Catalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 23 HAZİRAN 2014 PAZARTESİ 14 KÜLTÜR Köktendinciler, 9. yüzyıl Arap şairi Ebu Temmam’ın heykellerini neden yıkıyorlar Akla ve sanata düşman CELÂL ÜSTER Eskişehir Arkeoloji Müzesi’nde düğün de yapılıyor, defile de... Bir süre önce 9. yüzyıl Arap şairi Ebu Temmam’ın, doğduğu kentte, Şam yakınlarındaki Casim’de bulunan heykelinin muhalif İslam köktendincileri tarafından yıkıldığını öğrenmiştik. Şimdi de, Ebu Temmam’ın, bu dünyadan göçtüğü kentte, Musul’da bulunan heykelinin IŞİD militanlarınca parçalandığını öğreniyoruz. Peki, kimdir Ebu Temmam? Abbasiler döneminin bu ünlü şairi, 804 yılında Hıristiyan bir ana babanın çocuğu olarak dünyaya gelmiş, sonradan babası Sadus’un adını Avs’a çevirip, Ebu Temmam Habib bin Avs adını alarak Müslüman olmuştu. Gençliğinde Şam’da dokumacı kalfalığı yaptıktan sonra Mısır’a giderek dönemin şair ve yazarlarının toplantılarına katılmış, eski şairlerin yapıtlarını okuyarak bilgisini derinleştir Ebu Temmam heykelinin yıkılmadan önceki hali. miş, şiire vermişti kendini. nı değerde olduğunu vurguluyorlarEvet, Ebu Temmam’ın şiirleri, teMısır’dan dönüşünde önce Şam’a dı. Daha da önemlisi, akıl ile naklin melde, böylesi bir felsefenin ürügiden, daha sonra Musul’a yerleşen nüydü. Ebu Temmam’ın adının Halife Muta çeliştiği durumlarda akla öncelik vererek nakli ona uydurmaya, ona göre sım döneminde (83342) duyulduğuki sevgili gibi yorumlamaya çalışıyorlardı. nu, ününün Mutasım’ın sarayına girNakil olmasa da akılla Tanrı’nın biGünümüzün Arap dünyasının en dikten sonra daha da yaygınlaştığını, saygın ozanlarından biri kabul edidöneminin en beğenilen kasidecilerin linebileceğini, iyi ve kötünün, güzel ile çirkinin akılla saptanabileceğilen, 1950’lerde Suriye’de düşünceden olduğunu biliyoruz. ni savunuyorlardı. Onlara göre, iman, lerinden ötürü hapse atıldıktan sonTanrı’yı bilmek, inandığını söylemek ra Lübnan ve Fransa’da sürgünde yaamase’nin derleyicisi ve gerektirdiği edimlerde bulunmaktı. şamayı seçen Adonis ise “dünyanın Doğu Anadolu’yu, Nişabur ve İmanın en önemli öğesi bilgiydi. Bildil ile yaratılması olarak tanımlaİran’ı gezdikten sonra İran’dan dögiye dayanmayan, geleneksel biçimde nabilecek bir şiir anlayışından yola nerken Hemedan’da kalarak, kendiedinilen imanın küfürden farkı yoktu. çıkan” Ebu Temmam’ın şair ve sözsinden önce gelen şairlerin divanlarından yaptığı seçmeleri, sonradan erken dönem Arap şiirinin en büyük Mehmet Aksoy’un güldestesi sayılan “Hamase”de top‘İnsanlık Anıtı’ lamış. Kendi “Divan”ındaki şiirler heykeli yıkılırken... ise, kimilerince eleştirilse de, yalın dili ve dil üzerindeki egemenliği pek çoklarınca kabul edilmiş. Abbasiler döneminin şairi cükler arasındaki ilişkiyi iki sevgili arasındaki ilişkiye, şiir yazmayı da sevişmeye benzettiğini söylüyor. Diyeceğim, Ebu Temmam’ın şiirine ve düşüncelerine bakıldığında, köktendincilerin onun heykellerini neden yıktıkları da‘Şiran Aslanı’ yıkılırken... ha iyi anlaşılıyor. Bu arada, IŞİD mücahitlerinin Rakka’daki “Şiran Aslanı” heykelini de yıktıkları bilu IŞİD militanlarınca heykeli diriliyor. Kent merkezindeki Er yıkılan Ebu Temmam’ın şiirleri, Reşid Parkı’nda bulunan kentin Mutezile felsefesinin ürünü. simgelerinden sayılan heykeli, “put ve şirk” olduğu savıyMutezile, 810. yüzyıllar arasında Basra ve Bağdat’ta gelişen ilk kelâm la buldozerle yıkmış yobazlar. “Şirk”, “müşriklik, Allah’a okulu. Dahası, İslam düşüncesindeki şerik, ortak koşma, Allah’tan ilk akılcı akım. Mutezile bilginleri, başka bir Allah bulunduğuna inanma” anlamına gelir. Çağıakıl ile naklin (Kuran) çeliştiği mızda, ta Asurlardan kaldığı sadurumlarda akla öncelik vererek nılan bir heykeli insanlığın tanakli ona uydurmaya, ona göre rihsel kültür mirasının değerli bir parçası değil de, “put” olayorumlamaya çalışıyorlardı. rak görüyorlar… Taliban da, Afganistan’da 55 bin kitaplık bir kütüphaneyi toprağın altına gömmüş, Buda heykellerini havaya uçurmuştu. Başka bir deyişle, bilimden, bilgiden zerre kadar nasibini almamış köktendinciler, girdikleri her yerde, kendileri gibi bağnaz olmayan insanları öldürmekle kalmıyor, hem bilgi kaynaklarını, hem de sanat yapıtlarını, ama aslında insanlık tarihinin tekmil kültür zenginliklerini yağmalıyor, yok ediyorlar. Benim anlamadığım, “ılımlı İslam”dan dem vuran Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek neden heykel görünce gözlerini devirerek “Ben böyle sanatın içine tüküreyim” diyor? “Liberalliği” ağzından düşürmeyen Başbakan Erdoğan, neden özgürlüklerini savunan insanları her gördüğü yerde amansızca ezdirtiyor, Mehmet Aksoy’un “İnsanlık Anıtı” heykelini görür görmez cinleri başına üşüşüp “Ucube!” diyerek al aşağı ettiriyor? Gökçek ve Erdoğan’ın, IŞİD’cilerin heykel yıkıcılığı konusunda ne düşündüklerini çok merak ediyorum. Antik heykeller sünnet düğünü dekoru oldu CAN HACIOĞLU Kültür yıkıcılığı İ ‘H Benim anlamadığım... Ebu Temmam’ın şiirleri, Abbasiler döneminde ağırlık kazanan “Mutezile” felsefesine bağlanıyor. Arapçada “çekilenler” ya da “ayrı duranlar” anlamına gelen Mutezile, 810. yüzyıllar arasında Basra ve Bağdat’ta gelişen ilk kelâm okulu. Dahası, İslam düşüncesindeki ilk akılcı akım. Mutezile bilginlerinin hemen tümü akıl ile naklin (Kuran ve sünnet) ay Mutezile felsefesi ESKİŞEHİR Eskişehir Eti Arkeoloji Müzesi, üç yıl önce açıldıktan sonra değişik bir konsept uygulamaya başladı. Müzenin bahçesindeki kafeterya müzeye servis veriyor. İsteyen müzenin içinde düğün de yapıyor, sergi de açıyor. Defile de yapılıyor. Konser gibi etkinlikler ise müzenin bahçesinde düzenleniyor. Bir kişinin önceki akşam sosyal medyada “Eskişehir Arkeoloji Müzesi’nde sünnet düğünü” şeklinde paylaşımda bulunması, müzedeki bu durumu gündeme taşıdı. Paylaşılan fotoğraflarda, müzenin içindeki heykellerin ve mozaiklerin arasında kurulmuş sofralar ve ses düzeni dikkat çekiyordu. Yerel yayın yapan Es Gazete’nin haberine göre, paylaşı lan fotoğraflar, Eti’nin müdürlerinden Ahmet Kale’nin torununun sünnet düğününde çekildi. Uzun yıllar restorasyonu yapılamadığı için kapalı kalan Eskişehir Arkeoloji Müzesi, Eti Bisküvileri firması ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında imzalanan protokolle, Eti tarafından restore edilerek üç yıl önce Başbakan Tayyip Erdoğan tarafından açılmıştı. Ardından müzede, Eskişehir Valiliği’nin izniyle çeşitli etkinliklerin yapılmasına da izin verildi. Eskişehir’in geçen yıl Türk Dünyası Kültür Başkenti olmasından nedenriyle düzenlenen birçok etkinliğe de Vali Güngör Azim Tuna bizzat katıldı. Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik müzede düzenlenen sünnet düğünüyle ilgili soruşturma açılması talimatı verdi. HAFTANIN SANAT ÇİZELGESİ İSTANBUL nNardis Jazz Club’te bugün 21.30’da Triosome; salı, 21.30’da The Memurs; çarşamba 21.30’da Amy Kelliher Band; perşembe 21.30’da SPIN Reunion; cuma 22.30’da Luis Ernesto Gomez y LA DESCARGA Band; cumartesi 22.30’da Meltem Ege 6tet konserleri. (0212 244 63 27) nCemil Topuzlu Açık Hava Sahnesi’nde salı, 21.00’de Sertab Erener; çarşamba 21.00’de Erol Evgin; perşembe, 21.00’de Kenan Doğulu; cuma 21.00’de MFÖ konserleri. (0212 232 86 03) nUNIQ İstanbul Maslak Kültür Merkezi kompleksi Black Box’da salı, 19.30’da Soma İçin Müzik kapsamında Pixies konseri. (0212 334 01 00) nModa Sahnesi’nde perşembe 20.30’da Telvin konser. (0216 330 58 00) nAkbank Sanat’ta çarşamba 20.00’de Caz Günleri kapsamında Elif Çağlar Muslu (vokal) ve Arkadaşları; Engin Recepoğulları (saksofon), Serkan Özyılmaz (piyano), Kağan Yıldız (kontrbas), Ferit Odman (davul) konseri. (0212 252 35 0001) nOyun Atölyesi’nde salı 20.30’da Dilek Türkan konseri. (0216 345 39 39) nBoğaziçi Üniversitesi Albert Long Hall’de pazartesi, 21.00’de Diana Damrau(Soprano) ve Xavier de Maistre(Arp) ikilisinin konseri. (0212 359 58 00132) nBoğaziçi Üniversitesi Albert Long Hall’de salı, 21.00’de “Festival Buluşmaları II” konserinde Kirill Troussov (keman), Gautier Capuçon (çello) ve Alexander Romanovsky (piyano). (0212 359 58 00132) nBurgazada Meydanı’nda çarşamba 21.00’de ve Zorlu Center PSM’de perşembe 21.00’de Fazıl Say ve Arkadaşları; Borusan Quartet, Derya Türkan (kemençe), Hakan Güngör (kanun), Aykut Köselerli (vurmalı çalgılar), Birsen Tezer ve Serened Bağcan (vokal), Demet Evgar, Songül Öden ve Esra Bezen Bilgin (anlatı) vereceği Özen Yula’nın sahnelediği “Ölümünün 60.Yılında Sait Faik’i Hatırlamak” konseri. (850 222 67 76) nZorlu Center PSM’de cuma 20.30’da şef Sascha Goetzel yönetimindeki Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası konseri. Solist piyanist Alexander Romanovsky. (850 222 67 76) ANKARA nIF Performance Hall’de, Cem Adrian’ın vereceği konser 26 Haziran’da saat 00.00’da. (0 312 418 95 06) İSTANBUL nKoleksiyon Sergisi 24 Haziran 31 Ağustos tarihleri arasında Galeri Eksen’de. n“Yüce”isimli karma sergi 24 Haziran 19 Temmuz tarihleri arasında Sanatorium’da. n“Kırmızı Haziran” isimli karma sergi yaz ayları boyunca Ürün Sanat Galerisi’nde görülebilir. n“Tanrı’nın Evleri” isimli sergi yaz ayları boyunca Büyükada’daki Çelik Gülersoy Kültür ve Sanat Merkezi’nde. n“Topoloji” isimli karma sergi temmuz sonuna kadar Pg Art Gallery’de. nHera Büyüktaşçıyan’ın “Körler Ülkesinin Karşısında” isimli sergisi 28 Haziran’a kadar Galeri Manâ’da. n“Neredeyim”isimli karma sergi 28 Haziran’a kadar Kare Sertab Erener’in Sanat Galerisi’nde. konseri salı günü nMilenyumlu Akademililer Desen Sergisi 28 Haziran’a Cemil Topuzlu kadar Derinlikler Sanat Açık Hava Merkezi’nde. Sahnesi’nde. nTimurtaş Onan’ın “Terk Edilmiş” isimli sergisi 28 Haziran’a kadar Merhart Galeri’de. nİstanbul’un Rum Sinemacıları Sergisi 29 Haziran’a kadar TÜRVAK SinemaTiyatro Müzesi’nde. (0212 245 80 92) nBedri Baykam’ın “Picasso Sonrası: Çağdaş Yansımalar” isimli sergisi 29 Haziran’a kadar Piramid Sanat’ta. (0212 297 31 21) nMustafa Ata’nın “Zamanın Bedeni” isimli sergisi 27 Haziran’a kadar İdil Sanat Galerisi’nde. n21 Foto Muhabirinden “Gazeteci Gözüyle Direniş” isimli sergi 30 Haziran’a kadar Caddebostan Kültür Merkezi’nde. nNâzım Mehmet’in “Real MetaForm” isimli sergisi 30 Haziran’a kadar Galeri Selvin’de. nCarole Turner’ın sergisi 30 Haziran’a kadar Galeri Selvin 2 ’de. n“The Human Body”isimli sergi 30 Haziran’a kadar İstanbul Akvaryum Bilim Merkezi’nde.. n“Cityspace” isimli sergi 30 Haziran’a kadar The Marmara Pera’da. nArjen Zwart’ın “Zift” isimli sergisi 30 Haziran’a kadar Atölye Pera’da. nMonica Mazzone’nin “The Perfect Universe” isimli sergisi 31 Haziran’a kadar Merkur’de. n“Kayıp Dillerin FısıldadıklarıII” isimli sergi 1 Temmuz’a kadar Kadir Has Üniversitesi Rezan Has Müzesi’nde. nÜmit Erzurumlu’nun sergisi 2 Temmuz’a kadar Güneş Sigorta Sanat Galerisi’nde. nCem Sağbil’in “Symrna Amazonları” sergisi 5 Temmuza kadar artgalerim Bebek’te. nSamim Şişmanoğlu’nun “Kıvrımlar” isimli sergisi 5 Temmuz’a kadar galatea/art’ta. nRiccardo Ajossa’nın sergisi 5 Temmuz’a kadar Hush Gallery’de. nGeçmişten Günümüze Eski ve Yeni Ustaların “Hat Sergisi” 5 Temmuz’a kadar İstanbul Sanayi Odası Sanat Galerisi’nde. nOnur Mansız’ın “Trajedi” isimli sergisi 12 Temmuz’a kadar art ON İstanbul’da. nŞenol Altun’un “Aydınlatan Heykeller” isimli sergisi 12 Temmuz’a kadar Çağla Cabaoğlu Gallery’de. nSelma Gürbüz’ün “Saydam Hayaller” isimli sergisi 12 Temmuz’a kadar Rampa’da. nDoğan Doğan’ın “Derin His” isimli sergisi 12 Temmuz’a kadar Dirimart’ta. “FİGÜRATİF YAZ SERGİSİ” 30 Ağustos’a kadar ARTNEXT ISTANBUL’da. Bulut n“Burnumuzun ucunda duran gizli bir dünya” Bağatur’un sergide yer alan yapıtı. isimli karma sergi 12 Temmuza kadar Rampa’da. n“Yeditepe’de Zaman IV: Çok Sesli Yaklaşımlar” Merkezi’nde. nVerjin Şabcı resim 4 Temmuz’a dek Ziraat isimli sergi 12 Temmuz’a kadar Ekavart Gallery’de. nKoç Üniversitesi Medya ve Görsel Sanatlar Bankası Kuğulu Sanat Galerisi’nde. (0 312 466 05 40) n“Serbest Çağrışım” isimli karma sergi 12 Temmuz’a Bölümü öğrencilerinin çalışmalarından oluşan nPicasso Doğduğu Evden Gravürler ve Seramikler kadar Daire Galeri’de. iki farklı sergi 8 Ekim’e kadar MAVA ve RAMPA gravür, seramik sergisi 20 Temmuz’a dek Cermodern n“Poles” isimli karma sergi 12 Temmuz’a kadar The Gallery’de. Sanatlar Merkezi’nde. (0 312 310 00 00) Empire Project Gallery’de. n“Taksim: İstanbul’un Kalbi” isimli sergi 11 Ekim’e nLeyla Alaton resim 31 Ağustos’a dek m1886 n“SIKIYORSA GEL! #direnkalbim SENİ kadar Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Sanat Projeleri’nde. (0 312 286 00 74) PAYLAŞIYORUM”isimli sergi 15 Temmuz’a kadar Enstitüsü’nde. n“KarmaŞık II” resim 5 Eylül’e dek Güler Sanat’ta. Piramid Sanat’ta. nNar Photos’un arşivinden “Yolda” isimli sergi 9 (0 312 236 21 22) nNecati Badem’in “İstanbul’un Saklı Gemileri” isimli n“Karma Sergi” resim 9 Eylül’e dek SEPA sergisi 17 Temmuz’a kadar Nakkaş Art Gallery’de. Sanat’ta. (0 312 473 06 47) (0212 516 52 22) nSTART “Art within Reach” sergisi 19 Temmuz’a MERSİN kadar C.A.M. Gallery’de. nAltamira Sanat Galerisi’nin, geleneksel, “Yaz nEzgi Doğan’ın “Günlükler” isimli sergisi 19 Sergisi” sürüyor. Sanatseverlerin 20 Ekim tarihine dek Temmuz’a kadar Gart Beyoğlu’nda. izleyebileceği sergide; Süleyman Saim Tekcan, Devrim nStephen Chambers’ın “Büyük Ülke ve Diğer Erbil, Doğan Akça, Ahmet Yeşil, Mustafa Pilevneli, Hikâyeler” isimli sergisi 20 Temmuz’a kadar Pera Gaye Yeşilsoy, Gülçin Anıl, Ekrem Kadak, Müjgan Müzesi’nde. Özkaya Yılmaz, Güzin Atıl Akdemir ile Gürcistan’dan nAndy Warhol’un “Herkes için Pop Sanat” isimli Vakhtang Beselia, Malhaz Koçalidze ve Casi’nin sergisi 20 Temmuz’a kadar Pera Müzesi’nde. yağlıboya eserleri yer alıyor (0324 233 03 12) n“Akbank Günümüz Sanatçıları Ödülü nRessam Eşsiz Kürek’in, “Renklerle Mutluluk” adlı 2014” sergisi 25 Temmuz’a kadar resim sergisi Mezitli Belediyesi Resim Atölyesi’nde Akbank Sanat’ta. sürüyor. Sanatçının 16 yağlıboya tablosunun yer aldığı n“Karma Yaz Sergisi” 26 sergiyi sanatseverler bu hafta boyu izleyebilecek. Temmuz’a kadar Galeri Apel’de. İSTANBUL (0324 358 81 48) n“Yolun Başındakiler Karikatür nDostlar Tiyatrosunun Sergisi” 28 Temmuz’a kadar Galeri “Yaşamaya Dair” oyunu GAZİANTEP 5’te. perşembe, cuma, cumartesi, Kasım’a kadar İstanbul Modern nSanko Sanat Galerisi’ndeki, ‘Gaziantep Sanatçıları n“Rezan Has Müzesi Urartu Takı pazar 21.00 Ali Paşa Hanı. Fotoğraf Galerisi’nde. Sergisi’ bu hafta da ziyarete açık tutuluyor. Sergide Koleksiyonu” sergisi 31 Temmuz’a (0 212 519 00 27) Aslı Özen, Atiye Güner, Ayhan Özer, Aynur Akın, kadar Rezan Has Müzesi, Kadir Has ANKARA Ayşegül Bakkaloğlu, Ayten Dingil, Azmi Atilla, Üniversitesi Cibali’de. n“Diyalog” resim 30 Haziran’a Celal Alagöz, Ceren Yıldırım Özbarutçu, Doğanay nÖzcan Uzkur’un sergisi 3 dek Çankaya Belediyesi Galeri Kara’da. (0 312 433 12 Yalın, Elif Şener, Emine Şahbaz, Gelengül Alkan, Ağustos’a kadar Zorlu PSM’de. 35) Hüseyin Erdoğan, Hüseyin Yıldırım, İbrahim Yıldız, nFüsun Onur’un “Aynadan İçeri” isimli sergisi 17 nErwin Olaf resim 15 Temmuz’a dek Cermodern İdris Esen, Kerim Kılıç, Meltem Elmacıoğlu, Merve Ağustos’a kadar ARTER’de. Sanatlar Merkezi’nde. (0 312 310 00 00) Ölçer, Mizyal Karabiber, Muhammed Aliyev, Mustafa n“FİGÜRATİF YAZ SERGİSİ”30 Ağustos’a kadar nHüseyin Taygan resim 15 Haziran’a dek Stillife Bencan, Nuray Coşkun, Nurten Kale, Öner Çağlar, Özer ARTNEXT ISTANBUL’da. Art’ta. (0 312 441 01 45) Çağlar, Özlem Coşkun, Özlem Tanyeri, Remziye Oğan, nSelçuk Demirel’in “İnsanoğlu Kuş Misali” isimli nAnkara Fotoğraf Sanatçıları Derneği/ŞİDDET Sema Fadıloğlu, Şaban Pala, Şener Benlier ve Tuncay sergisi 31 Ağustos’a kadar Fransız Kültür Merkezi’nde. fotoğraf 21 Haziran’a dek Galeri Uray’da. Çiçek’in yağlıboya, karakalem ve suluboya çalışmaları n“Temassiz” isimli sergi 31 Ağustos’a kadar Galeri (0 312 458 89 00) yer alıyor. Sanatseverler karma sergiyi hafta içi her gün Ilayda’da. n“Karşılaşma” resim 30 Haziran’a dek Peker Sanat 10.0022.00 saatleri arasında gezebilecek. nAylin Erözcan’ın “Soğuk Ateş” isimli sergisi Galerisi’nde. (0 312 439 30 03) (0342 336 60 66) 31 Ağustos’a kadar TEB Nişantaşı Özel Bankacılık