Catalog

DUNYA 10 EDİTÖR: GÜLRİZ ERGÖZ En yeşil aday Hillary ABD 2016 başkanlık yarışının favori Demokrat adayı Hillary Clinton, başkan seçilirse yenilenebilir enerjiye geçme ve ilk döneminin sonuna dek 500 milyon güneş paneli kurma sözü verdi. TASARIM: BETÜL BERİŞE Şii milisler Ankara’ya inanmadı Irak ve İran Dışişleri Bakanları ile görüşen Şii milis lideri Hadi Ameri “Türkiye’nin saldırıları bazılarının sandığının tersine IŞİD’i desteklemeye yönelik. IŞİD’le savaşan PKK’ye operasyon yapan Türkiye pozisyon değiştirmedi, hala IŞİD’i destekliyor” dedi. Salı 28 Temmuz 2015 IŞİD’den arındırılmış bölge için ‘ABDTürkiye operasyonu’ ABD, Türkiye ile Suriye sınırında IŞİD’den arındırılmış bölge anlaşmasına vardığını duyurdu. Uçuşa yasak bölge yok. ABD,Türkiye ve muhalifler operasyon yapacak ncirlik Üssü’nün ABD öncülüğündeki koalisyonun IŞİD’e karşı tüm saldırılarına açılması mutabakatının ardından, ABD’li yetkililer, Washington ile Ankara’nın Suriye’nin kuzeyinde IŞİD’den arındırılmış bölge oluşturmak için birlikte çalışma konusunda anlaştığını duyurdu. Cumhuriyet’ten İlhan Tanır’ın sorularını yanıtlayan üst düzey bir ABD yönetimi yetkilisi “Amaç IŞİD’den arındırılmış bölge kurmak ve Türkiye’nin Suriye sınırı boyunca daha fazla güvenlik ve istikrarı garantilemek” dedi. Ankara uzun zamandır Suriye’de tampon bölge talebinde bulunurken, ABD’li yetkili “Uçuşa yasak bölge olmayacak” vurgusu yaptı. New York Times, plana göre Amerikan savaş uçakları, Suriyeli militanlar ve Türk güçlerinin IŞİD’i Türkiye sınırı boyunca Suriye’nin kuzeyinde nilgun@cumhuriyet.com.tr İ İlkin Washington Post, mutabakatın Suriye’nin kuzeyinde fiili olarak bir güvenli bölge ilanını öngördüğünü iddia etti. Gazete IŞİD militanlarından arındırılacak bu bölgenin, Fırat nehrinden başlayarak 110 km batıya uzanacağını, 65 kilometrelik derinliğiyle Halep vilayetine ulaşacağını ve böylece Halep’in de Suriye muhalefetinin denetimine alınacağını ileri sürdü. ki 96 kilometrelik bir hattan atmak için birlikte çalışacaklarını yazdı. Cumhuriyet’e konuşan ABD’li yetkili “Ayrıntılar üzerinde daha çalışılması gerekiyor, ama halihazırda Türkiye ile kuzey Suriye’de sahada IŞİD’le savaşan ortaklarımızı destekleme konusunda işbirliğini görüşüyoruz” dedi. Gazete “Plan görece ılımlı Suriyeli direnişçilerin kontrol edeceği bir bölge yaratacak. Türkler bunun aynı zamanda yerinden edilen Suriyeliler için güvenli bölge oluşturabileceğini söylüyor” diye yazdı. Buna göre plan şunları getirecek: Türk askeri birliklerinin Suriye’ye girdiği bir tabloyu tasavvur etmiyor, yine de uzun menzilli ağır silahlar sınırın ötesinde kullanılabilir. Türkiye’nin kara kuvvetleri sınırın iki tarafında da İŞİD’in yabancı savaşçı ve malzeme tedarikini azaltmak noktasında kullanılabilir. Suriye’nin içinde ise görece ılımlı Suriyeli isyancılar, ABD ve olası Türkiye hava desteği sayesinde sınırları kont Ahrar’a yarayacak Türkler girmeyecek ‘İncirlik’ten YPG’yi destekleriz’ ŞİD’den arındırılmış bölge operasyonuna katılacak “ılımlılar” soru işaretiyken, dünkü basın toplantısında ABD Dışişleri sözcüsü John Kirby, Cumhuriyet’ten İlhan Tanır’ın sorusu üzerine “Türkiye’nin üslerine artık erişimimiz olduğuna göre YPG’ye daha çabuk ve daha etkin hava desteği verebileceğiz” diye konuştu. Kirby Türkiye’nin PKK’ye saldırılarından söz ederken, “IŞİD’le savaşmış olabilir, ama PKK bir terör örgütü. Ona karşı meşru savunma hakkını tanıyoruz” dedi. Muhalif kontrolü I rol altında tutabilir. Bu durum, ABD’nin Suriye’deki isyancılarla şimdiye kadar kurduğundan daha derin bir koordinasyonu gerektirecek. ABD ile YPG arasındakine benzer bir iletişim sistemi kurulabilecek. Böylece Ankara’nın desteklediği (Kaide bağlantılı) Ahraruş Şam gibi Sünni Arap isyancılar, YPG’nin kazanımlarını kaybetmesi pahasına mevzi kazanacak. Plan ABD uçaklarını Suriye hava kuvvetlerine çok yaklaştıracak. Bu da Suriye sahadaki müttefiklerine saldırırsa, ne yapacakları sorusunu doğuruyor. Pentagon’un taramadan geçirerek eğitip donattığı Suriyeli isyancı sayısı sadece 60’ken, hangi isyancıların ne kadar sayıda bu operasyona dahil olacağı da soru işareti. ABD’li yetkililer planın Esad’a yönelik olmadığının, fiili güvenli bölgenin planın yan ürünü olabileceğini ama uçuşa yasak bölgenin Ankara ile anlaşmanın parçası olmadığının altını çiziyor. AKP’nin Frankeştayn’ı: Evimizdeki IŞİD... aşbakan Davutoğlu operasyonların hedefini; “Sınırımızda DEAŞ (IŞİD) görmek istemiyoruz!” diye tarif ededursun; yanıbaşınızdaki tatilci IŞİD’cı çıkabilir. IŞİD’e “operasyon darbesi” başlatılırken, internet sitelerinde böyle bir haber vardı: “Yan şezlongunuzda güneşlenen IŞİD’ci olabilir” başlığını taşıyan haber, Suriye’de eğitim alan bir IŞİD’cinin Bartın tatilini belgeliyor; turuncu bermuda mayosuyla İnkum plajında verilmiş tatil pozlarını IŞİD’ci bir komutanla çekilen fotoğraflarıyla “facebook”a koyan militanın “çift kimliğini” betimliyordu. Davutoğlu’nun elektrik şirketi logosu DEAŞ’la karıştırdığı Irak Şam İslam Devleti DAEŞ “tehdidi”, sınırımızdan ibaret değil. En az bir o kadar beter ve büyük olan sorun asıl “evimizdeki IŞİD’cilerde”... Birgün gazetesinden Ömür Şahin Keyif, iki gün üst üste New York Times ve Independent’tan iki Ortadoğu uzmanı gazeteci ile Stephen Kinzer, Patrick Cockburn görüştü. Türkiye’yi ve bölgeyi iyi bilen iki gazetecinin teşhisi de bu yönde. B ‘Türkiye’de yerleştiler’ ÇİNTÜRKİYE Uygurlara ‘acil seyahat belgesi’ YPGordu ittifakında zafere doğru Suriye’nin Haseke vilayetinde ordu ile YPG’nin ittifakı IŞİD’i püskürtüyor. Ortak gücün kentin tümünü ele geçirme yolunda son aşamada olduğu haberleri geliyor. Geçen hafta PYD Eşbaşkanı Salih Müslim demokratik bir Suriye’de YPG’nin orduya bağlanabileceğinden söz ederken, dün Suriye İnsan Hakları Gözlemevi bu ittifakın Haseke’den cihatçıları tümüyle çıkarmayla sonuçlanmak üzere olduğunu, IŞİD’in sadece iki küçük bölgede, El Zuhur ve El Şara’da sıkışmış durumda olduğunu duyurdu. Gözlemevi “Rejim yanlısı silahlı kişilerin desteğindeki ordu, Haseke’nin güneyindeki Sakan el Şebabi bölgesinde kontrolü ele geçirdi. İki IŞİD mevzisi arasındaki hattı kesti” dedi. Üç haftadır süren yoğun çatışmaların ardından YPG ile Burkan El Fırat, Sarrin bölgesinin kontrolünü tümüyle ele geçirdi. Stratejik öneme haiz Sarrin, IŞİD’in Halep ve “halifeliğinin başkenti” olarak gördüğü kalesi Rakka arasında M4 yolunun bağlantı hattı. Sarrin’in kurtarılması, Kobani’den sonra YPG için ikinci ciddi kazanım oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Çin ziyareti öncesi, Reuters Türkiye’nin Çin’deki Uygurları “yasadışı yollardan kaçırdığını” haberleştirdi. Hümeyra Pamuk’un haberine göre Pekin binlerce Uygur’un yasadışı yollarla AKP hükümeti tarafından Türkiye’ye götürüldüğü görüşünde. Ankara Uygurlara doğrudan uçuş ayarlamasa da, “Türkiye Cumhuriyeti Yabancılar için Acil Durum Seyahat Belgesi” yazılı bir kağıt sayesinde bu kişilerin Türkiye’ye getirilmesini sağlıyor. Pamuk’un konuştuğu 35 yaşındaki Sümeyye ve ailesinde bu kağıttan var. Bunu Türkiye’nin Malezya Büyükelçiliği’nden alan Sümeyye, Kamboçya, Vietnam ve Tayland üzerinden kaçırılarak getirilmiş. Birçok Uygur Türkiye’ye aynı yoldan ulaştığını itiraf etti. Ankara bu belgenin açığa çıkmasından rahatsız olarak yorum yapmadı. YPG’nin Haseke’de kullandığı bazı silahları Suriye ordusu ve İran’ın verdiği iddia edildi. ‘PYD’ye İran desteği’ uriye’den PYD’nin KYB üzerinden İran ile yakınlaştığı haberleri geliyor. Middle East Briefing’e göre, Haseke’de savaşan YPG’ye KYB üzerinden silah yardımı yapıldı. Haziranda K. Irak’ın Süleymaniye kentinde yapılan görüşmede, KYB’nin Suriye uzantısı KYBSuriye ile YPG temsilcileri bir araya geldi. Suriye’nin kuzeyinin geleceği ile YPGİran arasında iletişim kanalları açma planları ele alındı. Görüşmelerde İran Devrim Muhafızları’ndan yetkili Kinzer, “Türkiye’nin IŞİD’i kontrol etme hayali bir fanteziden ibaretti” diyerek ekliyor: “Bu ne yazık ki çok geç, IŞİD Türkiye’de hücreler oluşturduktan sonra fark edildi. IŞİD artık Türkiye içinde açıkça yerleşmiş durumda. Bunun,Türk hükümetiyle zımni bir anlaşma olmaksızın yapılamayacağını da biliyoruz. Türkiye’nin şimdi aktif olarak IŞİD’le savaşması, en başta mücadele etmesinden çok daha zor.” Cockburn daha çarpıcı bir uyarıyla geçen haziran ayında 39 kişinin yaşamını yitirdiği Tunus örneğini veriyor. “Tunus’un içinde Türkiye’de konuşlandığı kadar IŞİD’cinin konuşlanmadığını” hatırlatıyor. İçimizde yuvalanan Frankeştayn’ın ne olduğu hakkında bu durumda çok daha fazla kafa yormak durumundayız. Yeni okuduğum bir kitaptan bu bağlamda geçen yazımda da bahsettim. Kitabın konusu tam da bu ve “Yan komşudaki cihatçı: IŞİD evimizde” başlığını taşıyor. Cezayir asıllı sosyolog Khaled Fouad Allam tarafından kaleme alınan eser, IŞİD hakkında bizde ileri sürülen “IŞİD’ciler ruh hastasıdır”, “gerçek İslam bu değildir!” ve “PKK terörü neyse bizim için IŞİD terörü de odur!” klişelerini yıkıyor. Kendisi gerçekte inançlı bir Müslüman olan ve “Charlie Hebdo” katliamının ardından kaleme aldığı kitabına; “Bana başka bir İslamı öğreten anneme ve babama” ithafı ile başlayan Allam’ın çözümlemesi; “barışçı İslam”ın yanında “cihat” ve “şehitlik” kültünü ibadetin olmazsa olmazı sayan ve de “şiddet ideolojisini benimseyen gerici bir İslam”ın varlığı tespitine dayanıyor. S ler de vardı. İran’ın teklifinde “Suriye ordusu ile işbirliği karşılığında Suriye yönetimine verilen desteğin aynısının YPG’ye de verilmesi. Gelecekte Suriye’nin kuzeyinde özerkliğin kabul edilmesinin” de olduğu öne sürüldü. KYB lideri Celal Talabani İran’la iyi ilişkileriyle tanınıyor. ME Briefing, görüşmeyi bağımsız kaynaklarca doğrulayamadığını, ama ÖSO’nun Kobani’den gönderilmesinin ve Haseke’de YPGordu ittifakının dikkat çekici olduğunu yazdı. ABD ‘Obama İsraillileri fırına götürüyor’ ‘Devlet kurmayız’ ‘Özerklik verilir’ Bu arada Kobani Kantonu Eşbaşkanı Enver Müslim, Suriye’de krizin bitmesini istediklerini söyleyerek, “ülkenin kuzeyinde bir Kürdistan devleti kuracakları” iddiasını reddetti. Sputnik’e konuşan Müslim, Suriye’den ayrılma ve bağımsız devlet kurma gibi bir düşüncelerinin olmadığını ve demokratik bütünlüğe sahip bir Suriye istediklerini savundu. Suruç katliamını da anan Müslim, “Gençler Kobani’nin yeniden inşasına katılmak için gelmişlerdi. Suruç’ta hayatını kaybedenleri Kobani şehidi olarak görüyoruz” dedi. Sarrin alındı ‘Takıyye’ ve görünmez ordular ABD’de 2016 başkanlık yarışının Cumhuriyetçi adaylarından Mike Huckabee İran’la nükleer anlaşmayı Yahudi Soykırımı’na benzetti. Eski Arkansas valisi, “Obama’nın İranlılara güvenmesi çok safça. Obama bu şekilde davranarak İsraillileri alıp fırının kapısına getirecek. Obama ABD tarihinin en beceriksiz dış politikasını yürütüyor” dedi. “İğrenç düzeyde sorumsuz” tepkisi veren Demokrat Parti, Huckabee’nin özür dilemesini istedi. Ruhani’den Kürt açılımı İran Cumhurbaşkanı, Kürdistan üniversitesinde Kürt dili kürsüsü açılacağını, IRNA’nın Kürtçe yayın yapacağını duyurdu ran’dan nükleer anlaşmanın ardından ‘Kürt açılımı’ geldi. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Kürdistan eyaletinin üniversitesinde “Kürt Dili ve Edebiyatı” programı açacaklarını ve resmi Allam IŞİD’ı, “takıyye” ile baskılanan köktenci bir İslam anlayışının “kısa devre yapan tarih koşullarındaki dışavurumu” şeklinde tanımlarken; bu “Vahhabi köktenci İslamın” “internet”le elde ettiği sıçramayı anlatıyor. İslamın en gerici ve bu en karanlık yorumunun, “internet”le hem “militan formasyonunda” yeni beyinler yıkama fırsatı elde ettiğini, hem de bir global yayılmacılık fırsatı verdiğini ortaya koyuyor. “İnternet” diyor Allam; “Çift katmanlı bir coğrafyada; hem (fiili ülkelerin olduğu) reel coğrafyada, hem dünya çapındaki sanal coğrafyada cihatçı hasadına imkân sağlıyor.” 2014 Haziran’ında “Irak Şam İslam Devleti” ilan edilene değin adını hiç duymadığımız IŞİD’in bu yüzden “gözle görünmeyen ordulara sahip olduğunu” belirten Cezayirli sosyolog; bu “görünmezlik” nedeniyle sorunla mücadelenin çok zor olduğunu, bir hücreyi ortaya çıkardığınızda eşzamanlı olarak derhal başka bir hücrenin boy verdiğini, bu itibarla IŞİD terörünün başka terör örgütleriyle bir tutulamayacağını söylüyor. Buradan devam... İ haber ajansı IRNA’nın da Kürtçe yayına başlayacağını duyurdu. Ruhani Kürdistan eyaletinin Senendec kentinde düzenlediği basın toplantısında, “Hükümetin eylem ve programları doğrultusunda Kürdistan halkına sözümün yerine ge ‘Biji Kürdistan’ tirilmesi için eylül ayının sonlarında Kürdistan Üniversitesi’nde Kürt Dili ve Edebiyatı öğretimine başlayacağız” dedi. Ruhani, bu adımların Kürt dili, edebiyatı ve kültürünü güçlendirmek için hükümet tarafından atılan ilk adımlar olduğunu belirterek, bu sürecin devam edilece ği mesajı verdi. Ruhani IŞİD saldırılarına atıfla “İran Kürdistanı kadar Erbil’in güvenliğini de önemsiyoruz. O yüzden Biji Kürdistan diyorum. Biz Kürdistan’ı korumakla kalmayıp Bağdat ve Erbil’i de koruyoruz. Erbil, Duhok ve Süleymaniye’yi ve tehdit edilen her bölgeyi de savunacağız” dedi. Meksika’da 60 toplu mezar Meksika’da polis ve uyuşturucu çeteleri işbirliği ile öldürüldüğü öne sürülen 42 öğrenci için sürdürülen aramalarda 60 toplu mezar bulunduğu açıklandı. Savcılık, güneydeki Guerrero eyaletindeki mezarlardan 20’si kadın 129 ceset çıkarıldığını açıkladı. Cesetler öğrencilere ait değil. 26 Eylül’de öğretmenlerin çalışma koşullarını protesto etmek üzere Iguala kentine gelen 43 öğrenci, polisle çatıştıktan sonra zorla araçlara bindirilirken görülmüştü. Polislerin öğrencileri bir uyuşturucu çetesine teslim ettiği, çetenin de öğrencileri öldürdüğü ortaya çıkmıştı. C M Y B