Catalog

5 MART 2015 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 15 Musul için Türkiye devrede ‘Y ‘İ Tıkrit’te IŞİD militanlarını kuşatmaya çalışan Irak ordusu askerleri ile Şii milis gücünün moralleri yüksek görünüyor. (REUTERS) Dış Haberler Servisi IŞİD’i u Musul savaşı için ‘tarih tartışması’ iki durumda da yanlış yapılmıştır.” Carter, Irak güçlerinin Irak’ın Sünni bölgelerinden atmaya yönelik taarruz Tıkrit’ten çıkarken Carter, merkez komutanının Musul’a hazır olduklarında ginisanmayıs bilgisi vermesine kızdı. receğini söyledi. Ardından Irak başlarken dananın kuyruğunun Savunma Bakanı Ubeydi’nin çıkopacağı Musul’u geri alacak Bağdat’a giden Savunma Bakanı kışı geldi: “Musul operasyopotansiyel güçler arasında reYılmaz: ‘Musul’un kurtarılması için nu; zamanlama, silah ve dokabet tarih tartışmaları eşliğinde kızışıyor. ABD, İranlı general Iraklı kardeşlerin yanında olacağız’ dedi nanım konusunda tamamen Iraklı bir operasyon olacak. lerin yönettiği Tıkrit operasyonundan memnun gözükürken Mu ile ABD’nin imzaladığı eğitdonat Başka hiç kimsenin alakası yoksul için Türkiye devreye giriyor. sözleşmesinin Suriye’de IŞİD’e tur. Bu, Irak ordusunun savaşıAnkara’nın Musul operasyonuna karşı savaşacak isyancılarla ilgili dır.” Uluslararası koalisyonun hakatılmaya karar verdiğinin sızma olduğunu belirtti, Esad’ı anmadı. va desteği için anlaşıldığını sözsı sonrası, Bağdat’a askeri yardım anlış enformasyon’ lerine ekledi. taşıyan 2 uçağın ardından SavunBasın toplantısına Musul tartışran’ın varlığı olumlu’ ma Bakanı İsmet Yılmaz da git ması da yansıdı. Tartışmanın odaI ŞİD’e karşı Tıkrit’te İran Devti. Iraklı muadili Halit el Ubey ğında iki hafta önce ABD Merrim Muhafızları’nın Kudüs Gücü di ile basın toplantısında “Tür kez Komutanlığı’ndan bir kaykiye, Irak’ın terörle mücadele nağın basına “ABD Iraklıların komutanı Kasım Süleymani’nin isde her türlü istihbarat ve lojis Musul saldırısına nisanmayıs minin öne çıktığı en büyük operastik desteği vermeye hazır. Yanı ta başlamasını istiyor” demesi yon sürerken, ABD yönetimi İran sıra Irak ordusu ve peşmergeye ve operasyona katılacak 2025 bin elini olumlu bulup memnun oldueğitdonat yardımına da hazır. kişilik Irak güçlerinin kimlerden ğunu belli etti. Genelkurmay BaşIrak’ın bütün güvenlik güçle oluşacağını açıklaması yatıyor. kanı Martin Dempsey “Bu İran rine askeri yardımımız devam Dün ABD Savunma Bakanı Ash desteğinin en aleni hali. Açıkçaedecek” diyen Yılmaz, şu vurgu Carter’dan iki hafta gecikmeyle sı eğer mezhepçilikle sonuçlanyu yaptı: “Musul’a başlatılacak yalanlama geldi: “Kesinlikle bu saydı bir sorun olurdu” diyerek operasyonda, Irak’ın yanında doğru enformasyon olmadığı gi ekledi: “Güvenilir biçimde davyız... Türkiye, Musul’un kurta bi doğru olsaydı basın karşısın ranır ve IŞİD’i Tıkrit’ten atarrılması için Iraklı kardeşlerinin da ağızdan kaçırılacak türden larsa da IŞİD’le savaşta bugüyanında olacak.” Yılmaz, Türkiye bir enformasyon değil. Yani her ne değinki en olumlu şey olur.” Korku İmparatorluğuna Bayrak Açmak Moskova’da öldürülen “Putin muhalifi” Boris Nemtsov için düzenlenen cenaze töreni ve gösterilerde kullanılan yaygın slogan buydu: “Korkmuyoruz! Hepimiz Boris’iz!” Nemtsov’un dört kurşunla yaşamını yitirdiği Moskovoretski Köprüsü’ne mumlar, çiçekler ve siyasi mesajlar bırakan “Putin Rusyası’nın öfkelileri”, “aykırı kanaat önderlerini” birer birer “indiren” dehşet imparatorluğu karşısında böylece sinmediklerini, pusmadıklarını gösterdiler. Kırım’ın “ilhak”ına, Ukrayna’daki savaşa karşı çıktığı için öldürülen Nemtsov, muhalefetin bedelini yaşamıyla ödeyen Rusya’daki ilk muhalif değil. Benzer şekilde Çeçen savaşına karşı çıkan gazeteci Anna Politkovskaya da dokuz yıl önce gene dört kurşun ve Nemtsov cinayetindeki aynı Makarov silahıyla, Moskova’da evinin önünde öldürülmüştü… Putin muhalifi eski KGB ajanı Alexander Litvinenko aynı yıl Londra’da Rus gizli servislerince “007” romanlarına taş çıkaran şekilde, “radyoaktif” maddeyle zehirlenmiş, bu cinayet de çok konuşulmuştu. Yolsuzluk davalarına bakan avukat Serghey Magnitsky, Çeçen aktivisti Natalya Estemirova, insan hakları savunucusu Stanislav Markelov cinayetleri, hep Putin’in kurduğu korku imparatorluğunun taşları olmuştu. Londra’da evinde ölü bulunan “Putin karşıtı oligark Boris Berezovksky” ile gene “Putin karşıtı” olduğu için on yıl Sibirya’da çürütülen ve halen İsviçre’de sürgün yaşayan bir diğer oligark Mikhail Khodorkovsky’nin de başına gelenler aynı fotoğrafın parçası. Ukrayna’nın parça parça yutulmasına başkaldıran Nemtsov’un öldürülmesi işte böyle bir listenin altına eklemleniyor. Ancak Nemtsov zincirin son halkası olmakla beraber; “korku imparatorluğunda” daha da sertleşme yönünde bir dönüm noktasına gidildiğine işaret ediyor. Her şeyden önce cinayet yeri, Moskova’nın muhalifleri bastırmada pervasızlaşmasına dair açık sinyal olarak okunuyor. Şöyle ki… Kızıl Meydan’da eski GUM mağazaları olan süper lüks bir alışveriş merkezinde, Ukraynalı manken kız arkadaşıyla yemek yedikten sonra gece tarihi meydanı geçen ve sonra da Kremlin hisarları ile “Aziz Vasili” katedraline bakan “Moskovoretski Köprüsü”ne çıkan kurban, Rus başkentinin en sıkı kontrol edilen köşesinde “vuruluyor”. “Kızıl Meydan manzaralı” cinayet; çok insan tarafından bu yüzden tipik bir Kremlin infazı damgası diye görülüyor. Köprüde saatlerce kalan Nemtsov’un cesedinin arka planında görülen Aziz Vasili Kilisesi’nin kubbeleri bile, Rus tarihinden verilen bir mesaj gibi okunuyor… Moskova’yı gezdiğimde anlatmışlardı… Bu kiliseyi, ilk kez “çar” lakabını kullanan ve “merkezi devlet iktidarını” kuran Korkunç İvan 16. yüzyılda Kazan Hanlığı’nın fethini kutlamak için yaptırmış. Dokuz kubbeli kilisenin her bir kubbesi, Kazan kuşatmasının zaferlerini temsil ediyor. “Aziz Vasili” “büyük Rusya imparatorluğu” denince bunun için aklınıza gelen her şeyin: “Genişlemecilik”, “merkeziyetçilik” ve “devlet otoritesi”nin sembolü. Moskovoretski’den görülen Kremlin hisarları aynı şekilde keza… Bu hisarların da “Vasili”nin dokuz kubbesi gibi, “dokuz kulesi” var… Sırlar Kulesi, İşkence Kulesi, Korkunç İvan’ın Kızıl Meydan infazlarını izlediği Çar Kulesi... İsimleri dahi bu surların ardında asırlar boyunca estirilen terör ve “Kremlin’in güç anlayışı” hakkında fikir vermeye yetiyor. İşte muhalif Nemtsov’un düştüğü yer burası. Cinayet mahalli başlı başına “devlet politikası”na karşı çıkan bütün muhaliflere gönderilen bir mektup gibi. Güvenlik açısından kuş uçurtturulmayan böyle bir ortamda, cinayetin işlendiği saatlerde ayrıca güvenlik kameralarının devre dışı olması, Nemtsov’un “faili meçhul” kalacağına dair kanıları güçlendiriyor. Sıralanan çok komplo teorisi arasında cinayetin, Putin denetimi dışına çıkan “milliyetçiler” tarafından işlenmiş olabileceğini ileri sürenler de var bu arada… Kırım işgalinden ve Ukrayna’nın doğusundaki savaştan dönüp, Ukrayna ile anlaşma havasından hoşnut olmayan ultranasyonalist militanların tetiği çekmiş olabileceği… öne sürülen iddialar arasında. Öyle ya da böyle her halükârda Nemtsov’un, Putin’in “korku imparatorluğu ikliminin kurbanı olduğu” açık. Bir gösteride broşür dağıttığı için halen hapiste olan tanınan muhalif Aleksei Navalny, devamlı yazdığı “blog”unda bu nedenle, “Rusya’da artık bu eylemleri yapabilecek gizli ordular var” diyerek ekliyor: “(Rusya’nın yenieski savaşlarından) geride kalan parafaşist ülkücüler, saflarına… Kremlince korunup korunan, örgütlenen ve yönlendirilen yeni askerler katıyor.” Demir parmaklıklar ardında bile korkuya meydan okuyan ve bunları “blog”unda yazmaktan çekinmeyen Navalny, Moskovoretski Köprüsü’ndeki son kurbanın “siyasi gücün emirleri doğrultusunda hareket eden gizli servisler ya da hükümet yanlısı bir örgüt tarafından yok edildiğini” belirtiyor. Nemtsov adına sokağa çıkan on binler Moskova’da şimdi böyle bir baskı atmosferine meydan okuyor. 2012’deki Putin karşıtı gösterilerdeki kadar belki kalabalık değiller ama “Hâlâ buradayız!” diyebiliyorlar. Doğrusu büyük cesaret! Bibi’yi fazla ciddiye alan çıkmadı Dış Haberler Servisi ABD Başkanı Barack Obama’nın İran ile nükleer anlaşma yapmasını önlemek amacıyla İsrail Başbakanı Benyamin (Bibi) Netanyahu’nun ABD Kongresi’nde yaptığı konuşma, hem Amerikan hem Yahudi kamuoyunu bölse de, genelde inandırıcı bulunmadı. Bibi’nin konuşmasını geleneksel İsrail yandaşları da Obama gibi karşıladı. New York Times “Washington’da bile sık sık bu düzeyde sömürücü siyasi tiyatro göremezsiniz. Obama’nın dış politikasına kafa tutuşunu gözlerimize sokması, şovu daha da beter kıldı. İçeriğinde yeni hiçbir şey yok. 17 Mart İsrail seçimleri öncesi güvenlik konularında ne kadar sert olduğunu kanıtlamaya yönelik bir performanstan ibaret” diye yazdı. CNN’in baş uluslararası muhabiri Christiane Amanpour, Stanley Kubrick’in “Dr. Garipaşk veya: Nasıl Kaygılanmayı Bırakıp Atom Bombasını Sevmeyi ÖğBibi’nin önceki akşam ABD Kongresi’nde yaptığı konuşma İsrail’in rendim” filmine atıf yaptı: “Çok karanNew York Başkonsolosluğu önünde Hasidik Yahudiler tarafından lık bir Dr. Garipaşk tarzı konuşmaydı, protesto edildi. (Fotoğraflar: AA/REUTERS) distopik bir dünya çizdi, soykırım yapacak bir ulusun nükleer silahları yayarak tığını yazdı. Ynetnews, Netanyahu’nun tüm bölgeyi ve dünyayı yok edeceğini ortaya 1993’te de “İran’ın 1999’da nükleer silah attı. Pek çok kişi İran’la ilgili çok endişeli, sahibi olacağını” söyleyerek Likud lideri ama yıllar önce Sovyetler’le de böyleydi.” seçildiğini hatırlattı. Bibi, İran salvolarına Washington Post ise Netanyahu’nun endişe Şubat 1993’te Yedioth Ahronoth’da yalerinin Obama tarafından ciddiye alınmama yımladığı “En büyük tehlike” başlıksını eleştirdi: “Savları Obama yönetiminden lı makaleden başlamış. Makalede dönemin İran Dışişleri Bakanları John KerryCevad ciddi bir karşılık almayı hak ediyor, ama o İran Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani’nin Zarif İsviçre’de 3 günlük müzakere tukarşılık henüz gelmedi. Beyaz Saray, İsra “İran’ın amacı Müslüman kardeşleriy runu tamamladı. 31 Mart’ta nihai anlaşil liderinin yeniden seçilmek isteyen bir si le atom bombası inşa ederek İsrail’in manın çerçevesine ulaşma hedefiyle 15 yasiye indirgemek istiyor, daha önce Irak atom bombasına karşı koymaktır” gibi Mart’ta yeniden buluşacaklarını belirten savaşını destekleyerek ve Kasım 2013’teki sözlerine atıfla, “İsrail’in mantıklı kar Kerry, “Bazı ilerlemeler kaydettik, ama İran ile geçici anlaşmaya muhalefet ederek şılığı bu fanatik zihniyete geri adım at önemli gedikler var. İran’a taviz verdiryanlış yaptıktan sonra şimdi de Obama’nın tırmaya yetmez” deniliyor. O zaman okur meyi değil, habersiz denetim ve teyit süİran politikasına alternatif sunamadığını mektupları Netanyahu’nun “İran’la ilgili recini içerecek olası anlaşma, dünyanın ileri sürüyor. Ama bu retorik, Kongre’nin nükleer masallarla korku salmaya ça tetkikine sunulacak. İran’ın nükleer silah edinmesini önleyecek bundan daha içinden ve dışından Netanyahu’nun meşru lıştığına” dikkat çekmiş. işe yarar seçenek yok” dedi. Ardından soru işaretlerini paylaşanları tatmin etmez.” erryZarif yola devam ediyor Suudi Arabistan’a uçan Kerry, cumartesi İsrail’de solcu gazete Haaretz, Netanyahu’nun Bibi’ye rağmen istiflerini bozmayan ABD Avrupalı muadilleriyle bir araya gelecek. seçimi kazanmak için her türlü aşırılığı yap El Kaide’den ‘ılımlı’ grup yaratılacak! BM’nin “terör örgütleri” listesindeki El Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi’nin Suriye’de rejim değişikliğine yeminli Körfez destekli yeni bir oluşuma evrilmesi planlanıyor. Reuters’in haberine göre “yaptırım listesinde olduğu mali yardım yapamayan” Katar’ın istihbarat yetkilileri, Nusra lideri Ebu Muhammed Colani ile görüşüp El Kaide’den ayrılmaya iknaya çalıştı, karşılığında mali destek vaat etti. Önde gelen cihatçılardan Muzamjer el Şam, “Yeni örgüt yakında ışığı görecek, bu grup Nusra, Ceyşül Muhacirin wel Ensar ve diğer küçük tugayları içeriyor” deyip ekledi: “Nusra ismi bırakılacak. Fakat bütün Nusra emirleri hemfikir değil, bu yüzden açıklama ertelendi.” Hedef, Nusra’nın bir “Suriye örgütü” olarak tescillenip IŞİD’e karşı savaşması. Nusra şimdiden Suriye’nin kuzeyindeki grupları kendisine katıyor. İdlib’de Cemal Maruf’un Suriye Devrimcileri Cephesi’nden elde edilen bölgenin ardından geçen hafta ABD’nin silah yardımı yaptığı “ılımlı” Hazm Hareketi’nin Halep üssü çökertildi, örgüt kendisini feshedip Şamiya Cephesi’ne katıldı. ABD’nin Hazm’a verdiği 80 kadar TOW tanksavar füzesi Nusra’ya geçmişti. Kremlin’in mührü gibi Kubrick’ten Dr. Garipaşk... K Fergoson’un tetikçisi aklandı ABD Adalet Bakanlığı, 18 yaşındaki siyah genç Michael Brown’ı öldürdüğü Ferguson vakasıyla ilgili soruşturmasında tetiği çeken beyaz polis Darren Wilson’ı akladı. Diğer yandan bakanlığın raporunda polisin ırkçı eğilimlerle rutin ayrımcılık yaptığına hükmedildi. Geçen ağustosta yaşanan ve şiddetli protestolara yol açan olayla ilgili 35 bin sayfalık polis kayıtlarındar çarpıcı sonuçlar çıktı. Rapora göre, 21 binlik nüfusun yüzde 67’sini siyahların oluşturduğu Ferguson’da, 20122014’te trafikte durdurulanların yüzde 85’i, ceza kesilenlerin yüzde 90’ı, tutuklananların yüzde 93’ü, gözaltında iki günden fazla kalanların yüzde 95’ini siyahlar. İç yazışmalarında ırkçı şakalara rastlanırken, siyah Başkan Barack Obama’a atfedilen “hiçbir siyahın aynı işte 4 yıl kalamayacağı” yazısı da örnek gösterildi Obama’ya Nobel koltuktan etti Dış Haberler Servisi Nobel Barış Ödülü’nün 114 yıllık tarihinde ilk kez, ödülü veren 5 üyeli komitenin başkanı görevden alındı. Eski Norveç Başbakanı Thorbjørn Jagland 6 yıldır sürdürdüğü başkanlıktan alındı ama üyeliği sürüyor. Norveç’teki siyasi dengelere yorulan kararın gerisinde 64 yaşındaki Jagland’ın tartışmalı Nobel kararları da yatıyor. 2009’da ödülü ABD başkanı koltuğunda 9 aydır oturan Barack Obama’ya vermesi herkesi şaşırtmıştı. Jagland, Obama’nın “nükleer silahsız dünya vizyonunu ve çağın ruhunu anlamasını” ödüllendirdiklerini söylerken ABD nükleer cephaneliğini güncellemeye 1 trilyon dolar ayırdı. 2010’da hapisteki Çinli muhalif Liu Xiaobo’nun ödüllendirmesi üzerine Çin, Norveç’le diplomatik ilişkilerini kesmiş, 2012’de ödülün popülerliği dibe vuran AB’ye verilmesi üzerine Avrupa Konseyi Genel Sekreteri de olan Jagland’ın çıkar çatışması tartışılmıştı. Çin, tenzili rütbenin Norveç’le ilişkileri “düzeltmeyeceğini” duyurdu. İşçi Partili Jagland yerine atanan yardımcısı Kaci Kullmann Five 2013’te iktidara gelen Muhafazakâr Parti’nin eski lideri. Nobel üyelerini Norveç parlamentosu atıyor. Putin’in yarattığı iklim Donbas’ı bu kez metan vurdu: En az 17 ölü U krayna’nın sanayi ve madenciliğinin kalbi Donbass bölgesinin merkezinde isyancı kontrolündeki Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde bulunan Zasyadko kömür madeni onlarca insana mezar oldu. 1 km. yeraltındaki metan gazı patlamasında en az 17 madenci ölürken, 23 kişinin akıbeti meçhul. 230 madenciden 197’si tahliye edildi, 16 yaralı hastanede. Dün yakınlarından haber almak için madenin çevresinde toplanan ailelere bilgi verilmemesi tepki yarattı. Devlet Başkanı Petro Paraşenko, kurbanların ailelerine taziyelerini iletirken, Kiev 60 kişilik yardım ekibihni isyancıların engellediğini öne sürdü. Donetsk yönetimi bunu yalanlayıp “Yardım gerekirse Rusya’dan isteriz” diye çıkıştı. Ukraynalı bir vekilin sahibi olduğu Zasyadko madeninde 2007’de Sovyet dönemi sonrasında yaşanan en feci kazada 107 madenci ölmüştü. Eskimiş tehçizat kullanan Ukrayna madenlerinde durum vahim. (AP/ REUTERS) C M Y B