Catalog

15 MAYIS 2014 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER 3 l Olayın üzerinden 24 saat geçmesine karşın, işçi yakınlarının sağlıklı bilgi alabileceği ve koordinasyonu sağlayacak bir kriz masası oluşturulamadı. İşçi yakınları, gelecek umutlu haberi polis barikatlarının arkasında beklemek zorunda kaldı. l Soma Devlet Hastanesi önündeki kalabalığa Kızılay ve çeşitli yardım ekipleri, yiyecek ve içecek dağıtımı yaptı ancak bunda bile dağınıklık göze çarptı. l İşçi yakınları, madenci şirkete ait servis araçlarına saldırdı. Maden İşletme Müdürü Ramazan Doğru’nun ilçede bir düğün salonunun bulunduğunu da savunan yakınlar, “Düğünle uğraşacağına işçisinin güvenliği için gerekli önlemi alsaydı bunlar olmazdı” diye bağırdı. l Kızılay’ın hastane bahçesine kurduğu yardım aracında bulunan iki görevlisine liseliler destek verdi. Kıyafetleriyle hastane bahçesinde su ve ayran dağıtan liselilerin duyarlılığı gözlerden kaçmadı. ‘Kriz masası’ krizi Başsavcı Kavak: Gözaltına alınacak ü! amirler de öldki ’da Haber Merkezi Soma mhuriyet faciayla ilgili Manisa Cu “So, Başsavcısı Durdu Kavak ilk cak an ı tıld şla ba ruşturma k amiretapta gözaltına alınaca yaha e likt bir le iler işç ler de ” detını kaybetmiş durumda rt’un Ku di. Hürriyet’ten Nurettin uşturhaberine göre Kavak, sor belirı arın ukl old manın başında ize ile“B i: led söy ları şun ek ter y, tratilen bilgilere göre ola ydana fo patlaması sonucu me sebegeldi. Ancak olayın tam çıkar. bi, soruşturmada ortaya ruş Gözaltı şimdilik yok. So k; iş ece ed vam de yle turma şö unu müfettişleri kusur durum k. ece ed pit tes arı lul rum so ve un da Vardiya amirinden tut şirket şirket genel müdürü ve olay. bu er gid ar kad ne sahibi nucuMüfettiş raporlarının so .” ılır na göre gözaltılar yap (Fotoğraf: REUTERS) Fotoğraf: AA Soma’daki facianın acı tablosu tüm korkunçluğuyla ortaya çıktı. Ocak yüzlerce emekçiye mezar oldu Katliam madeni HAKAN DİRİK/ OĞUZ YILDIZ SOMA Soma Kömürleri AŞ’ye bağlı ocakta çıkan yangının acı bilançosu, dün tüm korkunçluğuyla ortaya çıktı. En az 274 işçinin yaşamını yitirdiği faciada, madende kurtarılmaya bekleyen yaklaşık 100 işçinin daha bulunduğu açıklandı. Madenden yaralı çıkarılıp hastaneye kaldırılan 80 işçinin 19’u ise taburcu edildi. Hastanede tedavisi süren diğer yaralıların hayati tehlikelerinin bulunmadığı açıklandı. Soma ve Türkiye önceki gün saat 15.10’daki patlamayla ayağa kalktı. Eynez Karanlıkdere’deki özel Soma Kömür İşletmeleri şirketince işletilen maden ocağı, “Bir avuç kömür, bir ömür” şiarıyla çalışan işçilere mezar oldu. Yerin yaklaşık 200 metre altında başlayan yangın, dumanıyla çalışanları zehirledi. Olayın vardiya değişim saatinde yaşanması, facianın boyutlarını daha da katladı. Facianın ardından Soma, gece boyunca uyumadı. Madencilerin yakınları, maden ocağı önünde kilometrelerce araç kuyruğu oluşturdu. Ocağın girişinde çember oldular. Aşağıdan canlı çıkanların arasında yakınlarının olmasını umut ettiler. Gecenin karanlığında ambulans ve ağıt sesleri yürekleri dağladı. Arama kurtarma çalışmalarına Türkiye’nin dört bir yanından gelen gönüllüler, ilçedeki uzmanlar ve işçilerin yine madenci arkadaşları katıldı. Çalışmalarda yer alan görgü tanıkları, durumu “Bantların üstünden kömür geliyormuş gibi ceset geliyor” diye tanımladı. Arama kurtarmaya katılanların bazıları, madene indiklerinde yakınlarının cesetleriyle karşılaştıklarını aktardı. Saat 04.00 sıralarında aşağıda yeniden yangın çıktığı haberi geldi. Bu nedenle çalışmalara bir süre ara verildi. Saat 08.00 saatlerinde yeniden başlayan çalışmalarda 6 işçi sağ olarak çıkarıldı. Ekmek parası için kömür karasına katlananlardan dışarıya sağ çıkanlar, ağır travma içindeydi. Yaralılar, durumlarının ağırlığına göre sağlık görevlilerince “mavi” ve “kırmızı” ambulanslara yönlendirildi. Ambulanslar da başta Soma Devlet Hastanesi olmak üzere çevredeki hastanelere gece boyunca yaralı taşıdı. Soma’daki hastanenin önü gece boyunca ilçe halkının ikinci bekleyiş adresi oldu. Yakınlarına ilişkin sağlıklı bilgi alamayan Somalılar, burada zaman zaman gerginlik yaşadı. Yakınlarından iyi haber alanlar ise “ötekileri” düşünerek sevinç çığlığı atmaktan geri durdu. Patlamada ölenlerin cesetleri bölgedeki soğuk hava depolarına konuldu. Önemli bölümü, yakın ilçe Kırkağaç’taki “kavun saklama amaçlı” soğuk hava deposuna kaldırıldı. Depo yanına soğuk hava donanımı bulunan TIR’lar da konuşlandırıldı. Kavun deposunda savcılar görev yaparak ölenlerin kimliklerini tespit etmeye çalıştı. Cesetler fotoğraflanarak ailelerine tespit ettirildi. Başta Bergama olmak üzere bölgedeki hastanelerin morglarının dolduğu bildirildi. Bölgeye gelen CHP milletvekillerinden bazıları, attıkları tweetlerle bunun ölü sayısını düşük göstermek için yapıldığını iddia etti. DİSK ve TÜRKİş genel başkanları ile Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu ve vekiller bölgeye geldi. Sabahki ilk kurtarmaların ardından arama kurtarma ceset toplama çalışmasına döndü. Ambulanslar yine gün boyu çalıştı. Ancak bu kez hiçbiri sirenlerini çalıştırmadı. Sağlık görevlileri bu durumu insanları daha fazla “ajite etmemek” diye açıkladı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız akşam saatlerinde yaptığı açıklamada 196 işçinin cenazelerinin ailelerine teslim edildiğini söyledi. Yıldız, madende 15 yaşındaki bir çocuğun bulunduğu iddialarının anımsatılması üzerine, bu durumun ispatlanması halinde istifa edeceğini söyledi. Yıldız, “Yüzlerce, binlerce kayıt arasında baktık o isimde birisi yok, o yaşta birisi yok. Gezi Parkı’nda parkında ağaçların arkasına saklananlar, 17 Aralık’ta elektrik direklerinin arkasına saklananlar çok acınacak hale gelmişlerdir, maden işçilerinin arkasına sığınma ihtiyacı hissetmişlerdir. Her şeyde siyaset yapılabilir, can pazarının olduğu yerde yapılmaz” dedi. Sabaha kadar ulaşılanlar kurtuldu İHH ve benzeri kuruluşlar “arama kurtarma” yazılı kıyafetlerle öğleden itibaren ocak önünde boy gösterdi. Benzer dini gruplar küçük çaplı da olsa burayı gösteri alanına çevirmeye çalıştı. Ancak herhangi biri yeraltına inmedi. Maden ocağındaki tüm çalışmaları, madenciler kendileri yürüttü. Dün sabaha kadar geçen süre “altın madeni” değerindeydi. O saate kadar ulaşılanlar kurtarılabildi. Ancak diğerleri için mucizeye zaman kalmadı. Kimlik tespiti yapılan cesetler ailelerine teslim edildi. Civar köylerde cenazelerin namazının kılınması ve defnedilmesi sağlandı. Hükümet yetkilileri infial ve tepkiden çekinerek toplu cenazeye ortam bırakmadı. Sonuçta yerin altından çıkanlar yine yerin altına girdiler... l EMO uzmanları: Yangının nedeni kömür Cesetler kavun deposunda Soma’da haber ajanslarının geçtiği fotoğraflar yürekleri dağlarken çorapları yırtık bu madencinin fotoğrafı hüznü ikiye katladı... ‘Geliyorum’ diyen faciada çok sayıda soru yanıt beklerken önemli eksiklere dikkat çekiliyor İhmaller zinciri MUSTAFA ÇAKIR SOMA Soma’daki facia, birçok soru işaretini de beraberinde getirdi. Madenlerde trafonun çevresinde yangına karşı beton tahkimat olması gerekiyor. Ancak burada işçilerin çoğu yangında çıkan karbonmonoksit gazı nedeniyle yaşamını yitirdi. Jenaratörler devreye girmedi. Firma ocaktaki işçilerin sayısını bile açıklayamadı. İş Yasası’na aykırı olmasına karşın 18 yaşından küçük işçilerin madende nasıl çalıştırıldıkları sorusu yanıtsız kaldı. Bütün bu eksikliklerin Çalışma Bakanlığı’nın denetimleri sırasında belirlenememesi de ayrı bir soru işareti yarattı. Facianın ardından ortaya çıkan soru işaretleri şöyle: Trafoda tahkimat yok mu?: Madenlerdeki trafolar özel olarak üretiliyor. Yerleştirildikleri yerlerde de çevrelerine beton duvar örülerek izole ediliyor. “Alev sızdırmazlık” özelliğine sahip olan trafo patlasa bile çevreye zarar vermemesi, yangın çıkmaması gerekiyor. Ancak Soma’daki patlamanın ardından yangın çıkması “Trafonun çevresinde beton tahkimat yok muydu” sorusunu gündeme getirdi. Jeneratörler neden devreye girmedi?: Madenlerde trafo patlasa bile yedek jeneratörlerin devreye girmesi ve işçilerin asansörlerle yukarıya çıkabilmeleri gerekiyor. Ancak Soma’da yedek jeneratörlerin de devreye girmemesi, asansörlerin çalışmaması ayrı bir soru işareti yarattı. “Yedek jeneratörler de sorunlu muydu” sorusu gündeme geldi. Çocuk işçi çalıştırıldı: İş Yasası’nın 72. maddesine göre maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasak. Oysa Soma’daki madende 15 yaşındaki bir çocuğun da çalıştırıldığı ortaya çıktı. Bu nasıl denetim: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ocağın 2012’de 2 kez, 2013’te 2 kez ve son olarak 1314, 1718 Mart 2014 tarihlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden denetlendiğini ancak mevzuata aykırı bir durumla karşılaşılmadığını bildirdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 9 ay önce incelemelerde bulunduğu ocağı övmüştü. Bakanın teknolojisini övdüğü ocakta nasıl Türkiye’nin en büyük maden faciasının yaşandığı da soru işareti yarattı. Ocakta işçiler için kaçış yeri yok Zonguldak’tan arama kurtarma için Soma’ya gelen madenciler facianın yaşandığı ocak ile ilgili çok önemli bir eksikliğe dikkat çekti. Madenciler, “Madende kaçış yeri yok. Oysa böyle durumlar için madende başka bir çıkışın daha olması gerekirdi. Eğer o çıkış olsaydı madenciler oradan çıkabilirlerdi” dedi. Bu arada madenin girişi ve çevresinin aletlerin etrafa saçıldığı darmadağınık hali dikkat çekti. Aletlerin de çok eski oldukları gözlendi. Ocaktaki işçilerin örgütlü oldukları Türkiye Madenİş Sendikası yetkilileri ocakta 450500 madencinin yaşamını yitirmiş olabileceğine dikkat çekti. Bu arada cenazelerin, ocak içerisinde bekletildiği de iddia edildi. Yıldız: İspatlanırsa istifa ederim Tezcan: 344 kişi öldü İSTANBUL/İZMİR (Cumhuriyet) Soma Kömür A.Ş’ye ait madende meydana gelen facianın, yetkililerin açıkladığı gibi trafodan kaynaklanmadığı ortaya çıktı. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi’nden uzmanların yaptığı ilk incelemeye göre yangının kaynağı daha önce üzerinde çalışılmış ve açık bir bırakılmış kömür damarı. Zaten uzmanlara göre madenlerde kullanılan trafolar yangın ihtimaline karşı özel malzemeden imal ediliyor ve Türkiye bu trafoları yurtdışından alıyor. EMO Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Yeşil, odanın İzmir Şubesi’nde oluşturulan heyetin facianın hemen ardından madene gidip incelemelerde bulunduğunu anlattı. Yapılan incelemeye göre yangının trafodan kaynaklanmadığını tespit ettiklerini belirten Yeşil, “Çalışılmış ve açık bırakılmış eski bir damardan çıkan karbonmonoksit gazı nedeniyle çıkmış yangın. Damar tam olarak yanmıyor. Sobayı ilk yaktığınızda alev almaz içten içe yanar ve siyah bir duman çıkar. Onun gibi siyah duman etrafa yayılıyor ve yangın çıkıyor. Trafonun olduğu yer de etkilenmiş” dedi. Tesiste çalışan elektrik, makine ve maden mühendislerinin yanı sıra işçilerle de görüşerek incelemede bulunan heyetin tespitleri şöyle: “Maden içerisinde zehirleyici ve patlayıcı gazları algılayacak ve havalandırma sistemlerini yönetecek sistemler yetersiz ve eski. Patlayıcı ve zehirli gazlara karşı erken tespite bağlı gerekli manevraların manuel yapılması nedeniyle geç kalındı. Kömürün içten içe yanmasıyla başladığı tahmin edilen bu yangının ortaya çıkardığı karbonmonoksit, karbondioksit ve metan gazları ölümlere neden olmuştur. Ocağın yaklaşık 700. metrelerinde kömür yangını ve yangından kaynaklı kısmi göçük oluşmuş.” EMO, özelleştirme sürecinde madeni, kamuya ait Ege Linyit İşletmeleri’nden alan Park Holding’in, tesisteki riskler nedeniyle daha sonra Soma Holding’e devrettiğini de iddia etti. Elektrik mühendisi Kemal Sarı da “Bir trafo patlayabilir, kısa devre yapabilir ama kesinlikle yangın çıkarmaz. Böyle bir şey imkânsız” dedi. CHP’li Bülent Tezcan madendeki ölü sayısının 344 olduğunu söyledi. Tezcan, kurtarma ekibinden de bir kişinin yaşamını yitirdiğini belirtti. ‘Bu imkânsız’