Catalog

DUNYA Salı 20 Eylül 2016 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ 7 SEÇİMLERDE AĞIR YENİLGİ Merkel’in pişmanlıkları Suriye’de bir ateşkes daha çöküşte Beş yılı aşkın süredir devam eden Suriye savaşında çözüme yönelik umut olarak görülen ABDRusya anlaşması can çekişiyor. Taraflardan karşılıklı suçlamalar yükseliyor KARŞILIKLI ATIŞMA Power’a ‘birlikte Suriye’ye gidelim’ önerisi Rusya Dışişleri sözcüsü Maria Zakharova, “Beyaz Saray’ın IŞİD’i koruduğu” yönündeki sözlerinden “utanmasını” söyleyen ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Samantha Power’a zehir zemberek bir yanıt verdi. “Sevgili Samantha Power, ‘utanma’ kelimesinin anlamını öğrenmen için Suriye’ye gidip halkla konuşmanı öneririm” diyen Zakharova, “Gel beraber gidelim, hiç korkma. Ben varken kimse kılına dokunamaz. Tabii sizinkiler ‘kazara’ yanlış hedefe saldırmazsa” diye ekledi. ABD’NİN ‘DOST ATEŞİ’ Bu kez de Afganistan’da ‘yanlışlıkla’ vurdu ABD liderliğindeki koalisyonun Suriye’de hükümet güçlerini “yanlışlıkla” bombalamasının yankıları sürerken ABD’nin bu kez de Afganistan’da “yanlış hedefi” vurduğu haberleri geldi. Uruzgan’da bir kontrol noktasına ABD insansız hava araçlarının gerçekleştirdiği saldırıda 8 Afgan polisinin öldüğü bildirildi. Uruzgan polis şefi, “Bayraklarımız 800 metre uzaktan görünüyordu” diyerek ABD’den gelen “dost ateşine” tepki gösterdi. Taliban’a karşı Afgan ordusuna destek vermek için Afganistan’da bulunan ABD’nin üst düzey bir komutanı, “18 Eylül’de, Tarin Kot’ta bir hava saldırısı gerçekleştirdiğimizi teyit edebilirim. Uluslararası Afganistan Savunma ve Güvenlik Güçleri’ne bir tehdit algılandı. Saldırganların kim olduğunu tespit etmiş değiliz” dedi. RİYADTAHRAN GERİLİMİ Amerikan basını üzerinden söz düellosu İran ve Suudi Arabistan arasındaki söz düellosu bu kez ABD gazeteleri üzerinden ilerliyor. İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif’in geçen hafta New York Cubeyr Times gazetesinde yayımlanan ve Vahabiliğin terörün kaynağı olduğu yazısına yanıt Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el Cubeyr’den geldi. El Cubeyr, Wall Street Journal gazetesi için kaleme aldığı yazıda İran’ın terörün bir numaralı destekçisi, 1979’dan beri çok sayıda terör saldırısından İranlı hükümet yetkililerinin sorumlu olduğunu savundu. Cubeyr, “İran gerçekten terörle mücadele etmek isteseydi, buna İran’da bulunan Kaide liderlerini teslim ederek başlayabilirdi” diyen Cubeyr, Kaide lideri Bin Ladin’in oğlu Saad ile örgütün operasyon şefi Seyfül Adil’e yönelik İran desteğinin olduğunu belirtti. Onların İran’da bulunduğuna atıfta bulundu. ABDöncülüğündeki koalisyon jetlerinin “yanlışlıkla” Deyr Deyr ez Zor’da Suriye ordusunun vurulduğu bölgeye giren IŞİD ez Zor’da Suriye askerlerini bomba militanlarından biri, lamasının ardından zorlu müzakere askerlerin cansız ler ve büyük umutlarla geçen pazartesi yürürlüğe konan MoskovaWashington bedenlerine basarak poz verdi. anlaşması çökme noktasına geldi. Dün akşam Suriye haber ajansı SANA, “Su riye ordusu, ABDRusya anlaşması çer çevesinde 12 Eylül’de akşam saat 7’de başlayan ateşkesin bittiğini duyurdu” haberini geçti. Ordunun bildirisinde dan çelişen açıklamalar yaptı. muhalif grupların anlaşmanın tek bir Suriye ordusunun ateşkesin bittiği çı hükmüne dahi uymadığı, ateşkesi 300 kışının ardından ABD Dışişleri Bakanı kez ihlal ettiği, bu süreci yeniden silah John Kerry’nin Suriye’de RusABD işbir lanmak için kullandığı belirtildi. liği için şartların yerine getirilmediği, AFP’nin Halep’teki bir muhabiri, or Moskova’nın ateşkes konusunda üze dunun açıklamasının üzerinden iki sa rine düşen yükümlülüklerini yapmadı at geçmeden isyancıların elindeki do ğı sözleri gündeme düştü. Ancak buna ğu mahallelerine yönelik topçu ve hava karşın Kerry, anlaşmaya açık kapı bıra saldırılarının başladığını bildirdi. Rusya karak üzerinde çalışmayı devam ettir Savunma Bakanlığı da militanların sal mek istediklerini de ekledi. dırıları yüzünden Halep’in güneybatı Bu açıklamaları öncesinde ise sından sürdürdüğü canlı yayını durdur Kerry’nin dün konuyla ilgili ilk demeci mak zorunda kaldığını, kameralarının ateşkesin “kırılgan olmakla birlikte sür hasar gördüğünü duyurdu. düğüydü.” BM zirvesi için New York’ta Kerry: Şartlar yerine gelmedi bulunan Kerry, “Ateşkes dün gece oldukça iyiydi, kamyonlar da 8 ya da da Ateşkes için ilk etapta belirlenen bir ha çok noktaya ilerliyor” diyerek insani haftalık süre dün dolarken gözler Rusya yardımın nihayet yola çıktığını açıkladı. ve ABD’ye döndü. Zira daha önce ateş Ateşkesi uzatmaya çalıştıklarını doğ kesi 48 saat uzatma konusunda uzlaşan rulayan ABD Dışişleri sözcüsü John taraflar, Deyr ez Zor saldırısının ardın Kirby, Şam’ın anlaşmaya uymasını sağ lamakla yükümlü Rusya’dan Suriye ordusunun açıklamasıyla ilgili tutumunu netleştirmesini beklediklerini söyledi. Sözcü yardımcısı Mark Toner ise ABD, Rusya ve Suriye barış sürecindeki diğer önemli oyuncuların bugün New York’ta bir araya geleceğini, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın aralarında olduğu 20 kadar ülkeden oluşan Uluslararası Suriye Destek Grubu dışişleri bakanlarının durumu değerlendireceğini açıkladı. Anlaşmanın bir diğer aktörü Rusya’dan ise isyancıların ateşkes ihlallerine işaret edildi. Rusya Savunma Bakanlığı “Suriye ordusunun tek taraflı ateşkes yürütmesi anlamsız” dedi. IŞİD kuşatması altındaki Deyr ez Zor’a cumartesi düzenlenen hava saldırısı Şam’a göre 83 askerin ölümü ve 100’den fazlasının yaralanmasına yol açmış, cihatçılar kentte önemli mevzileri ele geçirmişti. Esad: Alçak saldırganlık Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, “Alçak Amerikan saldırganlığı” olarak nitelendirdiği saldırının dünya güçlerinin Suriye’deki teröristlere verdiği desteğin son örneği olduğunu savundu. Öte yandan, Avustralya ve Danimarka’nın ardından Britanya da saldırıya kendi savaş uçaklarının da katıldığını açıkladı, Suriye ordusunun bilinçli hedef alınmadığı savunuldu. Irak’ta Felluce’nin IŞİD’in elinden alınmasının ardından bölgeye sivillerin dönüşü başladı. Bağdat’tan yine Musul çıkışı Bağdat yönetiminden bir kez daha Türkiye’nin IŞİD’e karşı önümüzdeki dönemde yapılması beklenen Musul operasyonuna katılmaması yönünde sert çıkış geldi. İran’ın Fars Haber Ajansı’nın haberine göre, Venezüella’da düzenlenen Bağlantısız lar Hareketi liderler zirvesinde gazetecilerin sorularını cevaplayan Irak Dışişleri Bakanı İbrahim Caferi, “Türk yetkililerin Kuzey Irak’ta Suriye’nin kuzeyinde yaptıkları gibi askeri operasyon yapmak istedikleriyle ilgili sözlerini hayretle karşıladıklarını” belirtti. Ca feri, Türkiye’nin Irak topraklarında Bağdat yönetimi ile koordinasyon yapmadan düzenleyeceği her türlü askeri operasyona kesinlikle karşı olduklarını bildirdi. Irak Başbakanı İbadi de daha önce “Türkiye’nin Musul’a müdahalesi büyük bir savaşa yol açar” demişti. Şüpheli vuruldu Manhattan patlaması şüphelisi Rahami çatışmada ele geçirildi BM Genel Kurulu zirvesine ev sahipliği yapan ABD’nin New York kenti hafta sonundan bu yana saldırı haberle riyle sarsılıyor. Kentte güvenlik önlemleri artırılır ken yetkililer bombalı düzenekler le bağlantılı olduğu şüphesiyle Fede Şüpheli Rahami ral Soruşturma Bürosu (FBI) tarafın yaralı yakalandı. dan hakkında arama emri çıkarılan Afgan doğumlu ABD’li Ahmad Khan mıyla etkisiz hale getirilmeye çalışılır Rahami’nin (28) yakalandığını duyur ken patladığını açıkladı. Saldırılarla bağ du. Rahami’nin kaçmaya çalışırken lantılı olarak 5 kişi gözaltına alındı. New ateş açtığı, polis tarafından vuruldu York’u alarma geçiren bomba düzenek ğu, iki polisin de yaralandığı belirtildi. lerinin yanı sıra önceki gün Minneso Manhattan’da cumartesi akşamı dü ta eyaletinden de Somali asıllı bir kişi düklü tencereye yerleştirilen bomba nin AVM’de 8 kişiyi bıçakladığı habe lı düzeneğin patlamasıyla 29 kişi yara ri gelmiş, IŞİD saldırgan için “askeri lanmış, yakınlarda patlamamış benzer miz” açıklaması yapmıştı. Başkanlık bir düzenek bulunmuştu. Ardından ön seçimlerinin Cumhuriyetçi kanattan ceki gece bir tren istasyonunda bomba adayı Donald Trump ise Beyaz Saray’ı lı paket bulundu. New Jersey polisi, şüp “IŞİD tehdidini küçümsemekle” suçla heli çantadaki düzeneğin robot yardı dı, “başka saldırılar olabilir” dedi. OBAMA’DAN TOPLUMSAL CİNSİYETÇİLİK UYARISI ABD Başkanı Barack Obama, toplumsal cinsiyetçiliğin Demokrat başkan adayı Hillary Clinton’ın kam panyasını baltalıyor olabileceğini söy ledi. New York’ta partisinin bağış et kinliğinde konuşan Obama, “Hiç ka dın başkanımız olmamasının bir se bebi var, toplum olarak güçlü kadın ları görmenin ne demek olduğuy la hâlâ cebelleşiyoruz” diye konuş tu. Siyahi seç menlerin Clin ton için sandı ğa gitmemele rinin “mirası na kişisel haka ret” olacağını sa vunan Obama, Clinton’ın Cum huriyetçi rakibi Donald Trump için de “Başkan olacak kalifiyede değil” dedi. Obama, Clinton’ın kampanyasına destek veriyor. Berlin eyalet seçimlerinde partisi Hıristiyan Birlik’in büyük hayal kırıklığı yaşamasının ardından Almanya Başbakanı Angela Merkel, hatalar yaptıklarını kabul etti. 2015 yazından önce sığınmacılara yönelik atılması gereken adımlar konusunda geç kalındığını söyleyen Merkel, “Eğer yapabilseydim zamanı geri almak isterdim” dedi. Almanya’ya yönelik sığınmacı akınının bir süre kontrolden çıktığını belirterek, yine de o zaman aldığı kararların arkasında olduğunu vurguladı. Merkel, sığınmacı politikasında ihtiyacı olanlara kapıları kapatma gibi bir politika değişikliğine gitmeyeceğini de belirtti. Önceki günkü seçimlerde sandıktan birinci parti Sosyal Demokrat’lar (SPD) çıkmıştı. Katılımın yüzde 66 dolayında olduğu seçimlerden SPD yüzde 21.6 oy alırken aşırı sağcı AfD’nin ise yüzde 14.2’lik desteğe ulaşması dikkat çekti. CDU’nun oy oranı ise yüzde 18’de kaldı. Türkiye asıllı 8 vekil Seçimlerde parlamentoya 8 Türkiye kökenli vekil girmeyi başardı. SDP’den Dilek Kolat, Ülker Radziwill ve Derya Çağlar seçildi. Yeşiller’den de 3 Türkiye kökenli eyalet meclisine girdi. Hıristiyan Demokrat Birlik’ten ise geçen dönemde Eyalet Sağlık Bakanlığı’nda müsteşarlık görevinde bulunan Emine DemirbükenWegner parlamentoya girdi. Sol Parti’den de Hakan Taş 2. kez seçildi. AfD lideri Petry (solda) seçim sonuçlarını partisinin önde gelen isimleriyle birlikte basına değerlendirdi. Duma’da Putin rakipsiz Rusya’da parlamentonun alt kanadı Duma’da önceki gün yapılan seçimlerde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in hamisindeki Birleşik Rusya partisi yüzde 54.2 oy aldı. Oyların yüzde 98’inin sayıldığını söyleyen Seçim Komisyonu, Komünist Parti’nin yüzde 13.4, Liberallerin ise yüzde 13.12 oy aldığını açıkladı. Buna göre, önceden Duma’nın 450 koltuğundan 238’ine sahip olan Birleşik Rusya, koltuk sayısını 343’e çıkardı. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Birleşik Rusya’nın elde ettiği ezici üstünlüğün, halkın Putin’e olan güvenini gösterdiğini söyledi. Putin’in seçim yorumu da “Büyük belirsizlik ve riskler karşısında insanlar istikrarı seçti” oldu. Putin’i açıkça eleştiren tek grup olan liberal cepheden muhalefetin adayları, yüzde 5 barajının altında kalarak Duma’ya giremedi. Koltuğunu kaybeden muhalif siyasetçi Dimitri Gudkov, “Şimdi asıl soru, tek partili bir parlamentoyla nasıl yaşayacağımız” ifadelerini kullandı. Putin, seçimi Birleşik Rusya’nın lideri Başbakan Medvedev ile takip etti. İsrail NATO’ya yerleşti İsrail, Türkiye’nin vetosunu kaldırmasının ardından Brüksel’deki NATO karargâhında temsilcilik açma arzusunu nihayet gerçekleştirdi. İsrail’in AB Büyükelçişi Aharon LeshnoYaar, cuma günü itimatnamesini sunduğu NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile yeni bir Ortak Eylem Planı hakkında görüştüklerini belirterek “NATO’da daimi misyon açması, İsrail’in bölgede barış ve istikrarı savunmada oynadığı rolü yansıtmaktadır” dedi. 2010’daki Ma vi Marmara baskınının ardından ittifak üyesi olmayan İsrail’in Akdeniz’deki tatbikatlara katılmasına itiraz eden Türkiye, haziranda Gazze ambargasunun kaldırılması talebinden caya rak ikili ilişkileri normalleştirdi. C MY B