Catalog

SAYFA CUMHURİYET 6 EYLÜL 2014 CUMARTESİ 12 DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr BBC Farsça’dan flaş iddia İttifak, ‘acil müdahale gücünü’ onayladı, Doğu Avrupa’ya kalıcı olarak yerleşiyor NATO Rusya’ya rest çekti Dış Haberler Servisi NATO’nun Galler zirvesinde 28 üye ülke Doğu Avrupa’nın ‘savunmasına’ dair planlara onay verirken, Ukrayna’daki ateşkes üzerinden Rusya’ya adeta rest çekildi. NATO liderleri zirvede, 5 bin askerlik “acil müdahale gücü” ve ekipmanların konuşlandırılmasıyla Doğu Avrupa’ya “kalıcı olarak” yerleşilmesini onayladı. NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, “Bu karar açık bir mesaj veriyor. NATO bütün müttefiklerini her zaman korur ve her potansiyel saldırgan bunu unutmamalı” dedi. Liderler ayrıca kolektif savunmayı güçlendirecek “Hazırlık Eylem Planı”nı da onaylarken, NATO masasında bir siber savunma birimi de yaratıldı. Rasmussen, “Bu, dayanışmamız ve çözümümüzün göstergesidir” ifadelerini kullandı. Bu kararlarla Ukrayna’daki kriz yüzünden Rusya’nın hedefinde olduğu düşünülen Polonya ile Baltık cumhuriyetleri Estonya, Letonya ve Litvanya teskin edilmiş olundu. Sembolik bir destek olarak bir sonraki zirvenin 2016’da Varşova’da düzenlenmesi kararlaştırıldı. İttifak ayrıca eski Sovyet cumhuriyeti Gürcistan’ın ittifaka katılımının hazırlıklarını da onayladı. Rusya’nın ‘ulusal güvenlik sorunu’ gördüğü Ukrayna’nın NATO ‘üyeliğinin bir gün gerçekleşeceği’ belirtilmekle yetinildi. NATO Genel Sekreteri Rasmussen, “Hiçbir üçüncü ülkenin NATO genişlemesine dair veto hakkı yoktur” dedi ve ekledi: “NATO’nun kapıları açık kalacak. Her ülke kendi içinde değerlendirilecek.” Gürcistan’ın 2008’de Sovyetler çökerken bağımsızlıklarını ilan etmiş iki bölgesi Güney Osetya ile Abhazya’ya yönelik askeri harekâtı, Rusya’nın Tiflis’i etkisiz kıldığı beş günlük savaşıyla sonuçlanmıştı. NATO’nun kararları 1997’de Rusya ile imzalanan Doğu Avrupa’da asker konuşlandırmama ilkesini ihlal ederken, Kırım örneğiyle ihlali Moskova’nın yaptığı savunuluyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel, 1997 anlaşmasının arkasında durduğunu ancak Moskova’nın Ukrayna’daki eylemleriyle bu anlaşmayı kendisinin ihlal ettiğini savundu. Rusya’nın Kırım’ı ilhakının ardından mart ayında ittifak işbirliğini aksıya almıştı. Avrupalı liderler diğer yandan Rusya’ya karşı “Ukrayna ateşkesini yaptırım sopası gibi kullandı”. İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond Rusya’nın ateşkesin devamı halinde yaptırımların askıya alınacağını söyledi. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Rusya’ya helikopter gemisi satışını durdurma konusundaki nihai kararı ekimde duruma göre vereceklerini belirtti. AB Rusya’ya Minsk’te imzalanan ateşkes anlaşmasının uygulanması için süre tanıyıp, aksi halde yeni yaptırımlara başvuracak. Kimi AB yetkilileri bir hafta kimileri 72 saat süre tanındığını söylüyor. Halen Rusya’ya bankacılık ve mali sistemiyle bazı şirket ve yetkilileri içeren yaptırımlar uygulayan AB ile ABD en son Rusya’nın Ukrayna’ya asker gönderdiği iddiasıyla yeni dalga yaptırımlara yönelmişti. Askeri ve sivil amaçlı kullanılan her türlü ithal malının yasaklanması ve üst düzey yetkililere seyahat yasaklarına uzanan önlemler söz konusu. Süleymani’nin Amerli’de namaz kılarken fotoğrafı yayınlandı. Liderler, askeri uçakların zirve sırasında geçişlerini hayranlıkla ve şaşkınlıkla izledi. Ukrayna’nın üyeliğine şimdilik fren ‘Hamaney’den ABD ile askeri işbirliğine onay’ Dış Haberler Servisi Sünni cihatçılara karşı mücadele Tahran ile Washington cephesinde ittifaka yol açtı. BBC Farsça dün İran’ın en yüksek siyasi otoritesi olan dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in, Washington’la “ortak düşman” haline gelen IŞİD’e karşı işbirliğine onay verdiği öne sürüldü. İddianın IŞİD’e karşı çekirdek koalisyon kurulduğunun duyurulduğu NATO toplantısı sırasında yansıması dikkat çekti. İddiaya göre, Hamaney, Devrim Muhafızları’nın Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’ye ABD, Irak güçleri ve peşmergelerle IŞİD’e karşı ortak operasyonlar için yetki verdi. Halihazırda Süleymani’nin, Irak’ın başkenti Bağdat’ın IŞİD saldırılarından korunmasına yardımcı olduğus biliniyor. Süleymani’nin, Kuzey Irak’ta Amerli bölgesinin IŞİD’den kurtarılması sırasında çekilmiş bir fotoğrafı internette yayımlandı. IŞİD’i ciddi tehdit gören İran, Irak’ta ABD müdahalesine karşı olmasına rağmen Tahran destekli Şii milisler Amerli’de ABD hava desteğiyle peşmergelerle birlikte savaşmıştı. Amerli’nin onlarca gün süren IŞİD işgalinden kurtulmasında bu işbirliğinin etkili olduğu yorumları yapılmıştı. Erbil yönetimi IŞİD’le mücadele çerçevesinde uluslararası topluma yaptıkları kendilerine silah, mühimmat verilmesi talebine ilk yanıt veren ülkenin İran olduğunu duyurmuştu. IŞİD’e karşı çekirdek koalisyon kuruluyor Dış Haberler Servisi İngiltere’nin Galler bölgesinde düzenlenen NATO zirvesi paralelindeki toplantılardan, Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı “çekirdek koalisyon” kararı çıktı. ABD Başkanı Barack Obama, IŞİD’e sert mesajlar göndererek, cihatçı militanların El Kaide militanları gibi “avlanacağını” söyledi. Amerikalı yetkililer “çekirdek koalisyon”un, bütün dünyada radikal gruplara yönelik mücadele için “model” olmasını hedefliyor Obama, NATO zirvesinin bitiminde yaptığı açıklamada, IŞİD’in kesinlikle alt edileceğini vurgulayarak, “Ancak bu bugünden yarına gerçekleşemez. Kararlılıkla doğru yönde ilerliyoruz ve hedefimize ulaşacağız” dedi. ABD Başkanı, “Buradan IŞİD’e karşı geniş, uluslararası koalisyona NATO müttefikleri ve partnerlerinin katılacağından emin olarak ayrılıyorum” diye konuştu. Dışişleri Bakanı John Kerry koalisyon oluşumunu ele almak üzere Ortadoğu turuna çıkıyor. Obama ünlü Stonehenge’i ziyaretinde “Ölmeden görülmesi gereken yerlerlistesinde” yorumu yaptı. Merkel: Anlaşmayı bozdular mümkün olduğu kadar genişletilmesini, özellikle Ortadoğu ülkelerinin katılımını umuyor. Ürdün’den Sünni militanlar hakkında istihbarat yardımı, Suudi Arabistan’dan da mali yardım ve Suriyeli muhalifleri silahlandırmasını bekliyorlar. Kerry ve ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel ayrıca ortak açıklama ile “kaybedecek zaman yok” diyerek, IŞİD’e karşı geniş bir uluslararası koalisyon oluşturulması için bu ay sonunda yapılacak Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nu adres gösterildi. Açıklamada, BM Genel Kurulu’nda IŞİD’e karşı mücadele planın görüşülebileceği kaydedildi. Fransa Cumhurbaşkanı Francois Hollande Irak’ta IŞİD karşıtı koalisyona katılmaya hazır olduklarını, ancak Suriye için taahhüde girmeyeceklerini söyledi. Hollande, “Beşşar Esad’ın davasına hizmet etmeden ne yapacağız ya da ne yapabileceğiz, açık kanıtlar görene kadar taahhütte bulunmayacağız” diye konuştu. İngiltere Başbakanı David Cameron, cihatçı militanların rehin aldığı kişileri kurtarmak amacıyla fidye verilmemesi gerektiğini ve bu konudaki tutumlarının değişmeyeceğini söyledi. IŞİD’in halen elinde tuttuğu İngiliz rehine David Haines’i öldürme tehdidinde bulunmuştu. İtalya ve Fransa’nın rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak için IŞİD’e fidye verdiği yolunda haberler çıkmıştı. BM’de de konuşulacak ABD ve İran yalanladı AB’den bir hafta kadar süre 0 ülkeden bakanlarla koalisyon toplantısı 1 Zirve sırasında, ABD, İngiltere, Fransa, Avustralya, Kanada, Almanya, Türkiye, İtalya, Polonya ve Danimarka Dışişleri Bakanları ile askeri yetkililer önceki akşam bir araya geldi. Toplantıda iki yönlü bir stratejinin ele alındığı öğrenildi. Buna göre Irak ve Suriye’de IŞİD’e karşı savaşan güçlere destek verilirken, ABD’nin Irak ve Suriye’de havadan bombardımanları sürdürülecek. Kerry toplantının başında söz alarak, IŞİD’in “soykırımcı, halifeliği hedefleyen” bir örgüt olduğunu, “gittiği her yerde, dönüp Batı’yı vuracak bir kansere yol açtığını” söyledi. Ancak toplantıda kara harekatının dışlandığı aktarıldı. Kerry bu konuda, “Hiçbir askerimiz karaya ayak basmayacak. Buradaki herkesin kırmızı çizgisinin bu olduğunu düşünüyorum. Birlik konuşlandırmadan saldırılar düzenleyerek, IŞİD’e karşı mücadele eden Irak güvenlik güçleri ile diğer kuvvetleri desteklemeliyiz” diye konuştu. İngiltere Başbakanı David Cameron’ın bir danışmanı da, “Bunları konuşacak aşamada değiliz. Görüşmeler politik strateji üzerinde yoğunlaştı” vurgusu yaptı. Amerikalı yetkililer, koalisyonun ABD Dışişleri sözcüsü Marie Harf, “İran’la koordineli askeri bir eylem ya da istihbarat paylaşımına gitmiyoruz” dedi. İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakcı da “Tahran ve Washington’nun Irak’ta ortak çıkarları olabilir ancak bu konu iki ülke arasında işbirliği anlamına gelmiyor. Bunun için hiçbir sebep yok” açıklaması yaptı. Tahran’a nükleer ikaz Bu arada nükleer faaliyetleri konusunda uluslararası toplamla müzakereleri sürdüren, bu çerçevede son iki gündür Cenevre’de ABD ile masaya oturan İran’a BM’den uyarı kartı çıktı. BM’ye bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran’ın 25 Ağustos 2014 tarihine kadar atması gereken beş adımdan sadece üçünü attığını bildirdi. Die Zeit, IŞİD’e katılanların listesini yayımladı Moskova kızgın Ukrayna’da ‘NATO’nun genetiği bu’ ‘ön ateşkes’ Dış Haberler Servisi NATO’nun dün sona eren zirvesinden doğrudan Rusya’yı hedef alan askeri yapılanma kararlarının çıkması Moskova’nın sert tepkisine yol açtı. Rusya Dışişleri Bakanlığı “Ukrayna konusunda yapılan açıklamaların tonu ve niteliği, NATO’ya üye ülkelerin Kiev’le Ukrayna topraklarında bu yılın sonuna kadar ortak askeri tatbikat yapma planlarıyla birleşince gerginliğin artmasının kaçınılmaz olduğu görünüyor. Bu adımlar, Ukrayna’daki barış sürecini tehlikeye atacağı gibi, toplumda bölünme alevlerini de körükleyecektir” denildi. NATO zirvesinin sonuçlarının kimseyi şaşırtmayacağı belirtilerek Soğuk Savaş döneminde kurulan ittifakın kendi genetik kodlarını değiştirmeyeceği görüşü dile getirildi. Açıklamada, “Zirveden çıkan kararlar, NATO’nun ABD ve birkaç Avrupa başkentinin dikte ettiği politikayı yürüttüğünü gözler önünde sermiştir” ifadesi de dikkat çekti. NATO’nun aldığı kararların ayrıntılı şekilde değerlendirileceği vurgulandı. Öte yandan Kremlin’den Ukrayna’da taraflar arasında varılan ateşkesin ardından gelen açıklamada gelişmeden memnunluk duyulduğu, bunun uygulanmasının yakından gözlemlenmesinin umut edildiği belirtildi. Türkiye küresel cihat listesinde 9’uncu sırada Dış Haberler Servisi Irak Şam İslam Devleti’ne katılan “yabancı savaşçılara” ilişkin Batı’dan alarm sesleri yükselirken cihatçı militanlara en çok katılımın olduğu ilk 5 ülke arasında sırasıyla Tunus, Suudi Arabistan, Fas, Rusya ve eski Sovyet Cumhuriyetleri ile Ürdün var. Batı basınında yer alan haberlere göre, cihatçılara karşı sınırlarında “açık kapı” politikası izlediği suçlamalarının hedefindeki Türkiye’den ise IŞİD cephesine katılanların sayısının 400500 civarında olduğu belirtiliyor. Alman Die Zeit gazetesi, Suriye ve Irak’ta “hilafet” ilan eden IŞİD’e katılan “yabancı savaşçıların” hangi kökenine dair liste yayınladı. Listeye göre, IŞİD’in en az 40 ülkeden militanı var. Katılım sayısı bakımından Türkiye 400 kişiyle, 9. sırada. Dış Haberler Servisi Batı ile Rusya arasında “Soğuk Savaş” rüzgârları estiren Ukrayna’da nihayet bir ateşkes anlaşmasına ulaşıldı. Minsk’de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözetiminde bir araya gelen Kiev yönetimi ile ayrılıkçı ve federalistler beş ay sonra ilk kez “ön ateşkes” anlaşmasına imzayı koydu. Ukrayna Devlet Başkanı Petro Paraşenko anlaşmayı, “Minsk’te ateşkes anlaşması için ön protokol imzalandı” diye duyurdu. Ukraynalı federalist ve ayrılıkçılarla AGİT gözlemcileri de dün ateşkesin devreye girdiğini doğruladı. Ateşkes anlaşması Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Paraşenko ile bu hafta telefon görüşmesiyle formüle ettiği yedi maddelik önerilerinin ardından geldi. Paraşenko da anlaşmanın Putin ile telefon konuşması temelinde geliştiğini doğruladı, uzun sürmesi için sorumluluğu paylaştıklarını söyledi. Şimdiden şüpheler eksik değil. Ateşkes öncesinde Ukrayna’nın Karadeniz kıyısındaki liman kenti Mariupol’dan çatışma haberleri gelirken, kimi isyancı liderler “ayrılık niyetlerini” tekrarlıyor. Ön protokol Ukrayna’nın ekonomik kalbi olan doğusuna yönelik statü taleplerini içermiyor. Kırım’ın referandumla Rusya’ya iltihakının ardından isyan bayrağı açan Doğu Ukraynalı isyancılardan bir kıs Zengin de var, yoksul da mı özerklik talebinde bulunurken, bazıları açıkça ayrılmaktan söz ediyor. Lugansk Halk Cumhuriyet lideri Igar Plotnitsky ise ateşkesin ayrılma arzularının sonu anlamına gelmediğini söyledi. Ukrayna Başbakanı Arseni Yatsenyuk ise ülkesinin “Rus işgali altında olduğunu” iddia ederek ateşkes planının Rus birliklerinin çekilmesini de içermesi gerektiğini savundu. NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen ateşkes için “Yine de hiç yoktan iyidir” dedi. BM Genel Sekreteri Ban ki Mun ise ateşkesin etkili biçimde denetlenmesini istedi. ABD Başkanı Barack Obama da “umutlu ancak şüpheli olduğunu” söyleyip Avrupalı müttefiklerinin Rusya’ya yeni yaptırım planını sürdürmesini talep etti. Ayrılık talepleri eksik olmuyor Die Zeit’ın haberine göre, IŞİD’e en çok militan akışı 3 bin kişiyle Tunus, 2500’le Suudi Arabistan, 1500’er kişiyle Fas, Rusya ve eski Sovyet cumhuriyetleri ile Ürdün’den. Listede batılı ülkelerden de cihatçılara katılım bir kez daha görülüyor. Buna göre, Almanya’dan 400, Avustralya’dan 250, Hollanda’dan 150, ABD, Danimarka, İspanya, İsveç’ten 100’er, Avusturya’dan 60, Norveç’ten 50, Kanada, İrlanda ve Finlandiya’dan 30’ar cihatçı IŞİD’e katılmış durumda. Çin’den de 100 kişi gözüken listenin en alt sırasında ise 25 kişi ile Afganistan yer alıyor. Habere göre, 2012’den bu yana IŞİD saflarına katılanların arasında hem yoksul hem de zengin çocukları var. Kimi İngiliz cihatçıların ise pişman olup ülkelerine dönmek istediği belirtiliyor.