Catalog

‘Dündar ve Gül’e sonsuz saygım var’ “Kabul edilmez bir durum. Size ve bu iki beyefendiye sonsuz saygım varburada kalıp inandıklarınız için dik durma cesaretini gösterdiğiniz için. Korkutucu olan Avrupa’nın güya temsil ettiği şeyin tam tersi bir yerde olup geriye gidiyor olmasıdır.” Pazar 24 Ocak 2016 EDİTÖR: CEREN ÇIPLAK TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Chopin: Nostalji n Bazı bestekârların ismini vereceğim. Siz de ilk çağrışım yapan kelimeyi söyleyin lütfen. Mozart: Geçicilik Prokofiev: Mekanik Stravinsky: Parlaklık Erik Satie: Artisan sanatı Bach: Evrensellik Seçmek zor. Chopin: Nostalji Liszt: İhtişam ve Mistisizm Tchaikovsky: Trajik Brahms: Çok zor çünkü o kadar çok şey ki. Aşk diyeceğim. 19 inser için geld İstanbul’a ko umuz piyanist, uğ ğinde buluşt log Hélène Grio th e ve ar yaz rmans sanatçı rf e maud “P o anı yaşamak ede sı olarak sahn nın aklı kendinin sa İn li. m e ön Ne şmanı olabilir. en büyük dü te formülü bulzaman, ‘hah iş arıyor” dediğidum, bu işe y ve rutinlere llere niz anda ritüe ğinden az ya da re düşebilir, ge bilirsiniz” diyor. çok vere lığa karşı sava Sanat bağnaz u iyileştirebiluh şabilir mi?: “R a diğer konuda am n si r diği ke çünkü insanla emin değilim rden yoksun le en temel şey acağı pek bir ap y ın at ise san lık n hakları, sağ şey yok. İnsa temeller olm ve vb. belli kuru sanatın gücünn duktan so ra em vurabiliriz.” den d ‘İnsanın aklı ğada oluyor. Şehir hayatının sağırlaştırıcı gürültü patırtısından çok daha fazla oluyor. Kimi bestekârların mektuplarını okuyunca çılgın yaratıcı süreçlerinde benzer şeyler görüyorsunuz: Ormana çıkıp yürüyorlar, döndüklerinde her şey yazılmış oluyor. Her şey kafalarında, sizin çok güzel bir şekilde söylediğiniz gibi rüzgarın yaprak hışırtıları arasından fısıldayışıyla geliyor. Bu elbette bu Kartezyen kafa yapısına çok soyut geliyor. Ama düzenli olarak pek çok yaratıcının başına geleni de inkâr edemezsiniz. Dolayısıyla bu süreci tam olarak anlamadığınızı ve küçük evrenimizin ötesinde bir şey olduğunu kabullenmek lazım. n Sizin gibi ben de Rus edebiyatına meraklıydım ve pek çok romanın büyük bir çaresizliğin ürünü olduğunu düşünüyordum. Bugün bu yıkım ve umutsuzluğun sanatta aynı PELİN BATU kendinin düşmanı olabilir’ değişken bir çevrede sürdürebilirliği sağlıyorlar. Bizim için çok geç, onları taklit edemeyiz. Mesela prematüre bir bebek olduğunuzu düşünelim; o bebeği hayatta tutmak için hiçbir şeyden kaçınılmıyor. Oysa doğada olsa ölürdü. Aynı şey hastalar ve ihtiyarlar için de geçerli. Ama böyle konuşamazsınız çünkü adeta bir canavar olarak algılanırsınız. Oysa etiğin temel sorunlarından biridir; bireyi toplumun önüne mi koyuyorsunuz arkasına mı? Çok çok ince bir çizgi bu. Ve her iki taraf da suiistimal edebilir. élène Grimaud İstanbul’a geldiğinde İş Sanat’taki arkadaşlar birbirimizle iyi anlaşacağımızı düşünmüşler. Hakikaten de öyle oldu. Onun New York’un kuzeyinde onlarca kurt ile yaşadığını okuyunca benzer bir ruh ile karşılaştığımı anladım. Musiki ve hayvanlar ile ilgili sohbetimiz başladı ve birbirimizin ormanlarını ziyaret sözüyle bitti. n Nasıl olduysa bir sene içinde hayatımda pek çok kurt belirdi. Son olarak da siz! Bu tesadüfler tuhaf değil mi? Tesadüf diye bir şey yoktur. Bazen, adını koyamadığınız kendi hayatı olan Sahnede anı yaşamak tanımlanamayan olgular vardır. Yeten Seymore Bernstein ile ilgili harince şanslıysanız bazı şeyler bir ararika bir belgeselde kariyerinin bir ya gelir ve siz de bunu görürsünüz. noktasında o kadar heyecanlanmaya n Sizin de hayatınıza bir kurdun başlamış ki artık sahnede piyano çatesadüfi bir şekilde girdiğini ve sonlamaz olmuş. Sahra onlar için savaşne heyecanı hakmaya başladığınızı kında ne düşünüöğrendim. Kurtlaryorsunuz? la ilgili hikâyeleri Bence olmazsa ve mitolojileri inolmaz. Adrenalinin celediniz mi? harika bir kaynak Hem de çok, özelolduğunu düşünülikle de ilk kitabım yorum. Duyularıiçin. Bu hikayeler nızın keskinleşmehayvanı en ilginç si lazım. Sahneye, kılan şeylerden biprova odasına çıri. İnsanların algıkar gibi çıkamazsısı ve onların varolunız. Öyle yaparsaşu arasında öyle denız birilerini kanrin bir ayrım var ki, dırmış olursunuz. bu da telef olmalan Bir nevi marına neden oluyor. kine, bir otomaKurt sorunsalı aston olmak... lında bir PR mesePerformans salesi. Kulağa aptalca natçısı olarak sahgelebilir ama bu bir nede anı yaşabakış açısı meselemak önemli. İnsasi. Bu hayvan insannın aklı kendinin lar için tehlikeli de “Sahneye çıkıyorsanız egonuzun güçlü olması gerekiyor, yoksa ezilirsiniz.” en büyük düşmanı ğil. İnsanı av olarak olabilir. Ne zaman, algılamıyor. Buragüçte yansıtılamadığını düşünüyo“hah işte formülü buldum, bu işe yarıda mantıksız bir korku unsuru var ki, rum. Sizce neden? yor” dediğiniz anda ritüellere ve rutinmitolojiye dayanıyor demek istemiyoÇok enteresan bir gözlem ve ben lere düşebilir, gereğinden az ya da çok rum çünkü özü onlar bizden çok daha de bilmiyorum. Belki çok fazla seçeverebilirsiniz. iyi biliyordu... neğimiz olduğundandır. Geçenlern Notaları renk olarak görebilin Roma mitolojisine bakmak yeter! de bir müzik eleştirmeni benimle röyorsunuz (Synesthesia). Nasıl oluAynen. Kısacası, mitolojinin saptıportaj yaparken bir Fransız olarak Pa yor, mesela kurtların ulumasında rılmış tarafı olan dinler insanları maris bombaları ve Charlie Hebdo saldıda renk beliriyor mu? nipüle edip onları sömürür ve yaprılarını nasıl değerlendirdiğimi sorHayır. Belki Barok fikri olan her tıtırmak istediğini yaptırır. Bundan en du. Sonra da Batı dünyasının hiçbir nının kendi duygusal kimliği fikriyle çok mustarip olmuş cinslerden biri önleminin doğru olmadığını söyledi. örtüşüyor. Ön plana çıkan renk, tonlade kurttur. Kurtların sütten çıkmış ak Ben ona, sizin cevabınız ne dedim. O, manın rengi oluyor. kaşık olduğunu da söylemeyeceğim. “her kesime karşı sevgi” gibi bir şeyn İstanbul’da Mozart ve Bach çalDolayısıyla, çobansanız sürünüzü koler söyledi. dınız. İki parçanın renkleri neydi? rumak için belli önlemler almanız geİkisinde de mavi ağırlıkta çünkü ikirek. Her yerde gördüğümüz bir prob‘Merhametli olmalıyız’ si de Re Minör ve benim için Re Milem de tembellik. İnsanlar o kadar n Geçen gün Forbes’da 67 insanın nör koyu mavi. Si Bemol’e geçince saalıştılar ki ödenek alıp hiçbir sorumgelir dağılımının 3.5 milyar insana rarıyor, Sol Minör olunca koyu yeşil luluk almak zorunda kalmıyormuş gi tekabül ettiğini okudum. oluyor. bi yaşıyorlar. Her mesleğin belli meAşırılıklar kişisel yaptırımlar ve ahn Kırmızı yok mu? suliyetleri var. Dolayısıyla, kamu aralak ile çözülebilir. Her şeyi devletlerÇok az. Birkaç defa La ve La Minör zisinde hayvanlarınızı otlatıp işinize den beklememeliyiz. Yeterince merolunca. gelmediği için o toprağın asıl sahiplehametli ve cömert olmamız lazım. Her n Babam klasik müzik tutkurinden arındırılmasını istiyorsanız bu sistemde yolsuzluk baki, sistemi kennuydu ve en sevdiği bestekâr miyopik bir tavırdır. Sadece çevre açı di çıkarları için kullananlar hep olaBeethoven’dı. O yüzden son anlarınsından değil etik açısından da. caktır. İlk taşı atmak kolaydır ama da ona Pastoral çaldım çünkü onu n Goethe ve Bach gibi sanatçılar, asıl gerisini getirmek elzem. hasta yatağında ormana götürmek ormanlarda uzun yürüyüşlere çın Çağın salgınının narsisizm olistedim. Siz de bir parçayı çalarken karak ilham bulurlarmış... Sanki ilduğu söyleniyor. Çare ne? sahneler gözünüzde canlanıyor mu? ham perileri yaprakların arasından Merhamet ve empati. Sahneye çıParçasına göre değişiyor. Kimi mübir şeyler fısıldarmış. Siz nasıl ilkıyorsanız egonuzun yeterince güçzikler çok görseldir. Kimileri salt duyham buluyorsunuz? lü olması gerek, yoksa ezilirsiniz. Ben gu ya da Fransızca da dediğimiz gibi Alman Romantik hareketinin “doğa lik duygusu lazım ama bir taraftan da état d’ame (ruh halini) yansıtır. nın en büyük ilham kaynağı” olduğu bestekârın dünyası ve seyirci arasında n İstanbul’da çaldığınız parçalar ilkesini izleyenlerdenim. Çoğu görsel medyumsunuz. Enerjinin geçişini sağ görsel müzik miydi? sanatçı, yazar ve bestekâr çıkıp doğalayıp duyguların yolculuğuna önayak Hayır. Bach benim için çoğunlukla dan güç bulmuş, kendi merkezleriyle oluyorsunuz ki bunun için de ego lasoyuttur. Bach’ta aynı anda her şey ve yakınlaşıp doğa kaynağından beslenzım. Anlayacağınız ince bir çizgi var. hiçbir şey olabilen bir evrensellik var. miştir böylece kendilerini başka sesn Hayvanlardan ne öğrenebiliriz? Yoga gibi, mantra gibi insanı bir trans lere açmışlardır ki, bu bence en iyi doÇok şey ama en önemlisi hayvanlar, halinde tutuyor. H ‘Kurt, insanı av olarak algılamıyor’ Hélène Grimaud, New York’un kuzeyinde onlarca kurt ile yaşıyor, “Kurt sorunsalı aslında bir PR meselesi. Kulağa aptalca gelebilir ama bu bir bakış açısı meselesi. Bu hayvan insanlar için tehlikeli değil. İnsanı av olarak algılamıyor” diyor. C M Y B