Catalog

Cumartesi 7 Ekim 2017 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Dolar iki ayın zirvesinde ekonomi 9 Fed’in faiz artıracağı yorumlarıyla güne yükselişle başlayan ve 3.62’ye kadar çıkan dolar/ TL, ABD tarım dışı istihdam verisi sonrasında 3.63’ü geçti. Avro da 4.2486 ile rekor kırdı Doların ateşi bir kez daha yükseldi. Lira, diğer gelişmekte olan ülkelere göre biraz daha kötü performans gösterirken doların diğer para birimlerine karşı değer kazancına paralel yükseliş isteğini sürdüren dolar/ TL, güne 3.60’ın üzerinde 12 Temmuz’dan bu yana en yüksek seviyesini görerek başladı. Öğle saatlerinden sonra 3.61 seviyelerinde dengelenen kur, saat 15.30’da açıklanan ABD tarım dışı istihdam verilerinden sonra 3.63’ün üzerine çıktı. ABD’de eylül ayında 80 bin kişi artması beklenen tarım dışı istihdam 33 bin kişi azaldı. Ancak piyasa etkisi daha yüksek olan enflasyon bileşeni ortalama saatlik ücretler beklentilerin yüzde 0.3 üzerinde yüzde 0.5 yükseliş gösterdi. Önceki ay verileri de yukarı yönlü revize edildi. Yıllık saatlik ücret artışı yüzde 2.9’a ulaştı. Hissede hafif düşüş Veri sonrasında dolarda değerlenme artarken hisse senetlerinde hafif negatif etki görüldü. Dolar/TL, 3.6368 seviyesine kadar çıkarken Borsa İstanbul’da BİST 100 endeksi yaklaşık yüzde 0.5 düşüşle 103.750 puan seviyesine indi. Öte yandan, dolara karşı son 3 ayın en düşüğüne inen TL, Avro karşısında rekor düşük seviyeye geldi. Avro/TL, 4.2486 ile tarihi rekor kırdı. Teknik açıdan dolar/TL 3.60’ın üzerinde kalıcılık olması durumunda 3.64’ün direnç konumunda takip edileceğini bildiren analistler, olası düşüşlerde 3.55 ve 3.52’nin destek olarak öne çıkacağını dile getirdi. Dolar/TL, Kuzey Irak’taki gelişmelerin yarattığı jeopolitik risk ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) aralıkta faiz artışı yapacağı beklentilerinin kuvvetlenmesiyle üç haftada 3.39’lu seviyelerden 3.59’lara yükseldikten sonra düne kadar bu seviyenin altında sakin bir seyir izliyordu. Bu sakin seyri değiştiren ise önceki gece gece dolardaki değer kazancı oldu. Küresel piyasalarda dolar, ABD vergi reformlarına ilişkin ilerleme beklentisiyle temel para birimleri karşısında yedi haftanın yeni zirvesinde seyretti. ‘Lira’nın performansı daha kötü Türk Lirası son dönemde gelişmekte olan ülke para birimlerine göre bir miktar daha kötü performans göstermeye devam ederken bankacılar genel olarak bu durumu Türkiye’nin jeopolitik risklere olan yakınlığına bağlıyorlar. Tahvil bono pi yasasında ise 10 yıllık gösterge tahvilde dün spot kapanışta ortalama bileşik faiz dün yüzde 11.02 seviyesinden gerçekleşirken iki yıllık gösterge tahvilde ortalama bileşik faiz dün yüzde 11.95 oldu. HSBC’nin değerlendirmesine göre, açıklanan veri nin toplamda ‘güçlü dolarpozitif’ olduğunu belirterek “Euro/ Dolar ’da 1.66601.1680 bandındaki desteğin kırılmasıyla 1.1500 gündeme gelebilir. Altında 1250 dolara, Dolar/TL’de de 3.65’e doğru hareket sürecek görünüyor” denildi. Vergi artışı imajı bozuyor Bozdağ: Artış yüzde 15’in çok üzerinde olmaz Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ, Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde TBMM’ye gönderilen tasarıda planlanan yüzde 40 artışın aşağı indirilmesi için çalışmaların yapıldığını, yüzde 15 civarında öngörülen yeniden değerlendirme oranının çok üzerinde bir artış beklemediğini söyledi. Kanal 24’ün canlı yayınında konuşan Bozdağ, “MTV’de yüzde 15 rutin artış zaten olacak, onun üzerinde artış olacak mı, ne kadar olacak, bunun çalışmasını Maliye Bakanı yürütüyor. Ben MTV’de (yüzde 15’lik rutin artışın) çok üzerinde bir artış olacağını sanmıyorum” dedi. Bütçe açığını ve ekonomik bozulmayı önlemek adına hükümet OVP ile geçen hafta 30 milyar TL’ye yaklaşan vergi artışlarına gitmişti. l Ekonomi Servisi Lira, Moskova borsasına giriyor Moskova Borsası, gelecek seneden itibaren, Rus Rublesi karşılığında Türk Lirası ve Japon Yeni cinsinden de işlem yapılacağını duyurdu. Reuters’a konuşan Borsa yetkilisi Dmitry Piskulov, yenruble kurunun 2018 başında, liraruble kurunun ise 2018’in ortalarında işleme gireceğini söyledi. Piskulov ayrıca Türk Lirası’na geçişte, son dönemde iki ülke arasında devam eden siyasi süreç ve pazar talebinin etkili olduğunu söyledi. Piskulov, “Dış ticaret ve uluslararası ekonomik ilişkileri dolarizasyondan arındırmaya çalışıyoruz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Et üreticisi kazan kaldırdı Ette ithalatın artırılmasına tepki gösteren et üreticileri, Et ve Süt Kurumu’nun da kırmızı et fiyatını düşürmek için, market zincirlerinde reyon kiralayacağını duyurmasının ardından, üretimin biteceğini açıkladı. Kırmızı Et Üreticileri Birliği Antalya Şube Başkanı İlhan Ayhan, asıl çözümün, üreticinin eti ucuz imal etmesi olduğunu vurguladı. Ayhan, “Üreticinin danası var, kestiremiyor. Et ve Süt Kurumu, üreticiye 23 bin TL fiyat veriyor, dananın üreticisine maliyeti 28 bin TL” dedi. l Ekonomi Servisi TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Bilecik, vergi artışının bireysel ve ticari hayatı baskılayacağını, yatırım ortamına yönelik imajı negatif etkileyeceğini söyledi Nevzat Çalışkan İbrahim Yelmenoğlu İpi Tüpraş göğüsledi Fortune 500 10. yıl ödülleri sahiplerini buldu. Türk Telekom ana sponsorluğunda düzenlenen Fortune 500 Türkiye 10. yıl ödülleri Conrad Otel’de düzenlenen ödül töreniyle sahiplerini buldu. Fortune 500 Türkiye listesinin birincisi, 2016’da net satışı en yüksek şir ket olan Tüpraş adına Genel Müdür İbrahim Yelmenoğlu, ödülünü Group Medya Kurucu Ortağı ve Üst Yöneticisi Nevzat Çalışkan’dan aldı. Fortune 500 Türkiye listesinde net satış geliri en yüksek ikinci şirket olan EPİAŞ adına Finans ve Destek Hizmetleri Direktörü Ramis Kulak’a ödülünü Fortune Türkiye Yazı işleri müdürü Şule Laleli verdi. Fortune 500 Türkiye listesinin üçüncü sırasında bulunan Petrol Ofisi adına Strateji ve Regülasyon Direktörü Coşkun Duru ödülünü Fortune Türkiye Finans Editörü Ayfer Yıldız’dan aldı. l Ekonomi Servisi Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik, “Fortune 500 Türkiye 10. Yıl Ödül Töreni”nde ekonominin görünümüne dair değerlendirmelerde bulunarak, verginin devlet bütçesini büyüteceğini ancak ekonomik büyümeyi sağlamayacağını dile getirdi. Bilecik, “Elbette devlet ve toplum arasında güvenlik, eğitim ve sağlık gibi temel ihtiyaçlar için uygulanan toplumsal sözleşmelerin en önemli ödevi şüphesiz vergidir. Ancak vergi artışları bireysel ve ticari hayatı baskılar. Nihayetinde devletin bütçesi artsa da ekonomik büyümeyi sağlamaz” yorumunu yaptı. Bilecik, finansal kurumlar için kurumlar vergisinin yüzde 20’den yüzde 22’ye çıkarılmasının dış dünyada dikkati çektiğini aktararak, “Ağırlıklı olarak yabancı sermayenin olduğu sektörde bu tip ani vergi artışları Türkiye’nin yatırım ortamına yönelik imajını da negatif etkileyecektir” diye konuştu. Normalleşme şart Son yıllarda ülkenin çok talihsiz olaylar yaşadığına değinen Bilecik, “Artık bunları geride bırakmamız ve normalleşmemiz gerekiyor. Güvenlik ve özgürlükler normalleşmeye dönük olarak birbirini tamamlayan öncelikler. Gerçek anlamda kalkınmak istiyorsak ekonominin yanı sıra yargı, vergi, eğitim ve güvenlik dahil olmak üzere kurumlarımızı güçlendirmeliyiz” değerlendirmesinde bulundu. l Ekonomi Servisi Milyoner sayısı 125 bini aştı Hesabında 1 milyon lira veya üzeri parası olan yurt içi yerleşik mudi sayısı 16 bin 517 kişi artarak 125 bin 381’e yükseldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre, Aralık 2016 itibarıyla Türkiye’de hesabında 1 milyon lira ve üzeri parası olan mudi sayısı 108 bin 864 olurken, bu mudilerin bankalardaki toplam mevduatı 715 milyar 313 milyon lira olarak kayıtlara geçti. Milyonerlerin sayısı ağustos sonu itibarıyla 2016 sonuna kıyasla 16 bin 517 kişi artarak 125 bin 381’e ulaşırken, toplam mevduatları da 767 milyar 721 milyon lira oldu. Söz konusu dönemde milyonerlerin mevduatlarının 395 milyar 115 milyon lirası yerel para cinsi, 369 milyar 632 milyon lirası döviz tevdiat hesabı, 2 milyar 974 milyon lirası da kıymetli maden depo hesaplarından oluştu. Milyoner başına düşen ortalama mevduat da 6 milyon 123 bin lira olarak hesaplandı. l Ekonomi Servisi ‘Tütünüme dokunma’ eylemi SELAHATTİN GÖKATALAY Tütün üreticisi, emeğinin karşılığını almak için ülkenin çeşitli bölgelerinde eylem yapıyor. Malatya Doğanşehir’de de hakkını arayan üreticiye CHP de destek verdi. Doğanşehir’de yapılan eylemde konuşan tütün üreticisi Mehmet Efe Dindar, “150 bin kişinin geçim kaynağı olan, hayat damarımız olan tütünü bir gece ansızın torba yasa sıyla elimizden alınıp başkalarına verilmesine karşı çıkıyoruz. Biz haklı olarak çocuklarımızın kaderi, geçim kaynağımız, yaşamımız tütün. Elma zaten 10 kuruş, başka yapacağımız hiçbir şey yok. Belki bazıları bizim için taşkınlık yapıyorlar diyorlardır vallahi billahi istem dışı ne yaptığımızı bilmiyoruz ki. Ruh halimiz iyi değil” dedi. CHP İl Yönetim Kurulu üyeleri, Malatya Doğan şehir ilçe yönetimi ve tütün üreticileri ile birlikte katıldığı eylemde konuşan CHP İl Başkanı Kiraz, “Sizler ‘biz tütünümüze sahip çıkacağız’ dediniz, bizde size desteğe geldik. Çünkü şunu biliyoruz ki tütün Doğanşehir’de, Sürgü’nün, Erkenek’in, Kurucuova’nın, Fındık’ın, Polat’ın tüm Doğanşehir’in ekmeği. Dolayısıyla elma geçen yıl gördük bu yılda göreceğiz maalesef ayaklar altında. l MALATYA Yap‘Mış gibi yapma zamanı...’ Kitlelerin güdülenmesi, en güçlüsü kör inançların peşinde kul köle yaparak, güce biat ettirerek haklarına, çıkarlarına ters kullanılabilmeleri, insanlık tarihi kadar eski. İnsanlığa ödetilen ağır bedellerin üzerine, dünyayı tüm canlıları ile birlikte yaşanamaz kılmak.. İçine düşülen kaos, karabasanı geri dönüşü olamayacak bir veri olarak kabul edip, başka dünyalara kaçma arayışları ya da başka bizden akıllı uzaylıların dünyadan gelebilecek kötülüklere karşı bir an önce yok edilmesi senaryolarını tartışmak... Ayağımızı yere basmaya çalışarak görmezlikten gelip kendi güncellerimizin sorunlarına, karabasanlarına dalsak deyince de.. Yap“Mış gibi yapma zamanlarını...” yaşamakta olduğumuz, gerçeği üzerinden gerçek yaşananları öğrenebilme, canımızı, yaşamımızı, geleceğimizi, bildik ne kadar anlamlısı varsa değerlerimizi, önceliklerimizi kurtarma çırpınışları karabasanımız oluyor... Önceki gün önce saf saf, ciddiyetle Meclis görüşmelerinin canlı yayınından neler olup bittiğini anlamaya çabaladım.. Aynı anlarda sosyal medyadan, Çince gibi içeriklerini kavramakta zorlandığımız tartışmaların, ilgili meslek uzmanlıkları, kimi düzgün hakların savunuculuğunda öncülük yapmış, güvenilir toplumsal, siyasal örgütlenmelerin, somut verilerle açıklamaları yağmaya başladı.. Hillesi, hurdası yok.. 16. yılına girilen İktidarlarının eğitime ilişkin raporları, istatistikleri bir bütünlük içinde, en çok çocuklarımızın yeni kuşakların geleceklerinin nasıl da karartıldığını ortaya koyuyor. Müftülerin şeriat değerleri üzerinden nikâh kıydırma yetkileri yetmedi, derslere girdiler, yakında ameliyatlara da girecekler. Okullarda Diyanet’in hazırladığı program çerçevesinde müftülükçe görevlendirilen kişilerin ders vermesi, veliler için Kuran kursu açılması, anaokullara giriş için bile protokol imzalanması.. Erken okul terk oranı, erken yaşta evlenme, kız çocuklarının okula gönderilmemesi doğrudan ilişkileri çarpıcı veriler. İlköğretim düzeyinde bile okullaşma oranı düşmüşken, eğitimde içerik, kalite yerlerde.. HHH Bütçe delik deşik, vergiler silaha. Saray odaklı hesaplanması bile yasaklı, saklı harcama kalemleri, kayıtlara geçmiş olabilen boyutlarıyla dahi dudak uçuklatıcı. Aile bütünlüğünün güçlendirilmesi sloganıyla, kadını dudak uçuklatan yeni düzenlemeleriyle korumasız, en güçsüz hallere, erkek şiddetine terk eden.. Şeytana pabucunu ters giydirecek yeni geriye gidiş düzenlemelerini en çarpıcı örnekleriyle kamuoyuna açıklamaya çalışan kadın hakları savunucularının Meclis’e ulaşabilen temsilcilerine bile Meclis’e giriş en şiddetli biçimde engelleniyor. Kadın için yılların savaşımı kazanılmış pek çok yaşamsal hak “Mış” yöntemli okus pokuslarla yasalardan bir bir ayıklanmış oluyor... Kadına yönelik şiddet yüz kızartıcı boyutlarda katlanmışken, kadının şiddete karşı korunmasındaki bugüne kadar çok da bir işe yaramamış önlemler lüks sayılarak, erkek şiddetine kucak açılıyor. Yetmiyor aile danışmanlık hizmetleri bile Diyanet İşleri’ne, tek mezhepli inanç örgütlenmesine teslim edilmek isteniyor. Tek adam iradesine, tek mezhep inancı üzerinden teslim edilmeye kalkışılan, akıl alır gibi olmayan, her koldan siyasal İslamcı, cemaatçi yeni saldırılarla atakların gündeme sokulduğu satır arası torba yasalar maddelerinde neler neler yok ki.. İnsan, talanın kimi kamu alanları, yaşamsal değerler için geçerli olamayacağına inanmak istiyor. Maddeler içine sokuşturulmuş satır aralarına bile gelen şok vurgun yağma kapılarından birkaç örneğe olsun bakmamak olur mu? Tek adam bağlanmış otoriter modelde, bakanlıklar, ilgili uzmanlık kurumları olmazsa olmaz görevlerini yapmazlarsa... Yani yaşamsal değerde çevre yağmasına konu olacak vurgunlar için ÇED raporlarını zamanında hazırlamazlarsa, talanın önü istenilen yandaşlara kolaylıkla açılıyor... İşte size bir başka sonuç çığlığına örnek: Halkımızın elinde kalmış son varlıkları Türkiye Taş Kömürü ile Türkiye Kömür İşletmeleri de elden gidiyor.. 912 bin kişi takibe düştü Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin, Negatif Nitelikli Bireysel Kredi ve Kredi Kartı Ağustos 2017 Raporu’na göre; yılın ilk sekiz ayında, bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe intikal eden kişi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.1 artarak 499 bin kişi oldu. Öte yandan, bireysel kredi veya bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal eden toplam kişi sayısı yılın ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.6 artarak 912 bin kişi oldu. l Ekonomi Servisi Altın ithalatı dörde katlandı Bu yıl Türkiye’nin altın ithalatı hız kazandı. Eylülde altın ithalatı bir önceki yılın aynı dönemine göre dörde katlandı. Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası verilerine göre, ağustosta 23.5 ton olan altın ithalatı, eylülde yüzde 21 artarak 28.5 tona yükseldi. Türkiye’nin altın ithalatı eylülde geçen yılın aynı dönemine göre 4 katına çıktı. l Ekonomi Servisi C MY B