theresa May’i dört bir yandan sıkıştırdı. 600 binada aynı malzeme May, Avam Kamarası’nda yaptığı konuşmada Grenfell Tower’da kulanılan cephe kaplamasının yanabilir olduğunun ortaya çıktığını söy ledi. Sözcüsü de bu ucuz kapla manın ülkedeki 600 yüksek bi May nada kullanıldığını itiraf etti. Önceki gün ilan edilen ‘Öfke Günü’ne katılan Londralılar Downing Street’teki başbakanlık konutuna yürü yerek May’in istifasını talep etti. Yan gınla ilgili ilk istifa ise Kensington ve Chelsea Belediye Meclisi’nin idari yet kilisi Nicholas Holgate’ten geldi. Öte yandan, elini güçlendirmek için gittiği seçimde hükümet kuracak çoğunluğu kaybeden May’in Muhafazakâr Partisi, Kuzey İrlanda’nın sağcı partisi Demokratik Birlik’ten (DUP) “çantada keklik” gördüğü desteği halen alamadı. DUP telefona çıkmıyor K. İrlanda’ya 2 milyar poundluk sağlık ve altyapı yatırımı talep eden DUP’un, taleplerinin hükümet programında yer almaması üzerine 36 saat boyunca May’in telefonlarını açmadığı Britanya basınında yer aldı. Suriye’deki yeni dönemeç A BD’nin Irak işgali ile Ortadoğu’da başlattığı savaş 2003’te ‘tamtamlar’ eşliğinde gelmişti. Rejim değişikliği kotarılsa da arzulanan tasarım zaman gerektirdi. Bugün Obama’lı ‘vekâlet savaşı döneminin’ ardından, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin tartışmalı bölgeleri de katarak 25 Eylül’e sabitlediği bağımsızlık referandumu ufukta. Irak’ta resmi bölünme kapıda. Umulan bunun ‘çatışmasız olabilmesi’. Peki bu mümkün mü? Hele de Washington’ın bölge tasarımlarının, sınırın ötesindeki Suriye’de artık ‘tamtam çalınmasına’ gerek bile duyulmayan bir işgali getirdiği düşünülürse? Doğrusu gerçekleşirse şaşırmak icap eder. HHH Washington, Irak’ı uluslararası hukuku alenen ihlal ederek işgal etmişti. Bunun için kitle imha silahları yalanı uydurulmuş, ortaya çıkınca da meşhur ‘demokrasi inşasına’ çark edilmişti. Bu kez topyekun işgal yerine iş tersine çevrilip önce ‘demokrasi inşası’, başarısız olunca ‘kimyasal saldırı’ yalanları kullanıldı. Suriye’de 2011’de sahaya sokulan İhvan’dan El Kaide’ye uzanan vekil güçlere, 2014’te IŞİD markasının eklenmesi eşliğinde yürütülen ‘kirli savaş’ kafi gelmedi. Irak’taki gibi rejim değişikliği olmadı, ama ‘açık kaos’ yaratıldı. O zaman vekiller değiştirildi. HHH Bugün Suriye ve Irak’ta son iki seneye ‘IŞİD markasıyla’ damgasını vuran savaşın sonunun görünmesiyle yeni bir dönemece giriliyor. Bu dönemeçte Suriye’de de tıpkı Irak savaşındaki türden sonuçlar tasavvur edenler eksik değil. Lakin bu pek doğru bir okuma gibi durmuyor. Zira ne koşullar 2003’teki gibi, ne de aktörlerin gücü ve pozisyonları. Suriye çatışmasına müdahil olan bölgenin vekil güçleri Türkiye, Suudi Arabistan, Katar ile Irak işgaliyle Pandora’nın Kutusu’ndan çıkarılmış İran’ın farklılaşan çıkarlarının kesişip çatışması, kimi aktörler için yeni fırsatlar yaratıyor gibi görünse bile... HHH Düz mantık ABD’nin Suriye’de bulunma sebebi, yani ‘IŞİD markası’ ortadan kalktığında çıkıp gitmesini gerektirir. Elbette düz mantık yok. Zira Washington, Suriye’nin egemenlik haklarını çatır çatır çiğneyerek uluslararası hukuku ihlal ederken, aslında ‘R2P’ diye anılan ‘koruma sorumluluğu’ gibi son derece tartışmalı bir unsuru hiç tartıştırmadan de fakto uygulamakta. Yeni dönemeçte tasarımına daha uygun vekilleri de var. Kuzeyde Kürtler ve bazı Arap aşiretlerinden oluşan Suriye Demokratik Güçleri ile güneyde Ürdün’de hazırlanan ‘Yeni Suriye Ordusu’ (YSO). Bu iki güçle çatışmanın üçüncü dönemine hazırlanılıyor. Trump ve şahin ekibinden hareketle bunun İran’ı hedef tahtasına koyacağı bir dönem olacağı anlaşılıyor. Ama önce Suriye sahasının kuzey ve güneydoğu hattına Irak tarafıyla eşgüdüm içinde olabilecek unsurların iyice yerleşmesi icap ediyor. HHH Lakin evdeki hesaplar çarşıya uymuyor. Neden? l Irak işgalindekinin aksine bu kez sahada Rusya var. Rusya tarihsel deneyimlerle sessiz derinden gidiyor, ABD’nin Suriye ordusunu defalarca vurarak yaptığı provokasyonlara gelmiyor. Batılılar ABD ile uçuş güvenliği anlaşmasının sürekli askıya alınmasıyla alay etmekte haklı olsalar bile satranççı Ruslardan zaten fevri hareket beklemek yanlış. Rusların bu çatışmada hep şaşırtıcı hamleyi yapan taraf olduğunu da unutmamalı. l Daha mühimi Irak işgalinden çok farklı boyutlarda var olan İran. Tahran aslında Amerikalıların pek sevdiği ‘önleyici savaşını’ veriyor. Ve başarılar kaydediyor. Suriye ordusunun Deyr ez Zor’a yürüyüşünün önlenememesi, ABD özel kuvvetleri ile YSO’yu çölün ortasındaki El Tanaf’ta çalımlayarak kuzeyden sınıra ulaşıp Iraklılarla birleşmesi son tezahür. 600 küsur km. öteden sallanan Zülfikar füzelerinin Deyr ez Zor’daki IŞİD mevzilerini vurarak yolladığı mesajlar da öyle. HHH Bu resimde Suriye’deki planları tutmayıp kuzeyde payına düşen küçük parça ile yetinse bile denklemi etkileme potansiyelini koruyan Türkiye’nin tercihleri hayati önemde. İşin aslı bu Rusya’dan da fazla ABD ve vekillerinin tasarımları açısından geçerli. Ve tekrarlayalım, 2003 Irak’ıyla 2017 Suriye’si bir değil. ‘Kirli işler’ işten etti ABD’nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesinin dış haberler başmuhabiri Jay Solomon, haber kaynağıyla iş ilişkisine girdiğinin ortaya çıkması üzerine işten atıldı. Solomon’un, haber kaynağı olarak kullandığı İran doğumlu Farhad Azima ile iş ilişkisi geliştirdiği, Mart 2015’te Azima’nın kendi şirketi Denx LLC’nin yüzde 10 hissesini teklif etmesi dahil karanlık işlere girdiği ortaya çıktı. CIA’in yabancı hükümetlere gizli silah teslimatlarında rol alan Azima, Nisan 2015’te gönderdiği epostayla Solomon’dan BAE’ye gidip İran, Suriye, Irak, Yemen içinde casusluk yapacak uçaklar için 725 milyon dolarlık anlaşmayı kabul ettirmesini istemiş. C MY B