Catalog

Cumartesi 23 Ocak 2016 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr Roman, öykü, deneme ve çevirileriyle, yapısal ve göstergebilimsel çalışmalarıyla tanınan yazar ve bilim insanı, gazetemizin eski yazarı Tahsin Yücel dün hayatını kaybetti. EDİTÖR: CEREN ÇIPLAK TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Murathan Mungan ‘defter’i ile Kadıköy’de adıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi sanat etkinliklerine bu hafta Murathan Mungan söyleşisi ile devam ediyor. CKM’de bugün saat 14.00’te yapılacak “Yazdıklarımın Etrafında” konulu söyleşi etkinliğinde Murathan Mungan yeni kitabı “Harita Metod Defteri”ni ilk kez Kadıköylülere anlatacak. K ‘Tuonela Kuğusu’ ve senfonik danslar... ilkent Senfoni Orkestrası bugünkü konserinde Schnittke, Sibelius ve Rachmaninov’un eserlerini seslendirecek. Bilkent Konser Salonu’nda saat 20.00’de başlayacak konseri, Alman şef Sebastian LangLessing yönetecek. LangLessing dünya çapında pek çok saygın konser salonunun ve operanın aranan konuk şefi. Konserin solisti Berlin Filarmoni’nin viyola grup şefi Naoko Shimizu Schnittke’nin Viyola Konçertosu’nu seslendirecek. Konserin ikinci yarısında BSO Sibelius’un başyapıtlarından biri olan “Tuonela Kuğusu” ile Rus besteci Rachmaninov’un son eseri Op.45, Senfonik Danslar’ı yorumlayacak. (www.bso.bilkent.edu.tr) Dilin centilmen emekçisi CEL Ü Y N İ S H A T HAYATA VEDA ETTİ 19 B Proust, Camus gibi çok sayıda Fransız yazarını Türk okurlarına tanıtan Tahsin Yücel, bugün Şişli Camisi’ndeki öğle namazının ardından Yeni Ayazağa Mezarlığı’nda toprağa verilecek ürk dili ve edebiyatının ‘şövalye’ emekçisi, Cumhuriyet’in bir dönemine ışık tutan kıdemli kalemi Tahsin Yücel, dün hayata veda etti. İstanbul Şişli Camisi’nde öğlen kılınacak namazın ardından, Yeni Ayazağa Kabristanı’ndan bugün uğurlanacak Yücel, 17 Şubat 1933 yılında Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde doğdu. 1945’te yatılı öğrenci olarak Galatasaray Lisesi’ne girdi. Lise mezuniyetinin ardından, Varlık dergisi ve Varlık Yayınları’nda çalışmaya başladı; İstanbul Üniversitesi Fransız ve Roman Filolojileri kürsüsünde 19551960 arasında öğrencilik yaptı. 17 Nisan 1961’de asistan olarak aynı bölümde çalışmaya başladı. 26 Ocak 1965’te ‘l’Imaginaire de Bernanos’ konulu doktora tezini sunarak, Can erok T ‘Üç Kuruşluk Opera’nın biletleri satışa çıktı doktor unvanı aldı. Balzac’ın yapıtını ele alan ‘Figures et messages dans la Comédie humaine’ / İnsanlık Güldürüsü’nde Yüzler ve Bildiriler’ 1971 tarihli doçentlik çalışmasının ardından 26 Kasım 1971’de doçent unvanı aldı; 26 Nisan 1972’de doçent kadrosuna atandı. ‘1978’de Les Coordonnées narratives’ / ‘Anlatı Yerlemleri’ başlıklı çalışmasıyla 29 Mayıs 1978’de profesör unvanı al dı; 16 Nisan 1985’te, profesör kadrosuna atandı. 17 Ocak 2000’de emekliye ayrıldı. Fransız dili, edebiyatı ve kültürüne katkılarından dolayı Fransız hükümetince verilen Palmes Académiques nişanının Chevalier derecesine 1985’te, 1997’de de ‘Commandeur’ derecesine layık görüldü. ‘Haney Yaşamalı’ 1956 Sait Faik Hikâye Armağanı; ‘Düş Fransa’dan nişan lerin Ölümü’ 1959 Türk Dili Kurumu Öykü Ödülü, ‘Yaban Düşünce’ 1984 Azra Erhat Çeviri Üstün Hizmet Ödülü, ‘Peygamber’in Son Beş Günü’ 1993 Orhan Kemal Roman Armağanı, ‘Söylemlerin İçinden’ 1999 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü, ‘Yalan’ 2003 Yunus Nadi Ödülü ve ‘Dil Derneği’ Ömer Asım Aksoy Roman Ödülü’ne değer bulundu. 25 Ekim 2 Kasım 2003 arasında düzenlenen TÜYAP Kitap Fuarı’nın Onur Yazarı olan Yücel, 1618 Mayıs 2012 arasında Namık Kemal Üniversitesi’nce düzenlenen VIII. Frankofoni Kongresi’nde Onur Konuğu oldu. 2012 PEN Öykü Ödülü sahibi de oldu. 83 yaşında uğurladığımız Yücel’in ilk öyküsü, on yedion sekiz yaşlarında “Dert Çok Hem Dert Yok” adıyla 1950’de “Yeni Hikâyeler”de yayımlandı. ‘Uçan Daireler’ 1954’te yayımlandı. ‘Haney Yaşamalı’ 1955’te, ‘Düşlerin Ölümü’ 1958’de, ‘Dönüşüm’ 1975’te, İlk öykü ‘Dert’li ‘Ben ve Öteki’ 1983’te, ‘Aykırı Öyküler’ 1989’da yayımlandı. Romanlarına gelince, ‘Mutfak Çıkmazı’ 1960’ta, ‘Vatandaş’ 1975’te, ‘Peygamberin Son Beş Günü’ 1991’de, ‘Bıyık Söylencesi’ 1995’te, ‘Kumru ile PEN Türkiye Merke zi, Kumru’ 2005’te, ‘Gökdelen’ Yücel’in kaybıyla ilg 2006’da, ‘Sonuncu’ 2010’da bir mesaj yayımladı ili özel yayımlandı. ‘Anadolu Masaltemiz yazarı ve PE . GazeN ları’ adlı derlemesi 1957 taBaşkanı Zeynep Or Türkiye al rihlidir. Başta, ‘Yapısalcılık’, mesajda, şunlar ka imzalı ydedildi: ‘Eleştiri Kuramları’, ‘Dil Dev“Önceki başkanlarım rimi ve Sonuçları’, ‘Yazın GeProf. Dr. Tahsin Yü ızdan ce ne Yazın’, ‘Göstergeler, Söypıtlarıyla Yaşayanl l “Yaar” aralemlerin İçinden’ olmak üzesına katıldı. Tüm ya re, çok sayıda deneme ve edebiyat ile iç içe şamı ge araştırma yapıtı ve sayısı ti. 12 Eylül sürecind çmişsekseni bulan çeviriye imra PEN’in yeniden en sonya zasını attı. ‘Bıyık Söylencemasında Yaşar Ke pılanmal’le birsi’, ‘Komşular’, ‘Gökdelen’ likte önemli görevle ve ‘Vatandaş’ adlı eserleri lenmişti. Bir şükranr üstFransızcaya çevrildi. Mayıs si olarak 2012’de ifadesu 2015’te öğrenci ve dostlağumuz PEN Öykü nduÖdülü’nü rının bir araya gelerek yakabul etmişti. Özgü yımladığı Söylem, Söylen, ları, çevirileri ve eğ n yapıtiti Yazın, Tahsin Yücel’e Arolarak katkıları ile mci büyük bir mağan başlıklı ortak çalışusta olarak aramızd ma ise, Can Yayınları’ndan madı. Okunacak, anan ayrılçıktı. saygı ve hayranlık ılacak la.” l Kültür Servisi Saygıyla anılacak PEN’den mesaj stanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından ENKA Vakfı sponsorluğunda gerçekleştirilecek, Avrupa’nın önemli tiyatro topluluklarından Berliner Ensemble’ın sahnelediği ve yönetmenliğini Robert Wilson’ın yaptığı Bertolt Brecht’in “Üç Kuruşluk Opera” adlı oyunu, 13 Mayıs Cuma ve 14 Mayıs Cumartesi tarihlerinde Zorlu Performans Sanatları Merkezi Ana Tiyatro’da olacak. Sahnelendiği tüm ülkelerde kapalı gişe oynayan “Üç Kuruşluk Opera” oyununun biletleri satışa çıktı. İ Neler demişti? Toplum kapanıyor ve kararıyor... tıldığımı düşünüyor4 “Toplum, bidum. Sonra, gazetezim toplumumuz, çüye kimi zaman bu sarüyor mu, çürüyorvaşımın dışında, kisa, olgunun boyutmi zaman karşısında ları ne, bilmiyorum. yer alan bir kişinin, Ama dönüştüğü, deyani Attilâ İlhan’ın ğiştiği kesin. Bu yıl, katıldığını öğreninher sokağa çıkışımce, ortak savaşıma kada, İstanbul’da başı tılma duygumu yibağlı kadınlarla katirdim, böyle olunca ra çarşaflı kadınların da yazmayı sürdürsayısının şu son birmenin fazla bir anlakaç yılda en az on kat mı kalmadı. Yalnızarttığını görüyorum. “Başyapıt ca düşünsel tutarlılık Toplumumuz da ayabartma olur açısından verdim bu nı durumdaymış giama, romanlakararı. Ben bilmedibi geliyor bana: Karım içinde ‘Yağim konularda konuşpanıyor ve kararılan’, yazdıklamam; Attilâ İlhan sık yor. Bilinçli ya da yarım içinde en sık desteksiz atış yarıbilinçli durumda, iyisi olarak nikaranlığa, bağnazlıtelenebilir. Öy par, ama sevmediğim bir yazar değildir.” ğa doğru sürüklenikülerden de yor. Korkarım, bun“Ben ve Öteki”. Dünya Gazetesi Eki, 19.01.2002, ‘Göründan sonraki genel se Ümran Avcı mez Adam’ isimli, Kaçimde sandık başıile söyleşi, Haan Özkan Nehir Söyna gittiğimizde, Atabertürk, 26 Nileşi kitabından. türk Türkiye’sinsan 2010 4 “Bizim döden pek bir şey kalnemimizde, Varmamış olacak. Avrupa Birliği’ne gelince, (romanım) lık Yayınları’nda, Yaşar Nabi Nayır’ın dergisi bütün edebiyatGökdelen’in bir yerinde, Avrupa Birliği’nin Türkiye’yi arasına çıların toplandığı yayınevi ve dergiydi. Orada Yaşar Nabi’nin almadan dağıldığı söylenir. Sanırım, gerçekte de böyle olacak. yardımcısı olarak yıllarca çalışAvrupa Birliği bugün de bizden tığımdan bildiğim şey. Hani bir öykü getirince bir yazar, bir keher istediğini fazlasıyla alıyor. Böylesine uysal bir ülkeyi ne di re kusursuz Türkçesi olması ilk koşuldu. Şimdi, bu titizliği hiçye ortakları arasına alsın ki?” bir yayınevinde görmüyoruz. En 2007, Hikmet Altınkaynak ile azından bazı şeyler düzeltilebisöyleşi. lir. Gözden kaçmış birtakım ha4 “Ben Cumhuriyet’e yazartalar olabilir ama hiç buna gerek ken, sevdiğim ve inandığım görmüyorlar ve yayımlanıyor.” dostlarla birlikte, daha doğruÜmran Avcı ile röportaj, Habersu sevdiğim ve inandığım dosttürk gazetesi, 13 Aralık 2010 ların ardında, bir savaşıma ka Ghobadi’nin filmleri Sundance ve Berlin’de arhoş Atlar Zamanı (2000), Kaplumbağalar da Uçar (2004) ve Kimsenin İran Kedilerden Haberi Yok (2009) gibi filmlerin yanı sıra Yılmaz Erdoğan, Belçim Bilgin ve Beren Saat’in oynadığı Gergedan Mevsimi’nin yönetmeni Bahman Ghobadi’nin Irak Kürdistanı’nı anlatan yeni filmi Ülkesiz Bir Bayrak (2015) Amerika’da Sundance Film Festivali’nde yarışacak. Ghobadi’nin Türkiye menşeli yapım şirketi Mij Film’den çıkan bir diğer filmi Sınırda Yaşam (2015) ise Berlin Uluslararası Film Festivali’nin Kuşak bölümünde özel bir gösterimde yer alacak. Film, IŞİD saldırıları sonucu Kobane ve Şengal’den kaçanların kamplardaki yaşamını 8 küçük çocuğun kamerasından anlatıyor. S ‘Onsuz tenhalaşacağız!’ Cevat Çapan Türk Edebiyatı’nın roman ve öykü türünde en parlak ustalarından biriydi. Bir üniversite hocası, akademisyen olarak Fransız Edebiyatı ve Türk Edebiyatı’na önemli eserler vermiştir. Sanatçı ve bilim adamı kişiliğini birleştirmiş, dost olarak da çok değer verdiğimiz biriydi. Ahmet Cemal Bizimkisi gibi ülkelerde bir ömür boyu ‘Aydınlanma’ kavramının somutlaşmış hali olarak yaşamak kolay değildir. Tahsin Yücel böyle yaşadı. Milli Mücadele’nin ardından Mustafa Kemal’in başlattığı ‘Anadolu Aydınlanması’nın hep en sadık ve yürekli savaşımcılarından oldu. Yazıda, çeviride, bilim insanlığında Memet Fuat, Cevat Çapan ve Selahattin Hilâv’ın yanı sıra kendime ‘Hoca’ seçtiklerimdendi. Onsuz, epey bir tenhalaşacağız! (Üstteki) Orhan Kemal Ödülü. Tahsin Yücel ödülünü Orhan Kemal’in eşi Nuriye Öğütçü’ den aldı. 10 Haziran 1993. Fotoğraf: Erdoğan Köseoğlu. / (Sağdaki) Refik Durbaş ile. 27 Mayıs 1992. Fotoğraf: Zafer Aknaz. Füsun Akatlı’nın ‘Yazı Bahçesinden’ F üsun Akatlı’nın kültür, yazın ve düşünce alanına ilişkin denemeleri bi raraya geliyor. Kırmızı Kedi Yayınevi tarafından yayımlanacak bütün yazılarının bu ilk cildi “Yazı Bahçesinden” başlıklı kitapla okurlarla buluşacak. Elbistan rüzgârı Behçet Çelik Kitaplarıyla ve eleştirileriyle Türkiye’nin kültür hayatına katkı sunmuş biriydi. Özgün bir yazarımızdı. Çok üzgünüz. Ayşegül Devecioğlu Ülkenin en büyük yazarlarından biriydi. Hepimiz için üzücü bir haber. Sadece yazar değil, bilim insanı ve eleştirmen yönleriyle de değer verdiğimiz bir insandı. Türk edebiyatının değerli bir par çasını kaybettiğimiz için üzgünüz. Zeki Coşkun Tahsin Yücel, her şeyiyle bir “cumhuriyet” çocuğu, onun yarattığı bir “vatandaş”, giderek kendi kendisini yaratan bir “aydın”. Dil devriminin kökten savunucusu, söyleyişinde sesinde Anadolu, Elbistan rüzgârı duyulur hep. Edebiyat, çoktandır “toplumsal gösterge” olmaktan çıktı. Yalan, Kumru ve Kumru, Gökdelen romanları, en “Fransız” yazarlarımızdan Yücel’in burada yaşananları ne denli çıplak gözle gördüğünü ortaya koyması yönünden son derece dikkate değer. Yazdıklarında hiç eksik olmayan ironi, zekhanın ve acının ürünüdür, çaresizliğin. Acı hepimizin. C M Y B